Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Nieuwjaarswenschen
17de Jaarg.
Zondag 30 December 1894.
No. 5079.
bureau TSotevstraaf 50.
EERSTE BLAD.
Ce Held van Molokaï.
EENZAAM.
Fenilleton.
PRIJS TAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden1.50
Franco per post door geheel Nederland - 2.-
Afzonderlijke Nommers0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regelsf 0.00
Elke gewon# regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
van 1—6 regels
Worden In het nummer van I Januari 1895
geplaatst voor VIJFTIG CENTS.
»Ach! Ik verkeer in denzelfden verschrik
lijken toestand als gij Alles sterft vóór
ons
Dit is de ontzettende zielskreet van den
byna 80-jarigen prins Bismarck, hem door
een sterfgeval in zijne onmiddellijke omge-
Vlng ontrukt. En nu ging zijne gade hem
vóor en steeds drukkender wordt de een-
saamheid om den eens oppermachtigen man.
Het Duitsche Rijk, zijne schepping, met
°ed en tranen opgebouwd en bevestigd,
8lng van hem heen. Wat hij tot stand bracht
Stichtte hy voor een ander.
Eenmaal, jarenlang het middelpunt van
a es, van al het woelen en drijven, de meest
geduchte man van Europa welks lot hij
egeerde, leeft hij nu eenzaam, zoo niet
Vergeten, daar verre weg, in Pommeren.
y beleeft het, dat alles, waar tegen hij,
«e man van ijzer en bloed, zijn leven lang
neen gestreden, wat hij heeft willen ver-
reden en vernietigen, krachtiger werd dan
ooit. Met het socialisme heeft hij den strijd
aangebonden en het willen terugdringen in
En luidop spreken de socialisten het uit,
1 de vervolgingen van den machtigen kan
selier het middel geweest zijn om het socia
lisme tot ongedachten bloei te brengen in
"et Duitsche Rijk.
Frankrijk lag aan zijne voeten in een plas
van bloed. Onbarmhartig vertrad hij den
vi-iand en eene oorlogsschatting, als waar-
Aan de rede van ridder Descamps, bij
oe onthulling van het standbeeld van pater
!eendanUS te Leuven' is het volgende ont-
li 9.P de Hawaï-eilanden werd de melaatsch-
eid gebracht door eenen Aziaat, en zii
wi;^prelr Zlch SDel °P eene schrikbarende
of tL- W®rd gesPaard, burger, arme
koninklijke familie. Het gouvernement
vvas verplicht het eiland van Molokaï aan
e wyzen, waar men die ongelukkigen voor
vvig aan hunne gezinnen ontrukte,
een l ^eeft ^ene weelderige natuur,
lucht Pr!f ugj" Planfe.ogroei, een frissche
Alle doch, dat is altijd eene doodenvalei.
boot v d^gen brenSt een kleine stoom-
die erT irü nieuwe ongelukkigen,
io er voor altijd worden verbannen.
van de wereld nog nooit had vernomen,
moest den overwonneling voor vele, vele
jaren beletten aan weerwraak te denken.
Twintig jaren zijn voorbijgegaan en weder
kan het spel met de dobbelsteenen des
oorlogs aanvangen. Tot de tanden gewapend
staat Frankrijk met zijne millioenen sol
daten tegenover het Duitsche Rijk. Beide
Staten putten zich uit in steeds hooger klim
mende kosten aan de voorbereiding ten
oorlog besteed, maar Frankrijk draagt den
reuzenlast gemakkelijker dan Duitschland.
De Katholieke Kerk was zijn derde groote
tegenstander. Met Meiwetten heeft Bis
marck haar willen knevelen, haar willen
kneden naar de beeltenis, die hem voor oogen
zweefde, haar als een rad te meer willen
opnemen in het raderwerk van eene echt
Pruisische bureaucratie.
Ook in dezen strijd is de machtige be
zweken en jeugdiger en krachtiger dan ooit
verhief de Kerk zich onder den drnk der
vervolgingen, die hare kinderen louterden,
zooals het vuur het goud zuivert en schit
teren doet met steeds edeler glans.
En altijd eenzamer wordt het om den
ouden staatsman. Nu en dan ontvangt hij
eene deputatie van oude getrouwen of dwee-
pende Duitsche vrouwen en wanneer de
spoortrein ze weer weg voert, trekt de een
zaamheid zich als een nevel dichter om hem
samen.
Eenige dagen vóór haar sterven gaf zijne
gade haar verlangen te kennen om nog eens
de uitgestrekte goederen van Varzin te aan
schouwen. De oude menschen, de 74-jarige
en de 80-jarige, lieten zich rondrijden over
hunne bezittingen die niet lang meer de
hunne zullen heeten en de beminde vrouw
stapte uit het rijtuig naar het sterfbed.
Onwillekeurig denkt men hierbij aan den
grooten tegenstander van den kanselier, den
grooten en heiligen Staatsman op het Vati-
kaan, die geen legers noodig had om als
Staatsman zijn naam te vestigen en te doen
noemen met die van de besten en grootsten
Joseph de Veuster was 25 jaar oud, toen
het gouvernement op Molokaï eene lepro
zerij stichtte. Opgevoed in eene landelijke
familie, met eene sterke ziel begiftigd, trad
hij in het klooster der HH, Harten, en nog
was hij niet tot priester gewijd, toen zijn
broeder op het punt van naar die Sand-
wich-eilanden te vertrekken, stierf. Joseph
'pLat USter vroeg en nam stoutweg zijne
or/ ^ono'u'u.. aangekomen, den 19 Mei
werd hij priester gewijd en maakte
zien gereed, om het apostolaat aan te nemen
op Hawaï. Mgr. Maigret drukte eens met
een enkel woord zijn spijt uit, dat er geen
priester was voor de leprozerij, en Damiaan
aanvaardde onmiddellijk den gevaarlijken
post. Hy wist nochtans dat dit hem het
leven kosten zou
Damiaan was toen 33 jaar oud. Hij nam
welgemoed het werk op zich, zelfs toen hij
nog geene hut had om te slapen. Acht
weken lang sliep hij op den blooten grond,
onder een grooten boom, dien hij later
kiezen zou om er zijn graf te maken.
Wonderen deed hij in korten tijd bij
zieken en stervenden. Beurtelings was hil
geneesheer, priester, onderwijzer, bouw-
van vroeger of later tijd. Maar voor dezen
is er geerie sprake van eenzaamheid, al sluit
hij zich op in zijne werkkamer, arbeidend
tot in de stilte van den nacht.
Steeds breidt zich de kring uit van de
ongeëvenaarde werkzaamheid van den groo
ten Leo, nacht en dag arbeidt hij voort aan
de reuzentaak door God hem opgedragen,
rusteloos doorvorscht zijn heldere geest heel
de wereld, allen tot zich trekkend, allen
vervullend met bewondering voor de hoog
heid en den adel zijner inzichten, allen met
woord en daad aanvurend tot den heiligen
strijd, allen smeekend om terug te keeren
tot de eenheid des geloofs en het hoofd te
buigen voor een gezag dat nooit zichzelf
zoekt maar altijd zich geeft.
En terwijl de man van ijzer en bloed
zichzelf overleefde en weeklaagt om de
benauwende stilte en eenzaamheid, die hui
veren doet, bidt de Paus met den H. Martinus
»Heer! indien ik nog noodig ben voor Uw
volk, wijs ik den arbeid niet af; Uw wil
ges#hiede I" (iV. IJsb.)
ALGEMEEN OVERZICHT.
29 December '94.
Blijkens berichten uit Rome heeft de
ontvangst op het Vaticaan van eene offi-
cieele deputatie der Vereenigde Staten van
Noord-Amerika aldaar in alle kringen groot
opzien gewekt. De H. Vader heeft twee
den Kerstdag den heer Stark Newall, ge
zagvoerder van tiet Amerikaansche oorlogs
schip Detroit, met zijne officieren en matro
zen in gehoor ontvangen, die de kostbare
archiefstukken terugbrachten, welke Leo
XIII voor de Columbus-tentoonstelling te
Chicago had afgestaan. De zeelieden werden
aan Z. H. voorgesteld door den rector van
het Amerikaansch college, mgr. O'Connell,
die tevens als hun tolk optrad. De com
mandant overhandigde den Paus een eigen
handig schrijven van president Cleveland.
Na de Pauselijke audiëntie zijn de Ameri-
meester, metselaar, timmerman, hovenier.
Doorgaans, zoo schrijft hij, sterft er hier
een leproos per dag, en als ik kan, maak
ik-zelf de doodkisten..." Hij begroef meer
dan 1800 lijken van leprozen.
Alles heeft hij gestichtkerken, scholen,
gasthuis, weeshuis, nette en propere woon
huizen, en geholpen door het gouvernement
herschept hij die leprozerij, zegt de Times,
in eene modelkolonie. En wat al zedelijke
hervormingen heeft hij daargesteld!
De pracht van den eeredienst schittert
up Molokaï in vollen glans. Ziet de pro
cessie op H. Sacramentsdag Ziet die ramp
zaligen voorbijtrekken I 500 van hen zijn
gistermorgen tot de H. Tafel genaderd
Die processie trekt onder het groen der
palmen door en zingt den lofzang »Lauda
Sion Salvatorem
Een Amerikaansch reiziger Charles War
ren, bezocht het eiland, en dewijl de aan
komst van een vreemdeling eene groote
zeldzaamheid is, liepen de leprozen saam.
Het eene gezicht van die menschen was al
afschuwelijker dan het andere.
Warren naderde de kapelop den hoog-
sten trap verscheen een jong priester. Hij
droeg een versleten toog zijne haren waren
kanen een bezoek gaan afleggen bij den
Staatssecretaris kardinaal Rampolla en ver
volgens bood mgr. O'Connell hun in het
Amerikaansch college een feestmaal aan,
dat ook door den Amerikaanschen gezant,
den heer Mac Veagh, werd bijgewoond.
Aan het bezoek der Amerikaansche depu
tatie wordt daarom zooveel gewicht gehecht,
omdat daarbij erkend werd de koninklijke
souvereine waardigheid van den Paus. De
Italiaansche regeering heeft zelfs op grond
der waarborgenwet vrijdom van invoerrech
ten moeten toestaan voor de voorwerpen
die den Paus werden teruggebracht.
Betrelfende de dezer dagen te Budapest
gehouden conferentie van het Hongaarsche
Episcopaat, verneemt de Magya Oszga, dat
de kardinaal-primaat, mgr. Vaszary, prins
aartsbisschop van Gran, in zijn openingsrede
de nieuwe kerk.-pol. wetten streng heeft
gelaakt en daarbij de noodzakelijkheid heeft
betoogd van voortgezetten strijd, om althans
nog de practische toepassing van het ver
plicht burgerlijk ^huwelijk" zoolang mogelijk
te keeren en opnieuw bij den Koning een
collectief protest in te dienen ter bevesti
ging van het reeds tot Z. M. gericht adres.
Er werd eene bisschoppelijke commissie
geconstitueerd, om, onder presidium ran
kard. Slauch, de eventueele besluiten te
bestudeeren. Ook de nuntius, mgr. Ag-
liardi, heeft, volgens genoemd blad, bij den
Keizer-Koning een protest ingediend.
De ministerieele crisis is nog hangende
Keizer Frans Jezef is eergisteren te Buda
pest aangekomen. Het eerste doel van de
reis des Keizers is een einde te maken aan
de tegenwoordige ministerieele crisis. De
toongevende partijleiders uit het Huis van
afgevaardigden en de Magnaten-Kamer zijn
terstond ten paleize ontboden. Alvorens
eene beslissing te nemen, wenscht keizer
Frans Jozef hun meening te vernemen over
den politieken toestand. Den 30n Deeember
keert de Keizer naar Weenen terug. Dan
is het zijn voornemen om den 2n Januari
in wanorde en zijne handen bruin van 't
werk maar op dat wezen straalde goed
heid, jeugdige kracht en gezondheid. Zijn
lach was vroolijkzijn onthaal hartelijk
zijn geheel zeide tot den Amerikaandat
het geschikt was om groote dingen uit te
voeren.
Het was Pater Damiaande vrijwillige
banneling in het midden van dat volk lepro
zen, en de eenige, dïe vrij was van de
ziekte.
De besmetting heeft hem lang gespaard
doch het oogenblik brak aan. Op zekeren
dag kwam de dokter, ook leproos, bij hem
en den priester aanstarende, zeide hij
oVader, uw beurt is gekomengij zijt door
de ziekte aangetast." »Ik verwachtte
het wel", was het kalme antwoord. Hij
werd dus wat al de anderen waren een
leproos.
Vijf jaren lang duurde die ziektevoor
den laatsten keer, den 28 Maart 1889, be
steeg pater Damiaan het altaar, doch viel
om niet meer op te staan. Den 45 April
gaf hij den geest.
Zijn stoffelijk overschot, zegt pater De vos,
kwam voor de laatste maal over den drem
pel der kerk, die door zijne handen was
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
aas
