Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
Voor den Slag.
17de Jaarg
Zondag 18 Februari 1894.
No. 4818.
l&ttreau "gSoter^traal 89.
emileton.
>I00RD IN HET BOSCH.
43)
O h
PRIJS VAN DIT BLAD:
Aoor Schiedam per 3 maanden
franco per post door geheel Nederland
•Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 2.
- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—6 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
Van he/ 8C^ts we'nige dagen scheiden ons
°Ver T ,°,0°enb''k> waarop de groote strijd
de 4 s gewijzigd Kiesrecht-ontwerp in
onf u/ ^amer een aanvang zal nemen.
strijd 61 are teekenen, die den naderenden
khralenaan'COn<^8en, hebben wij deze week
Vatl T |^aainernen- Voor- en tegenstanders
liberal S ''tesrechtontwerpen onder de
Vergade ^arnet'e^en' 'lebben deze week
«etie i en 'n Kamer-zelf heeft reeds
b'e me/''16 scbermutse''ng plaats gehad,
hiet rr ^en "aana van voorpostengevecht
§edm(j6 rf-'. ten onrecbte zou worden aan-
8eti jfi tie samenstelling der afdeelin-
^eh a|s 1 6 Pas teruggekeerde Kamer, wer-
tri V°orz'ffers en ondervoorzitters voor
^et rrgf' e"t'ee' erkende tegenstanders der
^nteè/02611' ^"es yoorspelt dus strijd alle
eChijIill |!ntri verf°onen z'oh van een waar-
het v forten, doch hevigen kamp, die
0ht\ve>. Vf" *aks veelbesproken kiesrecht-
g P beslissen zal.
Van h eiWiJ' 'laar binnen de grijze muren
ttad,'liSt0risch binnenhof allen zich op
Volk, ,j eienclen strijd voorbereiden, ziet het
al 2jjn' w' z- de breede zoom des volks in
l^odüct ge'ecbn8en> voor en om wie dit
van de' "'et van de scherpzinnigheid maar
aahschi n°n')erat'en'le'(^ eens min'sters bet
Verstoypl' Zag' c'en komenden strijd met on-
SchilH„L Hre kalmte, met ijskoude onver-
eder|. aan' ^1 toornt ook het Algemeen
tetm.f'! Scb VVerkliedenverbond over de
rhtet it ,elJilleuenverDona over
VVet f' ^eF "bera'e tegenstanders van
k'asSen4 ••'e ('°0r bunne amendementen den
^'oister 't zou^en doen ontbranden, welke
bad tra ab 200 angstvallig in zijn ontwerp
liedenve,C| 16 ontwiJken' het Werk-
eenigjn r 0I1^' evenmin als eene andere ver-
g van werklieden, kan geacht wor-
Naar het Franse h van
Raoul de Navery,
ehove/,We'Üksaankondiging van Basile en
hoe» vir,Vfrras^e elemand. Niemand hield
(.bt zich n, let jonge meisje, noch van Basile,
'et verdj.j t'®,ebs bekommerd te maken om
Velende 6 ii ben bedreigde. Genoveva
hartj,, een echtgenoot, omdat zij
]f Verlatpneriif°. was geweest om Marcel
jeh zijn e zou de straf van haar
dj tusschen
nf In de i men 'le veranderingen na,
6es de r. ler,erg w-erden gemaakt. Men
>«de hrar'u van de kamer der aan-
hieübelen Kg0 Vv.rouw' De te Vitré gekochte
faa'sters v™te" ieder in verbazing. De
^den Vnni, len mijlen in den omtrek
Gehoveva\den uitzel-
emoeide zich met alles. Zij
den de werklieden, veel minder nog het volk
te vertegenwoordigen.
De groote massa
des volks laat dit ontwerp zoo koud moge
lijk geen zweem van opgewondenheid bij
het blij vooruitzicht weldra een stem
biljet te zullen machtig worden geen aan
drang op de Kamerleden om dit model van
democratische wetgeving toch maar aan
te nemen. Niets van dit alles: als er eene
wet op de vivisectie of een ander voor de
groote meerderheid des volks minder be
langrijk onderwerp aan de orde ware ge
weest, had het volk zich niet onverschilliger
kunnen betoonen.
Die onverschilligheid des volks is een ware
teleurstelling voor Minister Tak en zijne
medestanders in dit kiesrechtontwerp. Zij
die zich reeds gevleid hadden, dat dit ont
werp als zou worden gedragen door de
volksopinie, die wellicht in de luidruchtige
stemrecht-betoogingen der socialisten de
uitdrukking van den volkswil hadden gezien,
zien zich bitter teleurgesteld. Het volk
gevoelt niets voor deze verongelukte wet,
na eene herhaalde wijziging nog een mis
product in den vollen zin des woords. De
socialisten, die de deuren voor het algemeen
stemrecht zien geopend, betoonen eene ge
zindheid, waarbij het sniet voldaan" zonder
het »dankbaar" de juiste uitdrukking is. En
zelfs zij, die zich van eene beredeneerde
uitbreiding van het stemrecht tot den geze
ten werkman niet atkeerig betoonen, ver
werpen dit onberaden ontwerp, dat van den
eerzamen werkman een schrijfproef vordert,
die zijn vereellen hand wellicht niet tot
genoegen van den vittenden ambtenaar kan
afleggen en die eene woning-bestendigheid
eischt, welke van den zwoegenden arbeider,
bij zijn vaak wisselend werk, onmogelijk
kan worden gevorderd.
Als wij aldus bij het naderen van den
grooten beslissenden slag een vluchtigen blik
werpen op hen, die er van nabij of van verre
bij betrokken zijn, dan rijst als van zelf de
vraag: wat zal er onder deze omstandig-
ging in de woning van Basile de dienst
boden na, en liet in den tuin alles onderst
boven keeren. Zij wilde leven als dame en
meesteres, den sehepter zwaaiende over
een kleine wereld van bedienden en zelfs
over haar echtgenoot. Ten opzichte van
Basile veinsde zij geen teederheid, die verre
van haarwas. De herbergier was haar dank
baar voor die openhartigheid. De hartstocht,
dien hij voor haar gevoelde, bezat een kracht
in zich zelve. Basile geloofde aan de macht
van zyn groote liefde.
Hij verwachtte niet, dat Genoveva, een
maal zijn vrouw, daarvoor ongevoelig zou
blijven. Zonder over zijn gevoel te spreken,
toonde hij dit op verschillende manieren.
Ai zijn handelingen wezen op een enkel
denkbeeld, een voortdurende zorg. Hij wilde
de dochter van Chéreau behagen. Genoveva
beantwoordde zijn voorkomendheden met
koele dankbetuigingéén enkelen keer drukte
zij Basile met warmte de hand, en wel op
het oogenblik, dat hij aan Chéreau de twin
tigduizend francs ter hand stelde, die hem
van zijn schuldenaars moesten bevrijden.
Op den morgen van den dag, welke voor
het sluiten van het huwelijk was bepaald,
bevond Genoveva zich in den tuin en plukte
heden van Tak's gewijzigd kiesrecht-ontwerp
terechtkomen? Wij willen ons hier aan geen
voorspellingen wagenwij weten, dat vaak
de uitkomsten de oogenschijnlijk meest
zekere verwachtingen hebben beschaamd;
maar als wij een weinig op de consequentie
der erkende tegenstanders en voorwaardelijke
medestanders van de wet mogen vertrouwen,
dan zal de beantwoording van bovenstaande
vraag wel gelegen zijn in de oplossing eener
andere kwestie, nl. in hoever het den Minis
ter Tak gelukt is, vooral de grondwettige
bezwaren van de tegenstanders en voorwaar
delijke medestanders der wet te ondervan
gen, m. a. w. of zijn gewijzig ontwerp geleid
heeft of nog leiden zal tot dat »gemeen
overleg", 'twelk vooral door de voorwaar
delijke medestanders van de wet als de
conditio sine qua non voor het geven van
hun stem aan Tak's berucht kieswet-ontwerp
werd gesteld.
Zooals men weet, stelt de Grondwet voor
het verleenen van het kiesrecht de eischen
van geschiktheid en maatschappelijken wel
stand. De Minister Tak van Poortvliet, deze
beide eischen zoowels als een geheel als
afzonderlijke criteria voor het verleenen van
het kiesrecht beschouwende, achtte het voor
zien in eigen onderhoud en in dat van het
gezin als een afdoend bewijs, dat de candi-
daat-kiezer aan de bij de Grondwet gestelde
eischen voldoet. Maar de wijze waarop hij
dit bewijs wilde doen leveren, heeft terecht
alom in den lande bevreemd gewekt. Uit
het niet bedeeld zijn, meende hij te mogen
afleiden, dat de candidaat-kiezer in eigen
onderhoud en in dat van het gezin voorziet.
Door deze zonderlijke bepaling werd dus tot
kiezer gepromoveerd geheel die zwervende
bevolking, welke wel-is-waar niet wordt be
deeld, maar die toch niet geacht kan worden
in eigen onderhoud te voorzien, daar zij van
den eenen dag op den anderen leeft ten koste
vooral van de plattelandbewoners, voor wie
zij een ware schrik en plaag is geworden.
De Minister heeft gemeend aan de bezwaren
daar een ruiker. Haar kleederen bedekten
een groot gedeelte van de stoelen in de
lage zaal. Zij had gewild, dat evenals in de
steden, de huwelijksinzegening des middags
om twaalf uur zou plaats hebben. Rosa
kleedde zich langzaam. Chérau was met
Basile in gesprek. Voor het laatst was
Genoveva alleen, en zij dacht na. Haar
vriendinnen hadden haar een bruidskrans
en bloemen gezonden. Haar bruidskorf had
de rijkste erfgenamen uit den omtrek van
afgunst doen verbleeken en intusschen ver
vulde doffe smart haar ziel. Op dit oogen
blik kwam het beeld van Marcel haar voor
den geest. Geneva vergeleek den vroolijken,
braven, knappen jongen man, met den weer
zinwekkende kreupele, die met haar vader
stond te praten. Zij zag in Marcel niet meer
den galeiboef, maar den bruidegom, met
zijn schitterende oogen, krullende, zwarte
haren en tot in de ziel trillend wooid. Hoe
meer zij trachtte deze gedachten te ver
jagen, hoe levendiger de herinnering werd.
Zenuwachtig plukte Genoveva aan den ruiker
en slaakte een angstigen zucht.
Genoveva, zeide een gebroken stem,
Genoveva, ik breng u mijn bruidsgeschenk.
goudsbloemen en een takje van de zwarte
van velen die meenden, dat op deze wijs niet
aan den gnmdwettigen eisch werd voldaan,
trachtten tegemoet te komen, door de woning
bestendigheid als het kenmerk van maat
schappelijken welstand aan te nemen. Doch
door aldus te handelen, heeft hij, wat hij aan
den eenen kant (door uitsluiting der zwer
vende bevolking) had verbeterd, aan den
anderen kant (door te hooge eischen) weder
bedorven. Immers, is het eenerzijds maar al
te waar, dat het voortdurend verblijven in
dezelfde woning nog volstrekt geen bewijs
van welstand oplevert. De huiseigenaren
weten daar maar al te wel van te spreken.
Van den anderen kant vraagt men te veel
van den werkman, die dikwijls in het belang
van zijn werk onwillens meermalen per jaar
verhuizen moet, door van hem te eischen,
dat hij een vol jaar in dezelfde woning zou
verblijven. Nog dwazer is 's Ministers opzet
om de schrijfproef te doen strekken als het
bewijs dat men in eigen onderhoud en in
dat van het gezin voorziet. Zulk een gedachte
kon alleen opkomen in het brein van een
Minister, die teneinde raad is, welke criteria
hij voor de grondwettige eischen van ge
schiktheid en maatschappelijken welstand
moet stellen.
Vatten wij dus al het voorgaande te za-
men. Letten wij op de gezindheid der
Kamer, die zich bij de samenstelling der
afdeelingen reeds op ondubbelzinnige wijze
heeft geopenbaard zien wij van de zijde des
volks die flegmatieke kalmte, die ijskoude
onverschilligheid, welke bewijst, dat het zich
voor deze wet in het minst niet warm maakt
dan is er reeds reden genoegen om aan
eene verwerping der wet in de eerstvol
gende dagen te gelooven. Daarenboven
moet de omstandigheid dat het wetsontwerp
na de jongste wijzigingen ten opzichte der
grondwettige bezwaren slechts weinig is
verbeterd, en een bedenkelijk product van
democratische wetgeving is gebleven, vele
Kamerleden ertoe leiden hun stem aan Taks'
kiesrechtontwerp te weigeren. Intusschen wil
stekelplant, een twijgje van den cypres-
boom en schurftkruid. De goudsbloemen
voor den rouw van uw hart, de doornen
voor den slag, die u bedreigthet schurft
kruid voor uw weduwenstaatde cypres
voor uw dood.
Als versteend luisterde Genoveva toe.
Neem den ruiker aan, vervolgde de
stem, geef die een plaats in uw onmid
dellijke nabijheid.
Ga heen 1 ongeluksprofeetzeide Geno
veva eindelijk. Na door uw tooverijen te
hebben medegewerkt aan den ondergang
van mijn familie, begint gij nu ook mij te
vervolgen. Dat is schandelijk, Veldmuis.
Schandelijk is het verraad te plegen,
antwoordde de oude vrouwschandelijk is
het, een man te trouwen, dien men ver
acht. Ik koester geen haat tegen u of uw
vader.Nog is het tijd een vereeniging af
te wijzen, die noch door God, noch door
de mensthen kan worden gezegend.
Spreek dat woord uit, als gij niet wilt,
dat het gestorte bloed over uw hoofd kome.
Wordt vervolgd