Nationale Vergadering geweest is het aan
vaarden van zelfbestuur, mits de Turksche
troepen het eiland verlaten. Voorts werd de
naam, «revolutionair comité" veranderd in
«Nationale Vergadering der Kretenzen", en
werd de vlag van Creta vertoond een zwart
op witten grondmet, in het vierkant aan
de stokzijde bovenaan, eeu wit kruis op
een blauw veld. Deze vlag werd, na
door den bisschop van Retimo gezegend
te zijn, op het Arcadia-klooster geheschen,
waar in 1866 de opstandelingen zich in de
lucht lieten springen. Stakianaki heeft de
admiraals kennis gegeven van de besluiten
door de Nationale Vergadering genomen.
De Volksraad in Transvaal heeft de
regeering met algemeene stemmen ge
machtigd om met de Portugeesche autori
teiten de komst van de Kalfers naar de
goudmijnen te regelen en gemakkelijk te
maken. Alle beperkende bepalingen naar
aanleiding van de veepest zijn ingetrokken.
Naar uit Johannesburg aan de Times
wordt gemeld, is de uitslag van het dyna-
miet-debat in den Transvaalschen Volksraad
daar ongunstig ontvangen. Men twijfelt
aan den ernstigen wil van de regeering om
de concessie aan de dynamiet-mautschappij
in te trekken of den prijs flink te verlagen.
De .conservatieve leiders van den Volksraad
blijken het aangenomen besluit Dinsdag in
de woning van den President te hebben
vastgesteld. De beraadslaging in den Volks
raad eindigde met een scène, waarin de
conservatieven aan Joubert verweten, dat
zijn verzet tegen het dynamiet-monopoiie
slechts een poging was om stemmen te
winnen bij de aanstaande presidentsver
kiezing.
Volgens een telegram uit Johannesburg
aan de Standard and Digger News heeft
de Volksraad den Uitvoerenden Raad opge
dragen een reglement op te stellen, waar
door het in dienst nemen van inlandsche
werklui aan de mijnmaatschappijen gemak
kelijker wordt gemaakt. Dit gevolg
van het bezoek van Leyds te Louren$o,
Marquez is zelfs, naar beweerd wordt, van
meer beteekenis dan de vernietiging van
de dynamiet-concessie.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Schiedam, 8 November 1897.
Ned. R. K. Volksbond,
afd. Schiedam.
St. Willibrordusfeest.
Rede van pastoor Poelhekke.
Het bestuur der afdeeling Schiedam van
den Ned. Brood-, Koek- en Banketbakkers-
bond verzoekt ons te melden, dat door
buitengewone omstandigheden de lezing van
deu heer Marlet niet oy morg-n, Dinsdag,
maar op Woensdag aan si., 's avonds 7-£ ure,
zal plaats hebben.
Gisteren-ochtend 8| ure is de 10 jarige
C. Zonneveld aan de Lange Haven nabij
de Koemarkt, door te struikel eu over een
meerring, te water geraakt.
De knaap werd door den tapper B. Was-
man met een dreg op het droge gebracht.
Heden-ochtend 81/* ure is de 30-jarig®
spoelinghaler H. Jansen, wonende te Over*
schie, door het uitschieten van den vaarboo®
in de Buitenhaven van zijn schuit te wat®r
geraakt. Hij werd, gelukkig, spoedig doof
C. J. van der Velden en M. van den Bef?
gered.
Gedurende de vorige week zijn de®
Nieuwen Waterweg ingekomen 129 schep?®
waarvan 10 zeilschepen. Hiervan ware®
bestemd voor Rotterdam 125 en voor Schi®*
dam 4.
In hetzelfde tijdperk van 1869 kwame®
binnen 128 schepen, waarvan 7 zeilschepe®-
Hiervan waren bestemd voor Rotterdam 123"
Tot op heden is het aantal binnengekom®»
schepen 313, metende 371,591 netto reg's'
ter ton, meer dan tot op gelijken daU®®
in 1896.
Aan den Heyschendijk te Oud-Charl<®s
wordt voor rekening van de Pure Oil Col®*
pany, gevestigd te Hamburg, een nieuwe
petioleumtank gebouwd. Zaterdag-ochtend
hebben de daaraan werkzaam zijnde scheeps*
klinkers, ongeveer 30 man, het werk ge"
staakt, omdat zij van oordeel waren, da'
de stellingen waarop zij werken moestent
te zwak waren en zij daarom voor ong®'
lukken vreesden.
De opzichter van het werk, een Ameri'
kaan, die hun meening niet deelde, heef'
echter, toen de poiitie er zich mee be
moeide, beloofd, die stellingen beter te zulle®
voorzien.
In afwachting hiervan besloot het werk
volk het werk tot Maandag-ochtend neder
te leggen.
Men meldt aan het R. N. uit Kapel'®
a/'d IJsel
Vier dames maakten Donderdag een toch'
per rijwiel van Rotterdam naar hier-
Even buiten de kom oazer gemeente
had een der dames het ongeluk te vallen;
de tweede, die dicht achter haar was, vie'
over haar heen de derde wist aan he'
gevaar te ontsnappen en de vierde reed
van schrik in 't water. Na verschillende
mislukte pogingen slaagde de drenkelinge
er in aan de overzijde van het water aa®
wal te komen, waardoor zij aan een wisse®
dood ontsnapte: Deze dame is.moeder
van drie kinderen beneden de zes jaar'
Haar fiets werd met inspanning van ali®
krachten na veel moeite op het drog®
gehaald.
De vriendelijke echtgenoote van onze®
burgemeester nam de haar geheel onbekend®
druipende dame liefderijk in haar huis opi
verschatte haar droge kieeren en verzorgd®
haar tot een rijtuig haar naar Rotterda®1
terug kon brengen.
De gemeenteraad te Hillegersberg besloot
tot aankoop der oude pastorie en erf, tot
vergrooting van het raadhuis. Bij ee»
bestaande instelling zal het bedrag voor de»
koopprijs en de kosten der aan te brenge»
verbeteringen worden geleend.
Voorts zijn bij den gemeenteraad i®'
gekomen twee aanvragen om concessie»
en wel
le. Van den heer J. de Haas aldaar, to'
daar•stelling van een centraalstation ten einde
de gemeente van electrisch licht te voor
zien
2e. Van de Nederlandsche Gasgloei-
maatschappij tot oprichting eener watergas*
fabriek.
Werd besloten beide aanvragen in hande®
te stellen van den heer J. C. Snijders, pro
fessor aan de Polytechnische schol te Delf'»
met verzoek daaromtrent verslag uit
brengen.
Volgens nader bericht van de Sch. Crt-
gaai. de reeders van Vlaardingen eers'
neden, Maandag, per sleepboot van de®
heer Fop Smit de haringvisscherij op d®
kust in oogenschouw nemen.
De reeders, die de vorige week met be
doelde sleepboot vertrokken, waren gee®
reeders van Vlaardingen, maar van Maaslui®'
Ter viering van het patroonfeest van St. Willibrord
waren Zondag-avond d leden der lloodsaldeeliug met
heeren donatenrs vergaderd in de zaal eer Officieren -
Vereenigiug, die geheel bezet nas (Nagenoeg al de
eerw. heeren geestelijken der verschillende p roch ën
vereerden de vergadering met hunne tegenwoordigheid.
De president, de heer C. Willeman, de vergadering
openend, getuigde met vreugde, dat ook nu weder het
patroonfeest met alle opgewektheid kerkelijk was ge
vierd. Daardoor toonden de Bondsleden zich dankbaar
voor de hulp en steun door deu H. Willibrord aan den
Bond verleend, en getnigdeu zij, dat zij in dien steun
voortdurend hunne kracht en sterkte vinden. Voor
die krachtige openbaring van katholiek geloof, bracht
spr. oprechten dank. Den eerw. heeren geestelijken
bracht hij hartelijk dank voor hunne vcreerende tegen-
woordighed, inzonderheid den zcereerw. pastoor Poel-
hekke, die zich bereid had verklaard in deze vergadering
het woord te voeren. Had pastoor Poelhekke dooreen
eerste bezoek in de Bondsvergadering reeds zijn liefde
voor den werkman getoond, door zich bereid te verklaren
in deze vergadering als spreker op te treden, deed hij
der Bnndsafdeeling opnieuw zijne sympathie blijken
daarvoor bracht hij hem den dank der veigadering.
Voor de eerate maal vertoonde het bestnur zich thans
weer voltallig aan de vergadering spr. zon niet uit
weiden over de zaken die vervlogen zijn, maar hij
bracht dank voor de sympathie aau het u tredend be-
ituur betoond door dat btstuur een blijk va> verirouwen
te geven, getuigden de leden, dat zij prijs stelden op
orde, recht en tucht Het nieuw gekozen bestuur, zou
met hart en ziel werken aan den groei en den bloei
der Bondsafdeelingmaar het vertrouwde, dat ook allen
daartoe met dat bestnur zouden samenwerken en alle
tweedracht zon wijken. Mocht dit feest er toe bijdragen
om den broederband nanwer aaneen te snoeren en de
onderlinge liefde te a erken, dan zou zeke, de vereeni-
ging groeien en bloeien en de gcweuschte vruchten
opieveren.
Nadat het krachtig applaus der vergadirirg de in
stemming met het hanewoord van don p-esiileut had
vertolkt, werd door de Zaugafdeelir.g ,,Pt. Cecilia" het
Bondslied uitgevoerd, waarna zij „Holland glorie" tot
aller genoegen ten gehoore bracht.
Daarna bracht, het harmouie-orkcst »St. Ambrosius"
eenige nummers ten gehoore, die de opgewekte feeste
lijke stemm ng met weinig vei hoogden.
Toen de laaste feesttonen van »St. Anibroiius"-orkest
hadden weerklonken, besteeg de zeereerw. heer Poel
hekke onder appl.ua den katheder:
Veertien dagen geleden had apr. nog eens het voor
recht gehad eenige oogenblikken te vertoeven in ee u
der oudste schoonste bouwwerken door de midden
eeuwen op Nederlandschen bodem, gesticht, de heer
lijke kathedraal van 6t. Jan te 's-Hertogenbosch. GeeD
kerk is zoo geschikt om te biddi a en te mijmeren als
deze aloude dom. Nadat spr. nog eens de geliefde
plekjes, reeds in zijn jengd bezocht, had rondgegaan
en voor het wonderdadig beeld der „Zoete Lieve Vrouwe'
een poos had neergeknield, zette spr. zich in een hoekje
om eenige oogenblikken te bidden en te mijmeren,
zooals men daar van zelf doet. Dan weidt het oog door
die breede beuken, bewondert die onbegrijpelijke ver
smelting van weeldeiigheid en regel, van teerheid en
kracht ;dan ontwaart men den geest die rij »t en zweeft in dit
gewelven ea langs de pijlers rijzen de gedachten omhoog,
hooger en hooger tot ver boven net aardsche, tot waar
ze ons wijzen en opvoeren naar den hemel. De heldere
Octoberzon, die met haar gouden stralen den weidsehen
koepel deed gloeien, toóverde wonderbare spelingen
van licht door de in half duister verscholen lijnen der
gewelven en wekte de sluimerende mysteriën der sym
boliek, die hier den levenloozeu steen heeft bezield.
Wanneer men zoo biddend en mijmerend dit grootsche
bouwwerk beschouwt, dan onsluiten zich voor den geest
de goude poorten der geschieden.s, dan gevoelt en be
seft men levendiger dau ooit, hoe deze grootsche kerk
gebouwen, waarachtig maatschappelijke bouwwerken zijn,
opgetrokken door mannen-vrouwen en kinderen voor
en nageslachten tot een heilig onsterfelijk doel vereend
dan ruisehen ons in de ooren de vermaningen van een
vroegere wereld van groot gelool en vurige liefdedan
is in deze geheele grootsebetempei vervuld van bloemen
geur en wierookwalmen, gebeden en verzuchtingen door
millioenen en millioenen uitgeademd; dan voeren ons
de gedachten naar het ver verleden, toen de stem van
St. A illibrord in deze streken weerklonk en het licht
des krnises de duisdernis van het heidendom verdreef.
De koesterende stralen van dat licht des geloofs heb
ben leven, vrijheid, geluk, algemeene w lwaart en
de hoogste beschav ng gebracht, het voortreffelijkste
wat de menschelijke hand en de menschelijke
geest kon vooortbrengen in het eenwentartend monu
ment der Christelijke kunst I En om dit monument
slingeren zich de weelderige ranken der historie, die
spreekt van lijden strijd en zegepraal, van zegepraal
vooral, want, terwijl in andere streken van het win
gewest van den H. Willibrord, die monumenten leven
loos, geroofd en geplunderd staan als zoovele ten hemel
schreiende protesten tegen den ingedrongen gruwel
der verwoesting, getuigt de St. Jan ook wei van lijden,
waar de storm der Hervorming ook binnen
hare muren een korten tijd ht eft gewoed, maar ook
van zegepraal, waar de Zoete Lieve Vrouwe hare oude
plaats op den troon der barm nartigneid hernam, de
Christus weer bezit nam van den troon der goddelijke
liefde. Het onverbasterd nageslacht rijkt de hand aan
de vrome vaderen en in jeugdige frischheid rijst de
middenetuwsche kathedraal naar de wolken; zelfs de
naneven der vroegere beeldstormers helpen mede tot
herstel van haten alouden luister, de vroegere haat en
afkeer hebben hun kracht verloren, bewonderd en
medegesleeptalsdienauevenzjjn door het schoone; en waai
Kerk hen nog niet heeft kunnen bewegen de waarheid
aan te nernen, trekt zij hen tot zich met de zoetste
banden, waar de waarheid en de goedheid samensmelten
in den lichtglans van het sehoone.
Waartoe deze dichterlijke ontboezeming voor ooren
daaraan niet verwendvoor eene vereeniging die
zich Volksboud noemt,en het ook werkelijk is Spr. zal
het zeggen met een bekend woord van den gevierden
redenaar, wiens welsprekend woord voor dezen avond
het bestuur den leden was toegedacat en wiens plaats
Mi door dienstvervanging als eenvoudig remplafaat
vervultDr. Schaepmau heeft gezegdvoor het volk is
het beste nog niet goed genoeg. Een echt vroom
middeneeuwsch woord, want ook de bouwmeesters onzer
kathedralen hebben bij het ontwerpen dier grootsche
bouwwerken aldus gedacht; maar spr. heeft daarmede
een hoogere bedoelinghij wil op dezen feestdag de
eervolle plaats aantoonen die de nuttige instelling der
Volksbonden inneemt in de groote beweging die zich
over de geheele beschaafde wereld openbaart, het einde
der negentiende eeuw karakteriseert eu zoo niet alle
voorteekeuen bedriegen, de zegepraal der Kerk helpl
v orbereideu.
En dan is de geschiedenis der St Jan in het klein
het beeld van hetgeen .n onze dagen is geschied en
geschieden zal; immers in het verleden ligt het heden
in het nu wat worden zal. Daar heeft men eenmaal
Christus verbannen uit zijn heiligdom en alles is leven-
lous en dor geworden, en eerst met den terugkeer
van Christus in Zijnen tempel is alles herleefd en tot
Hieuwen groei en bloei gekomen.
Zoo iB het ook gegaan in het maatschappelijk leven
der beschaafde wereldmen heeft Christus verjaagd
uit het leven der volkerenmen heelt de Kerk als
een verouderde instelling willen besahoewd zien haar
verleden miskend en gelasterd, haar de toekomst willen
versperren, men heeft haar dood verklaard. De weten
schap zou haar het werk uit de handen nemen, eens
tonen wat zij vermochtdat was de zoo hoog geroemde
wetenschap der staathuishoudkunde, die op zichzelve
van zoo groot nut, in ongeloovige handen verderfelijk
werkt; zij zou heel de wereld recht gelukkig maken
geen armoede zon meer heerschen, allen zonden wei
varen, allen genieten, een hemei op aarde hebben in
de plaats van den hemel hierboven, waarvan men het
bestaan ontkende.
En waarop is al die grootspraak uitgeloopeu Of
schoon men al cirea vijitig jaar bezig is den aardscheo
hemel te fabriceeren, is er nog niets van gezien. In
tegendeel in plaats van het hemeltje dat men beloofde,
is er een heiletje gekomen, want wanorde en haal, heeft
de Ke k altijd geleerd, behooren totjde bijzondere eigen
schappen der hel. De valsche dwaalleer dezer eeuw
het liberalisme, is door haar eigen innerlijke zwakheid
ineengezakt. Zich hooger voordoend dan zij was, zich
hooger doel voorstellend dan zij kon bereiken, een
program aankondigend, dat zij niet kon verwezenlijken,
heeft die dwaalleer bankroet geslagen en zij die de
Kerken dachten te begraven, staan zeL voor deu kuil-
Nu staan er twee wogen'tot herstel open Eenvoudig
eritenneu dat me. gedwaald he ft en de leidiug dei
wereld weer aan de Ketk overg- ven. Maar de Arnh
Courant heeft reeds gezegd dan men Uevor zou gaar
tot het socialisme d. u terugkeeeen tot hetgeen ma'f
al te zeer bekend is. Maar daarmede is dau ook d<
andere weg aangeduid langs weike het liberaii.-me een
schandelijke dood gaai sterven. Wat niet langs den
weg van oabe-jerkte vrijheid kan bereikt worden, wil
men nu door dwang verkrijgen'- de Staat, zorgend voor
voldoend onderwijs en dat de overeenkomsten tnssehen de
burgers nagekomen worden, moet alle kapitalen tot
zich trekken, de eenige kapitalist zijn, de kapitalen
exploiteeren ten voordeele van allen dan zullen allen
weer als broeders te zamen levenarmoede en ellende
zullen niet meer heersehen; de hemel zal gekomen zijn-
Maar het volk is deze proefnemingen moedehet
tracht zelf den hemel op aarde te bemachtigen met
den moed en de baldadigheid der wanhoop, al us met
alleen zich zelt in het verderf stortend, maar ook, in
dien God het niet vethoedt, de bronnen zeil van wel
vaart en geluk verwoestend.
En na de juiste plaats aan te wijzen, die de Katho
lieke Volksbonden in deu grooten wedstrijd innemen
Het ongeloof heelt de Kerk uit de maatschappij willen
verbannen, maar de toestand daardoor veroorzaakt,
eisuht juist voor het behoud van het maatschappelijk
leven de tusschenkomst der Kerk: of zonder de Kerk
geen maatschappelijke orde of door de Kerk reddding en
behoud. De Kerk siaat hier voor een groot en ge
wichtig werkmaar zij die reeds zoovele moei
lijkheden doorstaan heeft, zal ook deze groote kwestie
oplossen.
Tot ontwikkeling van deze stelling schetste spr. hoe
de Kerk in den aanvaug terughoudend, toen de dingen
zich nog niet zoo duidelijk hadden afgeteekend, toen
de tijd rijp was, tusschenbeiden kwamde Paua greep
in met machtige handdezelfde beginselen waarmede
de Kerk weleer een wereld van slaven tot vrije menschen
gemaakt heeft, past zij toe naar tijd en omstandigheden
eu onderneemt ue wedergeboorte der wereld.
Herinnerend dat Fuus Leo XIII bij zijn gouden
priesterjub.lee het eerst de werklieden tot zijn troon
toeliet, schetste spr. hoe de l'aus de ebns .elijke weder
geboorte der wereld beoogt duur den a 'i ld. De Kerk
en het Pausschap, door het ongeloof innen uit de
maatschappij, treden, dour do koniuku. poort weder
binnen en maken zich meester van lie eentrum der
operatie. Daarmede is een nieuw tijdpeider geschie
denis ingewijddit beteekent echter geen oorlog maar
vrede. De Kerk zal met zachte hand ee sociale kwestie
oplessen; de plaatsbekleeder van den Zoou des Timmer
mans zal de redder worden van het arbeidende volk.
„In den teiugkeer tot de christelijke t egmselen, sprak
de Paus tot de vertegenwoordigers van den arbeid, in
den terugkeer tot de ieeriugeu der Katholieke Kerk
en haar opperherder, daarin ligt de oplossing der
sociale vraagstukken die a zoo van nabij betreffen."
Het Wuord des Pausen verkondigt dat de beweging
reeds in vollen gang is en is het geen ijdele waan van
den dag, wanneer wij vertrouwen, dat zij zal leiden tot
de zegepraal. Het profetisch woord van den grooten
Pius IX zal bewaarheid worden ,Het iugenblik van de
overwinning der Kerk is aangebroken, als hare be
langen hand in hand zullen gaan met het volk.
Hoe dit zal gescüieden, daarvan kan niemand iets
ze,ïgen; maar dit weten wij, dat evenals de grootsche
kathedralen der middeneeuwen, duor de medewerking
van aLen werden gesticht, ook de nieuwe orde van
zaken door de medewerking van allen op den rots
grond aer Kerk moet worden opgetrokken. Dit
werk vordert sla alle groote werken tijd en inspanning
maar het is ook een groot werk den Cüristus Die uit
het leven der maatschappij is verjaagd, weder dat
geheel gecompliceerd maatschappelijk leven binnen te
vueren eu te doen regeeren en heersehen.
fi dit grootsche werk hebben ook de mannen van
den Volksbond een bescheiden deel; maar willen zij
hier werkelijk een God verheerlijkend monument op
trekken, dun werken zij met in het wild, maar in
gehoorzaamheid aau den Fans en de Bisschoppen, op
het voorbeeld van hun H Patroon, die meer nog dan
duor zijn zweet eu zijn tranen door zijne gehoorzaamheid
aan den Roomechen Paus, getuige zijn voortdurende
reizen naar Rome, hier die banier des Christendoms
heeft ingeplant.
Tot onderwerping aan den Bisschop en diens ver
tegenwoordiger, den geestelijken adviseur, opwekkend,
besloot spieker met de opmerking, dat mocht zijn huorde
ten de voltooiing van hun werk niet zien, zij zich ver
zekerd kunnen achten, dat hunne kinderen het zullen
aanschouwenen die hoop en dat vertrouwen is schoon
ge oeg om er in te «terven.
Toen het daverend applaus, dat deze schoone rede
als bezegelde, eindelijk was verstomd, nam de geestelijke
adviseur net woord. Namens de geheele vergadering
bracht hij deu gevierden spreker hartelijkeu diepgevoelden
dank voor het heerlijk woord d.or hem gesproken, verze
kerend d..t zijne hoorderen de neiizame lessen daarin
vervat wel ter harte zouden nemen en naar vermogen
tot de zegepraal der Ker-. zouden medewerken Eeu
aangename vereerende taak wis 't hem pastoor Poel
hekke het eerelidmaatschap der Bondsafdeeling aan
te bieden, vragende dat hij op zijne burst, met het
kruis Pro Ecclesia et Pontijice gesierd, ook aau het
nederig insigne van denVolksbond wel een kleine
plaat zou willen gunnen, (applaus
Nadat de fanfares van het orkest en hoerah-geroep,
°I> dit welverdiend huldebewijs als net zegel hadden
gedrukt, had de president nog eenige mededeelingen te
doen. In het Boudsgebouw zal voortaan een bord de
secretarissen der atdeelingen gelegenheid geven tot mede
deelingen. De namen der adspiraut-leden zullen worden
gepubliceerd, alvorens in de eerstvolgende vergadering
tot hnu installatie over te gaan in afwachting van hun
toelating wordt hun toegang tot het Boudsgebouw en de
vergaderingen verleend.
Daarna bracht, de aftredende penningmeester, de heer
Marrevee, nog rekeniug en verantwoording uit, waaruit
blijkt, dat de rekening van het Boudsgebouw met een
voordeelig slot vau f 18.99 en die van de Bondsaldeeling
met een batig saldo van f 1814.01'/3 sluitin de eerst
volgende huishoudelijke vergadering zullen verifieura
worden benoemd.
Door het harmonie-orkest ,,St. Ambrosius" werdeu
tijdens de vergadering uitgevoerd do marsch Groet
nan het tVestlandde ouverture Dichter und Bauer
eQ de marsch Le Conscrit, welke nummers een wel
verdiend applaus verwierven.
