Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
22ste Jaar
Dinsdag 29 Augustus 1899.
No. 6481.
bureau !$oter$tvaai 50.
rr
PBIJS TAK DIT BLAD:
^°°r Schiedam per 3 maanden f 1.50
Franco per post door geheel Neaeriand - 2.—
•^ïonderiijke Nummers - 0.05
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Van 16 rezeis/0.60
Elke gewone regel meer-0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan. o
OVERZICHT.
De
28 Augustus '99.
Het proces te Rennes.
^kterdj1 van den krij§sraad °P
Scbeöiau ,Werd weder geopend met het
l'"°ni graf°logisch betoog van Ber-
tie' borj6 verder tracht te bewijzen, dat
*°°als h'-616' door Dreyfus geschreven is,
l*et(j y!"! 0ok reeds in 1894 had geconsta-
Ui'roep k0DQt nog eens terug op Dreyfus'
»0, v°0r den krijgsraad van 4894
bit b|eej.e"en^e''nSHij vindt dat
'°en k.-: dat de beklaagde onthutst
daar
was,
t06n hij Za» a~~
e dat het door hem gebezigde
Op e°''tdekt was.
Zjjn gegeven oogenblik wil Bertillon,
d°«®, m g te stav8n> een nieuwe proef
lWeemait?ar de Toorz'tter verzoekt hem tot
bij toe> *ulks niet te doen. Terwijl
°P zjjtl oudt> verzekert hij met de hand
lbig^ j azt> dat hij, evenals in 1894 over-
d«n be at Det borderel het werk is van
^U'd'®de' Dreyfus blijft roerloos.
DertiHorj Va° den krijgsraad vraagt aan
klaren jn de overeenkomst kan ver
dat Vatin bet schrift van Esterhazy met
^°°r«it h bord®r®'* De getuige arit-
2ich ej! at Esterhazy wellicht sedert 1894
Wder^ toegelegd het schrift van
l« ftïaken'6' °a naaken* om het mogelijk
Gehuld dat k9 'n de P'aats van den
geveR 0g 6 §®plaatst werd. Op een ge-
®«n ell °®fnDHk noemt Bertillon Esterhazy
Sebaar a.r' ^''ns ®n werpt met een wild
Op (je zDn cartons omver.
V°°'zitte VTaag van Demange vraagt de
8ckrift v aan Hertillon of hij op het hand-
4'8 °P daf ^Sterkaz^ dezelfde proeven deed
dat hjj a van Dreyfus. Getuige antwoordt,
'8dig, toch^06*611 0I> deed'
maar minder vol
gden ,C kee^1 hij zekere superposities
Na (je aarne(aen.
bog y otsing der zitting stelt Demange
b°g aj C e'dene vragen aan Bertillon, die
Ubo ierWard antwoordt.
resbitaat Vraagt aan Bertillon hoe hij het
d.W,z> Van zUn tegenwoordige ervaring,
Dreyt(ls dn Hieening dat het borderel door
^sterhazv'er^ gesckreven als afdruksel van
dl® hij ver®et,'gt met de andere meening
Va° Dre'-f "itsprak, dat het bordereau
rin8ste i.f was' lenzÜ bet tot in de ge-
Bertili ein'gbedeD ni®t was verzonnen.
b^Poth« °n antwoordt, dat het slechts een
was.
balv<5 antwoordt, dat het verzinsel der
ail Ore^r '6D aard was, dat het ten gunste
nu als I"8 m°eSt Pleiten en dat m®n het
Labor; eschuldi8'ng tegen hem gebruikt.
steljen gaat v°ort met zekere vragen te
bre'ne '6 Herti'lon in verwarring schynen
Is te erfen" Labori ze8t' dat het onmogelijk
is> daar 8pnen' dat Esterhazy een stroopop
geooakk r ,Sterhazy niets beeft. Zoodra hij
*6rvaarik ^°n v'u°bten, verklaarde hij
»f)e j^er..van bet borderel te zijn.
de verd HWidSVOering van Bertillon, roept
d8lagln'»er Uit' Swaggelt dus °P hare
Dreyfus brengt nu eenige opmerkingen
in het midden en verklaart het gebruik
van het woord «ellendeling" gebezigd bij het
proces van 1894. Hij zegt«Omdat Ber
tillon zich herhaaldelijk tot mij wendde en
mij den schuldige noemde, heb ik hem
toen het woord «ellendeling" toegevoegd. Ik
heb niets op de verklaring van getuige te
antwoorden, maar waarvan ik volmaakt over
tuigd ben, is, dat ik niet de vervaardiger
van het borderel ben. Levendige ontroering)
Dreyfus verklaart zich nu nader over de
minuten door hem vervaardigd die aan het
ministerie van oorlog gevonden zijn. Zij
zijn terstond aan de afdeelingschefs over
handigd en er kon niet mede geknoeid
worden, daar zij de aanteekeningen der
chefs bevatten.
De bedoelde «leftre du buvard" is volkomen
authentiek. Mevrouw Dreyfus zou het kunnen
getuigen en niemand der aanwezigen zou
aan haar woorden kunnen twijfelen.
Op de vraag van Carrière om het systeem-
Bertillon te verklaren, komt de kapitein der
genie Valérie terug op enkele argumenten
van den schriftkundige. De verklaring van
Bertillon kan in deze woorden worden samen
gevat: het borderel is een vervalscht docu
ment, vervaardigd door middel van een
geheim schrift, waarvan de sleutel, dat is
het woord «interet" zich bevindt in den
brief van het «buvard".
In de brieven door de beschuldigde ge
schreven op het ministerie van oorlog,
staan woorden, geschreven volgens den
zelfden sleutel en tusschen de andere ge
voegd. Dat systeem is uitgevonden om den
beschuldigde twee middelen van verdediging
te verschaffen, het zij eene ontkenning,
hetzij de bewering dat er een complot
tegen hem gesmeed is. Hij herhaalt ten
deele de verklaringen van Bertillon.
De verklaringen waren,van te technischen
aard om in een oogwenk begrepen te
worden. De getuige haalt een bewijs aan
dat de uitnemendheid van het systeem van
Bertillon moet aantoonen nl. een ingewik
kelde fotografie, die hij onder de oogen
van den krijgsraad doet rondgaan.
Nadat hij zich in gespannen heeft om
aan te toonen, dat het borderel is geschreven
door middel van gabarit (netwerk) zegt de
getuige, dat die bewerking in 35 minuten
gereed kon zijn. Hij concludeert, dat het
borderel geschreven is door Dreyfus en
dat dit het materieel bewijs is voor diens
schuld Langdurige beweging).
Dreyfus zegt, dat de verklaring van
Valérie eene herhaling is van die van Ber
tillon. Hij past zijn voorgaande antwoorden
er op toe en doet opmerkingen, dat de
minuten met de verdraaide woorden, die
aan het ministerie van oorlog in beslag ge
nomen zijn, gemaakt zijn in tegenwoordig
heid van getuigen. Hij bevestigt dat de
veronderstelling, hy geknoeid zou hebben
met het borderel, om een middel tot ver
dediging te vinden, van zelf vervalt aange
zien hij nooit beproefd heeft, zich van dat
systeem te bedienen.
Alle maatregelen van Bertillon zijn valsch
roept hij uit, te midden van de opwinding
van het publiek.
De debatten worden met toenemen de
heftigheid gevoerd. De getuigen werpen
elkaar uitdagende blikken toe. Kolonel
Maurel, voorzitter van den krijgsraad van
1894 zegt vervolgensOp zekeren dag had
Labori mij op een kiesch terrein weten te
brengen, dat van het geheim der bespre
kingen. Ik heb hem toen geantwoord, dat
ik slechts éen stuk had gelezen, maar ik
heb niet gezegd, dat er slechts één stuk
gelezen is. Daar heb ik het bij gelaten, en
met het geheim van de bespreking te
schenden. Voor de vragen der verdediging
zeide ik: ik heb slechts éen stuk gezien,
toen heb ik het aan den griffer gegeven,
zeggendeIk ben vermoeid langdurige
beweginggroot geraas vervult de zaal
de voorzitter gelast den bevelhebber der
gendarmen de stilte te herstellen).
Maurel is zenuwachtighij beeft alsof hij
koorts hadFreystaetter ziet den getuige
strak in het gelaat. Labori verzoekt den
voorzitter om Maurel te vragen of hij
de verklaringen bevestigt die Freystaetter
heeft gegeven. Maurel antwoordt hierop,
dat hij de lezing der stukken met
verstrooidheid heeft aangehoordhet was
niet belangwekkend. «Iets anders"; ver
volgt hij «herinner ik mij niet." Frey
staetter, die zeer Jkalm is, wordt nu uitge-
noodigd zijne herinneringen juist mede te
deelen. Hij zegt niet alleen de stukken
te hebben gezien, maar bevestigt het, dat
Maurel ze in handen had." Ik voeg er nog
bij, vervolgt hij, dat hij een commentaar
op elk der stukken heelt gemaakt. Lang
durige beweging.)
Maurel komt met den meesten nadruk
op tegen het woord commentaar. Ik had
te hoog begrip van mijn plicht om het
mij zelf te veroorloven op de een of andere
wijze op de rechters, wier voorzitter ik
was, invloed te oefenen. Indien men voor
mij had gedaan, wat Freystaetter daar
juist heeft gezegd, zou ik niet vijf jaren
gewacht hebben. Ik zal Freystaetter niet
meer antwoorden. Groote beweging
Freystaetter zegt, dat zijn onbekendheid
met het recht zijn houding verontschuldigt.
Ik heb", zegt hij dan, Maurel op 8 April
medegedeeld, wat ik doen zou, wanneer
ik vernam, dat het niet in den haak was,
de stukken mede te deelen in raadkamer.
Maurel erkent de juistheid hiervan.
Carrière verzoekt om Maurel en Frey
staetter contradictoir te hooren.
Freystaetter brengt in herinnering, dat
hij in 1894 rechter was. Zijne overtuiging
werd gevestigd door de verklaringen der
experts en door die vau Henry en Du Paty
Zij werd versterkt door het lezen van de
geheime stukken, die ons in de raadkamer
medegedeeld werden. Langdurige bewe
ging
Het geheime dossier bevattebiografische
mededeelingen, die Dreyfus verraad ten
laste legden, dat hij aan de Krijgsschool
te Bourges had gepleegd.
Aan de krijgsschool van den Generalen
Staf was een stuk bekend onder den naam
van »ce canaille de D" en een brief,
waardoor men de gelijkheid van het schrift
kon vaststellen, en de authenticiteit van het
stuk »ce canaille de D", dat bekend is
onder naam «brief Davignon". {Oh O
Verder een dépêche van een buiteniand-
schen militairen attaché, die zeer duidelijk
de schuld van den beklaagde bevestigde.
Langdurige beweging).
Die dépêche was, indien ik mij wel her
inner van den volgenden inhoud; «Dreyfus
gearresteerd den gezant verwittigd(0/i01
Mercier en Maurel staan samen op en
vragen het woord. {Zeer levendige ont
roering-
Over de bom-Robin ontspint zich na korte
inleiding eene belangwekkende discussie.
Labori verzoekt den krijgsraad vast te
stellen, dat tegen Freystaetters woorden,
toen deze sprak over de mededeehng in
raadkamers aan de rechters in 1894 van
de dépêche van 2 November geen enkele
tegenspraak is gevolgd. «In die omstandig
heden" vervolgt hij «heeft Mercier in zijn
verklaring gezegd, dat hij order had ge
geven, dat deze dépêche niet werd mede
gedeeld er bijvoegend dat deze order werd
uitgevoerd.
Ik verzoek den voorzitter Mercier te
vragen om inlichtingen te verschaffen om
trent een feit, dat men formeel heeft weer
sproken. {Beweging)
Mercier vraagt, sprekende over een stuk
het verraad van Bourges betreffende, aan
Freystaetter, waarover het liep. Freystaetter
antwoordt: «Over een bom". «In dit geval",
voegt nu Mercier er bij, is Freystaetter op
heeterdaad op een leugen betrapt {Leven
dige prolesten). Mercier herhaalt deze ver
klaringen op kalmen toon. De bom Robin is
door Duitschland niet aangenomen voor
1896, de dépêche van 2 November voegt
de generaal er aan toe, is niet medegedeeld
in 1894. «Ik ben er zeker van" antwoordt
Freystaetter «Ik heb haar gezien."
Sprekende over het bedrog, heeft hij niet
gezegd, dat er een stuk was, dat handelde
over een bom, maar dat er m het commen
taar een beschuldiging van verraad was, dat
te Bourges gepleegd was en op een bom
betrekking had.
Labori dringt er op aan, dat bij de tegen
woordige incidenten, die thans voorvallen,
de toestand van du Paty moet worden
onderzocht door doctoren.
Mercier, die gezegd heeft, dat de en
veloppe geheime stukken bevatte, was door
du Paty voorbereid.
«Pardon"; onderbreekt hem Mercier, «ik
heb gezegd, dat ik door Boisdeftïe wist,
dat de enveloppe door du Paiy aaugebi ac.i.
was en dat Sandherr de euveio^pe .«,i
gesloten. {Beweging.)
Labori, zegt men, roept steeds de getui
genis der gestorvenen in."
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
IJ U1111
