Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Sen zonderling paar.
20ste Jaare.
bureau jföofersfraaf 50.
JtERSTE blad.
Zondag 18 Juli 1897.
No. 5844.
een Leeraar in Mteeïenen.
Leeraar in geschiedenis en aardrpsMe.
PRIJS TAN DIT BLAD:
^*°or Schiedam per 3 maanden
Franco per post door geheel Nederland
Aizonaerlijke Nommers
PRIJS DER ADYERTENTIËN:
Van 16 regels /O.CO
Elke gewone regel meer-0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
bPFXClEELE BERICHTE^
Openbare Aanbesteding.
Donderdag 22 Juli a.s., zal door
dam EiIEESTER EN Wethouders van Schie
ten ,°Penbaar worden aanbesteed, volgens
j, ek no. 43.
beton* -le»sen van een riool van ceinent-
n ln de Dwarsstraat te Schiedam,
bèta?' bestek is van af 13 Juli a.s. tegen
Verjj'% yan f0.75 ter gemeente-secretarie
der ri^baar en ligt ter inzage aan het bureau
^gemeentewerken.
^wijzing ter plaatse geschiedt op Dins-
Juii 's voormiddags ten 11 uur.
Urgerneester en Wethouders voornoemd
VERSTEEG.
De Secretaris,
VERNÈDE.
'W
Sc)l.an de BURGERAVONDSCHOOL te
a s iledam worden gevraagd om met den
O'euwen cursus in functie te treden
l^ntal wekelijksche lesuren 4. Jaarwedde
Per wekelijksch lesuur.
wekelijksch lesuur, Jaarwedde f 50.
°''icitatiestukken vóór 25 Juli a. s. te
d®n aan den Burgemeester.
6 verkiezingen voor de Tweede Kamer
j r Staten-Ger.eraal, op zoo verrassend
®Orstellende wijze voor de behoudende
dart^en geëindigd, hebben opnieuw de aan-
^acbt doen vestigen op een leemte in onze
i^^etgeving bij deze gelegenheid opnieuw
4 licht getreden. Het is ook bij deze
bezingen maar al te duidelijk gebleken,
Feuilleton.
.Den vorigen herfst; bij gelegenheid van
studiereisje in het westen van Engeland,
dj'3 ik zoo gelukkig, een zeer merkwaar-
ge geschiedenis te vernemen, die daar
2 11 plaats gehad. Dit verhaal trof mij zoo-
Ve6ri dat ik besloot, ofschoon ik wel beter
(jHrtroiiwd ben met het penseel dan met
Pen, het op te schrijven, want naar miin
®ening js het het feit op zich-zelf belang-
a genoeg, zonder letterkundige opsieringen.
Znii P.. ^at mij» lezers dit met mij eens
ba ZÜn' en ZÜ' terwiHe van het ver-
0 al zelf, mijn ongeoefendheid in het schrijven
het hoofd zullen zien.
iet dorp R.j waar ik gelogeerd was, en
aar de bovengenoemde merkwaardige ge-
Urtems plaats ha:s een der liefste
dat er duizenden stemmen in den lande
worden uitgebracht, die onder zeker opzicht
doelloos zijn, daar zij er niet toe leiden een
candidaat van de richting waarop ze worden
uitgebracht, eene plaats in 's Lands raads
zaal te doen innemen.
De bepalingen van onze kieswet, die al
leen die candidaten gekozen verklaren, welke
in een bepaald distict bij eerste stemming
de helft plus een der geldig uitgebrachte
stemmen of bij herstemming de meerderheid
der geldige stemmen op zich vereenigen,
maken dat honderden stemmen niet tot hun
recht komen. De uitslag van bijna iedere
verkiezing leert dan ook, dat wanneer men
het aantal stemmen door de voorstanders
van eene staatkundige richting uitgebracht,
te zamen telt, het niet in verhouding staat
tot het aantal zetels door die richting ver
kregen.
Vele katholieke bladen, inziende dat het
tegenwoordig kiesstelsel grrn recht doet
wedervaren aan de sterkte der verschillende
partijen, bepaaldelijk der katholieke, dringen
aan op evenredige vertegenwoordiging.
Onze partij telt thans 22 vertegenwoordi
gers in de Kamer, terwijl zij volgens het aantal
kiezers, die ruim een derde van bet totaal
der stemmen uitbrachten, recht zou hebben
op 35 van de 100 zetels.
Het katholieke blad Kanton Oosterhout
pleit daarom o. a. op de volgende wijze
voor bedoeld kiesstelsel
Daar nu zoo gaat het blad voort
door ons bij eerste stemming en door eigen
kracht stellig niet meer dan die 22 zetels
kunnen worden veroverd, en daar wij bij
herstemmingen,'! dank ZÜ bet anti-papisme»
ook voor het vervolg op geen enkelen zetel
kunnen rekenen, staat het te vreezen, dat de
schreeuwende ongelijkheid, waardoor wij
maar een vijfde der zetels bezetten, terwijl wij
recht hebben op een derde zal worden be
stendigd.
Daartegen is, nu eenmaal is gebleken, dat
plekjes die men zich kan voorstellen. Volgens
»Kelly" bestaat de bevolking uit 190 zielen,
maar ik had gedacht, dat het aantal nog
geringer was. Ik veronderstel echter, dat
er verscheidene veraf gelegen hoeven zijn,
sommige wel mijlen ver weg, die toch tot
de gemeente behooren, en dat daar ver
scheidene van de 190 verblijf houden. In
het dorp zelf, het hoopje huizen rondom
de kerk, dat het middenpunt van alle leven
en beweging vormt, kan nauwelijks een
derde gedeelte van dat getal wonen.
Het dorpje is zoo klein, en ligt zoo ver
van den grooten weg, dat men het alleen
bij toeval ontdekt. Het is geheel verscholen
in een hollen weg, en is aan de eene zijde
slecht te bereiken langs een voetpad, dat
's winters gewoonlijk onder water staat, en
aan de andere langs een zeer ruwen, ge-
brekkigen rijweg. Is men er eenmaal, dan
is het eerste wat in het oog valt, de kerk.
Deze heeft twee merkwaardige eigenschap
pen. Ten eerste staat zij midden in een
pachthoeve en kan men er slechts komen
door den tuin of den veestal van den pachter
en vervolgens is zij, ondanks haar kleinen
omvang, zeker de langste kerk in verge-
I lijking van haar breedte, die er bestaat
de liberalen antirevolutionairen, en de anti
revolutionairen liberalen boven ons de voor
keur geven, maar één middel, en dat middel
is evenredige vertegenwoordiging. Is die
ingevoerd, dan krijgen wij van zelf waarop
wij recht hebben, dan behoeven de brave
antirevolutionairen niet meer de trouw van
eerlijk man te schenken, dan behoeven er
geen bondgenootschappen te worden gesloten,
waarvan wij, omdat wij eerlijk zijn, de
dupe worden.
Laat ons daarom in pers en vergadering
ijveren voor proportioneele vertegenwoordi
ging. Er zijn wij ontveinzen het ons niet
aan dat stelsel bezwaren verbonden, maar
die bezwaren zijn uit den weg te ruimen, en
indien bij de overige partijen nog niet alle
gevoel voor billijkheid afgestompt is, moeten
ook zij zich in beginsel voorstanders verkla
ren van een systeem, waarbij het swum cui-
que, elk het zijne, toepassing vindt.
Maar niet enkel van Katholieke, ook van
liberale zijde wordt erkend dat de evenredige
vertegenwoordiging het eenige middel is om
een Kamer te verkrijgen, die werkelijk de
bevolking in haar onderscheiden schakeerin
gen vertegenwoordigt en niet afhankelijk is
van de toevallige opeenhooping of verstrooiing
der onderscheiden groepen.
Het liberale Handelsblad betoogde in een
tweetal artikels de wenschelijkheid der
evenredige vertegenwoordiging.
Verder komt in de pas verschenen afleve
ring van de Vragen des tijds een artikel
voor van mr. J. A. van Gilse (den metéén
stem meerderheid gekozen afgevaardigde
voor Sneek) handelend over de verkiezingen
en geschreven toen nauwelijks de afloop der
stemming van 15 Juni bekend kon zijn. Het
bespreekt dan ook hoofdzakelijk de voorbe
reiding tot de jongste verkiezingen, en het
geschipper en gescharrel, het geknoei en
gekonkel, dat daarbij vertoond werd, geeft
den schrijver de volgende conclusie in de pen
Wat het publiek geknoei bij de ver-
eigenlijk lijkt zij veel op een lange
schuur met een vierkanten schoorsteen,
meer is de toren niet.
En toch is er iets aardigs, iets dat het
oog weldadig aandoet in dit grauwe, een
voudige, slecht geëvenredigde gebouwtje.
Het past volkomen bij zijn omgevingde
hoeve, de hutten, de beek, die er vlak langs
stroomt, en die door de dorpelingen Drivier"
genoemd wordt, de ganzen, schapen en koeien,
en de geheele afwezigheid van uitzicht.
Overal groen, waar men kijkt. Geen huizen,
behalve het aardige groepje rondom de
kerk, geen landschap in de vertealles
ingesloten door de heuvelen, die de valei
omringen.
Aan een neef van den predikant heb ik
het volgende verhaal te danken. Hij wan
delde dikwijls mede, als ik buiten ging
i schilderen, en vertelde mij allerlei belangrijke
geschiedenissen onder het rooken van ontel
bare pijpjes. Ik laat hen hier volgen,
zooveel mogelijk met de woorden van den
predikant.
»Ziet gij die hut daarginds wel?" vroeg
hij, naar een hoek van het veld wijzend.
Ik knikte toestemmend.
»Daar is een merkwaardige geschiedenis
kiezingen betreft is er, naar mijne innige
overtuiging, een redmiddel: 'tis de toepas
sing der evenredige vertegenwoordiging.
Daarbij is aan elke partij, aan elke richting
op de samenstelling der vertegenwoordiging
de invloed verzekerd, waarop zij naar de
sterkte van haren aanhang aanspraak heeft.
Tot immoreele bondgenootschappen, als
nu weder tusschen roomschen en anti-re
volutionairen, tusschen conservatieven en
ijveraars voor sociaal politieke hervormingen
gesloten, bestaat daarby noodzaak noch
aanleiding. Een zuivere beginselstrijd is
mogelijk; de partijen behoeven niet meer
bovenal haar kracht te zoeken in het be
lasteren harer tegenstanders, en een partij
met zoo sterken aanhang, als de christelijk-
historische bij deze verkiezing getoond heeft
in het geheele land te bezitten, kan een
aan haar stemmencijfer evenredig deel in
de volksvertegenwoordiging verkrijgen en
wordt niet meer, gelijk thans bij de her
stemmingen voor de moeilijke keus geplaatst
tusschen de clericalen en de liberalen van
verschillende nuanceering, die beiden haar
ongeveer even onsympathiek zijn en die zij
door hare gedwongen keuze en in strijd
met hare denkbeelden tot de meerderheid
maken, welke gedurende vier jaren haar
stempel drukt op de Regeeringen de wetten
waaraan het geheele volk heeft te gehoor
zamen.
Dit alles verdwijnt met de toepassing der
evenredige vertegenwoordiging. Mochten het
erbarmelijk geknoei en de beginsellooze
bondgenootschappen, waartoe ook weer de
voorbereiding dezer verkiezingen hebben
aanleiding gegeven, de publieke opinie in
Nederland de oogen openen voor de nood
zakelijkheid der invoering van een evenredig
kiesrechtVoor de publieke moraliteit is er
geene hervorming dringender dan deze.
Zoo blijkt dus, dat het tegenwoordige
kiesstelsel zoowel van liberale als van ka
tholieke zijde veroordeeld wordt. Meer en
aan verbonden," ging hij voort. ïGeen le
gende, maar een waar verhaal. Voor de
waarheid kan ik instaan, want ik heb
meegeholpen bij de ontdekking. De hoofd
personen waren een paar oude menschen
die daar woonden de zonderlingste lieden,
die ik ooit gezien heb.
»Ik wou dat gij hen gekend hadt. Gij
zoudt hen zeker het leelijkste paar van
Engeland gevonden hebben, en tevens het
meest teruggetrokkene en onvriendelijke
paar. Al de zestien jaren, dat zij in de hut
woonden, hebben ze nooit een van hun
buren gevraagd binnen te komen."
»Hm 1 Zeker kluizenaars," meende ik.
»Juist. Er was echter een kleine veront
schuldiging voor hun atkeerigheid van alle
gezelschap Beiden leden aan een ernstige
kwaal. lie vrouw was stokdoofde man
was stom. Toen zij pas hier kwamen
zoowat achttien jaar geleden deed mijn
oom, die, zooals gij weet, toen predikant
was, zijn best om iets anders omtrent hen
te weten te komen. Hij vernam slechts
weinig, en dat weinige was zeer gewoon.
(Wordt vervolgd
NIEUWE SCHIEDAM COURANT
