Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
22ste Jaarg.
Vrijdag 27 October 1899.
iNo. 6532
13Öureaxx l&oier&tvaat 50.
PRIJS YAH DIT BLAD:
f 1.50
Voor Schiedam per 3 maanden 1
Franco üer post door geheei Nederland
Afzonderlijke Nummers 0.05
PBIJS DKB ADYEBTKNTIÊN:
Van 16 regeis/r0.60
Elke gewone regei meer -0.10
Voor herhaalde piaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
Algemeene Vergadering der
St. Willibr or dus-Stichting.
i.
grootsche zaak van ons katholiek
0r|derwijs bracht gisteren-avond eene over-
ta''ijke menigte samen in de zaal der
Otf
'Hcieren-Vereeniging, die nagenoeg geheel
flo°r een zeer verscheiden publiek was bezet.
tie zeereerw. pastoor J. M. Langewen, als
Resident der St. Willibrordus-Stichting de
6rgadering openend, heette de aanwezige
®®rW. hoeren geestelijken, de eerw. broeders,
°iateurs en donatrices en verdere genoo-
"gden allen hartelijk welkom. Hem was de
^°eilijke taak voorbehouden in korte trekken
toestand van ons katholiek onderwijs
Oen
schetsen, maar ook de aangename taak
banken voor hetgeen voor dat onderwijs
gedaan. Het katholiek onderwijs zal door
l®n steun groeien en bloeien, maar daartoe
s het noodzakelijk het te blijven steunen
,n dien steun te vermeerderen. Spr. zet
aarna uiteen, waarom de gewone jaarver
gadering niet heeft plaats gehadDoor een
a«ienloop van omstandigheden onafhankelijk
atl onzen wil, vooral ook wegens ae
°6ilijkheid een spreker te kiijgen, werd de
ergadering uitgesteld. Was er dan geen
elangstelling Integendeel, priesters en
e®ken moeten den strijd tegen het ongeloof
^°0r het katholiek onderwijs voortzetten,
-waar weegt echter de financieele kwestie.
Dm een juist verslag te geven van den
egenwoordigen toestand wist spr. niet beter
doen dan den toestand in '94, toen de
,®®r Schiphorst penningmeester werd, met
'®n in '98 vergelijken.
Inkomsten
Schoolgeld '94 f 16910, in '98 f 14200
3675,
1775,
f22360.
1425
1400
°nateurs
choolpenning
v 122360. "f17025
^tmindering van deze drie posten f 5335.
ït ^§&ven
S®norarium '94117000 in '98 f17700
r ater vuur en licht 1100 1420
®nte iono
4000
f22100
4500
f23620
"^meerdering van deze 3 posten f 1500.
sta 's er een vermindering van inkom-
toe" Van 6835 in vergelijking met 1894,
n be gewone uitgaven ook niet door de
gg^on® ®n buitengewone ontvangsten konden
öta y®b®n worden. Met innigen dank
be a sPr- gewag van de legaten van den
Y er b. van der Burg en mej. Columba
n der BurgStraathof, mej. Van Gent
2a ,T)evrouw de wed. L. W. Jansen, te
jar 6n 175°0. het» tekort der vorige
iaat" *erminberen, dat echter in het
Het weder tot 16000 zal stijgen.
2hn Ine^8edeelde acht spr. voldoende om
Win kehoor van ^®n hoogen nood der St.
"brordus-Stichting te .overtuigen,
de yeur'£ 's zeker de toestand en duister
vr0e oekorast» maar wij vreezen niet, ook
had(f6r' toen w9 jaren 'ang inet tekorten
ons 6n te Worst®'en) heeft de Voorzienigheid
Katk ^le.®^s gered. Wanneer Schiedams
Stich° ^en nooc' c'er VVillibrordus-
r0e tln§ henden, handhaafden zij hun ouden
aeon ,stee^s toonden zij een open hart en
ons i beurs voor heilige zaak van
trou»ath°'lek onberwijs, en dit doet ver
bit nnT' ZÜ O®*1 nu hereid zullen zijn,
aeda 1 .erw9s met liefde te blijven steunen,
aan het heilbrengend woord
Zal i* 1" U Za'. gegeven worden". Daarom
Period hegin der volgende maand de
aanbiefnn663,6'' een 'ܮ1 ter inschrijving
ni bie men naar hartelust zal
kunnen voorzien. Het zal den aanwezigen
zeker aangenaam zijn te vernemen, dat er
dezen avond geen collecte za lworden gehouden
juist met het oog op die inschrijving; toch
zullen eenige heeren aan den ingang der zaal
gelegenheid gegeven een offertje voor de
groote zaak te brengen.
Wij leven in een tijd van reclame: overal
worden cadeaux gegeven en ook u allen
wacht een cadeau, een klein cadeau waar
voor wij in ruil een groote ondersteuning
hopen te ontvangeneen spaarpot voor
grooten en kleinen, die u allen thuis zal
worden bezorgd, die u niet moet verbergen,
maar een plaats geven in uw huiskamer,
opdat ge er voortdurend aan denkt bij ge
legenheden dat ge iets kunt en wilt afzon
deren. Houdt dit busje uwe kinderen voor,
opdat zij er iets instorten voor de arme
kinderen, die niet in staat zijn het school
geld te betalen en zij aldus de barmhartig
heid leeren kennen en beoefenen. Beveelt
het bij elke gelegenheid aan, opdat vele
kleine gaven een groote bate vormen en er
aan het einde van het jaar zooveel ge
wonnen zij, dat het arme kind niet meer ten
laste kome der St. Willibrordus-Stichting.
Daarna bracht de hooggeachte president
der St. Willibrordus-Stichting allen dank
voor den genoten steun en sprak hij den
wensch uit dat steeds door de milde bijdragen
van donateurs en donatrices de grootsche
zaak van ons katholiek onderwijs moge
bloeien. Aan de eerw. Broeders en de eerw.
Zusters bracht hij dank voor hunne opoffe
ring, waar zij tot zoo hooge tevredenheid
werkzaam waren, dat zij den lot der School
commissie inoogstten. Den heeren die de
lammetjes ten voordeele der St. Willibrordus-
Stichting gekweekt hebben en daardoor
een som van f 350 samen brachten, bracht
spr. ook bijzonderen dank voor hun ijvervol
streven. Hartelijk dank bracht hij ook aan
de collectanten die de schoolpenning geïnd
en bezorgd hebben. Ten slotte dankte hij
allen die de St. Willibrordus-Stichting
steunden door hun milde bijdragen en daar
door zoo krachtig bevorderden de groot
sche zaak van ons katholiek onderwijs,
die steeds groeie en bloeie (krachtig
applaus.)
Rede van prof. De Groot.
De zeereerw. zeergel. pater J. V. de Groot,
die daarna onder applaus den katheder
besteeg, nam tot uitgangspunt zijner boeiende
rede het oud strategisch woordsi vis
pacem para heliumwilt u den vrede, rust
u ten strijde. Hoewel zijne opwekking ten
strijd niet voortkomt uit eene mindere
verbroedering, een mindere eensgezindheid
als burgers van hetzelfde vaderland, maakt
hij toch het oud strategisch woord tot het
zijne en gewaagt hij van strijd en vrede.
Wij gaan samen tot een groot doel
weinige dingen door den Schepper ons
gegeven, zijn van zoo groote schoonheid als
de kinderziel zoo uitnemend en overtreffend
alle schittering van edelgesteenten en goud;
wie de kinderziel niet eerbiedigt, hem treft
het ontzettend woord van Hem, die in al
Zijne zachtmoedigheid zeide, dat het dien-
gene beter was met een molensteen om
den hals weg te zinken in de diepte der
zee. Onze meeting (als spr, die zoo noemen
mag,) heeft dan ten doel (in den strijd
voor de ziel van het kind) den zwakke
moed in te boezemen. Als wij in den morgen
ten strijde uitgaan, wanneer de zon hoog
aan den hemel staat en de lucht ons
verkwikt, dan is het lichaam frisch en de
strijdlust grootmaar als de dagmarsch
lang is en de zon brandt, als de voeten
gebarsten zijn en wij wonden ontvangen heb
ben dan gaat hel er om den strijdlust te
bewaren, den moed niet te verliezen. Dat
is het kenmerk van de ware dapperheid
in den jaren langen kamp om de ziel van
het kind. Zal spr. de oude motieven voor
dien strijd opnieuw ontwikkelen Neen,
beter acht hij 't de algemeene gedachte
uiteen te zetten die ons bezielt en voor
dit groote werk heeft samengebracht. Die
algemeene gedachte is dezeDe Katholie
ken zijn door Gods genade als vrouwen,
dochteren, zonen geroepen tot den strijd,
en vinden in dien strijd juist den vrede.
In het eerste gedeelte voor de pauze zal
spr. dan behandelen de roeping der Katho
lieken tot den strijd, het diep gevoel, dat
wij moeten kampen. Neen, de mensch is
niet geroepen tot stil leven. Wat de dichter
zong die daar ginds op de breede weiden
tusschen Schiedam en Delft zijn rustig
leven sleethet woord van Poot«hoe ge
noeglijk rolt het leven", geeft niet den diep-
sten zin des levens weer. Niet gemoede
lijkheid en strijd, maar strijd en gemoede
lijkheid moet er zijnhet groote doel van
den strijd moet zijn vrede, maar vrede
wordt niet verkregen zonder het zwaard.
De H Augustinus, de groote zienaar der
oudheid, gewaagde terecht van twee steden
op aarde: de stad Gods en de stad des on-
geloofs de stad Gods, het katholieke levens
beginsel, verheft zich tegen het ongeloof.
Waar wij voor de waarheid sterven met
ons Credo op de lippen, noemen de mannen
ginds dat een ergernis en een dwaasheid.
Wat wij als het voorwerp onzer diepste
aanbidding op aarde eeren, noemen de
mannen ginds een afschuwelijke afgoderij
wat wij als onzen duren plicht erkennen,
noemen zij een miskenning van de eman
cipatie des vleesches wat onze zoetste hoop,
onze blijdste verwachting is, achten zij een
droom en illusie, die meer en meer vlucht
voor de wetenschap bij het naderen van
haar lichtenden fakkel.
Wij kunnen gemoedelijk zijn en met
onze tegenstanders in vele aardsche zaken
gemeenschappelijk handelen zonder botsing
te verwekken wij kunnen samengaan op
maatschappelijk gebied, soms in de kunst,
tot zekere hoogte in de wetenschapmaar
waar het laatste woord in de groote zaken
des levens gesproken wordt, daar openbaart
zich het verschillend gevoelen een gansche
bevolking staat rechts een andere bevolking
links. In 's Lands vergaderzalen tracht zich
dat verschillend gevoelen te belichamen in
wetten, die de maatschappy regelen^njeiden.
Wanneer wij, vervolgt spr., niet als de
moderne theologen in den wijn van het
Evangelie zooveel water doen dat zij smake
loos wordt, wanneer wij willen het volle
ware krachtige Christendom en het woord
des Heeren willen gestand doen, dat er
titel noch jota aan Zijr. wet mag veranderd
wordendan kan het niet anders of er
wacht ons stryd. Dien strijd heden-avond
begroetend, zou spr. het eerste denkbeeld
van zijn rede ontvouwen. Het is een strijd
waarin wij onder de banier van den Koning
der koningen strijden in naam der recht
vaardigheid, waarbij het recht schittert als
een zonneglans. Wij, Katholieken, kampen
voor ons goed recht, het recht der katho
lieke school, in een hooger goddelijk licht,
en waar de standaard van het katholiek
onderwijs vooruitgaat, daar wordt zij uit
den blauwen hemel beschenen door de
schoonste zon die ooit op aarde heeft uit
geschenen de schitterende zon van ons
R. K. Credo Daverend applaus.)
Om den strijd dien de Katholieken hebben
te voeren, juist af te malen, wil spr. de Kerk
schetsen in hare historische ontwikkeling.
Spr. zal de historie doorbladeren dat leer
rijk boek, 'twelk getuigt van offers in geld,
in arbeid, in bloed en leven vanaf de eerste
eeuwen na Christus gebracht. In een paar
trekken zal hij ons schetsen de ecclesia
militans, de strijdende kerk. Uit de oude
graven hoort spr. stemmen weeklagen.
Mannen, vrouwen, grijsaards en maagden,
staande voor den troon van het Goddelijk
Lam, getuigen van dagen van bangen strijd.
In breede trekken ging spr. na de onaf
gebroken strijd der Kerk. Uit de duisternis
bij de graven der martelaren in de Kata-
comben trad zij in het volle licht, toen
met Constantijn de Kruisbanier zegepraalde.
Maar nieuwe stormen woedden de midden
punten der oude beschaving Alexandrie,
Constantinopel en Antiochie werden de
brandpunten der oude ketterijen. Aleric en
Attila naderden met hunne woeste horden
en toen ook dit gevaar weer bezworen was en
het zwaard van Karei de Groote had over
wonnen, kwamen nieuwe gevaren de reuzen
gestalten der Noren weken slechts beladen
met rijken buit.
Toen de middeneeuwen waren aange
broken en in de Germaansche keizers de
eerste Christen cesars optraden, scheen
het rijk van vrede gekomen; maar naast
het cesaro-papisme stak het mahomeda-
nisme den kop op. Tevergeefs storten de
heldenfiguren der Kruisvaarders hun bloed
op de heilige plaatsen en in 1453 schrikte
paus Nicolaas op bij het vernemen det
tijding dat Constantinopel gevallen was en
Mahomed's banier op de tinne der Aya
Sofia wapperde.
Daar treed in de 16 eeuw een monnik
uit zijn kloostercel bewerend het zuivere
Evangelie en een-nieuw priesterschap te
brengen. Engeland, Schotland, het Noorden
en Duitschland worden door de Hervorming
in hunne grondslagen geschokt. Na het
Jansenisme komt de Fransche revolutie en
in onze dagen het volle ongeloof.
Zoo is de historische ontwikkeling der
Kerk een strijd van het begin tol het einde
en aan het eind dezer negentiende eeuw
gaat de zon onder, roodgekleurd van het
bloed en dreigt de strijd en het gevaar van
alle kanten.
En zullen wij, zoo nagenoeg vervolgt spr.,
ons aan dien strijd onttrekken, op de lauwe
ren rusten en alleen de blijde religieuse
feesten willen en geen offers en geen strijd
Zullen dan de mannen van daad en talent
zich verschuilen Neen, wij zullen bedenken
dat ook wij alleen door den strijd vrede
zullen verkrijgenimmers wij zijn broeders
en zusters der martelaren, die den vrede
met hun bloed hebben gekocht.
Zien wij niet onze Broeders en Zusters
de heilige zaak verdedigen als missionarissen
in Afrika en China, zich met liefde begevend
onder de barbaarsche volken om te brengen
offers naamloos groot, en moet hun held-
haftigen arbeid ons niet iu geestdrift ont
vlammen voor de heilige zaak van ons
katholiek onderwijs Spr. roept zijn hoorders
toesluimert niet, slaapt nietmaar toont u
mannen van de daad en van moed, kampend
voor de heilige zaak van Christus. Wij
hebben te strijden niet tegen windmolens,
maar tegen een machtigen, geduchten
vijand, tegen de persgteren, die de Katho
lieke Kerk als haar prooi beloeren, op haar
neerstrijkend om haar goeden naam te
bezoedelen, zooals r.og onlangs gebleken is
bij een bekend proces in Frankrijk, waarbij
de Kerk geheel ten onrechte werd betrok
ken. Ja velen halen ons, het «verwoest
Carthago klinkt van alle kanten «los van
Rome" is het doel. Velen ook die ter goe-
dertrouw zijn, bestrijden stelselmatig de
Kerk als een verouderde instelling bewerend
dat de zorg voor de christelijke opvoeding
1 niet behoort tot oiueu modernen tijd en
NIEUWE SCHIEDAM COURANT
O
-voonttuu /au vj11o nauuuiiv/n vuiut>t nyo
i
'SC1U
