Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
bureau gbooQiaixaat 0 317.
EERSTE BLAD.
Iets over Charles Dickens.
16de Jaarg.
Zondag 12 November 1893.
No. 4737.
Feuilleton.
^Usschendekspassagiers naar
Noord-Amerika.
PRIJS VAN DIT BLAD:
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
3)
IEUWE SCDIEOAMSGHE COURANT
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.-
- 0.05
Het auteursrecht van den inhoud dezer courant is verzekerd
volgens de Wet van 28 Juni 1881 (Stsbl.) No. 124.
IIIMIIIIIIIlHl
jiinniMiimnxmin
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer-0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeen
komsten aangegaan.
Wie Dickens noemt, heefr een univer
sal schrijver genoemd. De uitgave zijner
berken houdt, om zoo te spreken, niet
ÜP. en de vaste van Schiedam is niet
achterwege gebleven op dit gebied, en
hoewel het waar blijft, dat ook Dickens
geheel genomen alweer geen lec.-
tuur is voor iedereen, zóó zelfs dat zijne
Reizen in Italië de kerkgebruiken van
Rome havenen en bespotten, zoo kan
toch zeker, bij het toenemen der lange
avonden, het gros zijner romantische
Reiken, iedereen in handen worden ge
geven.
Dickens heeft het geheim van altoos
te boeien laat ons zien, hoe hem die
^ondergave verzekerd werd
Vooreerst dan dankt Dickens zijn
Vermogen van te boeien aan een zeld
zame gave van opmerkende trouw
^'Jner beschrijvingen, zoowel van plaat-
als van toestanden, zoowel van
Rlite gewaarwordingen als van diep-
2aande ideëeu, is enorm. Honderdmaal
^a'l misschien zoo zegt een van
r-hokens bewonderaars honderdmaal
^a(l misschien reeds een lezer in de ro
mans, zaken uit Dickens gelezen, b. v.
het nacht was in de maand Novem-
^ei'i dat de stormwind klagelijk huilde
°°t de ontbladerde boomen, of dat de
lef?en bp woeste vlagen in de eenzame
sti'aten kletterde, terwijl er juist een
V!'eemdeling, in een mantel gehuld met
'lastige schreden van onder het don-
yir gewelf eener poort te voorschijn
■•'ad. Deze episode uit Dickens was
"arlijk niet nieuw. Maar zie, als gij
haar bij Dickens leest, is die lezer toch
opnieuw geboeid, want Dickens weet
woorden te vinden, waardoor hij u niet
alleen van dien ï.acht vertelt, maar zie,
hij zet u, als het ware, te midden van
dien storm, verlaten op de straathij
laat u op het gelaat zelf de kilheid ge
voelen der regendroppelen, hij doet uw
hart da angstigheid der eenzaamheid te
midden der spookachtige duisternis be
seffen, en hij wekt in de ziel het heimwee
naar den warmen gozelligen haard.
Deze kunst, om zoo in den mensch den
terugslag te doen gevoelen van de bui
tenwereld, was de vrucht van Dickens
eeuwigdurend opmerker, en zeer aardig
mogen de voorbeelden heeten door de
schrijvers hier aangebracht. Er hangt,
zoo zeggen zij (a) een mist over Londen,
mist op de rivier, mist in de stegen,
mist in de schoorsteenen, mist, mist,
overal mist, ook in de pijp van dien
schipper op de Theems, en het duurt
niet lang, of ook gij lezer, gij waant
u staande aan het roer van een of ander
schip in die zee van gele nevels. Een
andermaal, zie daar ligt Marseille te
blakeren in de zon neen, veel meer,
het staart u door zijn feilen zonnegloed
vlakweg aan. De huizen staren. De
boomen staren. De schaduwlooze wegen
staren. De heuvels staren, staren, staren,
alles blakert daar geheel roerloos
is het wonder dat na de lezing, Mar
seille u voor goed bekend is als de heete,
door een verblindend zonlicht geblakerde
stad De familie Dornt klimt over den
Saint-Bernard en sleept, in Italië neer
gedaald, den last van haar rijkdom en
bedienden-stoet van morsige stad tot
morsige stad, van het eene marmeren,
vervallen en vervuilde paleis naar het
(a) Zoo bijvoordeeld S. Gorter in het tijd
schrift „Omnibus" anno 1870.
Als
Voof i -•1.1.w w"*w—
een 11 "".4 Fen vioolspeler heeft spoedig
0"hit1 Al. .1 f 1f/~~1 1 - i_
Wet een tooverslag komen nu de kim
me t hunne instrumenten en talenten
getrouw auditorium. Ginds amuseert ie-
U6r met; eei.e harmonica een wat bescheide-
Zo0 Pu"liek. Weldra wordt er gedanst, en
Natj°aat. het bij goed weer den geheelen dag.
«Uder 'eeftÜd en stand maakt geen
3eeld'C lnen een'&e dagen in voor-
Zicj. *>e harmonie, en enkele paren sluiten
«en "auw by elkaar aan dikwijls zonder
Voia Woni'te kunnen spreken, behalve het
icbjl dier lieden Bjj het verlaten van het
"■«^eld eidt men, en zonder hunne harten
ep Z]-. aaa te doen, gaat hjj naar Californië
•bonke naar Florida. Daarbij wordt veel ge-
geledj rd' dag worden senige vaten bier
'Oaiffd s vvu,6v
Schoon menigeen geeft voor zich enzijno
kuün ve«l geld uit, dat hjj later beter had
Alg >.5f Stuiken
''«den s}«chte weer evenwel aanhoudt, de
weinig aan dek komen en ten slotte
bjj de New-Foundlandsehe banken een storm
opsteekt, ziet het er treurig uit. In 't eerst,
als de golven hooger beginnen te slaan en
het witte schuim hoog opspat, is het een ge
not, dit gade te slaan. Maar weldra wordt
de zee onstuimig. Een stortzee verrast eens
klaps een geheel gezelschap, dat zich schreeu
wend terugtrekt. Nu mag en kan niemand meer
op het dek zijn. Nu wordt ook een groot deel
der derde categorie zeeziek, de tweede ver
keert nog in half, de eerste eigenlijk in 't ge
heel niet meer in menschelijker, toestand. Het
meest te beklagen zijn de moeders, die ook
nog voor een zuigeling hebben te zorgen en
bet is een aandoenlijk schouwspel, als men
ziet. hoe de kleine wezens op de als dood
neerliggende moeders rondtasten en naar voed
sel zoeken. De kinderen hebben weinig of
geen last van de zeeziekte en nemen alles aan
wat men hun geeft. Daarentegen is het ge
val niet zeldzaam, dat. het schip met meer
passagiers aankomt dan het vertrokken is.
Zwangere moeders aanvaarden de reis somtijds
met eene verwonderlijke lichtzinnigheid, en in
meer dan een geval moeten uit tafellakens en
servetten de noodzakelijkste luiermand-arti
kelen geïmproviseerd worden.
Om te voorkomen, dat de pokken naar Ame
rika worden overgebracht, moeten alle tusscheu-
dekpassagiers ingeënt worden. De meesten la
ten zich gewillig inenten. Maar er zjjn ook
weerspannigen en met name de Russische jo
den zijn vindingrijk in uitvluchten, die hun na
tuurlijk niets baten.
De reis duurt bij goed weer 11 ft 12 dagen
bij slecht weer soms 15. Als men in de nabij,
heid van het land komt, wordt de zee meest-
andere, zonder genot, zonder vrede, onder
groote verveling ziet, eer gij 't weet,
hebt gij van dat Italiaansche landschap
en van die reis uw indruk voor goed
ontvangen. Esther zoekt in een ander
werk, hare moeder, de trotsche Lady
Deldock, die eindelijk haar vergulden
keten verbrak en op eigen gezag haar
paleis is ontvlucht. Wie voelt niet bij
haar historie de weemoedige eentonig
heid van dien lange, lange vlucht van
poststation tot post-station, altijd voort,
altijd voort? En zoo steeds verder. Wie
herinnert zich niet menig Engelsch land
schap, van de hoogte van een Diokens-
diliger.ee gezien, wien verheugt niet,
menig in den regel zeer droefgeestig
tafereel uit het groote en rijke, het
machtige, het alles verslindende en wreedo
Londen
Het is waar Dickens overdryft na
zijn opmerken, de teekening. Hij heeft
door den teugel aan zijn verbeelding te
vieren, maar al te veel caricaturen ge
leverd, ja hij heeft walgende monsters
van zulk kaliber tan tooneele gevoerd,
dat de goede smaak en de ware fijne
kunst door hen menigmaal is gekwetst;
hem is dan ook de statuaire naam van
„man der kunst" niet ten deel gevallen,
maar deze overdrijvingen en tekortko
mingen daargelaten, is het verder juist
de liefde van Dickens voor sterk-spre-
kende fantastische teekeningen, waaraan
wij zoovele stoutheden, zoovele bekoor
lijke verrassingen, aoovael Rembrandti-
aansche tooverijen met het licht en
duister des reeëlen lerens in Dickens-
werken te danken hebben.
Vervolgens Diekens voegt by zijn op
merkingsgaven in zoo menig werk de
vroolijkheid, de schalksche opvatting
des levens, welke in onze eeuw hoe lan
ger hoe zeldzamer is geworden. Voor
zeker, ook ernstig kon Diekens wezen.
al rustig. Dit, gevoegd bjj de hoop, spoedig
aan land te komen, doet ook de ernstige zee-
ziektelijders eenigszins herleven. Nu kan men
weer volle porties laten komen. De directie der
stoombootonderneming wil, dat hare passagiers
het schip in eene aangename herinnering ver
laten. Daarom wordt in de laatste dagen ex
tra goed gekookt.
Nu wordt het levendig op het tusschendsk.
Er komen lieden te voorschijn, die men ge
durende de geheele reis niet gezien heeft. Wie
zijne bagage uitgepakt heeft, pakt nu weer in
velen hebben zich die moeite bespaard, en het
best zyn zy er aan toe, die geen bagage heb
ben. Maar ook zij hebben behoefte, om zich
wat op te knappen.
Ook degenen, die gedurende de geheele reis
eene soort van watervrees aan den dag gelegd
hebben, grijpen nu maar water en zeep, om
zich voor de landing wat toonbaar te maken.
Het schip gelijkt nu een mierennest. De spanning
wordt grooter. Daar doemt aan den verren ho
rizon een puntje op. Is dat land Neen, het
komt langzaam nader en wordt nauwelijks groo
ter op de commandobrug heeft men met
den verrekijker al lang herkend, wat het is
- maar beneden worden de meest dwaze ver
moedens geuit. Feitelijk is het de loods, die in
zijn notedop dikwijls honderden mijlen de sche
pen tegemoet vaart, om minder drieste concur
renten den buit af te kapen. Hij brengt nieu
we couranten mede en deelt mede, wanneer
wij aan land zullen komen. Als de laatste nacht
voorbij is, worden alle stroozakkken in de zee
geworpen, vele in een afschuwelijken toestand.
Zij dansen eerst een tijdlang op de golven en
vormen een lange keten in de zee, totdat een
Hij kon onbarmhartig do slechte kost
scholen, de kanselarijen, de gevangenissen
en tutti quanti van zijn tyd aan de
kaak zetten, zelfs tot eentonig worden
toe. Dit kwam, omdat Diekens alle
ongerechtigheid, alk officieele, geijkte
wreedheid en hardheid, en bovenal alle
huichelachtige schijn van voortreffelijk
heid, met een volslagen haat heeft
verfoeid, en dat alles in zyn vaderland
heeft trachten uit te roeien, want aoo
iemand dan had Diekens het volk in zyn
goede elementen broederlijk lief, en hy
had gezorgd dat volk te kennen in al zijn
vseugden an nooden. Doch buiten de
geeseluren dier bedorvenheden, o wat
frissche humor is er verder in Diekens
Hier behoeft men den naam van de
Pick-wick-klub slechts te noemen, om
ieders adhesie op ons beweren te ver
nemen, voorwaar, bij de lezing van dat
werk is men nog eens ouderwetseh
vroolijk men buitelt met den jeugdigen
schryver in het groene gras, men neemt
deel aan al zijn avonturen, men ver
geet zelfs, bij eene of andere ietwat
vrypostige scène, de bedenkelijke zjjde
van het geval, om alleen op de gulle,
goed bedoelde omstandigheden te zien.
Nooit zullen typen als de onbetaalbaar
grappige Sam Weller en dien* vader,
het slachtoffer zijner vrouw, uit het
geheugen gaan, figuren als Jeremias
Trotter en Alfred Jingle zijn nog door
niemand nageteekend in hun kluohtige
en toch zoo juist gebrandmerkte schui-
merijen Pickwick in zijn gevangenis,
Winkler bij zyn ongelukken, Tupman
in zijn strijdlust, zij allen noodzaken
telkens den lezer het boek een wylo
uit de hand te leggen, om eens har
telijk te kunnen lachen. Zulk een boek
als de Pickwick heeft Diekens zelf nist
meer kunnen schrijven en nauwelijks
heeft hij nog één enkel portret.geteekend
golf zo verslindt. Op het voordek staan honder
den menschen uit te kyken. De spanning is
groot. Eindelfjk .doemt een blauwe streep op,
en uit honderden kelen klinkt het„Land,
landAlles vliegt naar het dek. Ja, dat is
het land, dat is Amerika, dat is het nieuwe
vaderland Snel komt men nader. Men vaart
de baai in nu duikt op den achtergrond het
doel op Baltimore of New-York.
Nu wordt het ernst met liet afscheid, menig*
brave matroos oogst nog een laatsten handdruk
en ook de zwarte stokers en kolendragers
komen naar boven en trachten nog een blik te
stelen. Nu staan de lieden aan land voor de
eerste maal op vreemden bodem. Menigesn zonk
reeds in Let eerste oogecblik het hart in de
schoenen tegenover al de nieuwe, ongewone
dingende weinige ingestudeerde Engelsche
phrasen kan geen mensch verstaan. Dikwijl*
ziet men iemand reeds b|j de aankomst in bit
tere tranen losbarsten een slecht voortee
ken. O hoe menigeen zal nog later schreien,
als de verwachtingen niet in vervulling
gaan als hy geweten had, hoeveel honder
den jaarlijks te New-York alleen dood gevon
den worden, zonder middelen, zonder papieren
zou hy nog eens over de reis nagedacht hebben.
EINDE.
