12e Jaarg. Zondag 28 en Maandag 29 April 1889, No. 3371.
4it Huw leïoort
een
^^rzrrD"b"^-z-H-
1.
VERSCHIJNT DAGEi.UKS.
Bureau: Boterstraat, E, 39.
Natie Jr frd V06rt> wel verre van der
rinssnrn ts ba™den, het regee-
dat'de m 8eriCg verklaarde in die rede,
stukken 'har?? vraag-
Het ant-
nieuwe schied&i
Prijs Tim dit Blad:
Voor Schiedam per 3 maanden 1.50
ranco p.post door geheel Nederland 2.—
Afzonderlijke Nommerao.05
fa. IVL'I
Prijs der Advertentiën:
Van 16 regelsfO.bQ
Elke gewone regel meer0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten aangegaan.
H„+ rr Schiedam, 27 April 1889.
over wil Wb6Vatte onlangs een artikel
te bet nr. a jnet' waar'n de schrijver zocht
een Laf l bet Ministerie,'t welk straks
slechts 1 Wlnd zou hebben gevoerd,
Daaron ??!'elllDg aan de Na*ie bereidde
en het L/ D8n ket katholieke Centrum
duideliike hoi gediend en in heldere
nisterie, 't welTl aiteengezet' dat bet Mi-
omstandigheden w i!r zulke bezwarende
en norr v u bestuur beeft aanvaard
der Statin O 06 tr00nrede bÜ de opening
vouwd^rr °P 1 Mei 1888 ont
uitvoer brentf^ kalm beraad ten
betoogtrant6 niet^av'^8 Persorganen in hun
op twee gewichticre gen' maarwÖZ6n slechts
de troonrede van den f er'ngs-maatrege,en in
digd De R d888 aangekon-
verdienden en dt ,aandacht
grondslag d Z1J °P den
quètemagatr lngestelde en-
om verb. ltregelen beramen
toestandenritngun Ver8Chill6nde
Vooral lend 1 6 b 6 P r o e v e n. Maar
de uitslag derU Z nadmk °P het feit, dat
nen d e i n a verkiezingen had leeren keu-
geerte d f\a n d 6 16 v 6 11 d ige b e-
h6t Volksn.^ J d® r 6 ge 1 in g van
morden eehn 6rwiJs rekening zou
teljjk bewust, 811 met bet Cris-
land8cheVolk1JaTanhetNeder-
gesproken wensch was dT Z°°. duidelijk uit-
geering eene voor de Se
in deze gewichtige materie t Ttgeenhaar
Zij zou trachten binnen d St°nd
der Grondwet, b e 1 e m J e r i k
die tot nog toe de ontwikk<Tr 6
vanhet vrije onderwijsinden g
staan, zooveel mogeljjk uitde^
v^eg te ruimen.
Boe de Regeering hare beloften in dezen
is nagekomen, ia thans voor ieder duidelijk.
e Arbeidswet heeft nagenoeg het gewone
stadium doorloopen, en zal, naar wfi ver-
ouwen, weldra in het Staatsblad worden
8 e on digd. Geeft zij nog niet alles wat
J van haar vorRnnnlen zeker is het dut.
2D m verschilU
brengen: De fabrikant of werkgever zal niet
meer over zijne ondergeschikten als ware 't
lijfeigenen kunnen heerschende ware chris
telijke vrijheid wordt in deze wet gehuldigd.
Daarin wordt erkend, dat de mensch nog iets
meer is dan een machine, die door den wil
van den werkgever aan den gang gebracht en
in werking gehouden wordt zoolang he hem
belieft. Er is in deze wet sprake van de
onontbeerlijke rust, van de onmisbare Zondag
viering, die helaas in onzen t|jd zoozeer ver
onachtzaamd wordtdaarin is bescherming
voor de jeugdigen en zwakkeren, daarin wordt
het christelijk beginsel, dat de vrouw, de
moeder, vóór alles behoort aan het huisge
zin opnieuw ten troon verheven en arbeiders
en arbeidgevers ter huldiging voorgesteld.
Zóó zal de Arbeidswet van den minister Buys
van Beerenbroek in verschillende maatschap
pelijke toestanden verbetering brengen.
En na deze hoog noodige arbeidswet, is
de lang verbeide, de onontbeerlijke schoolwet
gekomen. Wat zij ons brengen zal, is niet
met zekerheid te zeggen, wijl zij eerst nog
het gewone stadium moet doorloopen en het
recht van amendeering der Tweede Kamer
haar als 't ware van gedaante kan verande
ren; maar wat zij ons brengen kan, is uit de
voorgestelde regeling met beslistheid af te
leiden. De Regeering noemt de ontwikkeling en
uitbreiding der bijzondere scholen natuurlijk
en verbiedend en komt daarop de conclusie,
dat het vrije onderwijs, wel verre van tegen
gewerkt, integendeel van overheidswege be
hoort gesteund te worden. De RegeeriDg streeft
er dan ook naar, binnen de perken der grond
wet belemmeringen die de ontwikkeling van
het bijzonder onderwijs in den weg staan,
zooveel mogelijk uit den weg te ruimen.
Haar ontwerp strekt tot erkenning van de
staatsrechtelijke gelijkheid van het bijzonder
met het openbaar onderwijs, eene erkenning
waarop door de voorstanders van het vr|je
onderwjjs reeds sedert zoovele jaren is aange
drongen.
Op den grondslag der staatsrechtelijke gelijk
heid en overwegende dat er eene onbillijk
heid in gelegen is, dat de Rijkskas alleen
een deel van het openbaar onderwijs bekos
tigt, verdedigt het Ministerie het toekennen
eener subsidie ook aan de bijzondere scholen,
welke bestuurd worden door wettig erkende
instellingen of vereenigingen, mits die scho
en. wat het aantal onderwijzers betreft, vol
doen aan de voor de openbare scholen gestelde
eischen, en het schoolgeld minder bedraagt
dan gemiddeld f 25 per leerling. Als
maatstaf voor het aantal opderwiizars is aan-
man - oree. genomcai. i.i ir.
zijn op elke 55 leerlingen; en om deze bepa
ling voor de bijzondere scholen zoo min mo
gelijk bezwarend te maken, wordt haar een
overgangstijdperk van acht jaren gelaten,
om haar personeel aan te vullen, terwijl in
middels toch de te verleenen subsidiën zullen
worden uitgekeerd. Ook aan de bijzon
dere kweekscholen en normaallessen alsmede
aan onderwijzers, die jongelieden voor het
geven van onderwijs bekwaamd hebben, zal
van Rijkswege subsidie kunnen toegekend
worden.
Behalve tot erkenning van de staatsrech
telijke gelijkheid van de openbare en bijzon-
de-e school, strekt het thans ingediende voor
stel ook om verder bij het openbaar onder
wijs te bezuinigen, ten einde den zwaren druk,
dien de wet van 1878 op de gemeenten legt,
te verminderen. De vergoeding voor het
bouwen van onderwjjzers-woningen en
het aanschaffen van school meubilair bij
eerste inrichting zullen dan ook vervallen; en
om weelde bij het stichten van schoollokalen
tegen te gaan, zal de Rijks-tegemoetkoming
tot 25 percent beperkt worden. De heffing
van een billijk schoolgeld voor ieder kind,
wiens ouders daartoe in staat zijn, wordt bjj
het openbaar onderwjjs verplichtend gesteld,
Terwjjl de Rijksuitgaven voor het onder
wijs met niet meer dan f 350.000 zullen stij
gen, en de gezamenlijke openbare scholen
nauwelijks anderhalve ton minder zullen ont
vangen, zal a«n de bijzondere scholen een
bedrag van f862.200 ten goede komen.
Ziedaar de voornaamste bepalingen van het
schoolwetsontwerp van den minister Mackay
andere nuttige bepalingen, die meer het on
derwijzend personeel betreffen, kunnen wjj
met het oog op onze beperkte ruimte stil
zwijgend voorbijgaan. Maar het hier mede
gedeelde zal, dunkt ons, voldoende zijn, om
te doen zien, dat de^bijzondere scholen door
deze wet in een belangrjjk beteren toestand
zullen komen:"hare concurrentie met de open
bare!" school wordt gemakkelijker gemaakt
het beginsel der: rechtsgelijkheid wordt erkend.
En zal ook al met deze wet de geldelijke last
der scholen voor het grootste deel op de
schouders der {vrienden van het bjjzonder
onderwijs blijven drukken, zeker is het dat
de aanneming van het wetsontwerp hun een
zeer welkome tegemoetkoming zal verstrek
ken, welke hen tot meer in staat zal stellen,
en die gewis met dankbaarheid zal aanvaard
worden.
Yan vele zjjden is de vraag gesteld: waarom
de minister Mackay in zijn ontwerp-schoolwet
nipt. verder is eeeaan in zijne tegemoetko-
