Stads- en (xewestelijk Nieuws.
in één geval zelfs op het randje van een
oorlog, voor welke ramp wij echter gespaard
werden door de onwrikbare houding vau
de natie en de regeering.
Over de betrekkingen tusschen Frankrijk
en Engeland sprekende, maakte Chamber
lain een toespeling op het intrekken van
Frankrijk's eisch tot uitbreiding zijner
concessie te Sjanghai, en legde nadruk op
de omstandigheid dat het verzet daartegen
niet alleen van Engeleche zijde kwam, maar
ook van Duitsche, Japansche en Ameri-
kaansche. Hij wees verder op de kwestiën
betreffende Madagascar en Newfoundland als
nog onopgeloste zaken die de vriendschappe
lijke verhouding tusschen Engeland en
Frankrijk zouden kunnen verstoren, tenzij
ze op bevredigende wijze uit den weg wer
den geruimd.
De Spaansche regeering schijnt erg aan
geldgebrek te lijden, wat na de uitputting
door den jongsten oorlog zeker niet te ver
wonderen is.
Uit Madrid wordt aan de N.-Y. Herald
geseind, dat de groep van Catalomsche
bankiers, die den minister van financiën 20
millioen peseta's leende, weigerde verder
geld te leenen. De minister heeft zich toen
tot de bank van Spanje gewend, die een
nieuwe leening van 20 millioen peseta's
verschafte.
De regeering kan nauwelijks genoeg geld
zenden voor de dagelijksche benoodigdheden
en de repatriate van Cuba eischt 100
millioen peseta's.
De El Correo verklaart dat de oorlogen
op Cuba en Portorico sinds 1868 Spanje
980 millioen duros (4900 millioen pesetas)
en 264 duizend man hebben gekost.
Uit Rome verneemt de Univers dat de
Russische gezant bij den H. Stoel, Tchary-
kow verleden Dinsdag aan kardinaal
Rampolla een copie heeft overhandigd
van graaf Moerarjoofs tweede circu
laire betreffende het vredescongres Van dit
stuk waren de te St. Petersburg geaccre
diteerde gezanten der Mogendheden in
kennis gesteld op den 11 Januari.
Tevens wordt aan het blad gemeld dat
de H. Vader het volgende jaar een alge
meen jubilee zal uitschrijven.
Naar Reuter uit Wellington seint, loopt
daar het gerucht dat drie Engelsche oorlogs
schepen van het Australische eskader last
hebben gekregen naar Samoa te gaan, zoo
ook een Amerikaansch oorlogsschip van
Honoloeloe.
De Londensche Times verneemt uit Phila
delphia. Het heet weder, dat de minister
van oorlog Alger, zijn ontslag neemt, daar
hij het oneens is met Mac Kinley's beslis
sing om Egan voor een krijgsraad te
brengen. Het Senaatslid Hoan voorspelt,
dat de Senaat het vredesverdrag niet zal
bekrachtigen een buitengewone zitting in
Maart zou daartoe noodig wezen.
Naar de Times-correspondent te Phila
delphia mede seint, heeft de Amerikaansche
Senaat een amendement op het wetsont
werp betreffende het Nicaragua-kanaal
verworpen, waarin bepaald was, dat de
Vereenigde Staten in oorlogstijd het uit
sluitend beheer over het Kanaal zouden
hebben.
Schiedam, 20 Januari 1899.
Door Burgemeester en Wethouders is
in overleg met den arrondissements school
opziener en na ingewonnen bericht van het
hoofd der school, opgemaakt de voordracht
voor eene onderwijzeres aan de openbare
scnool met uitgebreid leerplan voor meisjes.
Hierop zijn geplaatst1 Mej. J. G.
Meijeringt, onderwijzeres te Twelloo 2. Mej.
M. Rademaker, onderwijzeres alhier, en 3.
Mej. M.J.Lorentz, onderwijzeres te Nijmegen.
Door Burgemeester en Wethouders zijn
ne laagste inschrijvers gegund de per-
we:ke Donderdag zijn aanbesteed.
perceel 1. aan. H. J. Bosman, te Rotterdam,
voor f 4638
perceel 2. aan J. v. d. Most, alhier,
voor f 846,88
perceel 3. aan W. de Haas, te Dodewaart,
voor f 15,70
perceel 4. aan W. de Haas, te Dodewaart,
voor f 15.70;
perceel 5. aan L. Peters, te Lobitt,
voor f 14.45
perceel 6. aan R. M.Jongeburgen,te Gouda,
voor f 8.50
perceel 7. aan F. W. v/d Eist Co, alhier,
voor 1968
perceel 8. aan J. van Baal, te Beek,
voor f 641.40
perceel 9. aan J. Bastiaanse, te Ginneken,
voor f 393.40
perceel 10. aan K. van der Torren, te Wad
dingsveen, voor f808.50;
perceel 11. aan G. J. Nijweide, te Win
terswijk voor f211.49;
perceel 12. aan K. van der Torren, te
Waddinxveen, voor f827;
perceel 13. aan K. van der Torren, te
Waddinxveen, voor f339;
perceel 14. aan J. Timmers Zn., te
Amsterdam, voor f 604.
Kwartet—Beunderman.
Is het op zich zelf reeds een genot, na
een tocht door wind en regen en over slik
natte straten, te komen in een goed ver
warmde, goed verlichte zaal, gezellig vol
menschen, hoeveel te meer dan waar
gister-avond daarenboven nog artisten op
het podium hadden plaats genomen, die u
vergastten op werken van vier sterren aan
den muzikalen hemelBeethoven, Mozart,
Haydn Schubert.
En zij deden dit goed. Samenspel en
voordracht lieten niets te wenschen over,
en heerlijk hebben wij genoten van de
schoone uitvoering der verschillende stukken
vooral no. 2 Andante Con moto van Schubert,
een brillant nummer, en no. 4 Quartet. Op. 18
van Beethoven. Ook no. 1 Quartet no. 15 van
Mozart, en no. 3 Variationen uit het C. dur
Quartet tvan Haydn werden goed gespeeld
In het allegro van het Quartet van Mozart
klonk de violoncel wat schraal, maar dat
werd goed gemaakt in Menuetto, waar de
cellist een molliger toon aan zijn instrument
wist te ontlokken. Dan kon ook de klank der
instrumenten ons niet altijd bevallener klonk
at en toe iets door wat naar het geluid, dat
een gebarsten klok maakt, zweemde.
Dit daargelaten, was het een heerlijk
avondje, en wij hopen, dat het kwartet-
Beunderman er ons nog meer zoo zal be
zorgen. Het publiek was niet karig met
applaus, en riep na elk nummer de execu
tanten terug.
Soc.-Dem. Arbeiderspartij.
Terwijl in de oude zaal van «Musis"
gisteren-avond de heerlijke tonen der muziek
weerklonken, werden in de nieuwe zaal
klanken voortgebracht, die gelukkig voor
velen nog als toekomstmuziek klinken, als
de tonen van een concert, dat althans bij
het weldenkend deel der hedendaagsche
maatschappij niet in den smaak wil vallen.
In eene openbare vergadering door de
sociaal-democratische arbeiderspartij belegd,
trad mevr. Henr. Roland Holst—van der
Schalk als spreekster op. De zaal wasgoed
bezet. Zoowel «de bourgeoisie" als «het
proletariaat" was vertegenwoordigdbe
trekkelijk vele dames waren onder het
gehoor, ook enkele uit de volksklasse de
eerzame schouërmantel werd naast het
meer moderne rugbekleedsel opgemerkt.
Voor velen gold blijkbaar de nieuwsgie
righeid naar het ongewoon optreden van de
socialistische spreekster, die door haar be
kenden partijgenoot Vliegen bij het publiek
werd ingeleid als de voorvechtster in eene
campagne die de sociaal democratische
arbeiderspartij voor deze maand over het
geheele land georganiseerd had zij zou de
beginselen der partij uiteen zetten in een
rede over het doel der sociaal-democratische
arbeiders partij te houden.
De spreekster, daarna het woord erlan
gend, ving aan met het betoog dat hare
Partij juist andersom handelt dan andere
hervormingsgezinde partijen; zij gaat niet
uit van het betere, maar slaat het oog op
den slechten toestand in de wereld om
daarna te zien hoe dien te verbeteren. De
natuur heelt aan dien toestand geen schuld
ook niet die God die zij, die meenen dat
het zoo moet zijn, in de plaats der natuur
noemen de bewering dat er te veel menschen
in de wereld zijn, worde weersproken door de
uitbreiding der behoeften en marktplaatsen
voor de productie-middelen neen de schuld
is alleen te wijten, aan het feit, dat de ar
beidsmiddelen slechts het deel van enkelen
zijn, dat de gronden, de machineriën, de
vervoermiddelen, kortom alles wat tot den
arbeid noodig is, in het bezit is van éene
klasse.
Wordt nu met het terugwinnen dei
arbeidsmiddelen, die vroeger althans ten
deele in het bezit der arbeiders waren, de
toestand verbeterd Neen dwaas, onmoge
lijk zou 't zijn die arbeidsmiddelen weer
individueel te verkrijgen, want die middelen
zeiven zijn geheel veranderd en kunnen
niet meer door enkelen gebruikt worden.
Eerst als de arbeidsmiddelen gemeenschap
pelijk bezit zouden zijn geworden, zou de
groote afhankelijkheid van den arbeider
verdwijnen, mèt de klassen de klassen
strijd ophouden en de nieuwe uitvindingen,
die de arbeider nu met angst tegemoet ziet,
in zijn voordeel benut worden.
Hoe de gemeenschappelijk bezeten ar
beidsmiddelen, die de winst aan de arbeiders-
zelven zouden verzekeren, gemeenschappelijk
moeten bediend worden, verklaarde spr.
niet, wel hoe men tot haar ideale wereld
moet geraken, allereerst door vereeniging
vooral in de vakken, waarbij ons land
echter ver bij Engeland achter is, omdat
onze industrie te veel van het buitenland
afhangt, maar een vrij wel onafhankelijk
bedrijf als de Schiedamsche industrie, moest
de vakvereeniging te zien geven verder
door den Staat, die thans het middenpunt
is der kapitalistische maatschappij, in handen
der bourgeoisie, die hem tot zijn voordeel
benut; «daar moet de leeuw in zijn hol aan
gevallen worden"; het reeds verkregen recht
van vereeniging en vergadering en de vrij
heid van drukpers moet verdedigd, het al
gemeen stemrecht veroverd worden in af
wachting moet het beperkte stemrecht (door
belasting of loondienst) gekocht worden.
Want de parlementaire socialistische partij
versmaadt voorloopig de kleine verbeteringen
nietzij begrijpt dat niet alles in eens kan
verkregen worden, met een geslacht van
«loonslaven" «afgejakkerde stumperds" is
niets te beginneneerst als een nieuw ge
slacht lichamelijk maar ook intellectueel zal
gevormd zijn, zal een betere toekomst rijzen
daartoe veriangen de parlementair-socialisten
schoolonderwijs tot het 14e, herhalings
onderwijs tot het 18e jaar, natuurlijk alles
kosteloos en gratis. Ook de universiteiten
moeten voor het proletariaat openstaan.
Deze hervormingen waren met behulp van
een groot deel der Hollandsche bourgeoisie,
die uit vrees voor erger daartoe nog wel
bereid was, wel te verkrijgen maar voor
was ook voor den strijd geld noodig. Als
een groot middel om dat te bekomen,
werd aangeprezen de coöperatie, die niet
den arbeider individueel moest verrijken,
maar den arbeidersstand weerbaar maken.
Het meer menschwaardig bestaan moest
echter slechts de basis zijn het doel de
stijgende macht der arbeidersklassede
geluksschaal van den arbeid moet dalen,
die van het kapitaal rijzen; het kiassebe-
wustzijn der arbeiders moet versterkt wor
den, die slechts ketenen hebben te verliezen,
maar een wereld te winnen. Met deze
(laatste) woorden van Marx en een oproep
tot vereeniging besloot spr. hare rede.
Natuurlijk was ds. Hugenholtz het geheel
met spreekster eens. Toch maakte hij ge
bruik van de gelegenheid tot debat voor
«een woord van lot en protest" onomwon
den brengt hij lof' aan haar die de kwaal
zoo duidelijk heeft aangetoond en de middelen
om er aan te ontkomen maar ook een
woord van protest moet hij doen hooren
tegen het beweren van spreekster, dat de
bezittende klasse geen verbetering wilhij
meent dat er onder de bezittende klasse
nog genoeg zijn die ideaal, geloof in den
vooruitgang hebben is spreekster zelf niet
uit de bezittende klasse voortgesproten, en
zijn met haar niet velen ber.eid den voor
uitgang te bevorderen
Spreekster, den debatter beantwoordend,
zegt, dat zij niet van personen maar van
klassen gesproken heefthet is een wet
dei geschiedenis dat bij groote overgangen
personen uit de eene klasse een rol ver
vullen in de andere ook nu is dit voor een
betrekkelijk groot getal het feit, die
«overloopers" treft men meest onder het
intellect, dat het minste reden heeft den
arbeiders vijandig te zijn, hoewel het ook
ten koste van den arbeider leeft (betaalde
rijksprofessoren enz. bedoelde hier zeker
spr.) Spr. merkt op datzij die aldus
hun idealisme door daden, klassen daden
toorien, zich bij de S. D. A. aansluiten, en
verzekert dat zij enkel van klassen-stand
punt gesproken heeft.
Ds. Hugenholtz verklaart, dankend, dat hij
dit antwoord, om alle verdachtmaking te
voorkomen, heeft uitgelokt, en stelt zich er
mede tevreden, dat spr. niet van personen
maar van klassen gesproken heeft.
De inleider Vliegen sloot de vergadering
met het vertrouwen uit te spreken, dat de be
ginselen zijner partij in hoofd en hart
ingang, zouden hebben gevonden (het doel
was niet direct eene afdeeling der S. D. A. te
stichten, dit zou in eene nadere vergadering
beproefd worden en met de lezing van
zijn partijbladen aan te bevelen.
De stoomtram die heden-middag 1.40
van hier moest vertrekken, had 25 minuten
vertraging doordat de rem vast zat. De
tram die aan den wissel stond te wachten
reed door tot de Koemarkt en volbracht
toen weder de reis terug.
Singeldemping te Rotterdam.
Te Rotterdam is reeds lang geklaagd over
de onvoldoende ruimte die de zgn. Binne-
wegsche brug over den Coolsingel voor het
verkeer tusschen Binnenweg en Hogen-
dorpsplein aanbiedt Eerst heeft men er
aan gedacht ze te verbroeden door het
aanbrengen van houten voetpaden, zooals
bij de (vaste) brug tusschen Slagveld en
Hofpleinmaar dit bleek bij deze (beweeg
bare) brug ondoenlijk. Nu is de brug wel
te vervangen door een breede draaibrug,
maar behalve dat zulks f30.000 zou koster^
zou ze op den duur toch niet voldoende
wezen, daar de plannen met den Coolpolder
nog meer verkeer in die richting zullen
leiden.
De Msb., waaraan wij bovenstaand ont-
leenen, deelt verder omtreut de wijze
waarop B. en W. van Rotterdam in het
ongerief wenschen te voorzien, hel vol
gende mede;
B. en W. stellen daarom aan den Raad
voor, eenvoudig door te tasten de brug in
den loop van het volgend jaar af te breken
en te vervangen door een breeder, dam
Deze dam zou 100 meter breed worden en
dus ook een rechtstreekschen toekan0*
1 'veren tot de Passage.
Daarna kan een aanvang worden gemaakt
met het dempen van den Coolsingel en van
den Schiedamschen Singel tot aan de Witte
de Withstraat (de schilderachtige kronke
ling van de Sch. Singel tot tusschen deze
straat en het Vasteland zou dus, althans
vooreerst, behouden blijven).
B. en W. erkennen en betreuren, dat door
de demping van den Coolsingel een mooi
stadsgezicht zal verdwijnen, maar, zeggen
ze, het belang en de ontwikkeling onzer
stad gaat daarboven.
Tot het dempen van de Coolvest zal
echter niet worden overgegaan, zoolang er
geene andere plaats is aangewezen voor de
bootjes van het Amsterdamsche en Leidsche-
veer en voor de bloem, groente en melk-
schuiten. (De melkmarkt zal denkelijk naar
de Rotte, de groentenmarkt van het Hof
plein naar het Noordplein worden verlegd).
Inmiddels wordt door het leggen van den
dam de geheele Schiedamsche Singel af
gesloten voor vaartuigen, tot groote schade
van de zes distilleerderijen aan de Baan,
die verleden jaar een goede 92.000 Hectoliter
gedistilleerd per Schuit langs den Schied.
Singel en zoo door Coolsingel enz. vervoerden.
De directeur der gemeentewerken heeft
uitgerekend, dat, als de firma's voortaan
alles per wagen zullen moeten doen ver
voeren, hun zulks hoogstens f1000 per
firma en per jaar meer zal kosten. Of
anders, geeft de heer d. J. te verstaan
kunnen zij zich vestigen aan de Schie of
- desnoods in Schiedam
Als de gemeente de Singel moet open
houden, kost haar dat f 7000 per jaar
«het particulier belang" zegt de heer
De Jongh -— «moet voor het algemeen
belang wijken."
De directeur, wel wat optimistisch, rekent,
dat Rotterdam over. twintig jaar 6,000,000
inwoners zal tellen. Bij toename'van' be
volking ziet men in elke plaats den hartader
van het verkeer zich verleggen. Was
vroeger de Hoogstraat het centrum van
verkeer, later de Noordblaak, in de toekomst
zal de Coolsingel, gelegen tusschen de oude
en nieuwe stad, zulks worden. In plaats
van met zijr, water een scheiding te maken
moet hij een verbinding vormennu al
is er geen ruimte genoeg voor het voet-
verkeer, Reeds is er in de laatste jaren
een winkelstand verrezen, met koffiehuizen
schouwburg enz.
De heer De Jongh adviseert om voor
den te dempen Coolsingel niet het type
van de gedempte Goudsche- en Oostsingel
te nemen (die inderdaad doodvervelend zijn
