Binnenland.
De meerderheid der Senaatsleden heet
de inlijving te begunstigen, die mede be
pleit wordt door hen, die het mercantiel
karakter der omwenteling op Hawai
volmondig erkennen. Zoo heeft de New-
Yorksche Timen een hoofd-artikel be
titeld Eene zuivere handelsaffairewaarin
hij schrijftDe verlossing van Hawai's
volk uit de onderdrukking ligt buiten
de kwestie, welke deze is, dat knappe
suikerplanters en handelaars iets uitha
len willen waaraan wij en zij iets kun
nen verdienen; kunnen wij een voordeelig
zaakje doen, dan moge traditie en voor-
oordeelen tegen bezittingen buiten Ame
rika niet medetellen. Wij moeten Hawaï
overnemen gelijk een marktartikel."
Schiedam, 2 Februari 1893.
Heden was de rivier de Maas voor
deze stad geheel overdekt met zwaar
afkomend drijfijs, dat voor de scheep
vaart vrij hinderlijk was.
Behalve de gilde-archieven zijn bij
de ontruiming ten raadhuize nog ge
vonden een goed geconserveerd exem
plaar van een Latijnschen Bijbel, be
werkt door lm. Tremellius, Fr. Junius
en Tb. Beza, in 1618 voor rekening
van Daniel en David Aubrius en Cle
mens Schleichius gedrukt met brevier-
letter, en voorzien van kantteekeningen
met Grieksche en Hebreeuwschekarakters
Verder het present-exemplaar van het
in 1773 gedrukte boek der psalmen en
gezangen, door de Staten van Holland
en West-Friesland gezonden aan „Ern-
feste, wijze, voorzienige, discreete, onze
Lieve Getrouwe Den Officier, Burge-
meesteren eD Regeerders der stad Schie
dam."
De gevonden voorwerpen zijn vol
doende om den grondslag te leggen voor
een museum. Het pleit zeker niet voor
den kunstzin van vroegere bestuurders,
dat dergelijke zaken in een turfhok moes
ten gevonden worden.
Van ons tegenwoordig gemeentebe
stuur willen we beter verwachten en
hopen, dat binnen betrekkelijk korten
tijd eene waardige verblijfplaats voor
deze monumenten van Schiedams ver
leden zal gesticht worden.
Moge dan tegelijkertijd het archief,
dat zich gedeeltelijk ten raadhuize, maar
voor een goed deel op den zolder boven
het politiebureau bevindt, in ééne plaats
bijeengebracht en zooveel mogelijk ge
regeld worden In den toestand waarin
zich het archief nu bevindt, is het voor
geschiedvorschers onmogelijk daarin den
weg te vinden.
Een talrijke schare was gisteravond
naar Musis Sacrum getogen ter bijwoning
vanhetconcertvanScliiedamsMannenkoor
Orpheus. Men kon zien, er was iets in
het auditorium dat men niet altijd
daarin waarneemt bij concerten of uit
voeringenn.l. oen groote mate van
hoog gespannen verwachting. Nu, de
reden voor die stemming behoefde men
niet ver te zoeken. Orpheus had ditmaal
weder eens gereizet. Wanneer men een
concert ziet geannonceerd met den naam
Paul Haase als medewerker, dan voor
zeker, verzuimt men zulk een concert
niet gaarne. Ditmaal echter was er
geen sprake van een beroemd zanger,
maar de naam van Bernhard Dessau had
hier de betoovering teweeg gebracht Des
sau komtwas de roep en de verwachting
iets buitengewoons van dezen violist te
hooren, had velen naar Musis gelokt.
Hierbij komt nog dat onze stadgenoote,
de zangeres Mej. Marie Penning als 't
ware haar debuut op dit concert van
Orpheus gaf. Na dit alles kan men zich
eenigszins de stemming verklaren, die
voor den aanvang in de zaal heerschte.
Laat ons zien, of 't goed van Orpheus
was, dat reizenalsof daarmede werd
bedoeld: dat de mannenzang bier weder
bloeit, dat Orpheus zich naast zuike
solisten met een gerust gemoed mag
laten hooren.
No. 1 van 't programma stelde ons
daartoe al dadelijk in de gelegenheid.
Der 23ste Psalm van F. Schubert
is een heerlijk sohoone compositie, fijn
genuanceerd, zoowel wat zang als bege
leiding betreft, en toch zoo eenvoudig.
Eenvoudig als compositie, maar verba
zend zwaar in uitvoering. Die pp., aan
zwellende tot vereischen groote oefe
ning, maar maken dan ook een mach
tigen indruk, vooral daar zij ter juister
plaatse zijn aangebracht en niet uit
louter effectbejag. De hoogste uitdruk
king is echter in 't slot verkregen. Hoe
heerlijk toch klinkt: einst ruh' ich cvige
Zeit dort in des Enigen Reicli. Duidelijker
kon de wensch, die tevens in deze com
positie ligt opgesloten, niet geopenbaard
worden. Het machtige crescendo is als
de drang des verlangens naar de eeuwige
rust in des Vaders buis, terwijl het
wegsterven van 't slotakkoord tocli weer
het onwrikbare vertrouwen in den Aller
hoogste uitdrukt. Schoon werd dit
vertolkt; Orpheus toonde nog wel piano's
te kunnen zingen, piano'sdie bewijzen
dat niet alleen in krachtige tonen metaal
ligt. En welk een schoone opvatting!
Waarlijk, de dirigent, de heer Georg
Rijken, toonde zich daarmede kunste
naar, die de werken zijner broederen
medegevoelt.
Ne. 2. 'Romance van Fr. Ries en
Ungarische Rhapsodie van M i s k a
H a u s e r. Hoe woorden te vinden,
die slechts een flauw idee geven van de
uitvoering dezer beide vioolnummers,
door den heer Dessau? Wij kunnen het
niet. Mochten er ongHoovigen zijn, die
de taal eener viool loochenen, wij roepen
ben toegaat naar Dessau, en ge zult
weenon, waar hij klaagt en juichen
waar u nooit vermoede jubelkreten in de
ziel dringenLiefelijk als een zofir klon
ken de tonen van zijn prachtig instrument
in do Romance. Onstuimig spraken de
harlstochten in de Ungarische Rhapsodie.
En ook zijn con sordino-spel, hoe wee
moedig klagend en toch zoo schoon.
Dat gedempte spel, dat zoo afmattend
werkt wanneer geen „meester" speelt,
duurde ons te kort, gaarne hadden we
bij deze roerende klaagtoonen langer
verwijld. Zeldzaam is Dessau's flageolet
dat hij ons in Zigeuner meiseu van Pablo
de Sarasate deed hooron. Zijne zui
vere chromatische gangen, zijne (voor
ons) onovertroffen techniek, dit alles is
wonderschoon. Het was dan ook niet
uit pure gewoonte, dat het publiek door
een stormachtig applaus een bisnummer
verzocht. Luider nog klonken de bij
valsbetuigingen toen den kunstenaar dooi
den president van Orpheus een fraaien
krans werd aangeboden. Dessau gaf dan
ook nog eene Nocturne van C h o p in zooals
wij nimmer nog genoten. Wij gelooven
dan ook wel uit aller hart te spreken,
als wij hier den wensch uiten, nog vele
malen door den heer Dessau bezield
te worden.
In no. 3 hadden we gelegenheid de
reine stem van mej. Penning te bewon
deren. Euterpe van Heinz e, een „ode
aan den zang" is een flink werk, met
Recitatief en Arie voor Sopraan, waarin
der zangeres volop gelegenheid is aan
geboden, hare gaven ten toon te spreiden.
Mej. Penning heeft dit dan ook ten
volle getoond. Hare reine, hooge
sopraanstem heeft ons zeer geboeid. Had
den wij vroeger reeds het genoegen haar
te hooren, thans kunnen we zeggen, die
stem blijft toenemen, wordt in eene goede
school gevormd en belooft werkelijk
iets grootsch. Dat leiclvte Einsetzeu van
zelfs zeer hooge tonen, met het daarop
volgende zwellen, is zeer artistiek, en
is niet iedere zangeres gegeven. Wel
wagen we 'het mej. Penning attent te
maken op te veel uitzetting, waardoor
de toon soms iets te hoog werd. Ern
stige studie van die Schwelltöue en
herhaald controleeren der stem, zal haar
ook hier de macht over de stem geven.
De Arie uit 'Euterpe werd zeer schoon
door haar vertolkt. Yeel uitdiukking
weet zij in haar voordracht te leggen.
O bleibe mir verbunden; bleibt wach ihr
durft nicht weilen en het slot der solo
was werkelijk aangrijpend hare krach
tige tonen klonken flink door het man
nenkoor heen. Ook met hare liederen
mocht mej. Penning veel bijval oog
sten. Het beste beviel ons Aan haar
van G. Rijken en F lieg e Taulchen van
Hi 11 er. Ook zij moest een bisnummer
geven, waarvoor zij koos Liedehen in
Mei van Georg Rijken. Als extra
nummer was dit zeer gelukkig door haar
gevonden. Moge mej. Penning op haren
verderen loopbaan der kunst steeds meer
succes oogsten, dit zij haar hartelijk
toegewenscht.
Laten wij eindigen mot het koor.
Ook in Euterpe toonde liet, wat men
met samenwerken vermag. Het t 'nison
daarin bewees ons weder, hoe volo on
derscheidene stemmen zich naar elkander
kunnen vormen. Het glanspunt van den
avond was voor Orpheus het: Prièreavant
la bataille van E. Soubr e. Vooral
voor de bassen is dit een overwinning
geweest. Welk een massief geluid in het
Prierezonder daarom ruw te worden,
vooral toen de tenoren het motief: d
Toi, Dieu des ba tailles overnamen, was
liet overweldigend. Het scheen ons toe
als in do Elias waar Elias zingtRafel
lanter, rufet lauterEen gebed kan een
gebed blijven, ook al klinlit het m: lïtig,
overweldigend dringend. Maar w;j moe
ten eindigen, hoe gaarne wij nog meer
goeds wilden zeggen, nog meer schoons
aanhalen. Want werkelijk, alleen goed
kan cr nu gesproken worden.
Verleidend en Op", beiden van Georg
Rijken werden, vooral 't laats In, con
amore gezongen. De co nponist-dh igent
kan zeer zeker tevreden zijn over de
vertolking van zijn karakter: .-tieke
scheppingen. Ten slotte hulde a vi de
heeren Anton Rijken als begeleid or der
koren en Georg Rijken voor zijn accom
pagnement der solisten om vio
listen als Dessau te begeleide:: moet
men kunstenaar zijn als hij, en dat
heelt Rijken getoond.
Orpheus - vivat gloria dus! Dader
zulk een directeur moet het oude klank
gehalte wederkeeren, en zien wc reeds
de dagen met rassche schreden' naderen,
dat Orpheus, als vroeger, gansch Schie
dam in begeisterung bracht met hare over
winningen elders
Ter voorbereiding van de demping
der Biersloot te Vlaardingen is het
Gemeentebestuur aldaar in onderhande
ling getreden met de eigenaren van de
slooten, welke op bedoeld water uit
monden
Te Maassluis beeft zich opnieuw een
geval van pokken voorgedaan bij een
man van 44 jaren, behoorende tot eene
familie, waar zicli ruim 14 dagen gele
den een geval voordeed.
De splitsing van de afd. Maassluis
en omstreken der „Hollandsche Maat
schappij van Landbouw" heeft tenge
volge geliad, dat in Maasland zeer ve
le leden zijn toegetreden. Telde de afd.
Maassluis in den laatsten tijd 32 leden
de nieuwe afd. Maasland en Omstreken
begint a. s. Vrijdag bare eerste verga
dering met 55 leden.
Ten raadhuize te Rotterdam zijn giste
ren middag door den burgemeester aan
den nieuwbenoemden hoofd-commissaris
van politie, dan bee- W. Voormolen,
do commissarissen van politie voorge
steld. De beer Voormolen beeft gisteren
zijne functie als hoofd commissaris van
politie aanvaard.
Te Overschie is gisteren de nieuwe
R. K. parochiale school aan den Drogen
Hoek door den deken van Rotterdam,
den zeereerw. heer N. F. Taverne
ingewijd. Omtrent die plechtigheid ont-
leenen wij aan Msb. het volgende
Te tien uur verzamelden zich de
onderwijzers met de kinderen en tal
van parochianen in de kerk, waar nadat
het rem Creator gezongen was, de zeer
eerw. deken de geloovigen toesprak naar
aanleiding van den zin der woorden
welke de Kerk haren priesters^ hij de
plechtigheid eener sclioolinwijding in
den mond geeft. Toen de kerkelijke
plechtigheid geëindigd was, begaven de
kinderen, geleid door de onderwijzers,
alsmede vele parochianen, zich naar de
nieuwe school.
Onder de genoodigden werden opge
merkt de burgemeester en de wethouders
der gemeente. Nadat de zeereerw. heer
N. F. Taverne zich in kerkelijk ge
waad had gekleed, begon de plechtig
heid der wijding, daarbij geassisteerd
door den zeereerw. beer G. P. Mobron,
pastoor der parochie, den zeereerw. pater
J. J. Hoogland, bisschoppelijk inspecteur
en de zeereerw. heeren Brouwers, Koe-
voets en Poels, resp. pastoors te Oud-
Delftshaven, Kethel en Rotterdam. Na
den ommegang door de lokalen en de
plechtigheid der kruiswijding sprak de
zeereerw. pastoor der parochie den bur
gemeester en de wethouders toe, die hij
bedankte voor de eer hunner tegen
woordigheid, welke bewees dat zij ook
het bijzonder onderwijs een goed hart
toedragen, hij hoopte dat zij eenmaal
in de kinderen, die thans de schoolbe
zoeken, degelijke burgers mochten zien
voor do gemeente.
Nadat de kinderen een drietal toe
passelijke liederen gezongen hadden,
was de plechtigheid geëindigd en werd
de nieuwe school voor het publiek open-
steld.
De nieuwe school, gebouwd naar ont
werp van de architecten Margry en
Snickers, door den beer Langeveld van
Overschie, bevat drie achter elkander
gelegen schoollokalen, elk ruimte bie
dend, geheel in overeenstemming der
wet, aan een vijftigtal kinderen. De
schoollokalen, die met elkander gemeen
schap hebben, komen ieder afzonderlijk
uit op een breede gang, waarin flinke
ruimten voor bergplaatsen van kleede
ren, voor urinoirs en gemakken. Ach
ter en bezijden het lokaal bevin
den zich twee ruime speelplaatserieen
voor de jongens, de ander voor de meis
jes, welke beiden gedeeltelijk overdekt
zijn. Vanuit de vestibule, die toegang
geeft tot de gang, komt men in een
ruime speelkamer, welke zich voor de
schoollokalen bevindt. Een ruime zol
derverdieping strekt zich uit over de
geheele oppervlakte van het gebouw en
kan ingericht worden voor gymnastiek
lokalen.
De indruk, dien het geheel op den
bezoeker maakt, is in ieder opzicht
aangenaamhet doet liet oog goed op
de frisselie ruimte te rusten, gemeubeld
naar alle eiscben des tijds en met het
nieuwste wat men heeft uitgedacht op
het gebied van hygiène en phisiologie.
In de Delftsche Scliie onder Overschie
beeft een aanvaring plaats gehad tus-
schen een pakschuit van C. v. d. Most,
varende tusschen Delft en Schiedam, en
het tjalksehip van Hendrik Winkel van
Zaandam. Laatstgenoemd schip, geladen
met kurk, kreeg daardoor een schade,
die op f200 getaxeerd is. Het schip
was niet geassureerd.
Men is te Delft druk bezig met het
in gereedheid brengen van de bestek-
teekeningen voor den voorgenomen bouw
van bet nieuwe geneeskundig gesticht
voor krankzinnigen, Buitengestieht ge
noemd.
Het ontwerp, door den heer Hartman,
gemeente-architect, ontworpen, bevat
o. a.administratiegebouw met kerk,
twee ziekenafdeelingen, tevens obser
vatie-kwartier, twee paviljoens voor
rustigen, twee voor halfrustigen, twee
voor onrustigen, keuken en wasckge-
bouw, bergplaats voor brandstoffen en
brandspuit, woning voor den genees
heer, werkplaatsen, lijkenhuis, varkens
stal.
Het geheele terrein beslaat eene opper
vlakte van ongeveer 4.50 hectare, ter
wijl de bouw op f200,000 komt.
Door tussckenkomst van de commis
sarissen der Koningin heeft de minister
van financiën, in verband met de bepa
lingen der wet op de vermogensbelasting
aan de burgemeesters verzocht om tot
de naleving van sommige artikelen dier
wet hunne medewerking te willen
verleenen.
De commissie van rapporteurs uit de
Tweede Kamer ter voorbereiding van
het aanbangig wetsontwerp op de fa.il-
lissements-wetgeving, heeft heden hare
werkzaamheden voortgezet.
