Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
tweede blad.
1§de Jaarg.
Zondag 15 Januari 1893
No. 4487.
bureau £booQ&tx<x<xt 317.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Vervolg Binnenland.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per poat door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
Het ftiitenrsreclit van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgensTwet van 28 Juni 1881 (Stsbl.) No. 124.
f 1.50
- 2.—
- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 1—6 regelsf
Elke gewone regel meerU-1U
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
14 Januari '93.
De opzien wekkende rede eergisteren
do°r den Duitschen rijkskanselier Von
Caprivi in de Rijksdagscommissie voor
het legerwetsontwerp gehouden vormt
nog steeds het onderwerp van tal van
commentaren in de Duitsche en buiten-
landsche pers. Caprivi's vrienden zijn
nog altijd druk in de weer om de „on
nauwkeurigheden" in de verslagen zijner
rede van eergisteren op te helderen,
lelijk de „wegnaar Constantinopel'moet
Caprivi's uitdrukking van den „Duitsch
land vijandigen wind in Denemarken"
Volstrekt niet zijne bedoeling weergeven,
roaar slechts gebezigd zijn als het ver
melden van door anderen gebezigde
agitorische argumenten.
De vreugde, weke Caprivi's rede in de
Oostenrijksch Hongaarsche regeerings-
pers wekt, vermeerdert nog de ont
stemming over Caprivi's optreden in
de Berlijnsche bladen De Wiener Presse
eiV de Pester Lloydbeide als officieuse
organen van het ministerie van buiteu-
landsche zaken te Ween en bekend, prij
zen bovenal in Caprivi, dat hij Duitsch-
lands Oostersche politiek geheel doet
aansluiten aan die der Monarchie en
uiet, gelijk Bismarck steeds deed met
zijne vriendelijke houding tegenover
Rusland, naar twee kanten een vriendelijk
gezicht te zetten. Hiertegen nukomen
de Fossische Zeitung en het Berliner Tage-
blatt met verontwaardiging in verzet
en zij ontkennen ten stelligste, dat er
tusschen Duitschland en Oostenrijk-
Hongarije in de Oostersche kwestie ge
meenschap van belangen zou bestaan.
Ten bewijze dat ook Caprivi met Rus
land op vriendschappelijken voet staat,
vestigt het Tageblatt o. a. de aandacht
op het bericht, dat de onderhandelin
gen ovei een Duitsch-Rnssische handels-
ovei eenkomst zulk een gunstig verloop
hebben, dat het sluiten daarvan vóór
Mei verwacht mag worden.
Er wordt te Berlijn ook veel gespro
ken over het onverwachte uitstapje des
Keizers, terwijl bij in Zuid-Duitschland
vertoefde, naar Straatsburg. Men ge
looft dat Wilhelm II zich bij verras
sing heelt willen overtuigen van de
6°ede militaire organisatie iu die ge
wichtige vesting de verbazende snel
heid waarmede het heele garnizoen onder
de wapenen was en onmiddellijk met
uitstekend succes een strenge wapen
schouw; ag kon doorstaan, moet het
militaire hart des Keizers niet weinig
verheugd hebben; en van den anderen
vuimnigu ncuucii, en van den anderen
kant wordt ook de persoonlijke waak
zaamheid en de buitengewone inspan
ning eener geforceerde reis, welke Z.M.
zich getroostte, op lioogen prijs gesteld.
Volgens bericht uit Dortmund blijtt
het niet alleen in het Saai gebied maar
ook in geheel West-falen onder de mijn
werkers zeer onrustig. De aanvoerder
der arbeidstakenden Schönwald is eer
gisteren in hechtenis genomen. Pc Schalke
hebben gisteren-avond eenige honderden
mijnwerkers een werkbaas en een op
zichter overvallen. Door de snel toege
schoten beambten met bereden politie
en gendarmes werden de woedenden
teruggeslagen en daarbij eenigen gewond.
Een Reuter-telegram uit Parijs meldt,
dat Z. H. de Paus aan den heer Albert
de Mun, naar aanleiding van zijne jongste
rede te Saint-Etienne, een brief heelt
geschreven, waarin hij den reeds vroeger
gegeven raad herhaalt, dat voor alle
mannen van goeden wil en van gezond
verstand noodzakelijk is den thans in
Frankrijk bestaanden regeeringsvorm
aan te nemen.
In de begrootingscomnnssis heelt üe
minister Tirard verklaard liet linancieel
stelsel van zijn voorganger Bouvier aan
te nemen. Tot dekking van de 22 iml-
lioen, weggevallen tengevolge van de
wijziging der belasting op de gegiste
dranken, wenschte hij eene belasting
op beursoperaties voor te stellen. Heden
zou hij het voorstel doen tot het hellen
eener zegelbelasting van 2 sous per
duizend frs. op heursoperatiën op termijn.
De voorzitters der republikeinsche groe
pen van den Senaat hebben een stap
gedaan bij den minister-president Ribot
om hem hunne ongerustheid mede te
deelen ten aanzien van den toeleg om
tegen het hoofd van deD Staat laste
ringen te verspreiden en om hem de
noodzakelijkheid onder het oog te bren
gen hieraan een einde te maken.
De gerechtelijke instructie tegen Baï-
haut is bijna geëindigd. Er is sprake
van het plan om zijne zaak te scheiden
van die der andere beschuldigden en
het heet dat Baïhaut reeds bmnenkoit
voor den bevoegden rechter zal vei-
schijnen. Volgens de Tempheelt de
rechter van instructie een bevelschrift
tot dagvaarding van Cornelius Hertz
uitgevaardigd.
Er zijn te Londen ernstige geruchten
in omloop omtrent den staat van ge
zondheid van den minister-president
Gladstone. Het verblijf te Biarritz moet
weinig baat gebracht hebben de premier
lijdt aan gebrek aan eetlust en hoofd
pijnen, zoodat zijne vrienden zich onge
rust maken. De Globe bevestigt deze
geruchten, maar verzekert, dat Gladsto
ne's ongesteldheid erger is dan zij voor
gesteld wordt.
De Daily News verneemt van gezag
hebbende zijde, dat de Spaansche regee
ring niet in Marokko pogingen zal doen
om Engeland tegen te werken in zijn eisch
om voldoening wegens den in Marokko
op een Engelsch onderdaan gepleegden
moord en evenmin in Engelands pogin
gen om verbetering te brengen in de
handelsbetrekkingen met Spanje. De
Spaansche minister-president Sagasta,
weet, dat zulke verbeteringen alle sta
ten ten goede zouden komen, daar het
tractaat van 1880 degelijke behandeling
aan de andere staten voorschrijft.
Het Wiener Tageblatt meldt, dat Rus
land en Frankrijk onderhandeld hebben
over eene militaire overeenkomst, waarbij
bepaald wordt dat, zoo een dier beide
mogendheden aangevallen wordt door
Duitschland, de andere mogendheid
120.000 man soldaten zal mobinseeren.
Het Tageblatt weet niet of die overeen
komst geteekend is.
Het Panama-proces.
Bij de verdere getuigenverhooren
waren eergisteren de deskundigen en
vakmannen aan het woord. Monchicourt
verklaarde o. a., dat 600 millioen fr.
voldoende waren geweest om het kanaal
te graven (zooals men weet is thans
reeds l1/, milliard voor het nog onvol
tooide kanaal verspild) maar dat de
uitgaven met de grootste lichtvaardig
heid plaats hadden. Wat betreft de
kosten van publiciteit, dat was een
vraag op leven en dood. De bankier
de Reinach was van den aanvang at
de kwade geest der maatschappij, die
haar op haar juiste waarde schatte.
Den dag na de inschrijving beklaagde
hij zich voor een millioen te zijn be
stolen. leder een barst in een schaterlach
uitDe Lesseps was niet in bijzon
derheden bekend met het gebruik van
de aan de Reinach gegeven gelden.
Grooten indruk maakten ook de ver-
klaringen van den heer Rousseau, den
deskundige, die in 1886 door de regee
ring naar Panama werd gezonden, om
een onderzoek naar den staat van zaken
in te stellen, maar wiens ongunstig
rapport geheim werd gehouden. Getuige
verklaarde, dat het kanaal een moei
lijke onderneming was, maar niet on
uitvoerbaar, als men zijn toevlucht tot
sluizen had genomen, De verantwoor
delijkheid voor de mislukking rust voor
een groot deel op Ferdinand de Lesseps,
die het werk met onvoldoende middelen
aanving. Hij oefende veel invloed uit
op de werken. Zijn vertrouwen in de
zaak was niet genoeg om haar te doen
slagen, waar zijn voorbereidende studiën
onvoldoende waren geweest. Met ver
blinding heeft hij een droombeeld wil
len verwezenlijken. Een kanaal zonder
sluizen, zooals De Lesseps wilde, zou
een grooter verkeer hebben mogelijk
gemaakt, dan een kanaal met sluizen,
maar de gesteldheid van het terrein
maakte een vlak kanaal onmogelijk.
Met betrekking tot zijn rapport ver
klaarde Rousseau nog, dat hij de over
tuiging had gekregen, dat de onderne
ming niet zou slagen. Hij heeft aan de
regeering overgelaten uit zijn rapport
een conclusie te trekken. Het rapport
heeft-zelf geheel en eigenhandig gesteld,
gesteld. Op den vraag van den voor
zitter verklaarde Rousseau nog, dat
hij het rapport aan den minister van
openbare werken (Baïhaut) in handen
had gegeven.
Toorts werd nog een blinde en bijna
stomme grijsaard, de heer Adolf Gul}
uit Nimes, binnengeleid. Deze aandeel
houder in de Panama-maatschappij, deelt
mede, dat op 25 October 1888 Charles
de Lesseps ten behoeve van de onder
neming eene lezing kwam houden, welke
ook door diens vader werd bijgewoond.
Charles de Lesseps verklaarde toen, dat
I de obligatieleening volteekend was, en
dat het kanaal in 1890 kon worden ge
opend. Ferdinand de Lesseps bevestigde
dit met een gebaar. Na afloop der lezing
stond hij op en haalde uit zijn aak een
telegram, waarin werd medegedeeld, dat
voor 200 millioen obligatiën waren ge
nomen. Getuige besloot toen nog oO
aandeel en te koopen.
Bij het verhoor van den kassier der
Panama-maatschappij, Regnier, verweet
de president hem, dat hij niet wist, aan
wie een anonieme bon, ten bedrage
van 500.000 frs. uitbetaald was. Gok
de chef de bureauBondait, zeide, zich
niet de namen te herinneren van de
personen, ten bate van wie de bons
strekten, waarop de president «eide, dat
dat nogal merkwaardig was. Langdurige
beweging in de zaal).
Charles de Lesseps gaf ophelderingen
omtrent 1.424.000 frs. in bons, aan
toonder daarvan waren 375.000 frs. voor
Baïhaut600.000 frs. voor Herz en de
rest voor verschillende personen.
Vervolgens werd verhoord Huge
Oberndörfer, die zeide deel te hebben
gehad in het garantie-syndicaat. Hij
ontving omstreeks 1.620.000 frs. Op eem
vraag van den voorzitter zeule hij,
bovendien aan commissieloon nog
2 049.000 frs. te hebben ontvangen, als
de opbrengst eener combinatie met pre
mie-obligaties. De maatschappij deed
een zeer voordeelige operatie en de be
wezen diensten waren niet te hoog be
taald. Een correspondentie over deze
zaak was er niet gevoerd.
De voorzitter vroeg aan Uberndorter
of hij niets ontvangen had om ter Beurze
te werken, waarop hij antwoordde hoe
genaamd niets. De deskundige Flory
verklaarde, dat de combinatie vanObern-
dörfer niets buitengewoons was.
Lesseps zeide, dat hij den getuige de
genoemde sommen deed uitbetalen om
zijne denkbeelden te honoreeren en hem
van speculaties ter Beurze tegen de
Panama-maatschappij af te houden.
Terugkomende op de kwestie der bons
verzocht de president den deskundige
Flory eenige nadere ophelderingen over
den aard dier bons. Hij antwoordde dat
slechts een klein gedeelte daarvan door
de personen, die de voordeelen genoten,
o-eteekend zijn. Lesseps verklaarde, dat
twee bons zijn geteekend door Arthur
Mayer, directeur van de Gaulois. De
president merkte op dat derhalve van
de bons ten bedrage van 1,424,000.
frs. nu vaststaat, dat daar van Baïhaut
375,000, Herz 600,000, Mayer 100,000
en Oberndörfer 30,000 Irs. ontvangen
heeft.
De Gemeenteraad alhier zal Dinsdag
aanst., des namiddags ten kwartier vóór
twee ure, eene openbare vergadering
houden ter behandeling van de volgende
onderwerpen
Ingekomen stukken Ontwerp-gewy-
zigde verordening tot regeling van de
samenstelling, de inrichting en den werk
kring van de plaatselijke commissie van
toezicht op het lager onderwijs.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
ymiiimiitmtiniiuiiii
:l M II
