Dagblad yoor Schiedam en Omstreken.
bureau Jsoogsfraaf 317.
1§de Jaarg.
Dinsdag 25 October 1892.
No. 4419.
ALGEMEEN OVERZICHT-
Rome - Transtévère.
Feuilleton.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Episode uit den Zouaventijd.
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.—
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl. N«. 124.)
Yan 16 regels0.00
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
24 Octoïk '92
De behandeling van de arbitrage-
wetsvoordracht in de Fransche Kamer
trekt te meer de aandacht, daar zij
«amenvalt met de in de zaak van Oar-
maux in te stellen scheidsrechterlijke
uitspraak. In den ministerraad, Zaterdag
te Parijs gehouden, heeft de heer Viette
den korten inhoud medegedeeld van
het artikel, dat hij zal voorstellen aan
de wet op de arbitrage toe te voegen
en dat strekt om de arbitrage verplich
tend te stellen in gevallen van conflic
ten tussehen patroons en werklieden in
de mijnen. Op eene interpellatie van
de afgevaardigden Basly en Hubbard
over de conflicten tussehen Fransche
en Belgische werklieden in het noorden
en over de houding der regeering in
deze zaak, zal de heer Yiette antwoor
den, dat vreemdelingen «niet uitgeslo
ten kunmen worden van den arbeid,
dien zij in Frankiijk kunnen vinden,
daar de Franschen in andere landen
dezelfde rechten genieten.
De twee voornaamste middelen waar
door het Fransche anti-clericalisme don
godsdienst tracht uit te roeien, zijn
eenerzijds het zoogenaamde neutrale
onderwijs en anderzijds de directe aan
vallen op den godsdienst en zijne be
dienaren. Welke ontzagwekkende som
men deze dubbele veldtocht kost, blijkt
het best uit da volgende ofiicieele cijfers.
Het budget voor het onderwijs bedroeg
in 1875 na do aftrek der schoolgelden
17.967.933 fr. Daarentegen worden op
de begrooting voor eeredienst steeds
grootere „bezuinigingen" gemaakt. In
1882 schrapte men 18000 fr., in 1885
reeds bijna 7 millioen, in 1889 ruim 8
millioen. In het geheel werd in de jaren
1882—89 bijna 40 millioen fr. op de
begrooting voor eeredienst ingehouden.
En men schijnt niet genegen om op dezen
weg terug te keeren. De radicalen
plukken aanhoudend aan de uitgaven
De Itomeinaclie politie was van alle kanten
gewaarschuwd, dat er in deu avond van den
22en October een oproer sou uitbarstend»
Italiaansche dagbladen hadden dit reeds ge
durende verscheidene dagen voorspeld. Des
morgens hielden de gendarmes, buiten de poort
Del Populo, een kar aan, die werd begeleid
door een Garibaldistisch officier, en die vier-
en-dertig revolvers, en een som van ongeveer
vijftien honderd francs in baar geld bevatte.
Het overschot van de bende, die te Nerola
was geslagen, was er in geslaagd, Rome bin
nen te sluipen, om ilaar gemeeue aaak te ma
ken met hunne aanhangers, die reeds vroeger
de stad der Pausen waren binnen geslopen
terwijl aanvallen buiten de stad moesten sa
menvallen met den opstand daarbinnen.
Gedurende den ganschen dag zag men man
nen van verdacht uiterlijk op het Corso roud-
voor het onderhoud der Kerk en de
rapporteur van het budget van 1893
verklaart nu reeds, dat het Parlement,
zonder het Concordaat te schenden
van de 43 millioen dezer hegrooting
31 millioen schrappen kan. Yoor het
anti-clericalö onderwijs wenscht men dus
zooveel mogelijk, voor den godsdienst
zoo weinig mogelijk uit te geven.
Op het congres der Spaansche Katho
lieken de vorige week te Sevilla ge
houden, is een telegram ingekomen van
Z. H. den Paus, waarin hij het congres
dank zegt voor zijn adres en den apos-
tolischen zegen schonk. Alvorens uiteen
te gaan zou het congres volgens een
Reuter-telegram de volgende besluiten
hebben genomen. De ongodsdienstige
scholen moeten worden bestreden. Er
uilen commissies van katholieke advo
caten worden gesteld, belast met het
voor de reelitbanken doen vervolgen van
de dagbladen welke den katholieken gods
dienst aanvallen. Er zal worden aange
drongen op herziening van het strafwet-
hoek in dezen zin, dat de schrijvers van
aanvallen op den katholieken godsdienst
strafbaar worden gesteld. Er zal vrij
heid van onderwijs worden verlangd
voor de godsdienstige genootschappen
alleen, alsmede herstel van de schouw-
burg-censuur. Er behoort ten behoeve
van den Paus een zegelrecht van 10
centimes te worden geheven van alle
kwitantiën afgegeven door godsdien
stige genootschappen. Ook moet er van
de rijken een vrijwillige bijdrage tot den
St. Pieterspenning worden gevraagd.
In den laatsten tijd blijkt de Itali
aansche regeering zich het lot der lagere
geestelijken bijzonder aan te trekken.
Het werd dan ook hoog tijd. Yooral
de plattelandspastoors hebben het hard
te verantwoorden, sinds de Staat zoo
vele kerkelijke en liefdadige instellingen
eenvoudig tot zich trok. Het is dus
niet meer dan billijk dat het gouver
nement pogingen aanwendt om den
clerus ter hulp te komen in den dik-
loopen, zij waren slecht gekleed en ia Rome
niet bekend. Blijkbaar wachtten zij een te
geven teeken af.
Te zeven ure ontsprong een enorme bom
op de piazza Colonna, en veroorzaakte een
donderend geraasdik was het signaal tot de
omwenteling
Op hetzelfde oogenblik werden de lijfwacht
van het Capitool, de gevangenissen San-Mi-
chele en Carceri-Nuovi, de poort Saint-Paul en
de kazerne San Callisto, welke punten door
de Zouaven bezet waren, tegelijkertijd aange
vallen door benden, tot aan de tanden gewa
pend.
Het Capitool wordt aan de zijde van liet
Forum en aan de zijde der Ara-Ccelie tegelijk
bestookt. De bandieten planten het revolu-
tionnaire vaandel op het standbeeld van Mar
cus Aurelius, vervolgens vallen zij de com
pagnie der karabiniers van de garde van liet
Capitool aan, krijschende „Leve de Republiek
Weg met Victor EmmanuelDood aan de
priesters!" De karabiniers antwoorden met
twee doodende salvo's, en een kwartier uurs
is voldoende om de bende op de vlucht te ja
gen. De rooden laten twee dooden op het
terrein, waaronder hun vaandrig, een Sicili-
aan, die door een kogel in de volle borst was
getroffen. De karabiniers tellen verscheiden
gewonden.
Andere schermutselingen hadden plaats in
de Via Alessandrina, op het plein Montanara,
werf zoo harden strijd tegen de dage-
lijksche behoeften. Maar het schijnt,
dat men hiermede een doel najaagt, dat
aan den Culturkampf in Duitschland
herinnert. De regeering zou namelijk
de lagere geestelijkheid willen aftrekken
van het Yaticaan. En men begrijp thans
waarom de liberale pers het Kabinet
voor zijne handelingen ten dezen op
zichte prijst en het aanspoort op den
ingeslagen weg voort te gaan. De
katholieke bladen stellen dezen „truc"
met verontwaardiging aan de kaak. De
Moniteur de Home stelt in 't licht, dat
de Italiaansche regeering hier liet mac-
chiavellistisch spel speelt van allo gou
vernementen die de Kerk tot dienares
van den Staat willen verlagen en van
de geestelijkheid een gewillig werk
tuig willen maken in hare handen. Zij
willen eenerzijds de geestelijkheid ge
bruiken tot bestrijding Yan het anar
chisme en van den anderen kant het
Vaticaan door een quasi gematigde poli
tiek isoleercn, en met een gouden keten
de geestelijkheid hinden aan het tegen
woordige régime van bederf en onder
drukking. „Wij zijn geenszins beducht
voor deze grove tactiek", zegt de Moni
teur ten slotte „zij bewijst dat het gou
vernement tot het uiterste is gedreven
en tot alle denkbare middelen, hoe laag
ook, zijn toevlucht noemt, om de gra
nietrots van het lloomsche pontificaat te
verbrijzelen. Zijn pogen zal tevergeefs
zijn. Maar het heeft zijn nut te con-
stateeren, waarop de nieuwe koers is
gericht." Ter waarschuwing ook
wellicht van allen die den nieuwen
koers zouden willen volgen, zal de
H. Vader in het eerstvolgend consistorie
eene zeer belangrijke allocutie houdon
over de Katholieken in Frankrijk en de
positie van het Pausdom in Italië.
Weinig heter dan de toestand in
Italië, waar men deklagere geestelijkheid
door het verlokkend uitzicht van hoogere
tractementen van hare hiërarchische
overheid wil scheiden, is de toestand in
Campo-di-Fiori, Sant-Angelo-in-Pescheria en
in de nabijheid van het Ghetto. Overal wor
den de opstandelingen geslagen en op de vlucht
gedreven.
Te zeven ure, op het geraas van den bom,
viel een bende van vijf honderd Garibaldisten,
van de compagno romano komende, de poort
Saint-Paul aan, na de op post staande solda
ten te hebben gedood, gewond of ontwapend.
Majoor Eligi, in allerijl aan het hoofd van een
compagnie gendarmes en twee compagniëu
vreemde karabiniers, ter hulp gesneld, ver
drijft de Garibaldisten. Een zeker aantal der
laatsten nam de wijk in een buis, onder de
muren der stad gelegen, en bood daar langen
tijd wederstand, Het gebouw werd stormen
derhand genomen en majoor Eligi maakte vier
endertig gevangenen.
Ta acht uren was de opstand overal beteu
geld en de bevolking van Transtévère begaf
zich in massa naar het Vaticaan, om den
Opperherder te verzoeken „hen toe te staan
de bezittingen des Pausen tegen de vreemde
bandieten te mogen verdedigen, hetgeen de
voorouders der Transteveristen, Binds onheu
gelijke tijden gedaan hadden."
Verzuimen wij niet te verhalen, dat, terwijl
majoor Eligi de poort Saint-Paul hernam, de
dappere kapitein du Reau, op eenigen afstand
van daar, aan het hoofd der 2e compagnie
van het 2e bataljon Zouaven, zich meester
maakte van een ontzaglijk depót van wapens
Hongarije, waar de regeering vooral door
misbruik te maken van haar recht van
voordracht, invloed op de hoogere gees
telijkheid tracht uit te oefenen. Volgens
oud gebruik worden de bisschoppen in
Hongarije benoemd door den „apostoli-
schen koning", wat sinds de invoering
van het constitutionalisme is geworden
de „ongeloovige regeering." Bij voorkeur
zoekt deze mannen uit voor het Episco
paat welke daartoe allerminst geschikt
zijn. Zoo heeft het onlangs veel opspraak
verwekt, dat de titularis van het diocees-
Nousohl den liheraal-calvinistisclien
Stefan Ti«za (zoon van den oud-minister
Tisza) openlijk bij de laatste verkiezin
gen steunde tegenover den katholiek
conservatieven kandidaat. Nu is hot
bisdom Neutra vacant, en daar hieraan
ruimere inkomsten verbonden zijn, wil
de regeering bedoelden titularis voor
dien zetel voordragen. Het aartsbisdom
Agram is eveneens vacant en de regeering
wil daarvoor een geestelijke aanwijzen,
wiens keuze nooit door don H. Stoel zal
bekrachtigd worden. Om aan deze mis
bruiken een einde te maken, zou liet
Yaticaan eene verandering in den toe
stand willen brengen, waartoe keizer
Erans Jozef wel bereid zou zijn. De
voordracht der bisschoppen zou niet meer
geschieden door de kroon aan den
H. Stoel maar door de kerkelijke overheid
aan den koning-zelf met voorbijgang der
regeering. Op die wijze hoopt men do
rechten der Kerk heter gewaarborgd te
zien en zal yg' meden worden, dat hetgeen
men in Oostenrijk met den naam van
Ungarische Siaaisomnip denzler aanduidt,
zich ook op kerkelijk gebied doet ge
voelen.
Nadat Griekenland reeds allerlei
moeielijkheden aan Bulgarije en Humenië
heeft veroorzaakt, schijnt het thans
heimelijk bezig te zijn ook Turkije te
belagen. De Turksche overheid heeft
ton minste den directeur van het Griek-
sche lyceum te Monastir gevangen ge
nomen als pogende een opstandelingen
en een groot aantal vreemde partijgangers,
terwijl zij eene geheime bijeenkomst hielden,
Kapitein du Reau verloochende bij deze gele -
genheid zijn echt Fransche onverschrokkenheid
niet, waarvan hij reeds in 1860, bij Castelfi-
dardo, had blijk gegeven; hij was een der
dapperste, meest geachte, en meest beminde
officieren uit het Pauselijke leger.
Den 24en October maakten de zouaven en
gerdarmes zich stormenderhand meester van
de helsche werkplaats, waar het grootste ge
deelte der orsini-bommen vervaardigd werd.
De potitie had zeer juiste gegevens omtrent
hetgeen er geschiedde in het tocb zoo getrouwe
kwartier van Franstévère, en tegen éen uur
's namiddags, op het oogenblik dat een hon
derdtal Garibaldisten uit de Italiaansche pro
vinciën vereenigd waren in het huis No. 92
in de straat Lungaretta, omsingelde een deta
chement, samengesteld uit gendarmes en zoua
ven, onder hevel van de kapiteins Saisy, Du-
fournel en Vinay, het roovershol. Het was een
lakenfabriek, toebehoorende aan zekeren Ginio
Ajaui, den eenigen Romein uit het complot
den eenigen zeggen wij, doch met hem heulde
ook zijn schoonmoeder, eveneens eene Romein-
sehe. In plaats van te antwoorden op de som
matie om de deur te openen, lostten de eed-
genooten geweerschoten, en wierpen hommen
uit de eerate en tweede verdieping. De vrouw
toonde zich, onder hen allen, het meest ver
woed bij dit vreeseljjke speleen zouaven-