Dagblad voor Schiedam en Omstreken. in Mor». 19de Jaarg. Dinsdag 23 Juni 1896. No. 5523. l&txveaxx *g$oter$tvaai 50. De aanneming der Kieswet. PRIJS TAN DIT BLAD: Voor Schiedam per 3 maanden1.50 Franco per post door geheel Nederland - 2. Afzonderlijke Nommers0.05 PRIJS DER ADTERTENTI;ËN Van 16 regelsf 0.60 Elke gewone regel meer- 0.10 Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten aangegaan. De aanneming der Kieswet is voor ons Vaderland voorzeker het hoofdfeit van den dag. Nadat de kiesrechtkwestie sedert de herziening der Grondwet jarenlang aan de orde is geweest, is zij althans voorloopig tot oplossing gebracht. Wel is daartoe de doornige weg eener langdurige parlementaire behandeling, die na Kamerontbinding en nieuwe verkiezingen nog eens moest worden herhaald, moeten gevolgd worden, maar na zooveel politieke wisselingen is ten slotte toch een resultaat verkregen, dat voor de eerstvolgende jaren afdoende mag worden geacht. Vatten wij ons oordeel over de beslissing, die 11. Vrijdag in de Tweede Kamer gevallen is, in korte bewoordingen te zamen, dan komen wij tot het besluit, dat het Kamervotum van Vrijdag 11. ons bevredigt minder om de wetsvoordracht-zelf, die het een heel eind op weg bracht naar het Staatsblad, waarin zij nu waarschijnlijk weldra als wet zal verschijnen, maar om de omstandigheden waaronder dit votum tot stand kwam, en in wier licht het zeker als eene bevredigende oplossing der lang durige en veelbesproken kwestie moet worden beschouwd. Voorzeker bevredigt het Kamervotum van Vrijdag ons minder om het ontwerp-zelf, dat ons zonder eenig correctief van stem plicht of meervoudig kiesrecht brengt op nieuwe nog onbekende wegen, door velen niet zonder eenige huivering betreden. Maar waar 't in de laatste jaren al meer en meer bleek, dat ook Nederland in de toekomst nieuwe wegen zou gaan betreden, gaan wij dien weg zeker met eenige meerdere ge rustheid op aan de hand van dit ontwerp, dan onder de leiding van dat, 'twelk door den voorganger van den minister Van Houten werd geboden, overtuigd dat hier althans eenige positieve kenteekenen van geschikt heid worden vereischt van hen, die Neder- Feuilleton. 4) (Slot.) ïEen ongelukkige ja, maar geen arme," voegt hun de kassier in zijn waanzin toe »neen ik ben niet arm, waarachtig niet, ik heb in tegendeel een half millioen in den zak, doch dat heb ik gestolenGij zult mij niet helpenWaartoe zou het dienen 1 Neemt mij liever in arrest De gendarmes staarden elkander verbaasd aan en wierpen dan weer het oog op den ongelukkige, die deze woorden gesproken had en dien zij als een waanzinnige beschouwden. »Hebt gij mij niet verstaan riep hun de kassier opnieuw toe en bracht hij uit zjjne zakken handen vol met bankpapier te voorschijn. »Ik ben een dief, ik heb een lands lot grootelijks in handen zullen hebben, en aldus met de grondwettige eischen voor het kiesrecht rekening is gehouden. Het votum van Vrijdag bevredigt ons, omdat eene verwerping der wet met al de onver - mijdelijke politieke gevolgen ons in deze langdurige kwestie meer bedenkelijk had voorgekomen dan eene aanneming der wets- voordracht, die ons geeft wat onder de bestaande omstandigheden als het meest bereikbare moet worden geacht. De kiesrechtkwestie is, na de bijna zekere aanneming van de wetsvoordracht ook door de Eerste Kamer, zeker althans voor een reeks van jaren van de baan. Al blijkt het, ook na de aanneming van deze wets voordracht, dat de uitersten van verschil lende partijen door hetgeen nu geboden wordt, ver van voldaan zijnuit de ver schillende betoogen spreekt toch duidelijk de bedoeling zich bij de beslissing die nu gevallen is, neer te leggen. Voor de eerst volgende jaren zal dus de kiesrecht-kwestie niet meer de kwestie zijn die geheel ons staatkundig leven beroert. Het herhaald beweren, dat verschillende noodzakelijke hervormingen en verbeteringen op maat schappelijk gebied niet tot stand konden komen, zoolang de kwestie niet is opge lost, zal dus geen ingang meer vinden. Bevrijd van den knellenden band der kies rechtkwestie, die beiden omvatte, zullen Regeering en Volksvertegenwoordiging zich ongestoord aan de behartiging der groote maatschappelijke belangen kunnen wijden en aldus op maatschappelijk gebied eene bevrediging worden verkregen, die meer dan die op staatkundig gebied vrede en verzoening zal brengen daar waar die voor het welzijn der geheele samenleving het meest gewenscht is. Hoe de aanneming der Kieswet van ver schillende zijde beoordeeld wordt, blijkt het best uit de uitlatingen des pers, waartoe wij allereerst de beoordeeling van eenige onzer katholieke organen laten volgen half millioen gestolen 1 Doet uw plicht De gendarmes grepen den ongelukkige vast en voerde hem dan tusschen hun beiden mede. Gehoorzaam, zonder den geringsten weerstand te bieden, stapt hij voort, en denkt er zelfs niet aan de vlucht te nemen. Zij leiden hem door het dorp naar het dichtst bijgelegen spoorwegstation en van daar wordt hij naar Parijs vervoerd en in den kerker opgesloten. Deze bekentenis heeft mij het hart ver licht!" riep hij uit. »Nu een priester om mijne zonden te belijden De volgende week reeds stond hij voor het gerechtshof terecht. Geheel Parijs sprak van den diefstal, en hier en daar werd een medelijdend woord vernomen. Doch de rech ters kennen slechts de onveranderlijke letter der wet. Hij werd voor twintig jaren tot de galeien veroordeeld. De dief hoort zonder een spier te ver trekken zijne veroordeeling, doch eensklaps weerklinkt er in de plechtige stilte een smartelijk angstgeschrei. De ontrouwe kassier heeft zijne moeder ontwaard, die met wankelde schreden en gebroken oogen doodsbleek tot hem nadert. Ons katholiek hoofdorgaan de lijd con stateert, dat de kleine meerderheid waar mede de Wet aangenomen, 't onmogelijk maakt haar een nationale wet te noemen. Dan brengt zij minister Van Houten lof zijn ontwerp met talent en energie verde digd te hebben, maar ook de omstandig heden waren hem gunstig, zegt zij, en zij noemt als zoodanigVan Houtens ontwerp kwam na Tak. Was het laatstgenoemde niet voorafgegaan, geen twijfel op de oppo sitie van conservatieve zijde zou veel sterker geweest zijn. De nieuwe wet voldoet voor drie vierden aan het verlangen naar zeer uitgebreid kiesrecht, maar toch zal het met den drang naar algemeen kiesrecht niet uit zijn. Voorloopig echter is de zaak afgedaan, en zóó, dat wij er veel slechter aan toe zouden zijn geweest, indien vóór een paar jaren de wet-Tak ware tot stand gekomen veel slechter ook, indien, na verwerping der kieswet-Van Houten en na het houden van nieuwe algemeene verkiezingen, een meer derheid van vooruitstrevende liberalen, ra dicalen en Kuyperianen zich van de leiding hadde meester gemaakt en een tweede, nog verscherpte editie van het ontwerp-Tak door beide Kamers hadde doen aannemen. Hiertegenover echter staat het gevaar dat thans de samenstelling van de Tweede Kamer, de Provinciale Staten en de gemeen teraden feitelijk in handen is gesteld van de minst welhebbende en minst ontwikkelde helft van een leger van kiezers, door mr. Van Houten op 600,000 a 700,000 man begroot. Dan wijst het blad op enkele gevolgen van politieken aard, die aanzienlijke kies rechtuitbreiding in andere landen gehad heeft, en die ook ons waarschijnlijk te wachten staan lo. Verbrokkeling der parlementaire par- tijen, waardoor macht en invloed van de volksvertegenwoordiging, regeering noch kroon zullen toenemen. 2o. Dat veel meer dan tot nu toe het verkiezingswerk arbeid en geld zal kosten. Met hieraan te herinneren beoogt De Tijd hare vrienden te waarschuwen, reeds nu, dat zij zich krachtig hebben voor te bereiden tot den strijd niet van enkele dagen of weken, maar tot een voortdurenden strijd, die hun weldra te wachten staat. De ongelukkige valt in onmacht op den vloer neder. Eensklaps treft een helderlicht zijn oogen, en de kassier.... ontwaakt uit zijn diepen slaap. Zijn chef, de bankier, staat voor hem met eene brandende kaars in de hand. De lamp op het kantoor was uitgedoofd. »Maar wat vangt gij hier toch aan, Mon sieur Charles?" riep hij den kassier met een vriendelijk verwijt toe. »'t Is drie uur na middernacht en gij zit hier nog steeds voor uwe boeken 1 Hoe vaak heb ik u dat late werk niet verboden?" De kassier was nog niet van zijne ont steltenis bekomen. Hij beefde aan al zijne ledematen en wreef zich de oogen, terwijl hij onsamenhangende woorden uitte. Gedroomd I O, ik heb het maar gedroomd riep hij dan eensklaps uit. »De hemel zij gedanktO mijne goede, goede moeder 1" »Dat komt van 't nachtwaken, »hernam de bankier. »Thans hebt gij de koorts. Weet gij dan niet, dat men zijn dienstijver ook zeer goed overdrijven kan Met deze woor den stiet hij een venster open, want de lucht was door den walm der uitgedoofde lamp met zeer schadelijke dampen bezwangerd. Er is hunnerzijds in te halende vijand is hen in organisatie vooruit. Het Centrum acht de stemmencijfers der Katholieken het belangrijkste punt. Hij con stateert met genoegen, dat de meerderheid der partij aan de wet haar sanctie heeft gehecht, daarmede de belofte nakomende in het manifest van 1894 gedaan en blijk gevende van een beslist vooruitstrevenden geest. Daarvan verwacht het blad veel voor de toekomst. »De katholieke afgevaardigden hadden het in hun hand om de uitbreiding van het kiesrecht tegen te houden. Zij, die blijk baar met welgevallen, de Katholieken steeds in een adem noemen met de mannen van het onveranderd behoud en hen beschuldigen wars te zijn van elke hervorming, van elke uitbreiding der volksrechten, zullen nu een toontje lager moeten aanslaan." Al is, zegt Het Centrum, met dit ont werp de eindpaal niet bereikt, voorloopig kan men de kiesrechtkwestie laten rusten, om onder het meer dan verdubbelde kie zerscorps ten lo. naar een betere partij formatie of reorganisatie te streven en 2o. aan de geheele politiek, méér dan tot dus ver, een principieel, vruchtbaar en populair karakter te geven. De Maasbode betreurt de aanneming der kieswet. Zij herinnert er aan, dat de Room - sche Kamerleden zich in 1894 bij manifest voor uitbreiding van het kiesrecht voor Tweede Kamer en Provinciale Staten verklaarden, maar dat zij op goede gronden geen uit breiding daarvan voor de gemeenteraden wenschten. De aangenomen wet geeft die echter wel. En ook hadde bovenbedoelde verklaringen niet tengevolge moeten hebben aanneming van elke wet, die de gewenschte uitbreiding gaf. Bovendien in 1894 werd, ook in een manifest der katholieke Kamer leden gezegd, dat van iedere regeering het herstel van de missie bij den Paus zou worden geëischt. Daarvan is echter sedert niets vernomen in de Kamer. Het blad meent, dat het bij deze wet met bijna algemeen kiesrecht, heel wat moeite zal kosten de Katholieken in zoodanig aantal ter stembus te doen komen, om een tegenwicht tegen de socialisten te krjjgen. De Nederlandsche Katholieken hebben, naar de Msb. gelooft, bij deze wet niets gewonnen. Zij behooren er ten minste in den eersten tijd niet naar te streven Dan naderde hij eene schrijftafel en maakte een glas suikerwater gereed. »Neen, neen, mijnheer, er is geen over drijving mogelijk in deze aangelegenheid 1" riep Charles uit, die door de laatste woorden des bankiers weer geheel tot zichzelven was gekomen. »Ik bezweer het u, van af dit oogenblik zal ik trouwer en standvastiger werken dan ik ooit gedaan heb, en mij door niets van mijn plicht laten.,.." »Bedaard 1 Bedaard»zeide de bankier, en reikte hem het glas aan. jDaar, drink even, en praat toch thans niet van trouw en plicht. Ik weet reeds lang, beste Charles, wat ik aan u heb, en ik wil u thans nog mededeelen wat ik morgen in tegenwoor digheid van het gansche personeel u zeggen zal. Gij weet, dat ik voor enkele weken naar Engeland moet. Ik geef u procuratie in mijne zaak en verhoog uw salaris tot vijfduizend franken." De kassier was gereed om voor de voeten van den bankier op de knieën neer te vallen, ïWilt gij wel eens netjes blijven zitten," hernam deze, »en dit glas leeg drinken Ik was u reeds lang eene belooning schul dig, want onlangs nog hebt gij my door NIEUWE SGHIEDAMSGHE COURANT llllllflHiiiliiiMMmiim'imriiiiimi'.'iiiiimiiii'iiiiftnaiMimiiihimiiiiiiiaiii

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1896 | | pagina 1