Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
No. 4505.
bureau ^oogstraat 817.
"W" aarschuwing.
Mr. Bahlmann over de Kieswet.
16de Jaarg.
Zondag 5 Februari 1893
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.—
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl.) No. 124.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
De cholera-commissie, overtuigd, dat
dezen tijd door een groot deel der
lngezetenen de vroeger genomen voor-
2°rgsmaatregelen geheel verwaarloosd
w°rden, dringt ten sterkste aan op het
haleven der volgende wenken.
Gebruik alleen het water uit de
Waterleiding en zoo gij het gebruikt
"Is drinkwater of om vaatwerk te was-
Stken, kook het dan eerst.
Gebruik alleen gekookte melk, te
hleer nu zich hier gevallen van mond-
ea klauwzeer voordoen.
Wees zindelijk op uw lichaam en uw
tuis.
Wees matig vooral in het gebruik
Van sterken drank.
Houd uw huis schoon verwijder het
vhil uit kamers en binnenplaatsen, houd
stoepen en goten schoon.
Be Cholera-commissie
ii.
(Slot.)
Hoe is het mogelijk dat we een der-
Solijk kieswetontwerp gekregen hebben?
voor mij heb geen berouw van de
stem, uitgebracht tegen de grondwets-
herziening. De grondwetsherziening is
hp touw gezet, door de antirevolutionairen,
10 bij monde van Groen van Prinsterer
x.°rklaarden
11 ng was
8cbool-kwestie.
Gnder de. leuze van herziening van
'lH- 194 is die herziening ook door ons
hh»vaard. Dat artikel was een grond
wettig schandaal. De meerderheid kon
hr van maken wat zij wilde. Het door
r- Schaepman ingediende voorstel werd
de Tweede Kamer aangenomen, in de
erste Kamer verworpen. Van toen at
estond er voor ons geen reden meer
ot medewerking.
van z kwestie is nu dat wij in plaats
er staatsrechtelijk schandaal, wij
late bebben Art. 194 heeft men
70 11 es*aan en in plaats van het art.
J Aan de oude grondwet, waarin de
i -iUs hts maatstaf voor kiesbevoegd-
SO, »a»i»
van gea,l,itttód"™d'
welstand. maatscliappehjken
Er is nu een wetsontwerp ingediend
dat vrijwel gelijk staat met algemeen
stemiecht. We leven nu nog onder ri-
geur van een voorloopig kiesreglement
Git kiesstelsel is niet anders dan een
appendix van de grondwet van 1887 en
18 van kracht voor algemeene verkie-
zingen. Wij wachten nog steeds op de
definitieve kieswet Waarom huldigden
Personen van alle partijen het wetsont
werp door minister Tak ingediend
dat art. 194 eene belemme-
voor de goede oplossing dei-
Men kan ze in hoofdzaak in drie ca-
tegoriën verdeelen. lo. zij, die in alge
meen stemrecht het middel zien om te
komen tot algeheele gelijke verdeeling
der goederen; dit zijn de socialisten, die
beweren dat de maatschappelijke bezit
tingen onrechtvaardig verdeeld zijn en
opgehoopt in de handen van enkelen,
terwijl anderen er maar een zeer, zeer
gering deel van genieten. Voor hen is
het algemeen stemrecht geen doel, maar
middel. Laat ons eens practisch zijn.
Heel het maatschappelijk kapitaal van
Nederland wordt geschat, op 10 milliard
dat is 1000 millioen gulden, grond, ef
fecten, fabrieken, alles bij elkaar. Nu
heeft Nederland 4.500,000 inwoners, stel
5 millioen. Deelen we die 5 millioen
op die 1000 millioen dan zou ieder
f2000,verkrijgen. Met dergelijke
utopiën behoeven wij ons niet bezig te
houden. Er zijn mannen, die alledmgen
voorspiegelen en het volk opruien om
van die ontevredenheid ten hunnen voor-
deele partij te trekken. De 2e groep
wenschte het ontwerp aangenomen te
zien, in de meening dat Kamer-ontbin
ding zal volgen, waarna de rechterzijde
weder de meerderheid zou verkrijgen.
Tot die partij reken ik de Standaard, die
scheiding van Kerk en .Staat wenscht
door te drijven, ten einde ook de dolee-
renden aan dubbeltjes te kunnen
helpen. De 3de groep bestaat uit
liberalen, die het kiesrecht als een
natuurrecht beschouwen. Ik heb
daar niets tegen, mits men personen
kiest die waardig zijn volksvertegen
woordiger te zijn en de noodigo talen
ten bezitten. Ik houd mij aan het advies
door K. van Nispen bij de herziening
gegeven in zijn nota van 23 Jan. 1884.
liet zal spoedig zoo ver komen, dat alle
inkomsten getroffen zullen moeten wor
den. Wij hebben gehad belasting op den
grond, dat is de directe belasting en
op den arbeid, dat is patentrecht; ons
ontbreekt alleen eene belasting op het
roerend vermogen, op offecten. Had men
een voorstel daartoe ingediend, wij waren
tot het beste resultaat gekomen. Ik
kom nu tot het hart der kwestie. Ik
reken af met alle andere stelselsbe
talingen van belastingen is geen juist
kenmerk meer ieder die een eigen wo
ning heeft kiezer te maken, gaat niet
om de capaciteit te beoordeelen, moet men
examens invoeren, de minister zegt ech
ter niet. waaruit die examens zullen be
staan. Het ideaal van de Standaard is
het huismanskiesrecht. Bij dat stelsel
wordt ieder die hoofd van een gezin is,
kiezer. Hiertegen heb ik niet veel be
zwaren. Wil men echter eiken huis
vader het kiesrecht toekennen dan moet
dat ook toegekend worden aan de vrouw.
Waarom zou een weduwe, die toch ook
hoofd van een gezin is, die ook belas
tingen betaalt en dus ook belang heeft
bij het wel en wee van den Staat, niet
kiesgerechtigd zijn
Trouwens het kiesrecht voor vrouwen
bestaat reeds hier ter lande, o. a. bij
de polderbesturen waar een ieder die
een zeker aantal hectaren grond bezit,
stem heeft. Waar de anti-revolutionai
ren zoo gesteld zijn op dit huismans
kiesrecht, daar wil ik hen gaarne steu
nen, mits men ook de vrouw dat recht
toekenne. En dat, mijne heeren, gaat
alweder niet zondergrondwetsherziening.
Men zegt, de Kamer is niet meer in
tel. De Kamer vertegenwoordigt niet
meer het volk, beweert een ander het
wordt niet bewezen. Minister Tak zegt
daarom dat, wanneer men Jan Rap en
zijn maat laat medewerken aan de sa
menstelling van de vertegenwoordiging,
men die wandelleeraars en opruiers dat
wapen uit de handen slaat. Men kan
niet zeggen, dat de zinsnede in de Troon
rede, waarbij sterke uitbreiding van het
kiesrecht een noodzakelijke voorwaarde
voor blijvende verbetering genoemd
wordt, nit.t wordt nageleefd.
Ik geloof wel, dat de Kamer in
1850—60 meer gezien was. Dat ligt
echter aan de omstandigheden. Na '48
zijn de katholieken geëmancipeerd. Ik
wijs slechts op de invoering der ker
kelijke hierarchic. Thorbecke was ook
billijk ten opzichte van benoemingen.
Is het wonder dat vele Katholieken zoo
met hem wegliepen Daarbij komt, dat
door de baten die men destijds uit Indië
verkreeg, de liberalen destijds in staat
waren verschillende belastingen af te
schaffen. En als nu die noodzakelijke
voorwaarde tot blijvende verbetering
vervuld wordt, zou men dan meenen
dat het hier beter zou gaan dan in
Frankrijk. Hier wisselen de ministeries
nog met het jaar, daar met de maand.
Waarin ligt het gevaar
Waar gestemd wordt, geschiedt om-
kooperij. Dat is het geval bij alle
verkiezingen. In 1795 was het Iersche
parlement omgekochtde keurvorsten
uit de Middeneeuwen werden zelfs om
gekocht bij de verkiezing van den kei
zer. Floquet heeft boud gesproken
toen men hem bij de Panama-schandalen
verweet de gelden tegen Boulanger ge
bruikt te hebben. Hij zeidewanneer
ik dat niet gedaan had, dan zoudt gij
niet op de banken zitten, en hij sprak
de waarheid.
Montecuculi, een oud generaal, zeide
altijd Wil men oorlog voeren, dan
heeft men drie dingen noodig, in de
eerste plaats geld, in de tweede plaats
geld, en in de derde plaats geld. Ik
ben geen Montecuculi, maar ben jaren
lang president van een kiesvereeniging
geweest en ook ik zegWil je goede
verkiezingen hebben, dan moetje zorgen
in de eerste plaats voor geld, in de
tweede plaats voor geld en in de derde
plaats voor geld.
Prof. Cork in Amerika, heeft een
onderzoek ingesteld naar de omkoo-
perij die bij verkiezingen gepleegd
wordt. In Connecticut b. v. verkoopen
11% der kiezers hun stem, in de steden
16%. De prijzen varieeren van 1.50 tot
120 gld. Er waren 26,400 stemmen te
koop. De z.g. vlottende kiezers ver
koopen hun stem aan den meest biedende;
dat is een der twijfelachtige zegeningen
van hot algemeen stemrecht. De repu
blikeinen b. v. betaalden 5 dollars en
verstrekten bovendien drank en sigaren,
de democraten boden op den dag der
stemming 10 dollars. Plotselinge omme
keer bij de vlottende kiezers de repu
blikeinen verhoogden hun bod tot 15
dollars, de democraten tot 20 dollars.
De kassiers zitten met hoopen goud
voor zich in tenten op de publieke
straat. Bij elke presidentsverkiezing
gaat het zoo. Elke verkiezing kost
schatten geldsmen heeft eens 500 mil-
lioenen uitgegeven, maar ook wel eens
3 millard.
En wat is nu het opmerkelijkst? Dat
juist de katholieke partij liet minste
geld voor de zaak over heeft. Bij eene
verkiezing moeten er advertentiën ge
plaatst worden die plaatst men niet
gratiser moeten strooibiljetten ge
drukt worden, de drukker doet dat niet
voor niemendal. Men dient verkiezi-gs-
agenten aan te stellen, ja de afgevaar
digden zei ven gaan den boer op.
Ik wil nu eens spreken over het koo-
pen van stemmen. In Amerika ben ik
niet geweest, wel in Parijs, en daar wor
den de stemmen letterlijk gekocht.
Ik heb mij jaren lang met verkie
zingszaken bezig gehouden. Het zoude
voor mij een conscientiezaak zijn, stem
men te koopen, ook al deed de tegen
partij liet.
Daartoe leen ik mij niet. Deze kwes
tie weegt zwaar tegen het ontwerp-
Tak. Het is niet fatsoenlijk meer om
gekozen te worden. Er zoude aan elke
verkiezing een luchtje zijn, en doordat
fatsoenlijke lieden niet meer zonden gaan
stemmen, zou er ook geen algemeen
stemrecht meer wezen. Onder de, oude
grondwet had men in Amsterdam 7000
kiezers, waarvan er 4000 stemden. In
1891 klom dat getal tot 20.000 en toen
stemden er maar 5000. En nu in 1893
is ook dat cijfer nog gedaald tot 4000.
Dat voorbeeld is sprekend genoeg.
Wil men het algemeen kiesrecht dus
invoeren, dan moet men verder gaan en
het stemmen verplichtend stellen. Dan
zoude de onverschilligheid getemperd
worden. In de tweede plaats zou men
maatregelen moeten nemen, zooals in
Engeland, waar bij elke verkiezing
omkooperij plaats heeft. Daar is elke
afgevaardigde verplicht de rekening van
hetgeen hem zijn verkiezing gekost
heeft, over te leggen. Die verklaring
moet hij onder eede bevestigen. Yindt
men de uitgaven niet genoegzaam ge
specificeerd, dan wordt de gekozene
eenvoudig niet toegelaten. Dat zijn
krachtige maatregelen. Wij hadden
den census moeten behouden en Pierson
zijn bedrijfsbelasting laten indienen,
waarbij dan op den grondslag van de
belastingen het kiesrecht zooveel moge
lijk had uitgebreid kunnen worden.
Zoolang de grondwet van kracht is,
kan men niet verder gaan. Ik hoop dat
eene transactie mogelijk zal zijn. Ik
plaats mij op mijn oude standpunt en
noem de herziening van '87 ongelukkig,
rampzalig.
Men heeft zich nu den pas afgesneden
men kan geen verkiezingen met een
trap instellen en men kan de emolu
menten van de Kamerleden niet af-
NIEUWE
CHE COURANT
immi HiMiniiimw
