eeuw vóór Luthers optreden. Het lust ons
om ditmaal even na te gaan in welke mate,
blijkens de bekende uitgaven van den Bijbel,
de Heilige Schrift onder het volk was door
gedrongen. Wij willen dit doen aan de hand
van Kardinaal Wisemans «Voorlezingen over
het Katholicisme".
Op de eerste plaats dient geconstateerd,
dat thans nog een exemplaar eener ver
taling bestaat, waarvan de druk zoo oud is,
dat het jaartal ontbreekt. Het is toch be
kend, dat de eerste gedrukte boeken geen
jaartal droegen, evenmin als vermelding van
de drukkerijen, waaruit zij voortkwamen.
Op de tweede plaats werd eene Katho
lieke vertaling van den Bijbel door
Fuss gedrukt, in 1472, bijna zestig jaar vóór
dat de vertaling van Luther voltooid werd.
Reeds was eene andere vertaling verschenen
in 1467 eene vierde in 1472 en eene vijfde
in 1493. Te Neurenberg werd eene vertaling
uitgegeven in 1477. Deze beleefde achter
eenvolgens drie drukken, voordat Luthers
vertaling verscheen en opnieuw in 1524,
hetzelfde jaar, waarin de eerste boeken van
Luthers vertaling het licht zagen. De uit
gaven van deze Neurenbergsche overzetting
zijn elkander in zoo groot aantal opgevolgd
zegt Kardinaal Wiseman tot den tijd,
waarin wij leven, dat ik het niet durf wagen
het cijfer ervan op te geven. In Spanje
verscheen eene bijbelvertaling in 1478,
voordat Luther arbeidde, ja bijna voordat
hij geboren was. In Italië, het land, dat
het meest rechtstreeks onder het gezag van
den Paus stond, werd de Heilige Schrift
vertaald door Malermi, te Venetië, in 1471,
en deze vertaling beleefde zeventien oplagen
voor het eind der eeuw, en drie en dertig,
voordat de Bijbel van Luther verscheen.
Een tweede vertaling van een gedeelte der
Heilige Schrift kwam uit in 1472, een derde
te Rome in 1471, een vierde door Bruccioli
te Venetië, in 1532, en een door Marmochini
herziene en verbeterde uitgave in 1538,
twee jaar nadat Luther de zijne voltooid
had. En al deze vertalingen van den Bijbel
werden uitgegeven niet alleen met de ge
wone approbaties en autorisaties, maar zelfs
met die van de inquisitie, welke goedkeurde,
dat zij uitgegeven en verspreid werden. In
Frankrijk verscheen eene vertaling in 1478
een andere door Ménaud in 1484nog eene
door.Guiars de Moulins in 1487maar deze
verdient veeleer den naam van bijbelsche
geschiedeniseindelijk een door Jacques
Lefebvre in 1512. Deze werd meermalen
herdrukt.
Eene vertaling van den Bijbel in het
Vlaamsch werd te Keulen uitgegeven in
1475, en vóór 1488 had zij drie herdrukken
beleefdeene tweede vertaling verscheen
in 1518. Eene vertaling in het Boheemsch
werd uitgegeven in 1488 en vóór Lu
thers optreden driemaal herdruktzonder
nog te gewagen van de Oostersche ver
talingen. Men weet, dat er in Engeland
vertalingen bestonden, veel ouder dan die
van Tyndal en Wycklef. Sir Thomas More
merkt op, dat de Heilige Schrift lang voor
den tijd van Wycklef in het Engelsch ver
taald was en door de gelouvigen met groote
aandacht en vrucht gelezen werden dat
zij zoo weinig verspreid was, moet worden
toegeschreven aan de gebrekkige mechanische
hulpmiddelen.
Ziedaar nu, lezer, wat wij te denken
hebben van de aloude beschuldiging, dat de
Katholieke Kerk hare kinderen dom wil
houden, dat zij hen van het lezen der
H. Schrift stelselmatig heeft afgehouden.
O zeker, de Kerk, als een verstandige Moeder
staat niet toe, dat iedere vertaling van den
Bijbel gelezen wordt en zelfs is het som
migen harer kinderen niet geooorloofd eene
door Haar geautoriseerde uitgave te lezen.
Maar dat de Kerk haar leden dom houdt
om hen des te beter in het gareel te hou
den, is eene eeuwenoude beschuldiging,
honderd, ja duizend malen uitgesproken en
even zoovele keeren weerlegd.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Schiedam, 16 April 1898.
Wij vestigen de aandacht op achter
staande advertentie, waarin de opvoering
van het blijspel «Incognito of Vorst tegen
wil en dank" door de Zangvereeniging «St.
Cecilia", onderafdeeling van den Ned. R. K.
Volksbond afd. Schiedam, wordt aange
kondigd.
Vele zullen zeker gaarne de opvoering
van dit allergeestigst blijspel, dat vele jaren
geleden met groot succes door «Schiedams
Mannenkoor Orpheus" werdj opgevoerd,
willen bijwonen.
Dit zangspel, voor soli en mannenkoren,
waartoe verschillende hier op muzikaal ge
bied bekende krachten zullen medewerken,
heeft hier indertijd zóo algemeene voldoe
ning gewerkt, dat wij vertrouwen, eene her
nieuwde opvoering na zoo vele jaren, zeker
velen genoegen zal doen.
Zij die het zangspel nog niet kennen,
kunnen wij beslist raden van de gelegenheid
op Dinsndag 26 April gebruik te maken, om
eens een paar uurtjes recht vroolijk door
te brengenzij zullen zich de kennismaking
met «Incognito" niet beklagen.
Door een talrijke opkomst tot deze uit
voering, die volstrekt niet uitsluitend voor
de Bondsleden is, maar tot geringen entree
prijs voor iedereen openstaat, zal een twee
voudig doel worden bereikteen groot pu
bliek zal eet: genotvollen avond beleven en de
kas van «St. Cecilia" zal zóo gestijfd worden,
dat weldra het vurige begeerde vaandel zal
kunnen worden aangeschaft.
Gisteren-avond 9| ure is de wagen van
den bodendienst van de Schiedamsche
Transportvereeniging, komende van de Lange
Haven, bij het inrijden van de Taansteeg
omgevallen. De kap van den wagen werd
daarbij beschadigd en de goederen rolden over
den grondpersoonlijke ongevallen hadder.,
gelukkig, niet plaats.
Door de opsporingspolitie zijn eergisteren
avond in de St. Janstraat te Rotterdam
twee 24 jarige Schiedammers aangehouden,
die in het bezit werden gevoüden van een
partijtje tin, dat ze bekenden gestolen te
hebben van de kaarsenfabriek «Apollo" te
Schiedam. Zij werden voorloopig in het
politiebureau in de Witte de Withstraat in
bewaring gesteld, om vervolgens naar hier
te worden overgebracht.
Op een vraag van een der aandeelhouders,
der Westlandsche tram hoe het staat met
de verschillende aanvragen tot verlenging
der lijnen Maassluis, Delft, Hoek-van-Holland
en Scheveningen werd op de gisteren te
Amsterdam gehouden vergadering van aan-
aandeelhouders geantwoord, dat het uit
blijven van den noodigen steun van een
paar gemeenten oorzaak was dat de subsi
die-aanvragen nog niet in de vergadering
van Provinciale Staten van Zuid-Holland
konden worden behandelddat het onlangs
toestaan van een subsidie door de gemeente
's Gravenzande de zaak een stap verder had
gebracht en men zich vleidde, dat, wanneer
thans nog de gemeente 's-Gravenhage om
trent de ingediende plannen en de gevraagde
bijdrage eene gunstige beslissing nam, eene
spoedige behandeling der aanvragen door
het provinciaal bestuur en door de regeering
mag worden verwacht.
In de korte Hoogstraat te Rotterdam ont
stond gisteren-avond om 10 uur groote sen
satie, wijl uit twee celramen van het Huis
van bewaring, aan de zijde van het Spin-
watertje,de voorbijgangers dikke rookwolken
en vlammen zagen opstijgen.
De hoofdman der brandweer, W. Veder,
was dadelijk aanwezig en gelastte drie brand
slangen van onmiddelijk aanwezige spuiten
binnen door te leiden om den brand aan te
tasten. De gevangenen brulden wanhopig
achter de zware gegrendelde deuren om
verlossing, terwijl de gevangenbewaarders
in de slaapcel 56 (waarin vier of vijf ge
vangenen waaronder het beruchte sujet W.
A. Claris) met extinteurs de brandende
stroomatrassen poogden te blusschen, doch
zonder succes.
De gevangenen uit andere cellen op die
condor ten getale van 15, werden daarop
onder politie-bewaking naar een hoogere
verdieping geleid. Slaapcel 56 is uitgebrand.
De brand werd in een uur gebluscht. Alle
gevangenen waren reeds ter ruste.
In de cellen bevindt zich geen kunstlicht,
vandaar dat een een zeer ernstig vermoeden
van brandstichting is gerezen.
De gevangene Claris is dan ook onmid
dellijk afzonderlijk opgesloten en door den
politiecommisaris gehoord.
De brandstichting wordt in verband ge
bracht met de dezer dagen gepleegde po
ging tot geweldpleging en waarvoor enkelen
disciplinair zijn gestraft.
Eenige leden der rechterlijke macht en
de regenten der gevangenissen waren ter
plaatse.
In het ouderwetsche houtan gebouw be
stond eerst ernstig gevaar voor uitbreiding
van den brand.
Men deelt aan de IV. R. Ct. mede, dat het
bericht omtrent het geweld dat zou gepleegd
zijn op den gevangenbewaarder H. J. de P.,
in het Huis van bewaring in de Korte
Hoogstraat te Rotterdam, van waarheid
ontbloot is.
In eene vergadering van 17 vereenigingen
is besloten een schrijven te richten aan de
subcommissie van het hoofdcomité voor
de inhuldigingsfeesten te Delft, waarin
zal worden medegedeeld dat zij geen deel
zullen nemen aan den door haar voorgestel
den historischen optocht, omdat volstrekt niet
met een der in eene vorige vergadering
uitgedrukte verlangens betreffende de re
geling van den optocht door de commissie
te rade is gegaan. Tevens werd besloten
een schrijven te richten aan het hoofdcomité
waarin de grieven tegen de subcomissie zullen
worden omschreven.
Het nieuwe Oude-manner.j en vrouwen
huis van de Ned. Herv. Diaconie te Maas
sluis is thans geheel afgewerkt, en zal binnen
kort in gebruik genomen worden.
Het gebouw, dat flinke ruimte bevat be
antwoord aan alle eischen, die een derge
lijke stichting in den tegenwoordigen tijd
gesteld kan worden. Het was de beide laatste
dagen voor het publiek ter bezichtiging, waar
van door zeer velen gebruik gemaakt werd.
Bij het verlaten van het gebouw ontving
ieder bezoeker een fraaien bladwijzer ter
herinnering.
BINNENLAND.
De Koninginnen te Parijs.
De correspondent der N. R. Ct. te Parijs
seint
De Koninginnen hebben gisteren-middag
als gewone bezoeksters, zonder iemand te
waarschuwen het Louvre bezocht, waar
Hare Majesteiten bijna twee uur zijn ge
bleven, enkel bezichtigend de zalen van
oud-Romeinsche en Grieksche beelhouw-
werken, Aziatische oudheden van Khersabad,
Cyprus en Pergamum. Nog even vertoefden
de Vorstinnen in de tegenoverliggende be
nedenzaal der Egyptische godheden en ko
ningen. Daarna hebben Hare Majesteiten
met een heer en dame van het gevolg
tegenover zich, en een gids naast den huur
koetsier op den bok, in een open landauer
een rit door het Bois de Boulogne gemaakt,
langs de Avenue du Bois, de Avenue des
Accacias, den grooten waterval en bij Passy
de stad weer in. Te zeven uur was het
diner besteld in het hotel.
Naar aanleiding van het bezoek dat onze
Koninginnen aan Parijs brengen, bevat
de Parijsche editie der New-York Herald
het portret van Koningin Wilhelmina in
Friesch costuum.
V HH. MM. de Koninginnen worden
eerste helft van Juni in Nederland
verwacht en zullen zich alsdan recbt^^,^^
begeven naar Soestdijk, alwaar de V°r® ep.
tot de laatste dagenvan Aug. zullen ver jj,
Dientengevolge zal de verjaardag va"
de Koningin door HH. MM. te
worden doorgebracht, maar de u
wenscht, dat alle openbare feestehj
op 31 Aug. te 's-Gravenhage zoovee'
lijk zullen achterwege blijven,
voor Hare Majesteit zoo hoogst ge*>C
dag in alle opzichten een ernstig ^al^fer
drage. H. M. heeft in dien geest ee°stuiif
zoek doen richten tot het gemeeriteb®"^
van 's-Gravenhage. Het bovenbedoeld®
echter het uitsteken van vlaggen 0'®
Op 14 Apr 1 1898 heeft de uit^lS
plaats gehad der akten van bekrachtig
op 23 April 1896 aldaar tusschen
land en België gesloten overeenkom8
treffende overneming van de Nederla®
gedeelten van eenige in Nederland en
gelegen spoorwegen. St
ett>efS
De Minister van Oorlog is voorn
de bezoldiging der marechaussee
overeenstemming te brengen met har®
sten. De voorziening in de behoeft®
paarden voor dat wapen dragelijker te
billijker regeling te maken omtrent
verstrekken tourrage.
De Minister van Binnenlandsche jp
heeft den Commissarissen der Kon'
verzocht, hem toe te zenden een exemP
van de bouwverordeningen van die ëelï>^eii,
ten, welke meer dan 5000 zielen te
zoomede van een drietal kieinere
ten, zooals die verordeningen op 1 ^"v^i
jl. luidden, benevens een exempli
de verordeningen op het sloopen of °f
onbewoonbaar verklaren van woningeöi
die afzonderlijk zijn vastgesteld.
r tu=
De Minister van Financiën heeft, do®'
schenkomst van de Commissarissen
Koningin, de burgemeesters uitge®00 j0
om te willen zorgen, dat, ingevolge
der wet tol herziening van de bel»s
opbrengst der gebouwde eigendomm®11' jjf
de commissie voor de hierziening i® fj'
schattingsdistrict en voor de leden der h
commissie steeds een geschikt lokaal be® eu
baar zij. De kosten van verlichting,
verwarming komen ten laste van dens
d</
Te beginnen met 1 Mei a. s. zullen _£|i
het Koninklijk Nederlandsch Meteorol®^
Instituut te De Bilt (Utrecht) telegra*"t(,f
mededeelingen omtrent te verwachten" ju
men worden gezonden aan person®"j
kustplaatsen, door den minister van
belast met het door middel van s ep'
algemeen bekend maken van deze ber>®
De instructie voor de uitvoering
in te stellen dienst, welke dienst za' (p'
den aangeduid met de benaming
waarschuwingdienst", is door het h®° jt
stuur der posterijen en telegrafie
betrokken telegraafkantoren toeget°"
Cr®1
Aan den heer. mr. P. Hofstede jp
adv.-generaal bij het Hof van Justi'10^
Suriname, is, op zijn verzoek, wegens 1>e^j
buitenlandsch verlof naar Europa vet
voor den tijd van één jaar.
Met betrekking tot het wetsontvvCP
treffende de voorgenomen stichting ft
een groote strafgevangenis, werden y
afdeelingen der Tweede Kamer nad®'"^'
lichtingen gevraagd omtrent de koste®'
scheen niet geheel duidelijk, hoe blJ
uitgetrokken post vermeld kan word®n^f
het hier een tweede gedeelte geld'»
het een derde gedeelte is. Om aan te
dat bij de raming der kosten van de3 ^e'
gevangenis naar groote zuinigheid >3 flp,
streeft, beroept de Regeering er z'c
l
seli^
