algemeen overzicht.
onder verschillende straffen gedwongen tot J
samensmelting met de Calvinisten onder
den naam van Luthersch-Gereformeerden
heeft toch Denemarken niet veel profijt
getrokken uit het wederopleven van het
Lutheranisme, zooals dit in Zweden in de
laatste jaren plaats greep. Het Lutheranisme
in Denemarken verloopt meer en meer in
rationalisme. Zooals overal in het Protes
tantisme heeft de Schriftverklaring in de
Deensche Staatskerk niet alleen te doen
met ongeloovigen van professie, maar meer
nog met zoogenaamd wetenschappelijke god
geleerden in eigen boezem, die door hunne
negatieve critiek alle positieve geloot onder
mijnen.
En zoo komt het, dat zij, die nog vast
houden aan de fundamenteele waarheden
des Christensdoms, zich genoodzaakt zien,
hunne toevlucht te nemen tot de eenige
Kerk, die steunt op overlevering en gezag.
Hieraan is de groote bloei toe te schrijven
van de Katholieke Kerk in Denemarken
gedurende de laatste halve eeuw.
Voor 36 jaren, in 1860, telde Kopenhagen
niet meer dan 600 Katholieken. Op Jutland,
in Frederica waren 75 Katholieken.
En voor twee jaren waren er nu in
Denemarken 6000 katholieken en werden
er 1000 kinderen in katholieken scholen
onderwezen. Meer dan 200 protestanten
gaan elk jaar tot de Katholieke Kerk over.
Het Jesuieten-Collega van Ordrup is belast
met de opleiding van kinderen uit alle stan
den en neemt zonen op zoowel van Luthe
ranen als van Katholieken. Zoo sluit dit
college zich aan bij de overleveringen van
het collega te Braunberg wy mogen
hopen met dezelfde resultaten.
Het ligt buiten het bestek van dit artikel
zegt de Maas Sf Roerbodeboven
staande mededeelidgen nader besprekend
om in bijzonderheden den groei en bloei
van ons heilig geloof in Denemarken na
te gaan.
Liever maken we er op opmerkzaam, dat
de leiders van de publieke meeningen de
aanzienlijke standen evengoed als een goed
deel van de predikanten hunne vooroor-
deelen tegen de katholieke Kerk hebben
afgelegd en zich getrokken gevoelen tot de
Steenrots, die Petrus is.
Hetzelfde verschijnsel, dat in Engeland
aan het licht treedt, komt ook in Dene-
merken dagende begeerte van het men-
schenhart, dan niet met de kostelijke ver
tooningen van het einde der negentiende
eeuw tevreden is, maar iets meer blijvende
eischt, dat alle uitvindingen van den men-
schelijken geest, welke het leven veraange
namen en verlengen misschien, kunnen aan
bieden. De zich tan eene niet te ontwijken
eeuwigheid bewuste geest vraagt eene hoo-
gere zekerheid dan hem door de nieuwste
ontdekkingen en uitvindingen geboden wordt
en meer belang stelt hij in de ontdekking
en vaststelling van zijn eigen levensdoel en
toekomst dan in de onvruchtbare berei
king van de Noord- of Zuidpool van onze
aarde.
22 Augustus '96.
Het geruststellend artikel in den Reichs-
anzeiger van eergisteren over het aftreden
van den Pruisischen minister Bronsart von
Scheliendorf, heeft in Duitschland nog meer
olie in het vuur geworpen, in plaats van
het te blusschen. De National zeitung vraagt
of het militaire Kabinet misschien achter
dat artikel steekt en spreekt van een aan
anarchie rakenden toestand. De Germania
deelt niet alleen mede, dat niet alleen de
rijkskanselier en ministers mede zullen af
treden, maar dat er een snieuwe aera" zal
beginnen het is onbekend wat voor een,
voegt het blad er sarcastisch bij. De ortho
dox-conservatieve Reichsbote hoopt, dat van
de tegenwoordige crisis het verwijderen van
den invloed van het liberalisme en het
ultramontanisme op het Staatsbestuur het
gevolg zal zijn en de terugkeer van de
regeering tot de evangelische en conserva
tieve grondbeginselen. België biedt in dat
opzicht een waarschuwend voorbeeld.
Evenals keizer Wilhelm op Frans Jozefs
verjaardag (18 Aug.) een heildronk wijdde
aan zijn „intiemsten vriend en bondgenoot,"
gaf ook de keizer van Rusland, dien dag te
Krasnejo Selo een groot feestmaal, waaraan
de Oostenrijksche gezant genoodigd was en
waarbij Nicolaas op Frans Jozef dronk, dien
hij aanst. week persoonlijk zal bezoeken te
Weenen. Maar meer nog dan door deze
gebruikelijke toosten is te Weenen en te
Budapest (vooral in Hongarije) sympathie
gewekt, doordien de Czaar, bij gelegenheid
van het Hongaarsch Millenium, de sabel
van wijlen den befaamden generaal Rac-
kocsy aan Hongarije heeft geschonken.
Sedert Nicolaas in 1849 Frans Jozef had
geholpen tegen de oproerige Hongaren,
heeft er tusschen Hongarije en Rusland
steeds een vijandige wrijving bestaan, welke
de Hongaren ook in de Oostenrijksche kwestie
voor Turkije, d. i. tegen Rusland partij deed
trekken. Dit geschenk van den Czaar zal
zeker veel bijdragen, om dat oude gevoel
van wrok weg te nemen.
President Felix Faure heeft op zijn reis
door het noorden van Frankrijk getuige
moeten zijn van een droevig ongeluk. De
President bracht van Havre uit een bezoek
aan Trouville, Door de welkomstgroeten
der artillerie werden aldaar twee inwoners
ernstig gewond geworden de een zal zelfs
een oog moeten missen, de ander werd aan
armen en heup gekwetst.
Het bericht van de verloving van prins
Albert van België met prinses Isabella, zus
ter van den hertog van Orleans, wordt be
slist tegengesproken.
De Federale Raad van Zwitserland heeft
zich belast met de regeling door middel
van arbitrage van het geschil tusschen En
geland en Columbia over het in het laatst
genoemd landbouwen van een spoorweg
door eene Engelsche Maatschappij. Drie
Zwitsersche juristen zullen tot regeling der
kwestie worden benoemd, zoodra de parle
menten der beide rijken de overkomst heb
ben goedgekeurd.
Het schijnt dat Spanje, 't welk met Cuba
reeds de handen vol heeft, nu nog in andere
deelen van zijn uitgestrekt bezit, moeilijk
heden zal krijgen. Een regeeringstelegram
uit Manilla behelst de ontdekking van een
wijd vertakte separatistische samenzwering
op de Philippynen. Er zijn 21 personen
gearresteerd onder welke vrijmetselaars.
Er is huiszoeking gedaan te Madrid in de
Spaansch-Philippijnsche club. Tal van papie
ren zijn in beslag genomen.
In de vergadering door den Spaanschen
Senaat gisteren gehouden, las de minister
van koloniën het telegram van den gouver
neur-generaal der Philippijnen voor, waarin
de ontdekking van een samenzwering met
het doel om de onafhankelijkheid te ver
krijgen, wordt aangekondigd. Uit naam
van de liberalen bood Montero Rios mede
werking aan, teneinde de integriteit van het
land te verdedigen. In de Kamer verklaarde
de oppositie zich daartoe eveneens bereid.
De leider der Spaansche liberalen, de heer
Sagasta, heeft in een interview verklaard,
dat de minister-president een fout had be
gaan, door zoo duidelijk zijn pessimisme
in de Cubaansche kwestie te kennen te
geven. Hij stelde de regeering verantwoor
delijk voor het isolement, waarin Spanje
zich thans bevindt. Aan een verbond met
Duitschland behoeft niet gedacht te worden.
Het volk zou gaarne een verbond zien met
Rusland en Frankrijk, maar, verklaarde de
heer Sagasta, Rusland zal ongaarne in
ongelegenheden komen met de Vereenigde
Staten. Verder was de liberale leider van
oordeel, dat de oorlog op Cuba krachtig
moest worden voortgezet, om te toonen dat
Spanje niet voor een bedreiging terugdeinst.
Sterke benden Baschibazoeks richten
zich naar Macedonië, zegt een telegram
uit Athene. De Asti meldt, dat bij Monzi-
ciovo, 8 uren van Monastir, een twee laagsch
gevecht heeft plaats gehad tusschen Grieksche
benden en Turksche troepen. De Turken
werden verslagen.
De Atheensche correspondent der Daily
News beweert, dat de Turken zich in de
berichten omtrent de hoeveelheid wapenen
op Creta ingevoerd, aan sterke overdrijving
schuldig maken. Verder beweert dezelfde
correspondent, dat het concentreeren der
Turksche troepen van Creta in de steden
voortduurt. De stations in de disticten Kis-
sario, Boukolies, Lasithi Muubello en Retimo
zijn reeds ontruimd. Deze maatregel is louter
van strategischen aard, daar de militaire
gouverneur de vernietiging der kleine troe
penmachten door de opstandelingen vreest.
De opstand in Matabelenland is nog wel
niet geheel bedwongen, maar begint toch
allengs in hevigheid af te nemen. Ofschoon
de Matabelen over het geheel nog weinig
lust toonen zich te onderwerpen, kiezen
toch enkele hoofden de meest wijze partij
en maken zij gebruik van het aanbod der
Engelschen, waarbij .hun amnestie wordt
verleend, wanneer zij zich onderwerpen.
Generaal Carrington heeft geseind, dat hij
gezanten naar de Matoppo's heeft gezonden
om met den vijand te onderhandelen. Se-
combo en Majundia met 1000 hunner volge
lingen hebben de gezanten ontvangen en
hun voorraden aangetoond. Zij hebben ge
antwoord, dat zij geneigd zijn zich over te
geven, mits een paar dagen tijd wordt ge
geven om met hun volk te beraadslagen.
Tijdens de onderhandelingen zullen de vij
andelijkheden in het district Matoppo
worden gestaakt.
Uit Fort Salisbury komen evenwel nog
steeds berichten betreffende ontmoetingen
met den vijand, ofschoon enkele hoofden ook
in die omgeving tot onderwerping geneigd
zijn. Een telegram uit Fort Salisbury zegt
n. 1.vMakoni heeft bericht, dat hij zich
wil onderwerpen, wanneer zijn leven wordt
gespaard". De patrouille, die naar het dis
trict Mazoe is geweest ongeveer ten
Noorden van Fort Salisbury is terugge
komen met een groote hoeveelheid graan
en ammunitie, maar heeft een ontmoeting
met de inboorlingen gehad. Deze schijnen
wijselijk voor de Engelsche troepenmacht
teruggetrokken te zijn en zich verzameld
te hebben op het Chewe's kopje.
Volgens de Pall Mall Gazette is de op
stand der Matabelen eigenlijk een nalaten
schap van hun vroegere koning Lobengoela,
die hun gezegd had, dat er eenmaal ge
legenheid zou komen om het Engelsche juk
weer af te schudden, als er een sterfte
onder het vee zou komen, waardoor het
voornaamste transport, en voedingsmiddel
voor eene Engelsche expeditie zou ont
breken, maar zij moesten het bepalen van
het juiste oogenbilk voor den opstand over
laten aan hun »prefect" M' Limo. Toen nu
onlangs 90 pCt. van het vee wegens de
veepest was afgemaakt, en bovendien Ja-
meson van zijn verradelijken inval in Trans
vaal een deel der hier en daar in Rhodesia
verspreide politietroepen had teruggetrok
ken, verklaarde M'Limo het oogenblik ge
komen, vooral toen Jameson c. s. door de
Boeren waren gevangen genomen, en het
zich liet aanzien als of een oorlog tusschen
Engeland en Transvaal ophanden was. Den
28n Maart barstte de opstand los.
Rushuid en de H. Stoel.
In verschillende katholieke bladen wordt
melding gemaakt van onderhandelingen tus
schen de Russische Regeering en den H.
Stoel, welke waren aangeknoopt met kardi
naal Algliardi en voortgezet met diens reis
gezel naar Moskou Mgr. Tarnassi, d>e daarom
zijn vertrek uit Rusland nog moest vertragen.
Troostelijk of bemoedigend zijn echter die
onderhandelingen geenzins, want zij betref
fen weder Ruslands van-ouds bekend streven
naar invoering der Russische taal bij ver
schillende godsdienstoefeningen voor Poolsche
Katholieken, d. w. z. niet bij de H. Mis
natuurlijk, maar bij predikat'e, gezangen,
catechismus, rozenkransgebed, afkondigingen,
huwelijksvoltrekking en zelfs bij de biecht
Voorloopig vraagt Rusland dit nog slechts
voor de steden Moskou, Odessa en Minsk,
onder de bewering dat het hier Russische
Katholieken geldt en geen Poolschen, da&r
dezen steden immers op grooten afstand
van het vroegere Polen gelegen zijn en de
daar woonachtige Katholieken allen Russisch
verstaan. Natuuilijk zal dan ook hetzelfde
voor geheel Rusland, behalve de Poolsche
provincies, en eindelijk voor Polen-zelf ge'
ëischt worden. Maar reeds de bewering)
dat het in Moskou, Odessa en Minsk, »Rus-
sischen" Katholieken geldt, is geheel valsch,
want die bestaan er nietalle Katholieken,
die zich in de Russische gouvernementen en
vooral ook in Siberië bevinden, zijn Polen
of van Poolsche afkomst, die in de kerk
uitsluitend van hun moedertaal bedienen,
en de enkele priesters, welke hier of daar
in het Russisch preeken, als afvalligen be
schouwen.
Daarom is dan ook reeds in 1863, toen
Rusland het eerst met dezen eisch voor den
dag kwam door Pius IX met een non pos-
sumus geantwoord, en liet ook Leo XIII
bij de onderhandelingen van 1883/85 het
zelfde door kardinaal Jacobini antwoorden,
die er bijvoegde, dat deze eisch voor de
Russen van geen waarde kon zijn, zoolang
het hun onder strenge straffen verboden
blijft, van het schisma tot de katholieke
Kerk over te gaan In 1888 nogmaals het
zelfde antwoord van Rome, omdat men daar
zeer goed weet, dat het der Russische
regering niet enkel om russifiseering der
Polen te doen is op politiek gebied, maar
veeleer nog op godsdienstig gebied. Zoodra
de H. Stoel den priesters de vrijheid liet,
om zich van het Russisch te bedienen daar
waar de geloovigen die taal voldoende ver
staan, zou de Russische regeering allen
dwingen om het allerwegen te doen en
zoo zou het voorwendsel der taalkwestie
worden dienstbaar gemaakt, om de katho
lieke Kerk in geheel Rusland en Polen te
onderdrukken 1 Vandaar dan ook, dat de
Poolsche Katholieken, zoo dikwijls van onder
handelingen in dien zin iets bekend wordt,
met schrik geslagen worden en smeekend
hun beden tot den H. Stoel te richten, die
hen nooit verlaat en ook ditmaal met zijn
spreekwoordelijke wijsheid het dreigende
gevaar zal weten af te wenden.
In verband met hetgeen aldus omtrent
onderhandelingen tusschen Rusland en den
El. Stoel wordt gemeld, verdient een bericht
van de Parijsche Verité de aandacht volgens
hetwelk mgr. Newodworski, bisschop van
Plotisk in Polen, daags voor een samenkomst
die hij met den buitengewonen gezant des
Pausen, kardinaal Aghardi, hebben moest,
op weg naar Warschau aan vergif
tiging is overleden evenals eenige jaren
geleden een anderen Poolsche bisschop,
die met een pauselijken vertegenwoordiger
moest confereeren, op geheimzinnige wijze
verdwenen is.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Schiedam, 22 Augustus 1896.
Wij herinneren ook te dezer plaatse aan
de gelegenheid tot het plaatsbespreken voor
de lezing van den hoogeerw. zeergel. heer
Mgr. M. J. A. Lans, welke morgen (Zondag)
van 12 tot 3 ure in de zaal der Officieren-
Vereeniging zal worden gegeven.
Velen die van de bijzondere gelegenheid
willen gebruik maken om het welsprekend
woord van den begaafden oud-pastoor der
O. L. Vrouwe parochie nog eens te hooren
en van de zanguitvoering der kerkkoren te
genieten, zullen zeker wel doen zich intijds
van een goede plaats te verzekeren.
Wij vernemen, dat de feestavond voor
donateurs der St. Willibrordus-Stichting
ter gelegenheid van het gouden feest der
Zustersscholen, welke op Vrijdag 28 Augustus
was bepaald, tot Dinsdag 8 September is
uitgesteld.
Dit uitstel zal door het bestuur der St.
Willibrordus-Stichting nog nader bevestigd
worden.
