Een dringende vermaning om zich het
lot zijner christen onderdanen aan te trekken
en door het doen voortduren van den tegen-
woordigen or.houdbaren toestand kroon en
rijk niet op het spel te zetten, heeft sultan
Abdul Hamid dezer dagen van paus Leo
ontvangen. Van 's Pausen eigenhandig
schrijven aan den Sultan, dat door mgr.
Bonetti in particuliere audiëntie aan Abdul
Hamid overhandigd is, wordt de hoofdzake
lijke inhoud in een correspondentie uit
Constantinopel aan de te Berlijn verschij
nende Intern. Korr medegedeeld De H.
Vader vermaant den Sultan dringend de
veiligheid van het leven van alle Christenen
van zijn rijk zonder onderscheid van natio
naliteit of gezindte te waarborgen. Tegen
een voortduren van de tegenwoordige rechte
loosheid der Christenen in Turkije ver
klaart de Paus, als eerste vertegenwoor
diger des Christendoms, te moeten protes
teeren, en hij voegt er bij, dat de Sultan
moge bedenken hoe een herhaling van de
jongste bloedige tooneelen in het christen-
Europa allicht een ontroering zou kunnen
verwekken, als welke voor acht eeuwen tot
de kruistochten aanleiding gaf.
Of dit resumee volkomen getrouw den
inhoud vari 's Pausen schrijven weergeeft, kan
moeilijk beoordeeld worden. VogenseenRo-
meinsehe corespondentie in een ander blad zou
mgr. Bonetti op zijn reis naar Constantinopel
bij den patriark van Venetië, kardinaal Sarto,
vortoevende, gezegd hebben »Ik ga den Sul
tan een schrijven overhandigen, waarin de
Paus om genade en barmhartigheid voor
de Armeniërs smeekt. Ik zal mijn plicht doen,
al zou mijn bloed met dat mijner broeders
vermengd worden." En de correspondent
voegt er bij, dat Mgr. Bonetti reeds voor
dat hij van zijn gezantschapspost naar Rome
vertrok, in het paleis des Sultans aan ruwe
bejegening of zelfs mishandeling had bloot
gestaan, omdat hij mondeling namens den
Paus verzocht had, de vervolgde Armeniërs
te sparen. Ook thans was Mgr. Bonetti
reeds sedert 2 October tevergeefs wachtend
op het toestaan der door hem aangevraagde
audiëntie, maar eindelijk werd zij toch toe
gestaan, ofschoon, naar beweerd wordt, de
Sultan den Pauselijken gezant zoowel als
Leo's eigenhandig schrijven rnet in het oog
loopende koelheid ontving en zich het ant
woord daarop voor later voorbehield.
De Romeinsche correspondent van de
protestantsche Kreuzeitung wijst op de
merkwaardige politieke werkzaamheid van
onzen grooten Paus, die zich van het begin
zijner regeering of de verzoening van het
menschdom heeft ten doel gesteld en achter
eenvolgens aan alle Mogendheden vertrouw
bare onderpanden des vredes gegeven heeft.
Niet alleen wist hij een toenadering tot
den vrede met Duitschland, Rusland en
Zwitserland voor den H. Stoel te verkrijgen,
maar ook in Frankrijk kwam hij tusschen-
beiden om de wettelijk gevestigde republiek
al zoodanig te doen erkennen door de roya
listen, en ook voor het eigen Italiaansche
vaderland deed hij een beroep op den negus
Menelik van Abessinië voor de arme krijgs
gevangenen evenals thans weder op het
hart des Sultans voor de verdrukte Ar
meniërs. Steeds vervuld van een grootsche
gedachte, de verovering van alle zielen en
de verheffing van Rome als middelpunt en
beheerscheres der wereld, is Leo XIII voor
immer een der grootste politieke Pausen
der geschiedeuis. Hij heeft slechts éen wil,
een doelvoor de éenheid en de vrede der
Kerk te werken, alle afvallige gezindten
tot haar terug te weren. In Rusland tracht
hij bet zedelijk gezag van den H. Stoel te
erkennen, in Engeland de Anglicaansche
Kerk tot broederlijke aaneensluiting te be
weger, in het Oosten de schismatieke
Kerken voor bereeniging te winnen, opdat
hij alle afgedwaalde dochteren weder aan
zijn vaderhart kunne drukken Be corres
pondent vreezende door deze al te ver-
eerende schets zijn protestantsche lezers te
mishagen, haast zich er bij te voegen, dat
zoo het oordeel was van zeker hooggeplaatst
kerkvorst, hetwelk hij zonder commentaar
wenscht weer te geven. Nu elk commentaar
is dan ook overbodig.
De begrotingscommissie in Frankrijk
heeft Zaterdag de oorlogsbegrooting onder
zocht. Het ontwerp van generaal Billot loopt
over een bedrag van 627 millioen, zijnde
millioen minder dan in 1896 was be
paald. De rapporteur heeft bezuinigingen
voorgesteld tot een bedrag van 13 millioen.
De Koningin van Portugal, reizende onder
den naam van markiezin De Villavicosa,
zal Zaterdag aanst. te Parijs aankomen om
vandaar vergezeld van de leden van het
Huis van Orleans naar Weenen te vertrek
ker. ter bijwoning van het huwelijk van
haar broeder.
De opstand op Cuba duurt onverpoosd
voort. Volgens een telegram uit Havana
hebben de Spaansche troepen den Cubaan-
sche opstandelingen slag geleverd bij San
Bias. De opstandelingen hadden 65dooden,
de Spanjaarden 2. Twee booten der
Cubaansche opstandelingen, bevattende 500
geweren, zijn door de Spanjaarden in be
slag genomen.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Schiedam, 19 October 1896.
Ned. R. K. Volksbond,
afd. Schiedam.
Door Burgemeester en Wethouden
gemeente is aan de leden van den Raa
volgend schrijven gericht
Wij hebben de eer u mede te deel®1^
dat, nu mej. J. J. van Driel, hoofd
openbare meisjesschool alhier, zich bij s^r®3
tot den raad gewend heeft om eervol 0l)t
slag uit genoemde betrekking, met ing®110
van 1 Januari a.s., wij het in 't belang
het onderwijs gewenscht achten, dat
benoeming van een plaatsvervangend b°°
aan die school waarvan de voordra®
door ons reeds aan den raad werd ioge
diend worde verdaagd totdat in de vaca
ture van hoofd dier school zal zijn voorzi®"'
Om die reden is de benoeming van he'
plaatsvervangend hoofd in de aanst. raa('s'
zitting niet aan de orde gesteld.
Door Burgemeester en Wethouders )S
opgemaakt de voordracht ter benoemi"?
van twee onderwijzeressen 3e klasse aa"
de 2e openbare tusschenschool en van e®"
onderwijzeres 3e klasse aan de 3e op®n'
bare kostelooze school.
Voorgedragen zijn voor de 2e openba^
tusschenschool (vacature-Velts), 1. mej.
Jonkman, volontair-onderwijzeres te R°*'
terdam, 2. mej. S. Dura, volontair-onder'
wijzeres te Rotterdam, 3. mej. Cl. Broeste'"
huizen, tijdelijk onderwijzeres te Delft.
Vacature-Vooren 1. mej. A. M. J. Prii>s'
volontair-onderwijzeres te Schiedam, 2. m®J'
S. Dura, volontair onderwijzeres te Rotte1'
dam, 3. mej. Cl. Broesterhuizen, tijdelijk
onderwijzeres te üeitt.
Voor de 3e openbare kostelooze school
1. mej. T. H. Korteweg, onderwijzeres
IJselmonde, 2. mej. S. Dura, volontaf'
onderwijzeres te Rotterdam, 3. mej. C'
Broesterhuizen, tijdelijk onderwijzeres te
Delft.
Tot lid van het Roomsch-Katholiek par"
chiaal armbestuur alhier, in de vacature door
hei overlijden van den heer A. J. KramerS
ontstaan, is benoemd de heer M. J. Wol'
terlood.
Op verzoek vestigen wij de aandacht op
achterstaande advertentie, waaruit blijk1'
dat de te dezer stede zoo gunstig bekend®
Okhuijsen aanst. Woensdag-avond in de"
Olficierentuin eene soiree zal geven.
Gedurende de afgeloopen week zijn d®"
Nieuwen Watei weg ingekomen 131 schepel'
en 2 bijleggers, waarvan 12 zeilschepe®'
Hiervan waren bestemd voor Rotterdam 12-'
en voor Vlaardingen 2.
In hetzelfde tijdperk van 1895 kwamel!
binnen 105 schepen, waarvan 6 zeilschepen
hiervan waren bestemd voor Rotterdam ld'
Tot op heden is het aantal binnengekomen
schepen 529, metende 567.962 netto regist®1"
ton, grooter dan tot op gelijken datufl1
in 1895.
Het gezelschap Japansche postambtenaren'
dat, blijkens een bericht uit 's-Gravenhag®'
Vrijdag in de residentie vertoefde, brad1^
Zaterdag een bezoek aan Rotterdam.. ZÜ
bezichtigden hst Post en Telegraafkantoor
en maakten een rijtoer door de stad.
Zaterdag-middag is ingebroken in e®"
monsterzolder van een pakhuis in de P®'1'
kaanstraat te Rotterdam, toebehoorende
de firma Wm. Muller aldaar. De straatde®1
stond open en zoo kon de dief gemakkelijk
boven komen. Hij opende de deur van dee
monsterzolder met een valschen sleutel ®n
verschafte zich toegang in het kantooftje
van den granenbaas, door het inslaan va®
een ruit in de glazen deur. In het kantooi 'je
brak hij de lessenaar open en stal daaru'*
een bedrag van f600 aan bank- en mun*"
papier en eenig zilvergeld. De dief is onb®'
kend gebleven.
De gewone maandelijksche vergadering der afdeeling
Schiedam van den Ned. R.-K. Volksbond, door kerke
lijke feestdagen uitgesteld, werd Zondag-middag in de
laai der Officieren-Vereenigiug gehonden. Bij afwezig
heid van den voorzitter, den heer C Willeman, door
Bondszaken verhinderd, werd de vergadering door den
vice-president, den heer H. J. Rebers, geleid, die ze
met gebed opende. Nadat daarna het harmonie-orkest
zijne opwekkende tonen had doen hooren, werden de
notulen door den 2n secretaris gelezen en onder ap
plaus goedgekeurd.
Namens de commissie van verificateurs werd daarop
door den verificateur Combrink verslag uitgebracht. Zij
had alles in goede orde bevonden, maar veroor
loofde zich toch, onder dank aan den penningmees
ter voor zijn moeilijke taak, den wensch uit te spre
ken, dat voortaan rekening en verantwoording op den
tijd, in het reglement voorgeschreven, zou worden uit
gebracht daardoor zou veel kwaadsprekendheid geweerd
worden. De commissie moest verklaren, geen geld in
kas gevonden te hebben. Hoe dit mogelijk was, waar
toch 'a wekelijks minstens f 47 ontvangen werd, kon
spr. verklaren door de mededeeling, dat alleen het
Bondsgebouw een uitgaat van f40 per week vordert
bniten het onderhond. Wanneer de leden, die gewoon
zijn toch iets in de week te verteren, hun penningen
in het Bondsgebouw besteedden, zonden zij daardoor
de fiondskas steunen.
Daarop was het woord aan den voorzitter der kalk
en steenbewerkersafdeeling, Dirks, die mededeelde,
dat Zondag 25 October, 's middags 1 are, in het Bonds
gebouw eene propagande-vergadering van de vakafdee-
ling kalk- en steenbewerkers zon plaats hebben( waarin
de heer Van Rijswijk, voorzitter der Rotterdamsche
Bondsafdeeling, als spreker zal optreden. Tot die
vergadering hebben toegang het hoofdbestuur, de be
sturen der vakafdeeling en beoefenaars van het vak
en van de aanverwante vakken, ook zij die nu geen
lid zijn van den Volksbond. Spr. verwachtte een groote
opkomst tot die vergadering, waarin hij ook zelf een
woord zou spreken over de algemeene kwaal, die den
vooruitgang der vakbelangen in den weg staatde
zenuwachtige gejaagdheid van onzen tijd.
Vervolgens besteeg den katheder de voorzitter der
vakafdeeling sigarenmakers, Groenewegen, meesterknecht
op de fabriek van den heer Willeman. In duidelijke
bewoordingen zette hij de beginsel-kwestie uiteen, die
tot het ontslag van het elftal werklieden van den heer
Willeman had geleid. Terwijl de Volksbond de verbete
ring van den werkman beoogt, zoekt de Sigarenmakers-
bond den ondergang van den werkman. De werkstaking
te Amsterdam, niet begonnen om hooger loon, maar
tot inwilliging van den onmogelijken eisch van Bonds-
fabrieken" had 't bewezen. Het socialisme zoekt werk
stakingen waarbij niet te winnen valt en stelt daarom
onmogelijke eischen. Als een kenmerkend trekje van
hetgeen het socialisme beoogt, deelde spr. mede dat
de persoon die het elftal ontslagenen leidt en die op
de fabriek (waar hij op aandringen van zyn broeder was
geplaatst), getuigde zich sterk te gevoelen en niet te
zullen zwijgen, den wensch uitsprak dat ieder werk
man slechts éen rijksdaalder zou verdienen, dan tou de
socialistische propaganda niet tegengewerkt worden.
Spr. merkte op, dat de gebleven werklieden niet evenals
de ontslagenen volop tijd hebben om in couranten te
schrijven en ook niet in vergaderingen willen verschij
nen, waar zij overschreeuwd worden maar meende hier
in 't licht te moeten stellen dat de strijd niet is tegen
neutrale vereenigingen, maar tegen een Bond, die zich
doet kennen in het woord: ,elke eigendom is diefstal"
en vraagt of een patroon niet in zijn recht is een onder
geschikte die zulke beginselen belijdt, weg te zenden.
Spr. waarschuwde tegen dien Bond die niet anders dan
het ongeluk en bederf van den werkman op 'toog
heeft, zooals de rede van den socialist Boerkool te meer
heeft bewezen die Bond wil den strijd, hij wil den
toestand van den werkman minder maken, hem minder
doen verdienen, om hem des te gemakkelijker ontvan
kelijk te maken voor het socialisme, dat vooral onder
de sigarenmakers macht krijgt.
In dien Bond openen zich nier de oogen, maar gsan
zij dicht: een 11-tal wordt blindelings geleid door éen
persoon, zij moeten in regen en koude staan om het
hart der voorbijgangers te vermurwen en oppositie te
wekken tegen den heer Willeman, en mogen zelfs niet
met de geblevenen spreken. De beroemde pater Mon-
trefeltro zegtwie zich uit de windsels van den gods
dienst rukt, valt in den ijzeren keten van Satan. Dit
zien wij ook weder bevestigd door deze werkstaking.
De band die ons met den Adviseur verbindt, is maar
e«n zijden draad, die, als men ket wil, altijd kan
verbroken worden; maar die menschen, voor hetmee-
rendeel net en fatsoenlijk, zijn als met een ijzeren
keten aan hun leider verbonden. Spr. waarschnwde tegen
een Bond als door hem werd geschetst. Hij heeft over
de fabriekszaken niet willen spreken, maar alleen de
werking van dien Bond in 't licht stellen. Daverend
langdurig applaus
De eerw. adviseur die daarna den katheder besteeg,
bracht den vorigen spreker die zoo juist duidelijk en
op zoo populaire wijze de werkzaamheid van den Sigaren-
makersbond in 't licht had gesteld dank, beamende dat
de bedoelde hoofdleiders het ongeluk van den werkman
zoeken, en stelde in 't lichi dat het hier geldt een
beginselstrijd of een patroon recht heeft een werkman
te ontslaan die lid is van een of ardere vereeniging.
Er is beweerd dat daardoor een schennis van het grond
wettig recht van vereeniging plaats heeft, welke be
hoorde gistraft te worden. Spr. noemt dit onwaar. Al
is het recht van vereeniging een natuurrecht en mag
staat noch particulier het vereenigen in het algemeen
niet beletten, tenzij dit strijdt met het welzijn van den
Staat, daarom schendt een patroon, die zijn knecht wegens
het lidmaatschap van een vereeniging ontslaat, dat recht
nietneen, die knecht behoudt dat recht, maar de patroon
kan hem, daarvan gebruik makende, niet gebruiken. Spr.
heldert dit op door een voorbeeldhet recht tot
trouwen kan niemand ontnemen, maar indien nn een
patroon een ongetrouwde knecht verlangt, schendt hij
dan dat recht Immers neen die knecht blijft vrij
te trouwenalleen de patroon kan geen getrouwde
knecht gebruiken'; zoo ook kan de patroon handelen
ten opzichte van het lidmaatschap van een vereeniging,
en de knecht moet dan kiezen ,of deelende patroon
heeft het recht zekere geschiktheid of eigenschap
in een knecht te vereischeu; wil hij een knecht die
geen lid is van een vereeniging, dit is zijn volstrekt
recht. Een andere vraag is het of een patroon in som
mige omstandigheden verstandig handelt, geen knecht die
lid is van een vereeniging te dulden dit kan niet in
't algemeen beoordeeld worden, maar behoort in elk
afzonderlijk geval te worden nagegaan. Principeel staat
echter vast, dat een patroon geen recht schendt door
het lidmaatschap esner vereeniging in zijn knecht niet
te dulden.
Een tweede gebeurtenis uit den laatstverloopen tijd
is de beweging onder de molenaarsknechts. Spr. moet
eerlijk bekennen, dat het hem spijt, die zaak zulk een
loop genomen heeft. In de beweging die weer is ont
staan, is de onderafdeeling molenaarsknechts van den
Ned. R. K. Volksbond niet erkend. Het spijt hem dat
die vergadering is uitgegaan enkel en alleen van de
molenaarsvereeniging „Eensgezindheid"; waarom werd
zij niet uitgeschreven, namens de beide bestaren van
Eensgezindheid en de molenaarsafdeeling van den
Ned. It. K. Volksbond. Al heeft Bpr. gewaar
schuwd tegen de neutrale vereenigingen in 't alge
meen; waar het algemeene belangen betreft, kunneu
wij toch met haar samenwerkenook hier had de
oproep van heide vereenigingen kunnen uitgaan, nn
treft de nieuw opgerichte afdeeling molenaarsknechts
van den Volksbond het verwijt, dat zij wegkruipt nu
er een nienwe beweging is ontstaande leden der
onderafdeeling zijn daarvan zelf de schuld wanneer zij
zich meer aaneengesloten hadden, zonden zij een kleine
maar zekere macht gevormd hebben, nu is de kroon
der onderafdeeling weggenomen. Wat is er nu onder
de bestaande omstandigheden te doen Aansluiten bij
de onderafdeeling molenaarsknechts en waar 't alge
meene belangen geldt, met Eensgezindheid'' hand aan
hand gaan, hetgeen geoorloofd is. Terugkomend op
hetgeen Groenewegen had gezegd, uitte spr. den wensch,
dat de Bondsleden door het zijden koordje zóo aan den
adviseur zouden verbonden zijn, dat het nagenoeg zoo
sterk zon blijk-n als de ijzeren keten waarmede de
anderen zijn vastgehecht. Krachtig applaus
Daarop sprak het bestuurslid Marrevee in 't belang
van de commissarissen van orde over het vertoonen
van het Bondsinsigne bij het binnenkomen der zaal,
en spoorde hij de leden aan dadelijk hnnne plaatsen
in te nemen, daar het blijven staan den toegang ver
spert, en de ingang volgens een politiewet vrij most
blijven, welke opmerking spr. op de hem eigene wijze
met eenige dichtregelen besloot.
De Voorzitter bracht daarop dank aan den eerw.
adviseur en den vorigen spreker en had verder nog
eenige mededeelingen te doen Woensdag-avond 9 ure
zal in het Bondsgebonw eene vergadering van de vak
afdeeling molenaarsknechts wordeu gehouden. Zondag
8 November is in de parochiekerk van O. L. Vrouw
Visitatie ten 10 ure een H. Mis voor de Bondsleden.
Dien dag zal ook de Algemeene H. Communie plaats
hebben. Des avonds 8 nre is er een feestvergadering,
waarin de zeereerw. hooggel. heer prof. J.V. de Groot,
leeraar aan de universiteit te Amsterdam, als spreker
zal optreden {applaus). Dinsdag-avond 7 ure is er een
vergadering van de vakafdeeling brandersbedrijf en
aanverwante vakken Verder wees spr. op het ver
dienstelijk werk tot verspreiding van goede lectuur
de St. Willibrordns-Vereeniging (de afleveringen a
3 ets. zijn bij het bestuur te verkrijgen); verder
deed hij mededeeling van het overlijden van het
bondslid Etman en toonde hij aan, dat de inkomsten
van het busje »Hulp in nood" strekken tot betaling
der contributie van leden, die door werkeloosheid daartoe
niet in staat zijn.
Daarop werd nog het woord gevoerd door den mo
lenbaas Juff'ermans over de zaak der molenaarsknechts.
Spr. betreurde het, dat de jeugdige onderafdeeling van
den Volksbond, die aanvankelijk zulke goede vruchten
had opgeleverd, niet definitief georganiseerd was en de
leden niet meer ter vergadering waren opgeroepen, en
gaf als zijne meening te kennen, dat de katholieke
molenaarsknechts zich in de vakafdeeling van den
Volksbond krachtig moesten aaneensluiten. Een
algemeene werkstaking kon, volgens spr., niet plaats
hebben, maar voor een gedeeltelijke staat hij geen
borg. Op de bekende vergadering hadden juist de
leden van den Volksbond den toon aangegeven en had
een lid van den Volksbond de gewraakte punten be
sproken, die zullen worden opgeheven. Nu de kracht
van den Volksbond deze week is gebleken, wekte spr.
op in de aanstaande vergadering op Woensdag bijeen
te komen, betoogend dat de samenwerking met de
neutrale vereeniging noodzakelijk is.
Het bestuurslid Van Hees beaamde, dat beide ver
eenigingen tot eenzelfde doel kunnen samenwerken en
stelde in 't licht, dat men geen lid zon kunnen zijn
van beide vereenigingenin beide vakvereenigingen
kunnen punten besproken worden, die lijnrecht tegen
over elkaar staan. Spr. wekte dus de betrokken vak
beoefenaars op, niet toe te treden tot de nentrale
vereenigiDg „Eensgezindheid", maar wel tot de vakaf
deeling van den Volksbond.
Daarop werd de vergadering door den Voorzitter op
de gebruikelijke wijze gesloten.
Door het harmonie orkest „St. Ambrosius" werd
gedurende de vergadering nitgevoerd marsch
Schwalbemazurka Micheline, wals la belli ,all;
geoise en marsch Fraternité. Het herhaald aPP
toonde dat „St. Ambrosius" ijverige werkzaam -s
tot opluistering der vergadering op den rechten I
werd gesteld.
