Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
16de Jaarg.
Woensdag 31 Mei 1893.
No. 4599.
bureau Jtöog^traat 317.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Filips II en Don Carlos.
mmm
F e u i 1 i e t o n.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
NIEUWE SCHIEDAM COURANT
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.—
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer conrant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 StsblNo. 124.
UlUIIUHmillllltllfilll'MII
Van 1—6 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
30 Mei '93.
Bij de soberheid aan politiek nieuws,
■Waardoor zich de laatste dagen ken
merken, is het niet te verwonderen, dat
sommige dagbladcorrespondenten hun
phantasio een weinig laten werken en
als ernstige berichten overseinen, zaken,
die slechts als vage geruchten dienen
bestempeld te worden. Zoo wordt uit
St. Petersburg aan de Times geschreven,
dat men in Rusland met groote span
ning de keizerlijke toespraak bij het
tiende kroningfeest te Moskou en de
onthulling van het standbeeld van Alex
ander II, „den Bevrijder der Bulgaren",
tegemoet ziet, daar men vreest, dat
.1 Vadertje" met betrekking tot Bulga-
rije zeer oorlogszuchtige aankondigin
gen zal doen. De correspondent voegt
°r bij, dat de Russische minister van
oorlog den officieren van gezondheid
gelast heeft, zich gereed te houden voor
«ene mobilisatie Neemt men in aanmer
king, dat Rusland met zijne krijgstoe
rustingen nog lang niet klaar is en
dat thans in Duitschland zulke oorlogs-
dreigementei, uitmuntend van pas ko
men, om de kiezers bang te maken en
voor de legerversterking te doen stem
men, dan zou men deze Petersburgsche
correspondent bijna verdenken een
Pruis te zijn.
De Bulgaren hebben zich intusschen
door geen loos alarm laten weerhouden
van eene wijziging der Grondwet in
anti-Russischen zin. De Groote Sobranje,
die te Tirnova was vergaderd, heeft
Zaterdag bij derde of laatste lezing alle
artikelen de grondwets-wijziging goed
gekeurd, dus ook met inbegrip van die
betreffende den godsdienst der eventu
eels kinderen uit 's Vorsten huwelijk,
zoodat do Grieksch-schismatieke gods
dienst niet meer verplichtend is voor
een vermoedelijk troonopvolger en dus
de kroonprins katholiek mag zijn. Met
Oritiscb-Geschiedkundige beschouwing
door L. L.
5)
Het was den 27sten Dee. 1567, dat hij dit
plan aan meerderen mededeelde, alleen zeggende
dat zp slachtoffer iemand van zeer hoogen
stand was. Toen ontdekte de prins aan Don
Jolntu, wie het voorwerp was van zijn wraak.
De Koning bevond zich in die dagen niet te
Madrid. Carlos kreeg eenig geld bijeen; te
middernacht van den 17 Jan. 1568 zou hjj
afreizen naar het verblijf zijns vaders. Daar
kwam op 't onverwachtst Filips den avond
voor den 17den te Madrid weder. Hier werd
hem alles medegedeeld, en eindelijk klonk na
lange besluiteloosheid het bevel tot inhechte
nisneming van den oproerigen prins van zijne
algemeene stemmen werd deze wijziging
goedgekeurd. Men begrijpt dat Rus
land hierover zeer ontstemd is.
In Servië heeft men zich een oogen-
blik gevleid met de voldoening dat de
Staatsgreep van den jongen Koning de
volle instemming had gevonden van
den Duitschen Keizer. Aan de Voss.
Zeitung werd nl. uit Belgrado geschre
ven dat toen de Servische buitenge
wone gezant, kolonel Pantelits, aan Wil
helm II de opheffing van het Regent
schap en de meerderjarigverklaring des
Konings boodschapte, de Keizer ten
antwoord gafEen kloeke onderneming
van den jeugdigen Koning, die mijn volle
sympathie heeft de geheele manoeuvre
werd zóo correct uitgevoerd als op een
exercitieveld". Deze verklaring wekte
zoowel te Berlijn als te Belgrado opzien.
Zij werd echter reeds weder gelogen
straft. Aan het hoofd van den offi-
cieelen Reicksanzeiger werd gisteren
tegengesproken, dat de Keizer on
langs hij de ontvangst van den Ser-
vischon buitengewonen gezant Pantelits
zich in bedoelden zin zou hebben uit
gelaten en de Staatsgreep in Servië
ein sckneidiges unternehmen geroemd zou
hebben. Het hierop betrekking hebbende
bericht uit Belgrado zoo heet het
is onwaar. De Keizer sprak geen enkel
der hem in den mond gelegde woorden,
maar gaf slechts uitdrukking aan zijne
vriendschappelijke gevoelens jegens den
jongen Koning van Servië.
Zoowel de stellige toon dezer logen
straffing als de spoed welke daarmede
gemaakt is, toonen aan welken indruk
dit onware bericht uit Belgrado te
Berlijn heeft gemaakt. Trouwens in den
tegen woordigen verkiezingsstrijd zou het
allicht op tendentieuse wijze kunnen
worden aangevoerd als een bewijs der
dictatorische neigingen van den Keizer.
De Keizer zou misschien wel willen,
dat hij zelf ook een soort staatsgreepje
kon beginnen om de legerversterking
af te dwingen! Als men de officieele
lippen. Als de prins vernam, dat hij verraden
was, begaf hjj zich naar Don Johan, dien hij
als de oorzaak van al zgn tegenspoed be
schouwde, en beproefde hem met een dolk te
doorsteken. Het is waarlijk belachelijk hoe
Van Meteren het Don Johan tot oneer en
laaghartigheid kan aanrekenen, dat hjj Filips
met de geheele samenzwering bekend
maakte.
Volgens hen handelde Don Johan alleen uit
vrees, dat hjj eenmaal door den invloed van
den troonopvolger, van zijn eigen invloed zou
worden beroofd, en niet omdat hjj liet zich
een plicht rekende de verraderlijke plannen
vau dien prins te verijdelen. Zulk een bewe
ring behoeft geen weerlegginghaast wilden
wij vragen wat de schrijver zelf in dusdanig
geval zou hebben gedaan.
Wat nu volgt met betrekking tot de-in
hechtenisneming ontleenen wij hoofdzakelijk
aan Hooft. Na over al liet gebeurde met Don
Carlos, ernstig te hebben nagedacht, beraad
slaagde de Koning met verscheidene bisschop
pen en rechtsgeleerden van den eersten rang,
wat hem te doen stond. Het besluit was, den
troonopvolger in verzekerde bewaring te
stellen. Den forschen, gewapenden jongeling
die steeds met een stoet van gelijke trawan
ten omringd was, bij dag aan te randen, viel
hachelijk en was minder passend. Met geweld
in zijne kamer te breken als liy in rust lag,
dit dreigde het geheele hof met grenzenlooze
bangmakerijen der Nordd. Allg. Ztg.
wilde gelooven, zou men werkelijk zeggen,
dat hij zoo iets in zijn schild voert.
Sprekende over het manifest dat de
Keizer voornemens is tot de Duitsche
natie te richten, brengt het blad in
herinnering, dat het Bondsleger zoowel
in vrede als in oorlogstijd onder het
opperbevel des Keizers staat. Indien
men hem nu de middelen weigert, die
door de bevoegde militaire overheden
noodzakelijk worden geacht, dan zou hij
zijne plichten als Bundesfeldherr niet
kunnen uitvoeren. Zoo? vragen daarop
de Neuesten Nac kriekt en, mag de Rijks
dag dan in militaire zaken niet anders
dan „ja" zeggen Wil de Keizer een
conflict wagen als weleer zijn grootvader
in Pruisen 01 wil hij liet opperbevel
neerleggen
De Germania vraagt of de No-dd. nu
nog wel inziet, welk kwaad zij stichl
door aldus rechtstreeks den persoon des
Keizers in den strijd te mengen. -—In
de ambtenaarswereld wordt een onge
hoorde pressie uitgeoefend. In West-
Pruisen wordt van verschillende zijden
bericht, dat de ambtenaren van den
Staat zich in de verkiezingen mengen.
Zoo ontvingen enkele ingezetenen van
het district Karthaus eene kennisgeving
van den Landraad, dat zij ieder 50
vlugschriften zouden ontvangen om die
onder de kiezers uit te deelen. Zij moes
ten het echter doen of het van hen persoon-
1 ijk uitging en er geen officieel karakter
aan geven. Een der ingezetenen, dr.
Kirschberg, heeft den Minister van Bin-
nenlandsehe zaken met dit feit in ken
nis gesteld, en vraagt tevens of het
waar is, dat de provinciale opper-presi-
dant, oud-minister Yon Goszler, vooraf
kennis droeg van deze landraadsbemoei
ing. Volgens den Berlijnschen corres
pondent van den Londenschen Morning
Post zal ook de nieuwe Rijksdag aller
waarschijnlijkst eene anti-militairistische
meerderheid van 40 of 50 stemmen
hebben, welke alleen bij eventueel recht-
verwarring. Ook stond het te bezien, of zoo
iets zonder bloedstorten af zou loopeu, aon-
gezien de pri/s steeds voorzien vau wapenen
zich ter ruste begaf, en hij in tijd van nood
die wapenen meesterlijk wist te hanteeren.
Derhalve werd er besloten, den werktuigkun
dige Toix, die het mechanisch toestel der
kokerrollen vervaardigd had, te gelasten een
middel te beramen, om in stilte en zonder
moeite het vertrek te knnnen binnengaan.
Dit gelukte. De vlugge mechanicus wist be
hendig het slot op die wijze te veranderen,
dat het zijn gewone scheut niet nemen kon,
nochtans zoo, dat de prins, van af zijn bed
4e deur willende sluiten, daarvan niets
kon gewaarworden. Eu zoo legde zich deze
op den vooravond van zijne nachtelijke ge
vangenneming als gewoonlijk te ruste, zon
der het minste vermoeden van het hem nade
rend onheil.
Ongeveer elf uren des avonds, begaf zich
de Koning, van enkele grandes en eene wacht
vergezeld naar 's prinsen slaapvertrek zonder
eenig gernisoh treedt men binnen, haalt de
wapenen onder het oorkussen weg,eveneens de wa
penen in het koffer verborgen, en eindelijk wekt
Buy Gomez den v.tstslapenden jongeling door
hem met den elleboog aan te stooten. Tot
zijn bewustzijn gekomen, springt deze ver
schrikt op, en zich gevangen ziende, bidt en
smeekt hij hem toch te dooden. Maar Filips,
die niet zijn dood maar slechts zijne verze-
streeks oorlogsgevaar zou kunnen „om
vallen." Als de Czaar nu maar een
weinig mat de sabel wil rammelen, dan
zijn de militairisten gered
Lord Salisbury zet zijn tocht tegen
de kome rule in Ulster voort en natuur
lijk wordt hij door de Orangisten overal
met veel geestdrift en vertoon ontvan
gen. De Pall Mall Gazettehoewel te
genwoordig anti home-rule gezind, kan
toch niet nalaten te doen opmerken,
dat de reis van Salisbury wel wat over
bodig is, daar men de antipathiën van
Ulster tegen de home-rule sinds lang
kent. Een aantal bekende Orangisten
vergezelde lord Salisbury op zijn tour
nee. Een dezer is Londonderry, een af
stammeling van den berushten Castle-
reagh, die in 1798 Ierland bestuurde
en tuchtigde met schorpioenen. Hij ging
met verfijnde wreedheid te werk, liet
zijn slachtoffers herhaaldelijk ophangen,
zonder dat zij daarbij terstond het leven
verloren, deed geeselwonden bestrooien
met zout en peper en had een hij zon
der pijnigende manier van scalpeeren
uitgedacht. Is het wonder, dat de arme
gemartelde Ieren in verzet kwamen?
De Times meldt uit Caïro, dat de
pers der Arabieren zich weder roert,
vooral het blad van Abdallah Nedim,
die tijdens Arabi's opstand verbannen
is, maar later gratie kreeg, vaart hef
tig uit tegen de Europeanen. Riaz-
pacha zou willen intervenieeren, maar
de overige ministers blijken daarover
niet eensgezind.
Naar uit Tunis van Zondag 11. wordt
bericht, is aldaar een nieuwe haven
ingewijd in tegenwoordigheid van den
Bey. De Eransche minister van justitie
hield een rede, waarin hij verklaarde,
dat Frankrijk in Tunis een werk des
vredes en der beschaving verrichtte.
Aan de Times wordt uit Lissabon ge
meld, dat de Portugoesche regeering
contracten gesloten heeft omtrent een
veertienclaagschen maildienst tusschen
Lissabon en Lourengo Marques en een
kering wilde, stelde hem gerust, alleen er
bijvoegend, dat hjj aldus kwam om hem met
vaderlijke strengheid te straffen. Onmid
dellijk werd er beslag gelegd op 's prinsen pa
pieren en goederen, alle koninklijke praal werd
hem ontnomen, en men liet hem slechts het
onschadelijke.
Zjju uiterste verheidend, trachtte de prins
op verschillende manieren de hand aan zich-
zelven te slaan. Zoo wierp hjj zich eens mid
den in het vuur, dat zijn kamer verwarmde,
hopende alzoo om te komen. Da wachters
schoten toe, nochtans niet vroeg genoeg om
te beletten, dat de prins zijne kleederen Ter-
brand en verschillende kwetsuren bekomen
had. Ook onthield hjj zich kort daarna dagen
lang vau alle drank, en overlaadde zich toen
eensklaps zoo overvloedig van ijskoud water,
dat hjj er hjjna van gesprongen was. Nu ook
dit niet gelukte, vastte hij verscheidene dagen,
en gebruikte daarna eene ongemeen groote
hoeveelheid niet gaar geworden fijngehakt
vleesch, iets dat hem bg'na stikken deed.
Ook beproefde hg een diamant van buitenge
wone grootte in te slikken, om zich zoodoen
de van het leven te berooven.
Wordt vervolgd.)