Dagblad voor Schiedam en
16de Jaarg,
Zaterdag 3 Juni 1893.
No. 4601.
bureau Jkooc^traat 317.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Filips II en Don Carlos.
Feuilleton.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIËN
NIEUWE SCI
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.—
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 StsblNo. 124.
3
Yan 1—6 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
2 Juni '93.
Blijkens berichten uit Berlijn is aan
den Pruisischen minister van landbouw
een door vele landbouwers ondertee-
kende petitie gericht, om opheffing van
het verbod van invoer van rundvee uit
Nederland. Het verzoek is hierop ge
grond, dat de veefokkers in Pruisen
nergens beter fokvee bekomen dan in
Nederland. Gevaar is met het open
stellen der grenzen niet verbonden, daal
de Noordelijke provinciën van Neder
land Groningen, Friesland en Drente
waaruit het fokvee voornamelijk ge
trokken wordt, reeds sedert het begin
van dit jaar geheel vrij van veeziekte
zijn, en de Nederlandsche regeering ze
ker ook wel bereid zal worden bevon
den, om deze drie provinciën door een
militair cordon van de andere provin
ciën af te sluiten. In de kringen der
belanghebbenden heeft men te meer hoop,
dat de minister aan den uitgedrukten
wensch gevolg zal geven, omdat kort
geleden ten aanzien van Denemarken
de grens zelfs voor weidevee is open
gesteld.
Gevolg gevende aan eene uitnoodi-
ging van Keizer Wilhelm om deJuni-
manoeuvres te komen bijwonen, is de
graaf van Turijn gisteren-middng te 4
u 55 minuten te Berlijn aangekomen.
Hij werd door den Keizer met een schit
terend gevolg ontvangen. De Keizer
begroette den prins met een dubbelen
kus. Het talrijke publiek riep den prins
het welkom toe. De Keizer begaf zich
vervolgens met den prins in een open
rijtuig onder geleide van de kurassiers
der garde naar het koninklijk paleis.
Bij de voortgezette beraadslagingen
over de Grondwetsherziening in de Ka
mer van afgevaardigden te Brussel werd
met 98 tegen 34 stemmen in art. 48
der Grondwet opgenomen de verplichte
stemming behoudens de door de wet
vast te stellen uitzonderingen. De Kamer
heeft met 101 tegen 21 stemmen art. 48
der Grondwet in zijn geheel aangeno
men, luidende: De samenstelling van
het kiezerskorps wordt voor ieder arron
dissement geregeld bij de wet. De stem
ming heeft plaats in de gemeenten.
Bij gelegenheid van een hem vanwege
het dagblad Les Débats te Parijs aan
geboden feestmaal, heeft de bekende
oud-minister Leon Say eene toespra ik
gehouden, waarin hij verklaarde, dat
de republiek de tot haar bekeerden les
rallies) moet opnemen, en dat de school
wet en de Legerwet goed te keuren
zijn, mits zij niet op tirannieke wijze
worden toegepast. De spreker bestreed
het socialisme en drong op inkrimping
der Staatsuitgaven aan. Hij besloot
met de woorden het programma dei-
liberalen is en zal altijd blijven ver
dediging van de vrijheid der burgers.
De Kamer van afgevaardigden te
Parijs hervatte gisteren de discussie
over het ontwerp tot wijziging van de
kiesdistricten. Een amendement van
Jaures om het aantal verkiesbaren te
beperken werd door Dupuy bestreden
en verworpen met 292 tegen 208 stem
men. Art. 4 werd op voorstel van
Dupuy verworpen met 263 tegen 206
stemmen. Het ontwerp in zijn geheel
werd aangenomen. In zijn aanstaande
redevoering zal de heer Constans zijn
verkiezingsprogram uiteenzetten, waarin
hij nadruk legt op het openen van een
tijdperk van verzoening en op het maken
van wetten tegen de buitensporigheden
der pers en tegen de misbruiken der
vakvereenigingen.
In het Lagerhuis te Londen zeide
gisteren de heer Grey, dat de Regeering
geen tijding had van Portal sedert zijne
komst te Uganda zij weet dus niets
nopens de berichten, die door de dag
bladen zijn openbaar gemaakt. Ter zake
van de triple-alliantie is geen belofte
Critisch-Geschiedkundige beschouwing
door L. L.
7)
Wjj durvi u hierop niet volstrekt antwoor
den, vooral omdat men in dien tijd vrij alge
meen van oordeel was, dat de Koning niet
de eerste staatsdienaar was, en bjjgevolg niet
onder de wet viel, maar, buiten de Kerk, al
leen door God kon worden geoordeeld. Aller
waarschijnlijkst heeft de Koning dan ook het
vonnis der rechtbank niet bekrachtigd noch
sf^cksurd. Nujjens verklaart, dat het uit de
archieven door Gachard ontdekt, genoegzaam
bewezen is, dat Filips zijn zoon niet ter dood
veroordeeld'heeft. Geruimen tijd geleden lazen
wjj bjj eenen ons thans onbekenden schrijver,
dat de zaak zich als volgt toegedragen heeft.
Aangezien er zoovele verschillende tegenstrij
dige berichten hieromtrent zijn, voldeed ons
zjjue verklaring, die hij als de ware aangaf,
verreweg het beste. Men oordeele. Toen Filips
het einde der rechtspraak vernomen had, be
sloot hij het eindoordeel uit te stellen. Hij stelde
den Prins onder toezicht van vier wachten,
maar deed verder oogenschijnljjk niets. Waar
om Filips zoo handelde Omdat de verwoed
heid en verhitting van lichaam en geest
waarin de Prins verviel, het bjjua zeker maak
ten, dat Gods spoedige tusschenkomst de zaak
welhaast zou doen eindigen, door den jonge
ling uit deze wereld weg te nemen, en zoo
doende de schijnbare wreedheid van een ver
oordeeling en terechtstelling, door een
Koning die tevens vader is, zou voor
komen.
Eu zoo geschiedde het. Den 24sten Juli,
6 maanden na zjjne gevangenneming, overleed
Don Carlos, tengevolge van de martelingen,
waaraan hjj zijn lichaam en geest onderworpen
had. Yele schrijvers, ook Bilderdijk, namen
aan, dat een geneesmiddeltje den onvermijde-
lijken dood des Prinsen een weinig bevorderd
heeft. Hiervan gelooveu wij niets. Zelfs var.
Meteren, die zeker niet nagelaten zou hebben
dit verhaal ten nadeele van Filips rond te
strooien, spreekt er niet van. en wijt den dood
des Prinsen toe, aan een al te gulzig eten van
groene vijgen. Bor merkt nog aan, dat volgens
sommigen 's Prinsen dood door worging veroor
zaakt is. Vooraleer geen uitdrukkelijk bewjjs
voor de waarheid van dit geneesmiddeltje,
gedaan, die aan de Kamer onbekend is.
Met betrekking tot het gebruik dei-
maritieme en militaire krachten van
Engeland is de toestand zoodanig, als
in de zitting van het Huis van 4Juui
1891 door de vorige regeering werd
aangetoond. De regeering heeft het niet
wenschelijlc geoordeeld aan Frankrijk
ophelderingen te vragen omtrent het
gebeurde op Mekong, en tot heden heeft
Frankrijk die ophelderingen niet aan
geboden. Betrekkelijk het bij boven
staande mededeeling betrokken bericht
,n het Berliner Tag eb lat i verneemt
Reuter, dat het hoogst onwaarschijnlijk
is, Portal het Britsch protectoraat in
Uganda proclameerde, daar Portal in
Uganda slechts speciaal commissaris is
om over den toestand aldaar verslag te
geven. Yolgens eene overeenkomst tus-
schen de Engelsche regeering en de
Oost-AfrikaanscheMaatschappij zou deze
op het laatst van Maart Uganda ont-
uimen, als wanneer Portal ongetwijfeld
de Engelsche vlag heeft geheschen ten
teeken dat het land onder Engelschen
invloed was gekomen.
Een telegram uit Ennis in Ierland
meldt, dat op den zaakwaarnemer
Moloney, beheerder van het eigendom
Kilsonan bij Tulla in het graafschap
Clare, van beide kanten van den weg
geweerschoten werden gelost, toen hij
de haren ging ontvangen. Hij werd
ernstig gekwetst. Er werden zeven per
sonen ia hechtenis genomen, maar de
schuldigen zijn niet bekend.
In de Kamer van afgevaardigden te
Rome heeft de heer Fortis verklaard,
dat de commissie voor het nazien dei-
geloofsbrieven der nieuwgekozen leden
haar ontslag handhaaft. De Kamer heeft
daarop eene motie aangenomen, vertrou
wen betuigende in die commissie. In
den Senaat heeft de minister der schat
kist de door de Regeering gevolgde
gedragslijn verdedigd. Het wetsontwerp
betreffende de pensioenen vormt geens-
of van die worging geleverd wordt, kunnen
wjj zulk een schanddaad niet aannemen. En
daarenboven, Bilderdijk en Hooft erkennen
beiden, dat Carlos aan de ziekte, die hem
kwelde, sterven moest. Maar waarom dan den
dood des zoons verbaast met gevaar voorden
vader, om voor tijdgenoot en nageslacht in
eeuwigheid te blijven geschandvlekt. Of was
het dan een hiertegen opwegenden last en
moeite, om den Prins, die voortaan toch geen
kwaad meer berokkenen kon, eenigen tijd lan
ger in bewaring te houden, en het eindoordeel
op te schorsen? Daarbij komt, dat de Spaan-
sclie geschiedschrijver Cabrera van dit ver
haaltje volstrekt niets weten wilde, en den
dood des Prinsen toeschrijft aan een andren-
daagsche koorts met bloedloop gepaard gaan
de, welke ziekte de lijder bekomen had door
koude en al te verkoelenden drank. Dit klinkt
ten minste veel waarschijnlijker. Hiertegen
over staat wel het gezag van Strada.
Maar zou deze hierin wel zoo veel gezag
verdienen
Nog kunnen wij er tegen inbrengen dat
Filips XII in een brief aan Alva, gedateerd
van den 26 Juli, dezen bericht geeft van den
dood des Prinsen, en van zijne smartvolle
droefheid daaromtrent. Daarin betuigt hij, dat
Carlos nog vier dagen te voren gesterkt was
geweest met de genademiddelen der H. Kerk,
en met teekenen van groote godsvrucht stierf.
Wjj nemen aan, dat Filips somtijds huichelen
kon, doch dat zijne veinzerij zoo ver kan ge-
zins het geheele financieele program van
den ministerhet dient alleen om aan
de Regeering tijd te geven tot het on
derzoeken van nieuwe maatregelen,
waarbij de belastingschuldigen gespaard
worden.
De Londensche Daily News meldt
onder dagteekening van 23 Mei dat
te Constantinopel geen mogendheid zoo
impopulair is als Engeland. De voor
naamste oorzaken zijn de bezetting van
Egypte en de sympathie voor de Ar
meniërs. De geraaktheid van den Sul
tan moet nog minder aan do bezetting
zelve worden toegeschreven dan wel aan
de meening, dat de bezetting het gezag
des Sultans als Khalif ondermijnt. En
geland heeft altijd ten krachtigste den
Emirs en de hoofden in Arabië ontra
den, een onafhankelijk Arabië te vor
men onder Engelands protectoraat, ge
lijk officieele Engelsche stukken afdoende
bewijzen zouden. Indien de raadslieden
des Sultans er zich rekenschap van ga
ven, dat Engeland steeds geweigerd
heeft zich te bedienen van het machtig
wapen, bestaande in de beweging ten
gunste van het Kbalifaat van den she
riff van Mekka, dan zou de vijandschap
van Turkije wegens de bezetting van
Egypte wel wijken.
De definitieve resultaten der ver
kiezingen in Servie zijn volgens be
richten uit Belgrado, dat gekozen wer
den 119 radicalen, 11 progessisten en
een liberaal. Er moeten 3 herstemmingen
plaats hebben. Voor de radicalen heb
ben 17000, voor de progessisten 23000
kiezers gestemd. Garaschanine is drie
maal gekozen.
In eene talrijke te Johannesburg ge
houden vergadering der Nationale Ver-
eeniging zijn met algemeene stemmen
besluiten genomen ten gunste van vrij
kiesrecht voor alle burgers in steden,
geheime stemming, vermindering van
belastingen. De heer Tudhope, gewezen
lid van het Kaapsche ministerie, ver
gaan zijn, dat hjj, na eenst den dood van zijn
zoon door vergift verhaast te hebben, aldus
kon schrijven en rouw doen, dit weigeren wjj
te gelooven, evenals die vergiftiging zelve,
zoolang niet deugdelijke bewijzen ons gegeven
worden. En hiermede hebben wjj onze meening
uiteengezet omtrent het gedrag van Filips
tegenover zijn zoon. Zijn wij in alles objechief
waar geweest? Wjj weten het niet met volle
zekerheid, doch hierin zeker, dat het volstrekt
onbeivezen is, dat Filips zijn zoon veroordeeld
heeft, evenmin bewees ooit eenig schrijver dat
eenig geneesmiddel natuurlijk niet tegen maar
voor- den dood, 's Prinsen dood verhaast heeft,
maar wel dat de jeugd en de laatste levens
jaren van Carlos uit hunnen aard een vroegen
dood voorspelden.
Dat hij met alle recht veroordeeld had kun
nen worden zal niemand, die eenig begrip d#r
rechtstoestanden in die dagen zich vormen kan,
durven ontkennen. Dit staat in ieder geval
uit de nieuwst ontdekte geschiedkundige be
scheiden vastDe geheel onbewezene beschul
diging der veroordeeling en het zeker feit,
dal de Prins een geheel natuurlijken dood ge
storven is.
Wij besluiten daaruit, dat de dolligheden,
waarmede de Prins na zijn gevangeueming zjjn
lichaam afmartelde en de zelfmoord zocht, oor
zaak geweest zijn, dat een natuurlijke dood
volbracht heeft, wat menschelijke rechtvaar
digheid wellicht had moeten verrichten.
EINDE.
