Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
18de Jaarg.
Zondag 10 Maart 1895.
No. 5138.
bureau oter$txacd 50.
EERSTE blad.
Opvoeding en Onderwijs.
Een akelige
gevangenis.
zooTr konderwijs zijn zoo bedroevend en
feuilleton.
ALGEMEEN OVERZICHT.
PRIJS TAN DIT BLAD:
^ooi Schiedam per 3 maanden
Franco pei post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
o_
- 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels0-60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
°P>oecl"e 'anden blijft het vraagstuk van
bonder" a 0nderwys aan de orde, en geen
>neut F' I»6 resu'taten van een zoogenaamd
8°dsdjnrUSt^arent^' dat bet ver'angen naar
zich 0nderwijs hoe langer hoe meer
ch scherp Uit.
sulfaten in Frankrijk en Engeland.
ConiL^ ^Cl,ober jl« kwam een internationaal
^p,'°andVan S0Ci0l°Sie te ParÖs bijeen. On-
beelt 6re °Pen')arir'gen van hoog belang
^°hn Li'h'v!^' 6en redevoei>ing van den beer
in Fn„U, °ck over de opvoeding sedert 1870
Hew d dö aandacht getrokken.
vanaen'=ern'dde'd aanta' personen in de ge-
is van f heeR de Engelschman verklaard,
J" «WO tot 5001) gedaald,
genis vJaaHi-'ksch gemiddelde der totgevan-
is O. i 6l'00ldee'(ien wegens ernstige delicten
Met h Van 3000 tot 800-
jeu d l etrfikkir.g tot de misdaden, door de
en )lete( reveri' 's bet resultaat verrassend
jono-gi6 jaar'ijksch aantal der veroordeelde
wil u U' 1S gedaald vaR 14.000 tot 5000. Ik
8Ü iui^net-.®een statistiek lastig vallen, maar
Voe«re mid "°g We' veroorlooven, er bij te
van 47 dat '16t Setal der armen is gedaald
de helttt0t ^Gr du'zend dus meer ban
een let' S'atdsk'ek is opgesteld om Frankrijk
Hok p i'6 j'e..geven> zegt een Parijsche revue,
nation r,an bk beeft de hervorming van de
°ndprae °Pvoe^n9 sedert een twintig jaren
ten d0rtl6n' ^en bent die Fransche wet-
Sramme,,SC!l0len'. d'e zi^n §ebouwd' de Pro"
die S Z1j" uitgewerkt en de fondsen,
'rucht'H ten ^oste Selegd, en welke is de
v°rrnin T" po8'n8en en van die her-
Als
de b W'd de ^ranscbe nnisdadigersstatistiek,
eg^^^bb^o^J^an^de^overheid en van de
3)
eenlr ^ad ?ens 8e'ezen in de besclirijving
baeen ,scblPbreuk, dat de overblijvende»
die an? van wasbaarsen hadden geleefd,
be rsru j passagiers halt in waanzin in
hij ilphdtende bü0t geworpen had. En nu had
ben ko!,TiniS VCrbrand' wat Hjn leven red-
staklJ ,eenutweeden 'ucifer, dien hij aan-
elf .I,,P g hlJ °P Z'jn borl,°ge- Het stond op
°f elf maar was t elf uur 0p ,jen
hij p,Uuru nachtsDe lijkstoet, herinnerde
H0e had 0111 tien uur. de berk verlaten.
°veei uur zouden er zyn verloopen Hoe
zedepreekers gelooven, dan moet de alarm
kreet van een Léon Bourgeois op het laatste
congres van den vrijmetselaarsbond te Nan
tes, dan moet bijna de geheele publieke
opinie in Frankrijk op geheel tegenover
gestelde resultaten wijzen.
Frankrijks gevangenissen zijn niet gele
digd; zij zijn vol en schijnen reeds te klein';
het getal delicten en misdaden stijgt van
jaar tot jaar, de rechtbanken en de politie
zijn onvoldoende om die misdrijven te ont
dekken en te onderdrukken vooral jeugdige
misdadigers komen in schrikbarend aantal
voor, in die mate zelts, dat verre van de
verspreiding van onderwijs te zegenen, veel
mannen van geest in Frankrijk twijfelen
aan de deugd van het onderwijs, terwijl
anderen het als een geesel beschouwen, het
zelfs als een gevaar voor de geheele natie
aanmerken.
Hoe redeneert men vaak over dit onder
werp in Frankrijk Het onderwijs voert
menschen aan, die buiten hun stand treden
en maakt benijdersde wetenschap doodt
het zedelijk instinct en wapent met ge-
duchter middelen het verstand en den arm
van den merisch ter voldoening van zijne lusten.
De Temps, een vrijdenkers-regeerings-
orgaan, toont aan, dat men in Engeland
nooit anders spreekt dan van opvoeding
en in Frankrijk men steeds met onder
wijs schermt.
Onderwijs is slechts een deel van het
breede en veelomvattende der opvoeding.
In Frankrijk spreekt men slechts van on
derwijs, als iets afgescheiden van de opvoe
ding, zoodat de moraal altijd den leerling
toeschijnt als iets bijkomstigs, vervelends,
alleen er bij gevoegd om de volle uitzetting
van zijn persoonlijk leven in verlangens en
rechten te begrenzen en te hinderen.
Is het dan te verwonderen, dat deze uiter
lijke slagboom, zoo zwak en kunstmatig,
wordt weggestooten tusschen de 15 a 20
jaren door de lessen van het schoollokaal en
dat de jongelui hunne behoeften niet matigen?
In den grond der zaak bedoelt het onder
wijs slechts een aanbrengen van hoogere
en fijnere gereedschappen om den leer-
lang had zijne bewusteloosheid geduurd
Ach, 't was hem niet mogelijk de uren te
berekenen, die voor den ongelukkige den
slakkengang gaan, terwijl zij voor den ge
lukkige als een zwaluw daarhenen vliegen.
Maar wat was dat? Zijn horloge stond stil.
Missen zou men hem natuurlijk. Zijne
verdwijning onder de tegenwoordige omstan
digheden zou zijne vrienden zekerlijk ver
ontrusten zij zouden alles in 't werk stel
len hem terug te vinden, doch wie zou een
levend mensch op het kerkhof in een graf
kelder zoeken De politie zou een groot
aantal menschen uitzenden om hem op te
sporende Seine zou worden afgevischt,
de ongelukkigen in de Morgue onderzocht,
ieder politieagent zou een nauwkeurige per
soonbeschrijving van hem in den zak heb
ben, en hij hij zat inmiddels in den
grafkelder van de familie Dorine opge
sloten
Doch ieder scherpzinnig beambte zou wel
van het punt uitgaan, waar men hem het
laatst gezien had. Zou ook de doodgraver
ling in alles tevreden te stellen en wat is
gevolg
het
De opvoeding wordt tot machteloosheid
gedoemd en het onderwijs wordt waarlijk
gevaarlijk.
De Engelschen hebben een andere dwa
ling weten te vermijden, waarin de Fran-
schen zijn vervallen.
In Engeland is het onderwijs verplichtend,
het zal gratis en door leeken gegeven wor
den, maar in Engeland heeft het woord
laique (leek) niet denzelfden zin als in
Frankrijk.
In Frankrijk is het brutale slaïque" syno
niem met anti-godsdienstigeene school is
geen leekenschool als men er van God en
van innerlijke verantwoordelijkheid voor God
spreekt. Dus in Frankrijk zijn uit de opvoe
ding alle deugd, alle rijkdommen van vrij,
persoonlijk en levendig godsdienstig geloof
verbannen.
Het woord nlaïque" beteekent in Engeland
eenvoudig »niet confessioneel", neutraal tus
schen de gevestigde kerken.
De Engelschen hebben den leekengods-
dienst, wat in Frankrijk niet begrepen wordt,
en daarom hebben zij in de hervorming van
hunne nationale opvoeding de macht en de
warmte van den godsdienst kunnen behou
den en benuttigen als opvoedende kracht.
Men durft niet openlijk zeggen, maar toch
bekent men, dat de godsdienst de deesem,
het toevoegsel, het onmisbaar aanvulsel is
van de wetenschapdat het doel van de
school niet is het persoonlijk verstand van
volmaakte wapenen te voorzien, die aan de
eigenbaat en aan den hartstocht den triomf
over concurrenten en vijanden verzekeren,
maar den geheelen, zedelijken mensch te
vormen tot zijn hooger leven.
Van het begin tot het einde der opvoe
ding moet de leerling voelen en begrijpen,
dat hij geboren is en moet leven om aan
de stem van zijn geweten vrijwillig te ge
hoorzamen, omdat God het wil.
De vrijdenkers c. s. beweren een zede-
leer te geven met onzedelijkheid, deugd in
te prenten met ondeugd.
niet kunnen terugkomen om de kaars te
halen, die hij vergat mede te nemen P Ook
zou mijnheer Dorine versche bloemen kun
nen zenden, om diegene te vervangen, die
de ruimte met haren welriekenden geur
vervulden. Ach, hoe waarschijnlijk waren
ai die vooruitzichten Doch als er niet spoe
dig redding kwam opdagen, zou 'tte laat
zijn. Hoe lang kon hij zijn leven nog wel
rekken
Went worth sneed met zijn zakmes de
half verbrande kaars in vier gelijke deelen.
Morgen avond dacht hij, zal ik het eerste
stuk nuttigen, overmorgen het tweede, over-
morgen-avond het derde, den dag daarop
het vierde, en dan zal ik afwachten
Hij had dien morgen niet ontbeten, een
kop koffie kon toch niet voor ontbijt gelden.
Hij had vroeger nooit bizonder veel eetlust,
nu werd hij door knagenden honger ge
plaagd. Zijn maaltijd verschoof hij echter
zoo lang mogelijk. Volgens zijne berekening
moest 't ongeveer middernacht zijn geweest,
toen hij besloot tot den eersten zijner vier
»Het onderwijs," zeggen wij, »moet gods
dienstig zijn," zal het heilzaam zijn voor
individu en maatschappij. N.-B
9 Maart '95.
Blijkens berichten uit Brussel heeft de
minister van financiën bij de Kamer drie
ontwerpen ingediend, het eerste strekkende
tot wijziging der tabaksaccijnsen, het tweede
betreflende de vuur- en bakengelden en tot
wijziging van zekere invoerrechten en het
derde tot vestiging van een accijns op
margarine.
De Kamer van afgevaardigden te Parijs
is nog steeds bezig met de behandeling der
begrooting van oorlog. Men is nu zoover
gevorderd, dat de algemeene beraadslagin
gen zijn gesloten. De begrooting van oorlog
gat aanleiding tot eene levendige discussie,
welke echter geen ernstige gevolgen had.
De socialist Jaurès verlangde de invoering
van den tweejarigen diensttijd, met afschaf
fing van de vrijstellingen welke tot dusver
nog worden verleend. De minister van
oorlog, generaal zur Linden, ondersteund
door den minister-president Ribot, wilde van
een dergelijk voorstel niets weten en het
Kabinet behield ook nu weer de overhand.
Nu komt de artikelsgewijze behandeling aan
de orde. De oorlogsbegrooting bestaat uit
62 artikelen en daarbij zijn 20 amendemen
ten ingediend. Het zal dus zeker nog ge-
ruimen tijd duren, voor dat de Kamer
daarmede gereed is en kan overgaan tot
de behandeling der financieele begrooting,
het gewichtigst deel van het budget.
De Duitsche Landbouwraad, die thans
te Berlijn vergadert, heeft een aantal voor
stellen behandeld om de graanprijzen te
doen stijgen. De meesten hebben in den
geest van het ontwerp-Kanitz tot doel den
Staat het ingevoerd buitenlandsch graan te
doen koopen en slechts tegen bepaalden
prijs van de hand te doen. De Berlijnsche
bladen melden, dat de Keizer tot den con
servatieven baron en agrariër Von Man-
teuffel in een gesprek over het ontwerp-
vreemdsoortige maaltijden over te gaan.
Het stukje witte was was smakeloos, doch het
bereikte zijn doel. Zijn honger was voor
ditmaal gestild, maar een nieuwe reden om
zich onaangenaam gestemd te voelen deed
zich nu voor. De vochtigheid der muren en
de wind, die koud door den onzichtbaren
ventilator naar binnen woe, deden zijn lede
maten verstijven. Alleen door aanhoudend
heen en weer te loopen, kon hij hiervoor
eenige baat vinden. Ook werd hij min of
meer slaperig, en alle pogingen moest hij
aanwenden, om den slaap te bedwingen.
Hij gevoelde dat slapen voor hem sterven
zou zijn, en hij had zich voorgenomen te
blijven leven.
(Slot volgt.)
