Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Eerste blad.
De nieuwe sera.
16de Jaarg.
Zondag 10 September 1893.
No. 4683.
bureau £booQ$traat 317.
^6 Poolsche Banneling.
Feuilleton.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
NIEUWE SGHIEOAMISIE COURANT
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.—
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Jnni 1881 StsblNo. 124.
Van 1—6 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer-0.10
Voor herhaalde plaatsing -vorden billijke otereen-
komsten aangegaan.
b.e afgeloopen week heeft ons de vol
ding gebracht van het werk, dat met
e periodieke raadsverkiezing een aan-
jang heeft genomen. Het raderwerk
6l' gemeentelijke administratie is weder
elkaar gezet; in de vacatures door
b Periodieke aftreding dor wethouders
0tltstaan, is voorzien de leden der vaste
^adscommissiën zijn benoemd de afdee-
,!ngen voor het onderzoek der begroo-
'ng samengesteld; en als straks het
ürwerk der gemeente-administratie met
behandelen der begrooting voor het
Jaar ]894 zijn gewone loop herneemt,
de gang der gemeente-huishouding
eder verzekerd zijn.
^Jp vele plaatsen, waar bovenbedoelde
utatiën een kalm verloop hadden, zal
en dan kunnen zeggen, dat alles weer
ot het oude is teruggekeerd maar op
eerdere gemeenten waar de raadsver-
leUwing niet zonder wrijving plaats
zal dit woord niet van toepassing
'JQ- Zoo zal de hoofdstad des rijks,
har de heer mr. Reekers het ambt van
.^thouder van publieke werken aan
J1 geestverwant den heer mr. Schöl-
^lllck moest afstaan, wellicht ondervin-
e,b dat eene andere hand de openbare
Seitioente-werken leidt. Den Haag zal
y. l°ht niet in baron du Tour weder-
'hden wat het in mr. Lisman verloor.
zal het waarschijnlijk al spoedig
®Uierken, dat de heer Kipp de plaats
den heer Van de Mandele heeft
genomen en last not least Schiedam
a het alras ervaren, dat in het drietal
^houders, dat het zich zelf heeft ge-
r Veni geheel andere mannen aan het
z zijn gekomen, dan die welke de
vb eL aan de bestuurstafel eerst korte-
n8s hebben verlaten.
Naar het Fransch van Louis Collas.
*2)
Lkoetsksche gezelschappen, het moet
1 word u, munten niet uit door gedis-
ke,,t ert*e manieren. Intellectueele genietingen
h'eti lezen doet men niet, de ge-
rrieti flauw, eentonig en zonder geest
d«2e .sPi"ei:t er veel weelde ten toon, maar
Men8 ^'"hkeloos en grotesk.
ter doet er zeer groote uitgaven, die ech-
°vérvtU°we' znc1lt om zÜn kennissen te
>an "ëelen als het onverstand, waarop men
Alle Z'Jn f°rtuin gebruik maakt, bewijzen,
het D.Z<ïrg "cht zich op het materieel leven;
Uien alc van te eten gaat boven alles en
derv;nj5 rkt het genoegen niet, dat men on-
Le a van aan een goede tafel aan te zitten,
jloch t 5 wag met weelderige pracht gedekt,
Keheel maakte een bespottelijken
Nog onder den indruk van den ge
weldigen ommekeer,die in het dagelijksch
bestuur onzer gemeente heeft plaats
gehad, willen wij trachten dit opzien
barend feit in het ware licht te stellen,
opdat het voor stadgenoot en vreem
deling duidelijk worde, hoe Schiedam
er toe gekomen is, drie zijner achtens
waardige burgers, die vele jaren het
gewichtig ambt van wethouder hebben
bekleed, bij deze verkiezing niet meer
te herbenoemen. En dan willen wij aller
eerst vooropstellen, dat de reden van
hunne niet-herbenoeming allerminst in
gebrek aan ijver en bekwaamheid moet
gezocht worden. Zij hebben, hetzij dan
in meerdere of mindere mate, getoond
de bekwaamheid voor het wethouders
ambt gevorderd, wel te bezitten, en aan
ijver heeft het hun evenmin ontbroken.
Hoe komt het dan, dat de Raad bij deze
verkiezing het mandaat der aftredende
wethouders niet meer heeft hernieuwd
Om deze vraag afdoende te beantwoor
den, behooren wij eenige jaren in de
geschiedenis onzer stad terug te gaan.
De Raad dezer gemeente bood voor het
jaar 1889 bijna het beeld harer nijvere
burgerijde liberale partij beschikte
over meer zetels dan haar rechtmatig
toekwam doch de Katholieken waren
er toch ook door een zevental hunner
mannen vertegenwoordigd, en de anti
revolutionaire partij nam twee raads-
zetels in. Nu zou men meenen, dat de
onderscheidene partijen, betrekkelijk
tevreden gesteld, eendrachtelijk aan het
heil der gemeente zoude arbeiden. Doch
de liberale partij betoonde zich tot die
loyale samenwerking allerminst gezind.
Yan hare meerderheid bewust, wist zij
haren wil in alles door te drijven, en
maakte met den voorzitter aan het hoofd
front- tegen de Katholieken, die toch ook
het belang der gemeente, zooals zij dit
begrepen, op het oog hadden. Bij de
meerderheid van den Raad gold blijk
baar niet de overwegingis dit of dat
voorstel in het belang der gemeente,
Zeer dure, maar slecht toebereide gerechten
en wjjnen, die men wel met groote kosten
uit verre streken had laten komeu, doch wel
ke ondrinkbaar waren.
Ik was over deze bijzonderheden niet zeer
verwonderd, doch merkte met verbazing op,
dat men zich van mij terugtrok men sprak
op gedempten toon en zweeg plotseling, wan
neer men dacht, dat ik enkele woorden van
het gesprek kon verstaanik dacht te begrij
pen, dat er sprake was van pas ontvangen
nieuwstijdingen. Ik wist wel, dat wederzijdsch
wantrouwen een zeer gewoon verschijnsel is
in het land, waar de spionnage zoo weelderig
bloeit, waar een onvoorzichtig woord de vree-
selijkste gevolgen kan hebben, waar men dingt
naar de gunst der ambtenaren, maar ik was
in het geheel niet er op voorbereid aan deze
soort quarantaine te worden onderworpen.
Fédora merkte dit ostracismus, waardoor ik
in een moeielijken toestand werd geplaatst,
weldra op zij verdubbelde haar voorkomend
heden en trachtte mij schadeloos te stellen
door lieve gezegden, zoo gemakkelijk gevon
den door een edelmoedig hart.
De maaltijd duurde langmaar eindelijk
toch was die algeloopenvan de gasten wa
ren sommigen weldra in een soort bespiege
ling verzonken, gedurende welke zij de groo
te hoeveelheid spijzen verwerkten, tegen welke
alleen Siberische magen schijnen bestand te
zjjnde anderen, verhit door de vele aan god
maar domineerde alleen de vraagdoor
wien wordt het voorgesteld? Komt
het van de Katholieken, dan behoort
het alleen daarom te worden verworpen.
Die vernederende pijnlijke positie heb
ben de Katholieken zich jarenlang laten
welgevallen. Ten laatste echter toonden
velen hunner zich onwillig om zich
nog verder tot die rol te leenen. En
na de groote raadsverkiezing van 1889,
die om de daarbij door de liberalen ge
volgde tactiek immer gedenkwaardig
zal blijven, namen de enkele Katho
lieken, die nog in den Raad waren ge
bleven, met uitzondering van den wet
houder J. B. Nolet, die later volgde,
hun ontêlag. Nu zou men met grond
mogen verwachten, dat waar de Ka
tholieken immer de wrijfpalen in den
Raad waren gebleken, bij hun vertrek
elke wrijving zou vermeden zijn en het
gemeen te-uurwerk geregeld zou ioopen.
Doch die zoo dachten, hadden buiten
den waard, in casu den Voorzitter, ge
rekend. Nu hij zijn Pappenheimers niet
meer tegen de Katholieken ten strijde
kon voeren, bleek hij den troep niet
meer bijeen te kunnen houden en de
verdeeldheid in eigen boezem kwam
weldra aan den dagDe Raad splitste
zich in twee partijen, al werden zij
toen ook nog niet met de namen „pari ij-
Maas" en „partij-Knappert" aangeduid,
ilij de gewichtige kwestiën, die onze
Raad bezig hielden, vooral bij de alles
beheerschende kwestie der Waterver-
versching, kwam de verdeeldheid van
den liberalen gemeenteraad steeds meer
aan den dag. De klove tusschen de bur
gemeesters- en de oppositie-partij werd
steeds grooter. en de verhouding van
het Dagelijksch Bestuur tot deliberalo
meerderheid van den Raad voor de be
langen der gemeente immer meer beden
kelijk. Waarvan eene loyale samenwer
king van het Dagelijksch Bestuur met den
Gemeenteraad alleenheil voordegemeente
was te verwachten, was niet alleen van
die samenwerking niets te bespeuren,
Bacchus gebrachte drankoffers, spraken met
luide stem en lachten hardop. Fédora stond
op en trok mij mede in een hoek, zjj wees op
de tafel, die wij zoo juist hadden verlaten en
met haar oogen scheen zij te zeggen
"Een beminnelijk gezelschap, niet waar
Zij bracht het onderhoud op onderwerpen,
die zy veronderstelde, dat mij aangenaam wa
ren. Daar echter de gesprekken rondom ons
meer en meer luidruchtig werden, kon zij een
beweging van ongeduld niet onderdrukken, zij
opende een dichtbijstaande, slechte piano, sloeg
eenige akkoorden aan en begon toen een
Poolsch lied te spelen.
Dit was een plagerij aan het adres van de
gasten, wier lafhartigheid ongetwijfeld partij
zou kiezen tegen deze quasi-oproerige mani
festatie maar zjj was er verre af den indruk
te verwachten, dien zij teweeg bracht. Alle
gasten stonden tegelijk op, hun geheele hou
ding verried een komischen schrik. Een be
zwering van geesten bad geen levendiger ont
roering kunnen doen ontstaan. De gastvrouw
naderde het jonge meisje, dat nog altijd voort
ging met spelen, oogenschijnljjk zonder iets
op te merken.
Fédora, zeide zij, hoe kunt gij in een
oogenblik als dit, dat lied spelen Weet gij
dan niet, dat Polen in opstand is
Fédora zweeg en wierp mjj een smartvollen
blik toe.
- Ja, zeide een der gasten, die lieden zijn
maar trad de onderlinge tegenwerking
zelfs duidelijk in 't licht. Onder die
omstandigheden meende de oppositie
partij een poging te moeten wagen, aan
dien onhebbelijken toestand een einde
te maken, door te trachten hem te ver
wijderen, die als de onmiddellijke oor
zaak ervan werd beschouwd, den Burge
meester, die het Dagelijksch Bestuur
geheel beheerschte, sinds de Raad de
fout had begaan, hem daarin een over
wegende stem te geven. Zij die niet
geheel vreemdeling in Jeruzalem zijn,
weten hoe en door welke machtige in
vloeden die poging is mislukt, en hoe
de Burgemeester na zijne herbenoeming
in Sept. 1892 triomfeerender wijze ge
tuigde, dat nog nooit eene herbenoe
ming hem zooveel genoegen had gedaan.
Nu aldus de Voorzitter van het Dage-
gelijksch Bestuur weder vaster in zijne
positie stond dan ooit, poogde men door
eene omzetting van het college te verkrij
gen, wat men langs den weg van eene
verwijdering van zijnen voorzitter niet
had kunnen bereiken de periodieke af
treding der wethouders bood daartoe
eene gewenschte gelegenheid, die de
meerderheid van den Raad niet onge
bruikt heeft gelaten.
Zoo heeft de oppositie-partij das het
doel bereikt, dat zij zich voorstelde:
eene omzetting van het college van
Burg en Weth., waardoor de ge
wenschte samenwerking tusschen het
Dagelijksch Bestuur en den Gemeente
raad zou verkregen worden. Was
wellicht oppervlakkig beschouwd de
wijze waarop die omzetting werd tot
stand gebracht niet van nepotisme
vrij te pleiten, bij nader inzien zal men
moeten erkennen, dal de oppositie toonen
moest de verantwoordelijkheid te willen
dragen voor den toestand door haar-
zelve in 't leven geroepen, en zij aldus
hare hoofden de teugels moest doen
grijpen van het bewind, die de aftredende
wethouders moesten laten glippen. Was
het voor de aftredende wethouders eene
weer in opstand gekomenzjj zullen niet te
vreden zjjn, voor men den laatste hunner ge
dood heeft.
Gelukkig zal het niet van langen duur
zijn, zeide een ander.
Ieder droeg het zjjne bij tot deze betoo
ging van anti-Poolsche gezindheid, ten einde
zijn verantwoordelijkheid voor het gebeurde
schandaal van zich af te schuiven.
Ik stond verpletterdniets had mjj op de
ze tijding voorbereid. De herinnering aan mjjn
vaderland was wel niet geheel bij mjj uitge-
wischt, maar toch aanmerkelijk verzwakt.
Vreeselijk was voor mjj het ontwaken. Ik
duchtte nieuwe ongelukken voor mijn landge-
nooten, en »ok voor mij zeiven ik had een
voorgevoel, dat er verandering zou komen in
mijn positie.
Fédora was zeer bedroefd.
Vergeef het mjj, zeide zij, ik wist het
niet0 neem het mij niet kwalijk.
Zij gaf haar moeder een teeken en beiden
voerden mij naar buiten.
Hoe groot mijn droefheid ook was, hun
genegenheid kon toch de smart niet verzach
ten, aan welke ik ten prooi wasik haastte
mjj hen te verlatenik had er behoefte aan
alleen te zijn ik bracht een moeilijken nacht
doorde vreeselijkste beelden doemden voor
rnjj op en wanhopig riep ik uit:
Wordt vervolgd.)
