Dagblad voor Schiedam en Omstreken. SAVOITAROLA. 19de Jaarg. Zondag 27 September 1896. No. 5603. ISttreau 13Söfersfvaaf 50. EERSTE BLAU. Eene verzoening. Feuilleton. 1) ALGEMEEN OVERZICHT. 'V NIEUWE SCHIEOAMSGHE COURANT PRIJS Y AN DIT BLAD: ^oor Schiedam per 3 maanden1.50 franco per post door geheel Nederland - 2. Afzonderlijke Nommers- 0.05 PRIJS DER ADYERTENTIËN: Van 16 regelsf 0.60 Elke gewone regel meer- 0.10 Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten aangegaan. I. De boetprediker. Geen onbekende mag er. kan de beroemde orninicaan, de geniale staatsman van Flo unce, de vrijheidlievende volksleider, de Vervloeking-slingerende boetprediker wezen v°or een beschaafd man, die historie lief heeft. De indrukwekkende ascetische figuur, machtige koperklank van zijn stem, ge legd bij al zijn schitterende gaven, hebben hem doen eeren door de Florentijnen als ee'i ziener, een heilige, een Godsgezant zeggingskracht die nog doorklinkt in Zljne, ons bewaarde predikatiën, de baschrij- Vlngen van tijdgenooten, bewonderaars, v'janden zelfs, leeren hem aan ons kennen a's een beheerscher van zijn tijd, als een herschepper van zijn omgeving, als een, d'e met de reuzenkracht van het genie be gaafd, volken bekeerde, afgoden vergruisde, afbrekend opbouwde, en vorsten zelfs deed huigen tot den zoom van zijn monnikspij. Het zal mij eene aangename taak zijn, van dien man in eenige schetsen een beeld ontwerpen, dat wel verre zal blijven be deden Savonarola's grootheid, maar dat toch Wellicht eenige belangstelling zal inboezemen Vnor die grootsche figuur der middeleeuwen, au., zoo velen nog onbekend. Daar was een klooster in Florence, en het is er nog, al dient het voor museum, Waar in het laatste gedeelte der vijftiende oeuw, de volgelingen van Sint Dominicus zich in gebed en godsdienstige overweging sterkten, voor den zwaren predik-arbeid, hun arbeid bij uitnemendheid of i'ustten na de vermoeiende dagtaak. En daar, in de tuinen van dat klooster van San Marco, onder den blauwen hemel van Op den oever van dien wispelturigen en somtijds verschrikkelijker! stroom, dien men Loire noemt, aan het uiteinde van het de partement, hetwelk den naam van dien vloed draagt, licht het eenzame dorpje,"waar een waardige herder, sedert vele jaren, zij nen ijver ten toon spreidt. Hij werd door al zijne parochianen bemind, en alhoewel zij zich allen geene voorbeeldige christenen toonden, waren zij ten minste allen zijne vrienden. Een enkele echter, men weet niet om welke reden, zeide en toonde, dat hij zijn onverzoenlijke vijand was. Een verbit terd hart kan dikwijls moeilijk genezen worden de haat is zoo blind en wantrou wend Ook had de pastoor, die over dien Florence, tusschen de weelderig-prachtige rozelaren van Damascus, die er groeiden, onder een groep monniken, in wazig-blank- witte kleederen, bloeide met den eersten glans en geur het vruchtbare talent op van den eenvoudigen kloosterling, broeder Giro- (amo Savonarola, geboortig van Ferrare, die eens, prior van dat klooster, den Roomschen Paus ontzag zou afdwingen, die eens, burger van Florence, een republiek zou stichten en besturen, die als een tweede Jonas de stad, waarheen hij was gezonden, van het heiden dom, het nieuw-herboren heidendom, zou vrijmaken. Het zijn drie mannen vooral, die aan het klooster te San Marco een wereldnaam hebben bezorgd. En welk een drietal Fra Angelico van Fiesole. En wie kent niet zijn in maagdelijke kleuren en zonne goud gedoopte figuren, zijnjubelende engelen, zijn reine heiligen, opzwevend naar het Eeuwige Licht Wie kent niet zijn «Laatste «Oordeel?" «En ginds zijn de goudene poorten «open, en de stralen van het vlekkelooste «licht vloeien de poort uit, en twee zielen, «naast elkander, de zachte extase in de «golving harer gewaden, in het verrukt «opheffen der handen, zweven er op de stralen «heen, de poort in, het paradijs binnen. «In onuitsprekelijke teederheid, in heilig ver- wachten van zulk een binnenzweven, is «dat alles geschilderd, zóó heilig teeder dat «men er gaarne aan zou willen gelooven." En deze woorden van een ongeloovige, onzen besten jongeren romancier, Louis Couperus, doen mij denken aan die van den gerefor meerden godgeleerde, den scepticus Busken Huet. Ze zijn bekend genoeg, die woorden, toch mogen zij hier hun plaats vinden. «Dat strijkt op de viool, dat steekt de «trompet, dat zingt den lof des Allerhoogsten; «dat bidt en juicht, dat knielt en dat staart «den geopenden hemel in, met zulk een «onschuldige vreugde, zulk een onbeperkt «vertrouwen, een zoo vaste verzekering van «toelagchend eeuwig heil, dat wie nooit haat zeer bedroefd was, herhaalde malen gepoogd dien persoon te naderen en hem door toegeving over te haleneiken avond begaf hij zich met de bittere gedachte te bed, dat hij door een zijner parochianen gehaat werd. De Voorzienigheid zou hem eene schoone, hoewel smartelijke gelegen heid aanbieden, om den verharden vijand een zegepralend bewijs van het edelmoedig priesterhart te geven Wie herinnert zich de groote overstroo ming niet, die in 1846 zoo veel verwoes tingen aanrichtte langs den ganschen stroom waarvan wij spreken Eene waterhoos die in de Boven-Loire plaats had, en een stort regen, die 24 uren duurde, had hem eens klaps buiten zijne oevers doen treden. In verscheidene steden, zoo als bij voorbeeld te Roanne, werd men eensklaps uit den slaap gewekt door de verschrikkelijke mare, dat de rivier buiten hare oevers trad, en dat zij eene geheele wijk, tot aan de eerste verdieping, zou overstroomen. De angst was groot. Half gekleed vluchtte men te midden van de duisternis en het onweder. Ver scheidene menschen werden omsingeld en konden slechts ontsnappen, door van het eene dak op liet andere te kruipen men «Christen geweest is, de begeerte in zich «voelt ontwaken om het te worden, en wie «met het Christendom gebroken heeft, zich «afvraagt of hij de volle zaligheid van het «geloof wel ooit heeft gekend of vermoed". Dat zijn de schilderwerken van Fra Ange lico, de Dominicaan van San Marco. Fra Bartolomeo is de tweede van het drietal. De jeugdige schilder Baccio, die vol vuur, de wapens in de hand, toeschoot om het leven van zijn heilige, van Savonarola, te verdedigen, doch wien de angst bij het krijgsrumoer en den opstand de gelofte deed afleggen, in het klooster van Savonarola te treden Baccio della Porta leeft niet meer voort onder eigen naam, maar ieder kent zijn kloosternaam, en ieder bewondert het pieuze van zijn schilderwerken, waarin hij Fra Angelico nabij komt, en ieder staat verbaasd over zijn kleur-effecten, waarin hij genen soms overtreft, hij, de arme broe der Bartolomeo van San Marco. Van den leerling tot den meester, van den navolger tot het voorbeeld, van den eenvoudigen ordebroeder tot den medebroe der, den Prior van het klooster, is de stap niet groot. Savonarola is de derde van den trits. En, schoon op ander gebied, trekt hij niet min der dan de beide anderen de aandacht, wekt hij belangstelling en bewondering. S. S. (I\ordt vervolgd.) 26 September '96. De beweging in Engeland door het krachtig woord van den ouden Gladstone tegen de Turksche gruwelen gewekt, neemt nog steeds toe. Op de eergisteren te Liver pool onder presidium van lord Derby ge houden groote protestmeeting, welke door 7000 menschen werd bijgewoond, zijn twee resolutiën aangenomen. In de eerste worden de Armenische gruwelen met afschuw en stapte door de vensters in het vaartuig, dat aankwam om de inwoners op te nemen, en zeer dikwijls had men nauwelijks zijne wo ning verlaten, of ze werd overstroomd. Dit was op vele plaatsen het gevaldoch vooral niet verre van daar, in het boven genoemde dorpje, waar dit verhaal ons ge leid heeft. Gedurende den dag was de vlakte overstroomd, die als een groot meer geworden was des avonds was het water over de dijken eener naburige vaart ge spoeld en had de eerste huizen der parochie omsingeld. De avond viel somber en storm achtig en vol gevaren, die des te scbrikke- lijker waren, daar men ze niet kon bere kenen. De inwoners die het meest blootge steld waren, hadden bijna hunne woningen, die min of meer onder water stonden, ver laten naar het plein vóór de kerk gevlucht, bevonden zij zich daar in eene treurige verslagenheid, luisterende naar het gedruisch der Overstrooming, dat elk oogenblik, zoo op het eene als op het andere punt heviger werd; zij staarden met neerslachtigheid op het water, hetwelk als eene zee op hen nederstortte zij poogden de toppen hunner woningen te onderscheiden, die door hen verlaten, en wellicht reeds verdwenen waren. verontwaardiging gebrandmerktinde tweede door Gladstone voorgedragen, wordt de over tuiging uitgesproken, dat het Britsche Kabi net alle maatregelen nemen zal, noodig om de Turksche Armeniërs voortaan te vrij waren voor een herhaling waarbij de Brit sche regeering rekenen kan op den hartelij- ken steun der Liverpoolsche burgerij. Toen Gladstone de tweede resolutie voor droeg begroette den grijsaard uitbundige toejuichingen. Hij sprak ruim een uur met zijne gewone herhaaldelijk toegejuichte wel sprekendheid. Gladstone zeide het woord te toeren als mensch en burger alleen, zonder partijgeest of partij-souvenirs. Spreker ver klaarde zich gaarne overtuigd te houden, dat de treurige toestand in Turkije niet het gevolg is van fouten of nalatigheid van de Britsche regeering. Hij ontkende, dat het Britsche volk de Armeensehe gruwelen brandmerkt, omdat de Armeniërs mede christenen zijn. Deze kruistocht is geen kruistocht tegen de Moslemin, maar een kruistocht tegen de Turksche Mohamme danen. Daar zijn edelmoedige Muzelmannen zei spreker, die de gepleegde gruwelen veraf schuwen en het Engelsche volk van zijn kant zou ze evenzeer brandmerken, als de slachtoffers Mohammedanen of Hindoes wa ren. De Britsche volksbeweging berust op menschelijkheid en ontleent haar kracht aan officieele rapporten,welke door geen Turksche loocheningen kunnen ontzenuwd worden. Toch streeft deze meeting niet naar wraak, maar naar maatregelen om eene herhaling der gruwelen te voorkomen. Aan het slot zijner rede, zeide Gladstone, te vertrouwen, dat de stem van het Engel sche volk de diplomatieke zwakheden te Constantinopel zal vervangen. Hij geeselde die zwakheden als onwaardig geknutsel, als een waardeloozen oorlog op het papier. De verklaring der diplomaten aan den Sultan, dat deze Europa tegen zich zou krijcen als de gruwelen aanhielden, geleek op een aan- De herder, die in den angst van zijne kudde deelde, ging van tijd tot tijd naar de kerk. Onder het gelui der klok, welke het teeken gaf, zich in het gebed te vereenigen, verhaalde hij het lijden van den Zaligmaker. Daarna doorliep hij de verschillende groepenhy stelde hen over eene ingebeelde vrees gerust, en hij onder zocht met angstige zorg, wie het meest in gevaar verkeerde. Eensklaps, ten 10 ure, op het hachelijk- ste oogenblik, liep de noodlottige tijding rond«Zekere Nmet zijn geheel gezin heeft zijne woning niet verlaten in dien men hen niet te hulp komt, zijn zij verlorenBij het vernemen dier tijding, werd de pastoor als in het hart getrofferT men had den naam van zijnen vijand uit gesproken Niemand beweegt zich, nie mand spreekt een woord En op die stilte hoort men in de verte een dof gerucht als van een huis. dat instortDe menigte beantwoordde dit met het bewegen der hoofden eu het fluisteren in elkanders oor. Wordt vervolgd.)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1896 | | pagina 1