Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
"gfrxtveaxt ^oierztxaat 50.
J^ERSTE blad.
Schiedam van voorheen.
Ie
van
19de Jaarg.
Zondag 20 September 1896.
No. 5597.
mm
6rubbeltjes
c_5
PRIJS TAN DIT BLAD:
Voor Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nommers
f 1.50
- 0.05
le®ên welke de godvruchtige middeleeuwen
wisten te vestigen. Het klooster van
Tl VIII.
*-k k
oiKj.g ,6n van plaOi achtereenvolgens onze
80dsd° le^amsc^e kloosters, gestichten, en
ket) lenstig" inrichtingen te gaan bespre-
^aart Wanneer mijn welwillende lezers mij
0 gelegenheid gunnen en deze
'0töm 'even<^e c°urant daarvoor haar ko-
zjns beschikbaar stellen. En eenigs-
d' e" 'n ver'egenbeid, met welk, van
tal 'e ®es^cbten ik dezen keer een begin
'ezers kennen reeds bij
in ,e| en gedeeltelijk uit deze courant al
verschillende stich-
hi
straat 4.VV1UIMVIOU-
Her en ^int"Annazusters-straat, het kloos-
te& VEn Sint-Ursula, op de plaats der
tjs^r'NVoor(iige oud-Roomsche (Jansenis-
hr e' kerk, het Broersklooster, waarvan
g °ersVest en Broersveld nog de oude heu-
1 's bewaren, en Lelyendale, aan den
Achterweg, zijn bij alle lezers der
,0^ Schiedamsche bekend. Vervolgens
de Stichting-Fabri, het vroegere Oude
ren-huis.
Vr aar dat is gevaarlijk terrein. Zelfs onze
re f^e vaderen hebben er nog niet het
to0 '6 Van' en zonder ophouden hoort men
d0 nu en dan nog een kreet weerklinken
ge onze achtbare vergadering van den
eenteraad, een kreet, nu juist niet zoo-
<h 0Ver de stichting zelve, als wel over
et is mijn taak niet, in dezen eenig
°rd mede te spreken, en ik zal wel de-
lJk oppassen, geen woord er over los te
etl- Nu ik echter eenmaal over die oude
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels. f 0.60
Elke gewone regel meer.
- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
e Anne, in de buurt van de Noordmolen-
Feuilleton.
3)
Op dat tijdstip van staatkundige woelin-
(jj111 waarin men de edellieden als wilde
Ck0R verV0'gde' waren deze nachtelijke
vbten niet ongewoon ieder soldaat was
flieugd eene beschutting tegen het slechte
t der te vinden. De middelen om de koude
j, verdrijven waren voorhanden zij hakten
de°?en om' zonder plichtpleging in
hut wierpen. Al de manschappen maak-
ty11 eenen cirkel om het knappende vuur
jjl de warmtestof de leden ontdooid en
er goed geluimd had gemaakt, begon er
vroolijk gesprek te heerschen, dat door
v n brandewijn gekruid werd, dien de be-
hebber de voorzorg had genomen dien
stichtingen aan het praten ben, moet ik
toch ook over de «Stichting Fabri" iets
zeggen, en ik doe daarmede naar ik meen,
geen onbescheiden stap. De meeste mijner
lezers immers, die van Schiedam's geschie
denis en Schiedam's gemeenteraadsverslagen
op de hoogte zijn, zullen zich aan mijn ge
praat over Fabri en zijn testament volstrekt
niet vergapen, aangezien ze er reeds alles
van weten. Infusschen, volledigheidshalve
toch enkele woorden daaromtrent.
Servaas Fabri, de zoon van Pieter, was
omstreeks 1555 priester te dezer stede,
en kapelaan der kerke. Hij schijnt uit een
geslacht gesproten dat niet misdeeld was
van aardsche goederen aan de gilden ten
minste, en ook aan de verschillende kloos
ters die ten zijnen tijde hier bestonden,
heeft hij reeds bij zijn leven betrekkelijk
aanzienlijke geldsommen geschonken. Hij
maakte zijn testament op den eersten Fe
bruari van het jaar 1564, Of hij toen den
dood zag naderen, dan wel, of het bijwijze
van voorzorgsmaatregel geschiedde, daarvan
is mij tot heden niets bekend. Wel dat de
verschillende beschikkingen, door hem ge
maakt, de uitdrukkelijke goedkeuring en
«permissye" hebben verkregen van «den
bisschoppe ende domprooste van Vuytrecht",
hetgeen natuurlijk «Utrecht" te beteekenen
heeft, volgens de oude schrijfwijze.
En bij datzelfde testament vermaakte hij
zijn geheele kapitaal ongeveer, aan een op
te richten gasthuis in Schiedam, een gesticht,
geheel en al in te richten voor zijne familie
alleen, en, mocht er nog ruimte zijn, voor
eenige anderen, nader te noemen.
De authentieke text luidt: «in welcken
«gasthuijs hij, testateur, onderhouden wil
«hebben dengenen die van sijnen bloede tot
«armoede soude moegen comen en tselve
«begeeren. Ende bij gebrecke van hen-
«luijden, die scamele reeders dezer stede,
«tot alsulcke getalle als die voirsz. Burge-
«meesters, mitsgaders diegene van den bloede
«die alsdan administracie van tvoirsz. gast-
«huijs sullen hebben, bevinden sullen te
«begeeren."
Dit over de stichting van Fabri. Menigeen
zal denken, een rare naam!
Maar waarschijnlijk zal de goede man wel
«Smits" hebben geheeten, of misschien ook
(maar minder waarschijnlijk) «Van dei Smit",
hetgeen beide, in deftig Latijn overgezet,
«Fabri" heet. Dat was nu eenmaal de ge
woonte van die dagen. De Rotterdamsche
Geert Geertszoon, vertaalde zijn naam in
twee talen, Latijn en Grieksch achtereen
volgens, en zoo kreeg men, van den gewo
nen boerennaam hierboven, het geleerde en
wereldbekende vDesiderius Erasmus
Wat ik kon mededeelen over de Fabri-
stichting" was uiteraard van niet veel be-
duidenis. Een volgende maal hoop ik het,
en wat uitgebreider, te hebben over het
klooster van Sinte-Anne. Mijne geduldige
lezers mogen intusschen hunne overpein
zingen eens vestigen op het volgende, dat
in Schyedam's oude Kronycken is te vinden
«Item in dagen in Novembry a° MCVIII
«is in den gemenen XXI van den stede
«gegont ende geconsenteert heer Geryt,
«pater van Sinte Annen Convent, dat hij
«die slote, leggende langcx an dat cort-
«groene weechgen sal mogen dammen ende
«bemueren tot profyt van den convent voirz.,
«mits jairlix betalende die stede voir die
«halve slote vyf stuvers frans, tstuck twee
«groot vlaems gerekent, ende dairmede
«sal den convent voirsz. die slote mogen
«gebruyeken tot haren oirbare."
S. S.
ALGEMEEN OYEIIZICHT.
19 September '96.
De beweging in Engeland tegen den
ernstige toestand in Turkije verwekt, blijkt
nog steeds aan te houden. Uit Middelbou-
rough wordt bericht, dat daar een adres
circuleert aan den Czaar, waarin den Rus
dag te verdubbelen. Ongevoelig volgde op
den brandewijn die looden slaap, het uit
werksel der hitte en der vermoeienis. De
schildwacht bleef alleen belast met de be
waking der gevangenen, die sidderend in
een donkeren hoek der hut lagen uitgestrekt
Maar de schildwacht zeil bezweek onder de
dronkenschap in den slaap, en begon weldra
gelijk zijne kameradente snorken. Een
enkel man waakte voor allen bij deze ge
legenheid het was de bevelhebber van den
troep. Nadat hij zich verzekerd had, dat
zelfs het vergaan der wereld de slapers niet
zou wekken, naderde hij zacht en langzaam
de gevangenen.
Moed zeide hij hun met zwakke stem
het oogenblik voor de vlucht is aangebroken.
Paarden wachten u aan het kruis bij den
eik ik heb ook paspoorten voor u, hier zijn
zeik heb om het bevel van dezen tocht
gevraagdhet was het eenige middel om
u te redden.
De markies wilde in dankbetuigingen los
barsten, maar de jonge man onderbrak hem
en zeide ik eisch slechts éene zaakde
eed, dat gij nimmer de wapenen tegen Frank
rijk zult dragen op die voorwaarde geloof
ik niet, door uwe vlucht te bevorderen, aan
mijn plicht te kort te doen, maar integen
deel eene misdaad aan mijne medeburgers
te besparen.
De markies deed den gevorderden eed
de markiezin drukte de hand van den offi
cier aan haar hart, en zeide hem op tee-
deren toonJustinusgij zijt een edel jong
mensch.
Mevrouw antwoordde hij zedig, ik heb
de herinnering aan uwe goedheid behouden
toen ik slechts de zoon van een jachtopziener
was ik zou gelukkig geweest zijn, indien
ik u mijne dankbaarheid in betere omstan
digheden had mogen toonenmaar ik heb
de gebeurtenissen niet kunnen veranderen.
De Voorzienigheid zal zich belasten
met u voor mij te beloonen, Justinus, her
nam de markiezinZij laat nooit eene goede
daad onbeloond.
In 's Hemels naam, haast u, vlucht,
loopt zonder ophouden tot de grenzen door,
vermijdt de steden en groote plaatsendat
God u in Zijne hoede neme, en goeden
moed 1
Dit gezegd hebbende, maakte hij zich
gereed hunne vlucht te vergemakkelijken,
door zelf de deur te openen, toen de schild
wacht, die verraad droomde, alarm maakte
sischen monarch wordt verzocht om in over
leg met Engeland het verder bloedvergieten
op het Europeesche gebied van Turkjje te
voorkomen.
Een kopie van dit adres is gezonden aan
den heer Gladstone, die heeft geantwoord
dat het hem aangenaam zou zijn, wanneer
door dit adres de kwalen zouden verdwijnen
welke door de politiek van den vorigen mi
nister van buitenlandsche zaken van den
Czaar zijn te voorschijn geroepen.
De minister van buitenlandsche zaken in
Frankrijk heeft den voorzitter van den
Parijsche gemeenteraad kennis gegeven, dat
de Czaar den 7n October het stadhuis zal
bezoeken en hem verzocht de bijzender-
heden voor de plechtige ontvangst te regelen.
Ook de wapenschouwing van Chhlons, op
den 9n, is geregeld.
Het gerucht loopt te Parijs, dat met het
oog op het aanstaande bezoek van den Czaar,
de minister van binnenlandsche zaken heeft
besloten, de vreemdelingenwet met alle
gestrengheid toe te passen. Wie niet met
juistheid zijn middel van bestaan kan opgeven,
zal binnen vijf dagen na aanzegging der
politie Parijs moeten hebben verlaten.
De opstand op de Philippijnen baart der
regeering in Spanje voortdurend veel zorg
Een officieele depeche uit Manilla verzekert,
dat de opstandelingen in de provincie Ca-
vito naar het Zuiden zijn getrokken. Een
kolonne achtervolgt hen. Spaansche kanon-
neerbooten hebben op de opstandelingen
gevuurd en eenige dezer gedood.
Terwijl op staatshandig gebied de vrede
lievende betrekkingen tusschen Duitschland
en Rusland door de komst van den Czaar
opnieuw bevestigd zijn, schijnt men in Duitsch
land op handelsterrein weer een oorlog
tegen Rusland te willen ondernemen. Van
schijnbaar officieuse zijde komt de bedreiging
(zoo seint de Berlijnsche correspondent der
N. R. Ct.) dat in antwoord op de nieuwe
bepalingen van het Russische douanetarief,
speciaal tegen zekere Duiteche exportarti-
Ieder soldaat vloog naar zijn geweer; de
gevangenen kropen opnieuw in hunnen hoek
en hielden den adem in, terwijl Justinus,
na zijne troepen bij den naam te hebben
opgeroepen, den schildwacht deed aflossen
en het ordewoord gafvervolgens verviel
weder alles in de diepste stilte, die slechts
door het gesnork der soldaten werd onder
broken maar de schildwacht sliep niet
meer, en zijne makkers zouden waarschijn-
i lijk ook spoedig ontwaken
De angst der bannelingen vermeerderde
van minuut tot minuut, de nacht vlood
voorbij, en met den nacht elk middel ter
ontvluchting. Het zou zelfs Justinus on
mogelijk worden hen te redden, indien hij
dit oogenblik niet waarnam.
Er moest een middel gevonden worden
de jonge man peinsde hier over en kon
maar niets verzinnen, wat hem voldeed, tot
hij eensklaps een besluit namhij opende
de deur, onder voorwendsel de lucht gade
te slaan, en terwijl de schildwacht hem den
rug toekeerde, liet hij de gevangenen een
voor éen ontsnappen.
Wordt vervolgd.)
O
«i
'yL 'tow0cu, lUUU&bCl Vttu
