Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
16de Jaarg.
Dinsdag 28 Februari 1893,
No. 4524.
bureau ^oogstraat 317.
ALGEMEEN OYERZICHT.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl.) No. 124.
f 1.50
- 2.—
- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
27 Februari '93,
Nu het referendum, of de volksstemming
in België door de parlementaire com
missie voor de Grondwetsherziening is
verworpen, schijnt het te meer een
welkom middel van agitatie in de hand
der beruchte volksmenners te zijn ge
worden. Yooral in de groote steden blijkt
men zich van het refeiendum te willen
bedienen, om invloed op de wetgevende
macht ten gunste van het algemeen
stemrecht uitteoefenen. Brussel en Ant
werpen willen door eene volksstemming
den weifelenden Kamerleden toonen, dat
het volk het stemrecht verlangt en het
als een onvervreemdbaar recht opeischt.
In hoever het allereerst te Brussel zal
gelukken deze beteekenis te hechten aan
het volksvotum, dat er gisteren (Zondag)
werd gehouden, zal de naaste toekomst
leeren. Zeker is het, dat als het refe
rendum van 11. Zondag niet beantwoordt
aan de verwachtingen, die de leiders er
zich van hebben voorgesteld, dit niet aan
hun gebrek aan ijver zal te wijten zijn.
Weken lang is deze volksstemming reeds
voorbereid. Avond aan avond werden erin
de stadswijken en de voorsteden open
bare vergaderingen gehouden. Bovendien
trokken een aantal leden der association
liberaledikwijls vergezeld van een
trommelslager om de aandacht te trek
ken, van herberg naar herberg, om de
beteekenis van het referendum uit te
leggen en de lieden aan te sporen Zon
dag te komen stemmen. De muren, niet
alleen van openbare gebouwen maar
ook van particuliere woningen, waren
bedekt met aanplakbiljetten in allerlei
grootte in het Fransch en liet Vlaamsch,
waarin de bevolking tot deelneming aan
het referendum werd opgewekt.
Te Antwerpen had de gemeenteraad
besloten het referendum uit te schrijven,
maar dit raadsbesluit is door het Staats
bestuur vernietigd. De vertegenwoor
digers van twee liberale kiesvereeni-
gingen en de werklieden hebben daarop
in eene bijeenkomst besloten de volks-
stemming gezamenlijk te zullen inrichten,
tn elk een gelijk deel der kosten te
zullen dragen, die op drie a vier duizend
franc worden geschat. Er zullen 57000
burgers ter stemming worden geroepen.
De vijf volgende vragen zullen hun ge
steld wordenZijt gij voor het algemeen
stemrecht op 21-jarigen leertijd (stelsel
Janson)? Zijt gij voor het algemeen
stemrecht op 25-jarigen ouderdom (stelsel
Nothomb)i' Zijt gij voor toekenning van
het stemrecht aan al wie onderricht
genoten heeft en eene woning van zekere
waarde betrekt (stelsel van het minis
terie) f Zijt ge voor toekenning van het
stemrecht aan al wie een zeker onder
richt heeft genoten en geen onderstand
geniet (stelsel Graux)? Zijt ge voor
toekenning van het stemrecht aan al
wie een voldoende onderricht bezit (stelsel
Prère-Orban) Deze vragen zijn geheel
dezelfde als waarop te Brussel en zijne
voorsteden Zondag de ingezetenen een
antwoord hebben gegeven. De lijsten dei-
ter stemming geroepen burgers zullen
door de beambten van het stadhuis op
gemaakt wordende rondzending zal
door vrijwilligers gebeuren. De stem
ming, die in de schoollokalen zal plaats
hebben, is op 26 Maart vastgesteld.
Yelen gelooven, dat Antwerpen aldus
met zijn referendum achter het net zal
visschen want, naar zij beweren, zal
de besproking der Grondwetsherziening,
die morgen (Dinsdag) in de Kamer een
aanvang zal nemen, nog vóór den 15
Maart ten einde loopen anderen hou
den zich echter overtuigd, dat de open
bare behandeling niet voor einde Maart
zal zijn afgeloopen.
De verkiezing van Jules Ferry tot
president van den Franschen Senaat,
maakt nog steeds het onderwerp uit
van tal van besprekingen in de Parij-
sche pers. In tegenstelling met de
meening van sommige organen der con
servatieve partij, meent de Mondedat
er geen reden bestaat Ferry's weder
verschijning op het politieke tooneel te
betreuren. Veeleer, meent het katho
lieke orgaan der hoofdstad, bestaat er
aanleiding ons met den terugkeer van
Ferry geluk te wenschen. Op den pre
sidentszetel van den Senaat geplaatst,
zal hij zich gesteld zien voor een di
lemma, waaraan hij zich met al zijne
pogingen, al zijne berekeningen en al zijne
listen niet zal kunnen onttrekken. Of
de he ir Ferry zal de twee groote frac-
tiën der ïepublikeinsche sectarische
partij, de opportunisten en de radicalen,
om zich heen verzamelen en met hen
ten strijde trekken, óf hij zal gevolg
geven aan den algemeenen wensch van
de natie, die de godsdienstige bevredi
ging, deD socialen vrede, de oprechtheiden
de orde in de behandeling der groote
openbare aangelegenheden verlangt. In
dien Ferry handelt naar de eerste
hypothese zullen wij er bij winnen een
meer zuiver inzicht in de onderlinge
verhoudingen der partijen en de diepe
geschilpunten die ons verdeelen. Dit is
een vooideel dat wel opweegt tegen den
invloed door Jules Ferry uit te oefe
nen, welke de rechtvaardigheid, de
waarheid en het gezond verstand dei-
natie wel zullen beheerschen. De we
derverschijning van den man, die bij
ons, Katholieken, zulke bittere herin
neringen heeft achtergelaten, zal ons
daarenboven meer energie, meer vol
harding in den strijd geven en de tucht
in onze gelederen versterken. Bij de
tweede hypothese daarentegen, indien
de heer Ferry als gevolg van zekere
inwerking, welke de ondervinding, de
jaren, maar bovenal dat groote Pause
lijk initiatief 'twelk in onze binnen-
landsche aangelegenheden zulke groote
verandering heeft bewerkt, zal hebben
voortgebracht, zich naar de wenschen
van het land voegde (helaas eene min
waarschijnlijke hypothese) en zich ver
klaarde voor de politiek van godsdien
stige bevrediging en oprechte vrijheid,
zou zijn hernieuwd optreden de volsla
gen nederlaag der sectarissen voltooien
en bespoedigen. Wat er ook gebeure
omtrent deze vooruitzichten, welke de
naaste toekomst zal beoordeelen, wij
blijven meenen, dat, wanneer men den
huidigen toestand en zijne mogelijke
verwikkelingen beschouwt, wij ons eer
der met de verkiezing van Jules Ferry
voor den presidentszetel van den Senaat
mogen gelukwenschen. Aldus het
lekende Parijsche hoofdorgaan, dat
reeds meermalen toonde een juisten blik
in de huidige toestanden te hebben.
Yolgens berichten uit Parijs deelde
Zaterdag 11. de voorzitter ii. de Fransche
Kamer mede, dat hij van den heer An-
drieux een verzoek had ontvangen om
eene vervolging te mogen instellen tegen
den heer E. Arène. De Soleil meldt, dat
Andrieux in het zevende arrondisse
ment van Parijs zich candidaat zal
stellen hij de verkiezingen.
Voor het Engelsche Lagerhuis hebben
Vrijdag 11. weder twee aanvullende ver
kiezingen plaats gehad en in beide ge
vallen zegevierden de liberalen. Te
Gateshead bracht dit geen verandering
in de partij verhouding, wijl ook de vo
rige mandataris, onlangs in den pairstand
verheven en als zoodanig naar het Hooger-
huis verplaatst, liberaal wasmaar te
Cirencenster werd een nieuwe zetel ver
overd op de unionisten wier candidaat
Chester Master in Juli 11. met slechts
vijf stemmen geslaagd was, doch thans
door den liberalen candidaat Harry Law-
son met 242 stemmen geslagen werd.
Beteekenisvol voor de beoordeeling
der anti-semitische beweging, die dage
lijks in Duitschland in kracht en aanzien
wint, is de merkwaardige triomftocht,
die aan Ahlwardt bij gelegenheid van
zijn ontslag uit de gevangenis van Plot-
z'ensee is bereid. Het| bestuur der gevan
genis, dat wel zoo iets had verwacht,
hadden gevangene reeds eenige uren voor
het einde van zijn gevangenschap in
vrijheid gesteld, niettemin waren reeds
tal van aanhangers naar de anderhalf
uur buiten Berlijn gelegen gevangenis
Plötzensee gekomen,zoodat zij nog bijtijds
kwamen om hun uitverkorene in ont
vangst te nemen. Zij brachten hem
het eerst naar het schietgebouw te
Moabit, waar 13 delegatiën uit ver
schillende plaatsen den „terugontvangen
leider" begroetten. In 47 rijtuigen namen
de Berlijnschc vrienden van den agita
tor vervolgens plaats, en aan het hoofd
den stoet die onderweg nog groo
van
ter werd, hield Ahlwardt „rector aller
Deutschen", met advocaat Hertwig zijne
biijdo inkomst in zijne goede stad Ber
lijn. Hij kwam door de fiere Branden
burgerpoort binnen langzaam reed men
Unter den Linden en de Friedrichstrasse
door, en overal klonken de lloclfsden
wederkeerende tegen. In het gebouw
Germania in het noorden der stad, ver
wachtten hem 3000 personen, mannen en
vrouwener waren er nog eenige dui
zenden, maar die hadden geen plaats
in de zaal kunnen vinden, en wacht
ten Ahlwardt dus buiten op. Het was
een eindeloos gejubel en gejuich. Venters
van anti-semitische brochures dedeD goede
zaken. Neemt men nu in aanmerking
dat het heel leelijk weer was, dan zal
men erkennen, dat wij hier te doen heb
ben met eene manifestatie, die als een
bijzonder verschijnsel in het sociale
leven kan worden gekenmerkt.
De Duitsche Rijksdag heeft in handen
der budgetcommissie gesteld het ontwerp
tot wijziging der wet op de poststoom-
bootlijnen, volgens hetwelk eene lijn in
de Middellandsche zee en de Samao-
lijn vervallen zullen, in plaats waarvoor
Napels aangedaan zal worden en de
Nord-Beutsche Lloyd eene lijn zal openen
van Singapore over de Soenda-eilanden
naar Nieuw-Guinea. In den loop der
vergadering werd Ahlwardt toegelaten
In de Hongaarsche Kamer heeft Zater
dag 11. de afgevaardigde graaf Karolyi
der regeering verzocht, zich te verstaan
met de regeeringen van Duitschland,
Frankrijk en Oostenrijk om het wissel
spel in den actiënhandel tegen te gaan.
De minister van koophandel deelde mede,
dat te Budapest eene groote interna
tionale veemarkt is gesticht. Ook deelde
hij mode, dat er gearbeid wordt aan
een wetsontwerp strekkende tot het ver
krijgbaar stellen van een zeker aantal
kleine landbezittingen, waardoor een
middenklasse van landbouwers in het
leven zou worden geroepen. Men zal
met hare toestemmingen ook de grond
bezittingen der hooge geestelijkheid ge
bruiken. De regeering zal tevens een
wetsontwerp indienen betreffende kolo
nisatie, waardoor de regeering het recht
verkrijgt kleine landbezittingen aan te
koopen en ze dan voor kolonisten ver
krijgbaar te stellen tegen afbetaling in
termijnen.
De katholieke beweging in Honga
rije wint steeds meerj veld. De strijd
tegen de noodlottige plannen der Hon
gaarsche regeering op kerkelijk-politiek
gebied neemt steeds in omvang toe.
Bijna eiken dag verneemt men van een
nieuw protest tegen de aan de belan
gen der katholieke Kerk vijandige wets
voorstellen, die de Regeering bij de
Volksvertegenwoordiging aanhangig wil
maken. Het steeds krachtige verzet der
Katholieken heeft reeds het gevolg ge
had, dat zij zich tot een bond organi-
seeren, vast besloten den aanslag op de
vrijheid der Kerk en in 't bijzonder op
de heiligheid en het christelijke karak
ter van het huwelijk met alle beslist
heid af te weren. Wat vroeger in
Hongarije, helaas, te weinig geschiedde,
komt thans hoe langer zoo meer in
zwangalom worden vergaderingen ge
houden, waarin het katholieke volk
aangaande de beteekenis en het gevaar
van den dreigenden strijd op kerkelijk-
politiek terrein wordt onderricht. Zulk
een groote vex-gadering die met recht
een formeele Katholiekendag mag hee-
ten, werd 11. Maandag te Oedenburg ge
houden. Zij werd door meer dan 2000
personen bezocht en had een schitte
rend en geestdriftig verloopzij zal
te Pesth te krachtiger indruk maken,
wijl er niet aan to twijfelen valt, of
zij zal het sein geven tot meerdere
vergaderingen van een zelfde karakter
in alle deelen des lands. Telegrammen
van huldebetuiging werden aan Z. H.
den Paus, Z. M. den Keizer-Komng,
NIEUWE SCHIEDAM COURANT
luiiiiinnmniiuniimii