Dagblad yoor Schiedam en Omstreken. bureau Jsoogsfraaf 317. 1§de Jaarg. Dinsdag 25 October 1892. No. 4419. ALGEMEEN OVERZICHT- Rome - Transtévère. Feuilleton. PRIJS VAN DIT BLAD: PRIJS DER ADVERTENTIËN Episode uit den Zouaventijd. Voor Schiedam per 3 maanden Franco per post door geheel Nederland Afzonderlijke Nommers f 1.50 - 2.— - 0.05 Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl. N«. 124.) Yan 16 regels0.00 Elke gewone regel meer- 0.10 Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen komsten aangegaan. 24 Octoïk '92 De behandeling van de arbitrage- wetsvoordracht in de Fransche Kamer trekt te meer de aandacht, daar zij «amenvalt met de in de zaak van Oar- maux in te stellen scheidsrechterlijke uitspraak. In den ministerraad, Zaterdag te Parijs gehouden, heeft de heer Viette den korten inhoud medegedeeld van het artikel, dat hij zal voorstellen aan de wet op de arbitrage toe te voegen en dat strekt om de arbitrage verplich tend te stellen in gevallen van conflic ten tussehen patroons en werklieden in de mijnen. Op eene interpellatie van de afgevaardigden Basly en Hubbard over de conflicten tussehen Fransche en Belgische werklieden in het noorden en over de houding der regeering in deze zaak, zal de heer Yiette antwoor den, dat vreemdelingen «niet uitgeslo ten kunmen worden van den arbeid, dien zij in Frankiijk kunnen vinden, daar de Franschen in andere landen dezelfde rechten genieten. De twee voornaamste middelen waar door het Fransche anti-clericalisme don godsdienst tracht uit te roeien, zijn eenerzijds het zoogenaamde neutrale onderwijs en anderzijds de directe aan vallen op den godsdienst en zijne be dienaren. Welke ontzagwekkende som men deze dubbele veldtocht kost, blijkt het best uit da volgende ofiicieele cijfers. Het budget voor het onderwijs bedroeg in 1875 na do aftrek der schoolgelden 17.967.933 fr. Daarentegen worden op de begrooting voor eeredienst steeds grootere „bezuinigingen" gemaakt. In 1882 schrapte men 18000 fr., in 1885 reeds bijna 7 millioen, in 1889 ruim 8 millioen. In het geheel werd in de jaren 1882—89 bijna 40 millioen fr. op de begrooting voor eeredienst ingehouden. En men schijnt niet genegen om op dezen weg terug te keeren. De radicalen plukken aanhoudend aan de uitgaven De Itomeinaclie politie was van alle kanten gewaarschuwd, dat er in deu avond van den 22en October een oproer sou uitbarstend» Italiaansche dagbladen hadden dit reeds ge durende verscheidene dagen voorspeld. Des morgens hielden de gendarmes, buiten de poort Del Populo, een kar aan, die werd begeleid door een Garibaldistisch officier, en die vier- en-dertig revolvers, en een som van ongeveer vijftien honderd francs in baar geld bevatte. Het overschot van de bende, die te Nerola was geslagen, was er in geslaagd, Rome bin nen te sluipen, om ilaar gemeeue aaak te ma ken met hunne aanhangers, die reeds vroeger de stad der Pausen waren binnen geslopen terwijl aanvallen buiten de stad moesten sa menvallen met den opstand daarbinnen. Gedurende den ganschen dag zag men man nen van verdacht uiterlijk op het Corso roud- voor het onderhoud der Kerk en de rapporteur van het budget van 1893 verklaart nu reeds, dat het Parlement, zonder het Concordaat te schenden van de 43 millioen dezer hegrooting 31 millioen schrappen kan. Yoor het anti-clericalö onderwijs wenscht men dus zooveel mogelijk, voor den godsdienst zoo weinig mogelijk uit te geven. Op het congres der Spaansche Katho lieken de vorige week te Sevilla ge houden, is een telegram ingekomen van Z. H. den Paus, waarin hij het congres dank zegt voor zijn adres en den apos- tolischen zegen schonk. Alvorens uiteen te gaan zou het congres volgens een Reuter-telegram de volgende besluiten hebben genomen. De ongodsdienstige scholen moeten worden bestreden. Er uilen commissies van katholieke advo caten worden gesteld, belast met het voor de reelitbanken doen vervolgen van de dagbladen welke den katholieken gods dienst aanvallen. Er zal worden aange drongen op herziening van het strafwet- hoek in dezen zin, dat de schrijvers van aanvallen op den katholieken godsdienst strafbaar worden gesteld. Er zal vrij heid van onderwijs worden verlangd voor de godsdienstige genootschappen alleen, alsmede herstel van de schouw- burg-censuur. Er behoort ten behoeve van den Paus een zegelrecht van 10 centimes te worden geheven van alle kwitantiën afgegeven door godsdien stige genootschappen. Ook moet er van de rijken een vrijwillige bijdrage tot den St. Pieterspenning worden gevraagd. In den laatsten tijd blijkt de Itali aansche regeering zich het lot der lagere geestelijken bijzonder aan te trekken. Het werd dan ook hoog tijd. Yooral de plattelandspastoors hebben het hard te verantwoorden, sinds de Staat zoo vele kerkelijke en liefdadige instellingen eenvoudig tot zich trok. Het is dus niet meer dan billijk dat het gouver nement pogingen aanwendt om den clerus ter hulp te komen in den dik- loopen, zij waren slecht gekleed en ia Rome niet bekend. Blijkbaar wachtten zij een te geven teeken af. Te zeven ure ontsprong een enorme bom op de piazza Colonna, en veroorzaakte een donderend geraasdik was het signaal tot de omwenteling Op hetzelfde oogenblik werden de lijfwacht van het Capitool, de gevangenissen San-Mi- chele en Carceri-Nuovi, de poort Saint-Paul en de kazerne San Callisto, welke punten door de Zouaven bezet waren, tegelijkertijd aange vallen door benden, tot aan de tanden gewa pend. Het Capitool wordt aan de zijde van liet Forum en aan de zijde der Ara-Ccelie tegelijk bestookt. De bandieten planten het revolu- tionnaire vaandel op het standbeeld van Mar cus Aurelius, vervolgens vallen zij de com pagnie der karabiniers van de garde van liet Capitool aan, krijschende „Leve de Republiek Weg met Victor EmmanuelDood aan de priesters!" De karabiniers antwoorden met twee doodende salvo's, en een kwartier uurs is voldoende om de bende op de vlucht te ja gen. De rooden laten twee dooden op het terrein, waaronder hun vaandrig, een Sicili- aan, die door een kogel in de volle borst was getroffen. De karabiniers tellen verscheiden gewonden. Andere schermutselingen hadden plaats in de Via Alessandrina, op het plein Montanara, werf zoo harden strijd tegen de dage- lijksche behoeften. Maar het schijnt, dat men hiermede een doel najaagt, dat aan den Culturkampf in Duitschland herinnert. De regeering zou namelijk de lagere geestelijkheid willen aftrekken van het Yaticaan. En men begrijp thans waarom de liberale pers het Kabinet voor zijne handelingen ten dezen op zichte prijst en het aanspoort op den ingeslagen weg voort te gaan. De katholieke bladen stellen dezen „truc" met verontwaardiging aan de kaak. De Moniteur de Home stelt in 't licht, dat de Italiaansche regeering hier liet mac- chiavellistisch spel speelt van allo gou vernementen die de Kerk tot dienares van den Staat willen verlagen en van de geestelijkheid een gewillig werk tuig willen maken in hare handen. Zij willen eenerzijds de geestelijkheid ge bruiken tot bestrijding Yan het anar chisme en van den anderen kant het Vaticaan door een quasi gematigde poli tiek isoleercn, en met een gouden keten de geestelijkheid hinden aan het tegen woordige régime van bederf en onder drukking. „Wij zijn geenszins beducht voor deze grove tactiek", zegt de Moni teur ten slotte „zij bewijst dat het gou vernement tot het uiterste is gedreven en tot alle denkbare middelen, hoe laag ook, zijn toevlucht noemt, om de gra nietrots van het lloomsche pontificaat te verbrijzelen. Zijn pogen zal tevergeefs zijn. Maar het heeft zijn nut te con- stateeren, waarop de nieuwe koers is gericht." Ter waarschuwing ook wellicht van allen die den nieuwen koers zouden willen volgen, zal de H. Vader in het eerstvolgend consistorie eene zeer belangrijke allocutie houdon over de Katholieken in Frankrijk en de positie van het Pausdom in Italië. Weinig heter dan de toestand in Italië, waar men deklagere geestelijkheid door het verlokkend uitzicht van hoogere tractementen van hare hiërarchische overheid wil scheiden, is de toestand in Campo-di-Fiori, Sant-Angelo-in-Pescheria en in de nabijheid van het Ghetto. Overal wor den de opstandelingen geslagen en op de vlucht gedreven. Te zeven ure, op het geraas van den bom, viel een bende van vijf honderd Garibaldisten, van de compagno romano komende, de poort Saint-Paul aan, na de op post staande solda ten te hebben gedood, gewond of ontwapend. Majoor Eligi, in allerijl aan het hoofd van een compagnie gendarmes en twee compagniëu vreemde karabiniers, ter hulp gesneld, ver drijft de Garibaldisten. Een zeker aantal der laatsten nam de wijk in een buis, onder de muren der stad gelegen, en bood daar langen tijd wederstand, Het gebouw werd stormen derhand genomen en majoor Eligi maakte vier endertig gevangenen. Ta acht uren was de opstand overal beteu geld en de bevolking van Transtévère begaf zich in massa naar het Vaticaan, om den Opperherder te verzoeken „hen toe te staan de bezittingen des Pausen tegen de vreemde bandieten te mogen verdedigen, hetgeen de voorouders der Transteveristen, Binds onheu gelijke tijden gedaan hadden." Verzuimen wij niet te verhalen, dat, terwijl majoor Eligi de poort Saint-Paul hernam, de dappere kapitein du Reau, op eenigen afstand van daar, aan het hoofd der 2e compagnie van het 2e bataljon Zouaven, zich meester maakte van een ontzaglijk depót van wapens Hongarije, waar de regeering vooral door misbruik te maken van haar recht van voordracht, invloed op de hoogere gees telijkheid tracht uit te oefenen. Volgens oud gebruik worden de bisschoppen in Hongarije benoemd door den „apostoli- schen koning", wat sinds de invoering van het constitutionalisme is geworden de „ongeloovige regeering." Bij voorkeur zoekt deze mannen uit voor het Episco paat welke daartoe allerminst geschikt zijn. Zoo heeft het onlangs veel opspraak verwekt, dat de titularis van het diocees- Nousohl den liheraal-calvinistisclien Stefan Ti«za (zoon van den oud-minister Tisza) openlijk bij de laatste verkiezin gen steunde tegenover den katholiek conservatieven kandidaat. Nu is hot bisdom Neutra vacant, en daar hieraan ruimere inkomsten verbonden zijn, wil de regeering bedoelden titularis voor dien zetel voordragen. Het aartsbisdom Agram is eveneens vacant en de regeering wil daarvoor een geestelijke aanwijzen, wiens keuze nooit door don H. Stoel zal bekrachtigd worden. Om aan deze mis bruiken een einde te maken, zou liet Yaticaan eene verandering in den toe stand willen brengen, waartoe keizer Erans Jozef wel bereid zou zijn. De voordracht der bisschoppen zou niet meer geschieden door de kroon aan den H. Stoel maar door de kerkelijke overheid aan den koning-zelf met voorbijgang der regeering. Op die wijze hoopt men do rechten der Kerk heter gewaarborgd te zien en zal yg' meden worden, dat hetgeen men in Oostenrijk met den naam van Ungarische Siaaisomnip denzler aanduidt, zich ook op kerkelijk gebied doet ge voelen. Nadat Griekenland reeds allerlei moeielijkheden aan Bulgarije en Humenië heeft veroorzaakt, schijnt het thans heimelijk bezig te zijn ook Turkije te belagen. De Turksche overheid heeft ton minste den directeur van het Griek- sche lyceum te Monastir gevangen ge nomen als pogende een opstandelingen en een groot aantal vreemde partijgangers, terwijl zij eene geheime bijeenkomst hielden, Kapitein du Reau verloochende bij deze gele - genheid zijn echt Fransche onverschrokkenheid niet, waarvan hij reeds in 1860, bij Castelfi- dardo, had blijk gegeven; hij was een der dapperste, meest geachte, en meest beminde officieren uit het Pauselijke leger. Den 24en October maakten de zouaven en gerdarmes zich stormenderhand meester van de helsche werkplaats, waar het grootste ge deelte der orsini-bommen vervaardigd werd. De potitie had zeer juiste gegevens omtrent hetgeen er geschiedde in het tocb zoo getrouwe kwartier van Franstévère, en tegen éen uur 's namiddags, op het oogenblik dat een hon derdtal Garibaldisten uit de Italiaansche pro vinciën vereenigd waren in het huis No. 92 in de straat Lungaretta, omsingelde een deta chement, samengesteld uit gendarmes en zoua ven, onder hevel van de kapiteins Saisy, Du- fournel en Vinay, het roovershol. Het was een lakenfabriek, toebehoorende aan zekeren Ginio Ajaui, den eenigen Romein uit het complot den eenigen zeggen wij, doch met hem heulde ook zijn schoonmoeder, eveneens eene Romein- sehe. In plaats van te antwoorden op de som matie om de deur te openen, lostten de eed- genooten geweerschoten, en wierpen hommen uit de eerate en tweede verdieping. De vrouw toonde zich, onder hen allen, het meest ver woed bij dit vreeseljjke speleen zouaven-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1892 | | pagina 1