No. 3641.
13e Jaarg.
Zaterdag 22 Maart 1890.
VERSCHIJNT DAGELIJKS.
algemeen overzicht.
Bureau: Boterstraat, E 39.
Prijs van dit Blad:
Prijs der Advertentiëu
Bismarck's aftreden.
NIEUWE SCHIEDAM
Voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.50
Franco per post door geheel Nederland 2.00
Afzonderlijke Nommers0.05
Het auteursrecht ran den inhoud dezer courant is ver-
rekerd volgens de Wet van 2S Juni 1881 Stsblno.
Van 16 regels0.60
Elk gewone regel meer»0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke
overeenkomsten aangegaan.
DUITSCHLAND.
Een buitengewoon blad van den Tteichs-
Anzeiger vermeldt, naast het eervol ontslag
van prins Von Bismarck, de benoeming van
generaal Von Caprivi tot Duitsch rijkskanse
lier en Pruisisch minister-president, en de
voorloopige einstweiligeopdracht der leiding
van het Pruisische ministerie van buitenland-
sche zaken aan den Duitschen staatssecreta
ris voor buitenlandsche zaken, graaf Herbert
Von Bismarck.
De Reiclis-Anzeiger maakt slechts twee
keizerlijke brieven aan prins Bismarck open
baar, niet echter diens verzoek om ontslag,
hetwelk een omvangrijk staatsstuk van hooge
staatkundige beteekenis moet zijn. Bedoelde
keizerlijke documenten zijn gisteren-na
middag door luitenant-generaal Hahncke en
den geheimraad Lucanus, de hoofden van
het militaire .en civiele Kabinet, prins
Bismarck overhandigd. In het eer
ste betuigde de Keizer zijnen eersten
staatsdienaar zijn onuitwischbaren dank en
dien des Vaderlands voor al hetgeen hij voor
Pruisen en Duitschland verricht en bereikt
heeftvoor al hetgeen hij voor zijn Huis zijne
voorvaderen en voor hem-zelven geweest is.
Als een teeken van dien dank verleent hij
hem de waardigheid van hertog van Lauen-
burg en zal hij hem ook zijn levensgroot
portret doen toekomen. In het tweede docu
ment herdenkt Wilhelm II met innige dank
baarheid de onuitwischbare verdiensten, die
Bismarck als legerhoofd aan het keizerlijk
leger bewezen heeft en spreekt hij den wenscli
uit, dat de inan, die zooveel groots ge
wrocht heeft, in het vervolg voor het leger
in den hoogsten rang behouden moge blijven.
Daarom benoemd hij hem tot generaal-opper-
b 'velhebber dei- kavalerie met den rang van
generaal-vehlmaarschalk, en bid hij God, dat
h j in dit eereambt nog vele jaren voor hem
behouden mag blijven. Men verwacht
stellig dezer dagen ook het schriftelijk ver
zoek om ontslag van graai Herbert Von Bis
marck
Gelijktijdig met liet verleend ontslag bevat
Bismarcks orgaan, de Norddeutsclie, een
eerste hoofdartikel over de crisis. Hieruit
blijkt, dat de crisis in haar beslissend stadium
is gekomen door een conflict over de kabi
netsorder van 1652, volgens welke de Prui
sische ministers zich omtrent alles, wat zij
onder de aandacht des Konings willen bren
gen, eerst met den minister-president hebben
te verstaan. Deze kabinetsorder heeft de
Keizer willen intrekken, en den rijkskanselier
heeft hij om eene voordracht in dien zin
verzocht. Hieraan heeft Bismarck gemeend
niet te kunnen voldoen, en daarom heeft hij
zijn ontslag gevraagd. Uit dezen wensch des
Keizers is af te leiden, dat de Keizei eiken
minister voor zijn eigen ressort geheel ver
antwoordelijk wenscht te maken, in stede
van de solidaire verantwoordelijkheid von
den ministerraad onder leiding van zijnen
voorzitter. Dit schijnt in lijnrechten strijd
geweest te zijn met de inzichten van
prins Bismarck. Als een gevolg hiervan
zal nu in den naasten tijd, zij het ook
nog niet terstond, eene verdere wijziging in
het Pruisische ministerie verwacht moeten
worden. Voor het overige verzekert de iVord-
deutsche, ter weerligging van het verwijt dat
Bismarck vijandig zou staan tegenover het
arbeidersvraagstuk; eenvoudig het volgende
Bismarck was de ontwerper der keizerlijke
boodschap van 17 November 1881, welke de
inleiding was van de wetgeving van sociale
hervorming ten hate van de arbeidersklasse
hij was het, die toen ter tijde den ouden
keizer Wilhelm daarvoor gewonnen heeft.
Bismark is dus de schepper der huidige so
ciaal-politieke wetgeving.
Heden aanvaardt Von Caprivi de leiding
van het bestuur. De pers blijft in liet al
gemeen den nieuwen kanselier met sympathie
begroeten. Kenschetsend is het dat de
Duitsch-vrijzinnige Alexander Meyer in eene
openbare vergadering van vrijzinnige kiezers
zich gunstig over Caprivi als zijn ouden
schoolkameraad uitliet. »Caprivi, zeide hij,
is onbetwistbaar een buitengewoon begaafd
man, die zich zeer stellig niet ter verkrijging
van dit ambt naar voren heeft gedrongen.
Men trede Caprivi niet met vooroordeel te
gemoet hij moge wel is waar een beslist
conservatief man zijn, maar niet minder stellig
is hij een vastberaden en open karakter, een
man die rechtvaardig ook tegenover afwij
kende meeningen en steeds tot eene zakelijke
gedachtenwisseling bereid zal zijn." Van
andere zijde wordt nog gemeld, dat Caprivi,
die ongehuwd is, door allen, die met hem
in aanraking zijn gekomen om zijne aangename
vormen en objectiviteit geroemd wordt. Ook
is hij een zeer beschaafd en wetenschappelijk
ontwikkeld man, die in de kringen van ge
leerden veel verkeert en zijne beste vrienden
telt. De nieuwe rijkskanselier heelt in zijn uiter
lijk voorkomen veel gelijkens met den ouden
Bismarck. Ook hij is iemand van groote ge
stalte met een karakteristiek kogelrond hoofd,
een schraal met haar bezetten schedel, een
dikken grijzen knevel en borstelige wenk
brauwen. In den oorlog van 1870 heeft hij
als chef van den generalen staf van het 10e
legerkorps roem verworven door een ver
kenning in het Moezeldal, waardoor het voor
zijn korps mogelijk gemaakt werd in den
slag van Vionville beslissend op te treden. Na
later een korten tijd gouverneur-generaal
te Metz te zijn geweest, werd hij in
'1883 tot minister van marine benoemd, in
welk ressort hij zich spoedig inwerkte en de
Duitsche torpedo vloot te voorschijn riep. Hy
is een goed spreker, die zich onderscheidt
door eenvoud en duidelijkheid.
Men zal zich herinneren, dat reeds keizer
Frederik Bismarck de waardigheid van hertog
van Lauenburg heeft aangeboden, welke hij
toen echter afwees, naar het heette, omdat
hij niet de middelen bezat, om de repre
sentatie-kosten dezer waardigheid te bestrij
den. Na den oorlog van 1864 verviel Lauen
burg aan de Pruisische kroon en werd de
hertogstitel bij de koninklijke titels gevoegd.
De aan Bismarck verleende hertogelijk ewaar-
I digheid is natuurlijk niet erfelijk.
ENGELAND.
In het Lagerhuis heeft gisteren minister
I Smith verklaard, dat een Engelsch protectoraat
I over Swaziland inderdaad eene schending
zou wezen van het met Transvaal gesloten
verdrag, maar Engeland kan liet recht, bij
artikel 2 toegekend, uitoefenen en ter
handhaving derorde, commissarissen benoe
men.
De samenkomst, gisteren te Westminster
tusschen de mijnbezitters en de gedelegeer
den der werkstakende mijnwerkers gehouden,
heeft tot een vergelijk geleid. De eigenaars
der mijnen hebben aangeboden en de gede
legeerden aangenomen verhooging der loonen
met 5 pet. terstond en opnieuw met 5 pet.
op 1 Augustus. De arbeid zal onmiddellijk
worden hervat.
Lord Salisbury heeft in eene bijeenkomst
van conservatieven verzekerd, dat de geruch
ten omtrent eene spoedige ontbinding van
het Parlement verzinsels zijn. Hij drong er
op aan, dat de conservatieve partij zich met
kracht voorbereiden zou op de toekomstige
verkiezingen.
HET OOSTEN.
Uit Sofia wordt van 20 Maart geseind
De Regeering heeft, op Rusland's vordering,
de uitbetaling, ter verrekening met de Rus
sische schatkist, bevolen van 3.6ÜO.OOO rb.
aan de Banque de Paris te Parijs. Het
overige door Ruslandgevorderde bedrag we
gens leverantie en ammunitie voor het leger,
zal na onderzoek der rekening worden be
taald.
