V
De Katholieke Centrumspartij.
BINNENLAND.
belastingoorlog, die Frankrijk aaridegeheele
wereld verklaart.
De vertegenwoordiger der regeering ant
woordde hierop, dat totnutoe geene enkele
onderhandeling met de Engelsche regeering
is begonnen, maar men hoopt de zaak van
den vee-invoer tot een goed einde te brengen.
Een andere spreker zeide, dat Zwitserland
de toepassing van de conventies betredende
het verbieden van vee-invoer heelt overdreven,
en dat men, alvorens der Kamer een nieuw
voorstel in dezen te kunnen doen, met
Duitschland in overleg moet treden, waartoe
trouwens de onderhandelingen gevoerd worden.
RUSLAND.
Het officieele blad deelt mede, dat het met
het winterkoren in de gouvernementen, waai
de oogst slecht afliep, gunstig staat en dat
men zich verder zooveel mogelijk zomerko
ren heeft aangeschaft om in den nood te
voorzien. Hiervoor zal een krediet geopend
moeten worden, dat nog slechts bij benade
ring kan worden geschat. Tot nu zijn in
18 gouvernementen 33 millioen roebels uit
gegeven.
Baron Hirsch is over de resultaten van
zijne eerste kolonies van Russische Joden
zeer tevreden, wat niet te verwonderen is
als men weet, dat als de eerste kolonisten
de beste en flinkste mannen werden uitge
kozen. De volgende kolonies zullen echter
uit lieden van allerlei slag bestaan. Elke
familie omvangt in Argentinië 150 acres
bouwland en levensmiddelen voor een jaar.
Het tweede jaar moet de kolonist in zijn
eigen onderhoud voorzienen het derde
aar moet hij eene kleine huur betalen.
De Tijd deed op de vermelding van de
circulaire der 14 Katholieke Kamerleden de
mededeeling volgen, dat een aantal Katho
lieke Afgevaardigden den wensch had te
kennen gegeven, dat een Algemeene Verga
dering der Katholieke Kamerleden zou plaats
hebben, terwijl enkelen van club-formatie in
het geheel geen heil verwachtten.
Die mededeeling is intusschen, zooals Het
.Centrum opmerkt, niet volledig. Immers in
de Venlosche Courant (niet te verwarren
met het Venloosch Weekblad van den heer
Haffmans) van 17 October, vond men niet
alleen de uitnoodiging van den heer Haff
mans c. s., doch ook nog een andere circu
laire. De inhoud van dit stuk, onderteekend
door mr. J. G. De Bruijn, lid der Eerste
Kamer, en de leden der Tweede Kamer Dob-
belman, Michiels van Verduijnen en Walter,
deelt Het Centrum thans mede. Na melding
gemaakt te hebben van de uitnoodiging der
heeren Haffmans c. s., om zich aan te sluiten
bij de Centrumsclub, schrijven de heeren De
Bruijn c. s.
»Het is de innige overtuiging van onder-
geteekenden, dat niets goeds tot stand te
brengen is in, door en voor de Katholieke
partij, tenzij allen hun beste krachten aan
wenden om in eensgezindheid ter bereiking
van hetzelfde doel samen te werken.
»Tot heil van Godsdienst en Staat is het
noodzakelijk dat men hetzelfde doel geza
menlijk trachte te bereiken maar dan moet
ook vrede en eensgezindheid heerschen in
de Katholieke gelederen en vrede en eens
gezindheid kunnen alleen ontstaan en blijven
bestaan, als de Katholieke Volksvertegen
woordigers gezamenlijk optredend en han
delend daarbij iedere verdeeldheid, die het
gevolg is van vroegere omstandigheden, ter
zijde stellen.
«Ondergeteekenden zijn de eersten om te
erkennen, maar tevens om te betreuren, dat
onder de Katholieke leden der Staten-Gene-
raal, op dit oogenblik niet die eensgezind
heid bestaat, die reeds dadelijk het geza
menlijk en eendrachtig optreden in politieke
aangelegenheden mogelijk maakt. Zij zijn
echter overtuigd, dat die eensgezindheid,
wanneer allen haar in ernst willen, is te
verkrijgendoch dat alsdan een program
eener Katholieke partij in de IStaten-Gene-
raal in ons vaderland, alvorens te worden
aangenomen en tot stand te komen, aan het
oordeel van alle Katholieke leden der Sta-
ten-Generaal moet worden onderworpen, dat
ieder der leden in de gelegenheid moet zijn
gesteld om zijn zienswijze daarover uit te
spreken, dat van die besprekingen op de
meest zorgvuldige wijze een protocol of no
tulen moet worden opgemaakt, door alle le
den, die zich bij dat program aansluiten, te
onderteekenen, en dit wel om te vermijden,
dat later weer twist en oneenigheid ontstaan
over de uitlegging der bewoordingen van het
program.
«Ondergeteekenden nemen de vrijheid aan
hun hooggeachte mede-afgevaardigden, die
hun voormelde uitnoodiging deden geworden,
op te merken, dat zij hun bevreemding moe
ten uitdrukken, dat alleen de onderteekenaars
der circulaire zijn uitgenoodigd tot het mede
werken aan, of het tot stand brengen van
een program eener Katholieke Club van Af
gevaardigden ter Staten-Generaal, terwijl elf
Katholieke leden der Tweede Kamer der
Staten-Generaal, tot zulke medewerking en
vaststelling niet waren uitgenoodigd, ja zelfs
dienaangaande geheel onkundig waren gela
ten, en van de instemming met of raadple
ging over den inhoud der circulaire van de
Katholieke leden dei' Eerste Kamer der Sta
ten-Generaal door geen enkele onderteeke-
mng blijkt.
«Ondergeteekenden zijn van meening, zon
der eenige goed- of afkeuring over het ont
worpen program der opgerichte Club uit te
spreken, dat alleen door samenwerking van
alle leden der Roomsch-Katholieke Staats
partij in de volksvertegenwoordiging een door
aaneensluiting krachtige, door overtuiging
machtige, door terzijdestelling van persoon
lijke inzichten, is die noodig, geheel eens
gezinde Staatspartij is te vormen en te be
houden.
«Tot zulke gerneene overeenstemming
onder de Katholieke vertegenwoordigers in
de Staten-Generaal, althans een poging daar
toe te doen, een poging, die aan de welwil
lendheid van alle Roomsche-Katholieke leden
der Staten-Generaal wordt aanbevolen, is
het doel van ondergeteekenden.
»Daar door de veertien leden, die voor
melde circulaire aan hun medeleden zonden,
de eerste stap werd gedaan tot het oprich
ten of weder oprichten eener club van R. K.
Kamerleden, noodigen ondergeteekenden
bescheidelijk die mede-afgevaardigden uit, ter
verkrijging van een program, omnium con
sensu ontstaan, alle Katholieke Kamerleden
bijeen te roepen. Mocht echter bij enkele
of meerdere dier medeleden onverhoopt
bezwaar bestaan tegen het doen van zulke
oproeping, mocht zulke oproeping niet van
ben uitgaan, dan zullen ondergeteekenden de
eer hebben alle Katholieke leden der Eerste
en Tweede Kamer der Staten-Generaal be
leefd uit te noodigen tot het bijwonen eener
Vergadering, te houden tusschen 22 en 29
November e. k., terwijl dan bij nader schrij
ven uur en plaats van bijeenkomst zullen
worden opgegeven."
Naar aanleiding van het schrijven van
bovengenoemde heeren zegt de Maasbode
in hoofdzaak het volgende
«De bevreemding dier heeren komt ons
zeer vreemd voor, hun verlangen volkomen
ongerechtvaardigd en de voldoening daarvan
onmogelijk.
«Het program en de circulaire der Cen
trumsclub staan in geenen deele op zich-zelf
maar zijn onafscheidelijk verbonden aan vroe
gere gebeurtenissen, o. a. aan het manifest
der Katholieke Kamerleden. Toen dit in
Mei 11. verscheen, was het slechts samen
gesteld kunnen worden door de leden, die
het onderteekenden volkomen terecht wa
ren de overige Kamerleden niet uitgenoo
digd aan de samenstelling van dat manifest
mede te werken, want op die uitnoodiging
zou niet slechts een weigering gevolgd, maar
,q£'
de spanning welke tusschen de beide
pen van Katholieken bestond, er nog n e
door verergerd zijn. \V
»Zij waren sedert de verschijning del
Brabantsche motie van October 11. 111
men strijd met elkander over de te volg1-
litiek tegenover de regeering, en die strij'
baarde zich allerduidelijkst en zonder °i^c-
den bij de begrootingsdiscussiën eneV' "vei"
bij de behandeling der legerwet. Dezen' e e
deeldheid openbaarde zich in de kath
pers en zou zich natuurlijk ook bij de
kiezingen vertoonen. j-J
«Onder die omstandigheden meende"^
Katholieke leden der Tweede Kame'
Manifest aan de Katholieken uit te nl°ep0'
vaardigen, waarin zij verklaarden, we"iS
litiek zij zouden volgen, indien hun een 11,6
mandaat mocht worden opgedragen, et1 u
dat Manifest werden zij gekozen. 1
verkiezingen voegden zich nog twee -
bij hen, zoodat hun getal nu 1 4 be 1
Hunne namen zijn te vinden onder de
culaire van 5 October 11.
«Deze 14 leden nu vormden na de ',lj
komst der Kamer een club en maakten
program, dat'niets anders bevatte
beginselen, welke in dit Manifest waV<3"|,eii
dergelegd, nl.lo het is voor de Kathol'e
een'
ef"
O—O-,m 10s
wenschelijk als geheel zelfstandige p<T> J fl|j'
van elk blijvend verbond met andere P
tieke partijen, in het Parlement op te 9®^
2o het steunen of bestrijden van mi'1'5p
en kabinetten mag alleen van hunne 1 e^jêt
ringsdaden of ingediende wetsontwerpe0' ^|i
van hun politieke kleur afhankelijk ^v°'
gesteld. kefG'
»Een bijeenroeping van alle Kathode* ö-
jo pi
merleden tot het samenstellen van een
tB
gram voor de club was niet alleen We
.o"'
0»'
maar voor de '14 onderteekenaals j
iï>e
dig' tm
mogelijk, want het program kon niet
gemaakt worden het was er, zij wa' e'Get
op gekozen en dus in goede trouw ze"
bij machte er iets aan te veranderen- y
een algemeene vergadering een zelfde
gram maken, dan deed zij overbodige"
beidmaakte zij een ander, dan ko"
door de 14 niet geaccepteerd worden-
«Toen de club aldus geconstitueei'J
noodigde zij in het belang des vredes
eendracht de overige Katholieke Kano,;I tl
uit zich bij de club en haar program (jeii
sluiten. Eenige deze Kamerleden v°
het doel uitstekend en hoopten, dat 'iet glU'
reikt zou worden, maar wilden alsnog ^(,|i
algemeene vergadering bijeengekomen
om een program te maken. il':
«Naar ons bescheiden oordeel kunne
14 die algemeene vergadering niet
niet bijeenroepen, maar ook niet er aa'1 ,|i
nemen, als zij door anderen bijeenge1"0 e(i
wordt. De club bestaat nu eenm-d'J^j?
het program mag zelfs niet in d'sCl(io'
komen; het is de grondslag, het «to be 0
to be" der Katholieke Centrumspartij- ^,ji
«Weigeren andere Katholieke leden da
tot de club toe te treden, dan komt'kxt jt
hun rekening, maar kan -nimmer
centrumspartij een reden zijn °r(1^
door haar ingenomen standpunt te vei
«Zal die partij dan slechts een gedee v 1
\s
te betreuren, maar het is beter een -
Kamerleden, niet allen omvatten, dit J
k'1
getal leden, dat onwrikbaar vasthou''1
de eenmaal aangenomen beginselen, ''"I' gi'1
grooter aantal, dat de kiem der ontbm'1
zich bevat."
Schiedam, 26 October
Naar wij met genoegen vernemen
op de lijst van aanbeveling voor ing
1i°]'
■e</
