Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
17de Jaarg.
Zondag 7 October 1894.
No. 5010.
bureau ~g&oter$txaat 50.
WEE IJK BLAD.
PRIJS VAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maandenf 1.50
franco per post door geheel Nederland - 2.—
Afzonderlijke Nommers- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
fyZFW7~^
Een blijde tijding;.
We 6en nummer van dit blad kwam dezen
d een bericht voor, dat in een der Schie-
en branderijen een proef werd geno-
orn algeheele Zondagsrust voor de
"Qen
br. n a'geheele Zondagf
^dersknechts te bekomen.
en blijde tijding voor ieder die het goed
gnt met den werkman.
ar, 611 'ïjding ook die velen verrast, bij
."deren
"eeft.
zeer veel tegenspraak uitgelokt
°e kwam men ertoe, die proef te nemen
den 'n Schiedamsche atdeeling van
*uri Volksbond, een vakafdeeling
brandersknechts was opgericht, werd
ver,enaa" °P het program van actie geplaatst:
rijgen van algeheele Zondagsrust.
lJ de beraadslagingen gevoerd over de
Word' WaaroP dit doel kon verwezenlijkt
gee 6n' Was men ^et sPoed'g eens, dat er
bn ^ans van slagen bestond, indien men
in^6" Bedrukten toestand der Schiedamsche
Zou Str'e' van den patroon bijzondere offers
gev*°*ten vergen. Alle hoop werd hierop
eerie'stlgd, dat door de werklieden-zelven
arbeidsregeling zou worden uitgedacht,
vpi; 'd°or het werk verplaatst, en de Zondag
lJ werd.
Seh 6n 2'e' ^US a"ereers^ rekening werd
£°uden met de belangen der werkgevers.
door' ^6n aanvanS van dit jaar werd reeds
va> een der bestuursleden der genoemde
schriftelijk een voorstel dien-
dg ^aar'de ingediend. Kalm en ernstig werd
fatlcrZaa^- besproken en overwogen, en na
sten! Ur'ge bespreking werd metalgemeene
be,(j f"en verklaard, dat bij dergelijke ar
ia Srege'i«g wel niet in alle, maar toch
UioJ i e branderijen algeheele Zondagsrust
rpe yk zou worden.
b6,. °en dit besluit genomen werd, (in het
Hjd n Van den zomer) oordeelde men den
gin»'"61 8Unstig om bij de werkgevers po-
aan te wenden en besloot te wach-
°t na den zomer.
§en0 atlS Werd een pogiog gewaagd, de proef
jj, en de proef slaagde uitmuntend.
Veei S°'lree* reeds, dat de genomen proef
bet legensPraak heeft uitgelokt. Hoe gaat
Spre ,r"en is gewend aan den ouden sleur,
biet6 1 Van Eeuwigheden, men kan het
Ve^ ö°e<i verdragen, dat een zoo goede
dj» etei'ing werd uitgedacht door eenvou-
^VVerklieden enz.
rechaai niag men op zulke gronden een
Waat,Vaar(hge eisch afwijzen, en weigeren
heeft r'ien bet goede resultaat voor oogen
liedg^ "stens iets in het belang der work
up.. 'e beproeven?
fneerien' dat ieder weldenkende deze
hioet °ntkennend zal beantwoorden. Ieder
recbt °e8even dat Zondagsrust een streng
gewaa'Sk Van den werkman, een recht hem
°rgd door het gebod van God
PlichteSfJn°Ver staat voor den Patroon de
t°t h6t0In dat recbt niet te schenden. Alleen
°nm°gelijke is de patroon niet ge
houden. Tot dusverre heeft men zich achter
dit onmogelijke verscholen. Nu is gebleken,
dat althans voor vele branderijen die on
mogelijkheid niet bestaat, blijft dus de plicht,
de ernstige plicht, het gebod Gods en daar
mede het recht der arbeiders te handhaven.
Ook het welbegrepen eigenbelang moet
den patroon aansporen, iedere poging tot
het invoeren van Zondagsrust krachtig te
steunen. Zondagsrust is de onmisbare voor
waarde tot Zondagsheiliging. Hoe kan men
beweren, dat iemand die 6 soms 7 uur
moet arbeiden, op Zondag zijn godsdienst
plichten eenigzins voldoende zou kunnen
vervullen. En wat een patroon te wachten
heeft van arbeiders, wier godsdienstzin lang
zamerhand is uitgedoofd, leert de geschie
denis van den dag.
Daarom juichen wij van harte het goede
voorbeeld toe, door een der Schiedamsche
patroons gegeven, moge het door vele an
deren gevolgd worden in het belang van
werkman en patroon, tot eer van God, die
Zijn zegen (de geschiedenis bewijst het)
afhankelijk maakt van het houden of niet
houden van Zijn Sabbath.
Ciir. Mas.
Vervolg Binnenland.
Lombok.
De verkenning waarop in het telegram
van den Gouverneur-generaal, gisteren onder
de rubriek: «Laatste Berichten" medege
deeld werd, was die van het minutiemagazijn,
waarbij de kapiteins Van Erpecum en Griet
huizen het leven lieten en luitenant Van
Oppen zwaar werd gewond.
De namen der nog vermisten zijn serg.
P. Thill, fus. E. Dekker, J. G. Vos, A. Spin,
N. A. Dumoulin, A. F. Knipper, F. Mig
gels, S. Brinks en T. Sippens. Aan de
bekomen wonden zijn overleden de fuseliers
A. Guldemont en J. A. Egloff.
Aan een particulieren brief uit Indië ont
leent de Haarl. Ct. het volgende omtrent
den verraderlijken aanval op onze troepen
te Tjakranegara.
Van den nacht gebruik makende had de
vijand ons verraderlijk overvallen. Langs den
grond voortsluipende hadden ze potseling
allen schildwachten tegelijk overrompeld en
gedood, waarna ze zelf alarm sloegen, waar
op de soldaten in woeste vaart naar buiten
vlogen om te zien wat er gebeurd was.
Helaastot zien was geen tijdzoodra ze
zich vertoonden, werden ze door de duivel-
sche Baliërs afgemaakt.
Van krijgstucht was geen sprake meer.
De generaal beproefde op Mataram terug
te trekken en zich te vereenigen met den
aldaar bivakkeerenden troephij vond het
bivak echter verlaten en stond riutusschen
twee vijandelijke sterkten in. Zich verde
digen was onmogelijk: al vechtende trok
men naar de havenplaats Ampenan, waar
men, onder bescherming der oorlogsschepen
en door vereepiging met eenige andere
troepen, stand kon houden.
De troep, die het bivak te Mataram bezet
had, was eveneens overvallen en had zich
door de vlucht moeten redden.
Een andere kolonne, onder overste Bijle-
veld, was bij het overtrekken van een rivier
met den vijand slaags geraakt, had dezen
echter teruggeworpen en was met betrek
kelijk gering verlies te Ampenan aange
komen.
Een vreeselijk lot trof echter de 4e colonne,
onder den luit.-kol. Van Lawick van Pabst,
een hoofdofficier, zoo gezien bij den troep,
zoo geëerd bij zijn chefs, als maar weini
gen zijn. Ook hij werd overvallen wist zich
echter op Tjakranegara terug te trekken,
denkende, dat de aanval kwam van den een
of anderen vijandelijken stam, die met
Tjakranegara niets te maken had. Aan het
hoofd van den troep reed hij Tjakranegara
binnen, geen enkel schot werd gelost, de
overste vermoedde niets. Maar toen zij
goed en wel binnen waren, werd aan alle
kanten uit doorboorde kleimuren een moord
dadig vuur geopend. Zij konden vóór- noch
achteruit, doch wisten zich tot den volgen
den dag staande te houden, waarbij echter
tallooze dooden en gekwetsten vielen. Een
der eerste gesneuvelden was Van Lawick
van Pabst. Men kan zich de verbittering
voorstellen van zijn soldaten, bij wie hij
als een vader gezien was. Den volgenden
dag bereikte ook deze troep Ampenan.
Onder de gesneuvelden bevindt zich ook
generaal Van Ham, de onderbevelhebber,
die volgens zeggen op zijn bed in stukken
is gesneden.
Het Militair Weekblad schrijft
«De verwachting, dat Mataram en Tja-
kra-Negara reeds zouden zijn ingenomen,
is nog niet verwezenlijkt. Ook nieuwe offen
sieve bewegingen van onze troepen schij
nen in de laatste dagen niet te hebben
plaats gehad, ten minste de hier ten lande
ontvangen telegrammen bevatten daarover
geene mededeefingen.
«De spanning om met eenige zekerheid
te weten hoe thans onze positie op Lom
bok eigenlijk is, vermeerdert met den dag
en wel wordt algemeen gehoopt, dat spoe
dig een beslissend en voor onze wapens
roemrijk gevecht mag plaats hebben.
Mataram veroverd!
Heden-morgen ontving de Tel. het volgend
telegram uit Batavia:
Mataram is door de onzen genomen. Er
werd een magazijn met rookloos buskruit,
patronen en ontplofbare stoften gevonden,
die indertijd op de Hollanders werden buit
gemaakt.
Witte vlaggen wapperen te Tjakranegara.
De verovering van Mataram heeft een
ontzaglijken indruk op den vijand gemaakt.
De gepensionneerde kapitein van het In
dische leger G. Lamers, die zich ter be
schikking had gesteld van den Minister van
Koloniën om deel te nemen aan de expeditie
op Lombok, ontving een vleiend schrijven
met eene dankbetuiging voor de bereid
willigheid, waarmede hij zich beschikbaar
stelde; tevens werd te kennen gegeven, dat
van de aanbiediug voorshands geen gebruik
gemaakt zou worden.
Om een oordeel te kunnen vellen omtrent
de te maken fundeering, waarop de nieuw
te bouwen kathedraal te Haarlem zal worden
gebouwd, heeft men een aanvang gemaakt
met grondboringen op het weiland aan de
Leidschevaart, waarop die kerk zal worden
opgetrokken.
Loonbeweging.
De loonbeweging der drukkersgezellen
duurt in verschillende plaatsen nog steeds
voort.
Het geheele personeel der drukkersfirma
Faddegon Co. (Amst.) (zetters, binders en
steendrukkers) staakten gisteren-ochtend
het werk en droegen de bekende looneischen
der zetters voor. De zetters waren er blijk
baar niet mede gesticht, dat de drukkers
en binders zich bij hen aansloten, wijl deze,
volgens de werklieden-zelven, onder een
ander tarief dan de zetters vallen.
De uitslag dezer werkstaking was, dat
de firma zich bereid verklaarde, voorloopig
het gevraagde loon aan de zetters te be
talen. Dezen hervatten daarop het werk,
en de binders en drukkers, zich van den
steun der zetters verstoken ziende, legden
het bijltje er bij neder en togen eveneens
weder aan den arbeid.
Een andere drukkersfirma, Metzier en
Basting, tooüde zich bereid, de eischen van
haar personeel in te willigen.
Gisteren-ochtend weigerden ook de zetters
bij de firma Ipenbuur Van Seldam te
Amsterdam, aan het werk te gaan. Eene
onderhandeling van de patroons met het
comité had tengevolge, dat de eischen der
stakers ingewilligd werden, onder voorbe
houd van het recht van intrekking der
loonsverhooging, zoodra dat mocht noodig
blijken.
Bij de firma De Bussy is nog steeds geen
definitief antwoord van de stakers ingekomen
op de voorstellen door deze firma gedaan.
Het schijnt echter, dat dit uitblijven op een
misverstand berust en dat de werklieden
wel degelijk genoegen zullen nemen met de
voorgestelde regeling. Heden (Zaterdag) zul
len de in het ongereede gebrachte machi
nes door de gezellen worden hersteld en
Maandag wordt het werk hervat.
Tengevolge van de haar afgedwongen
loonsverhooging heeft de firma De Bussy,
naar zij verzekerde, besloten hare plannen
tot uitbreiding barer drukkerij te laten va
ren en zal zij eene geheel nieuwe regeling
in hare werkplaatsen invoeren, waarvan
waarschijnlijk eene vrij belangrijke inkrim
ping van het personeel het gevolg zal zijn.
Onder deze omstandigheden is het dus zeer
de vraag of de stakers wel gewonnen heb
ben. Bovendien zijn zij verplicht in een der
bladen openlijk hunne verontschuldiging te
maken voor hunne wijze van optreden. t
Het grootste gedeelte van het personeel
op de drukkerij der firma Gebrs. Belinfante
(voorheen A. D. Schinkel, te 's Gravenhage,
heeft eergistermiddag het werk gestaakt.
Te Rotterdam zijn gisteren door het co
mité uit de typografen onderhandelingen
gevoerd met de firma Nijgh Van Ditmar
over de uitgifte van de Verzekeringsbode.
Ten laatste heeft de firma er in toegestemd
dat het blad deze week niet zou worden
gezet en dus ook niet zou verschijnen. De
E SGHIEDA
