een schrijven gericht, waarin hij dezen
voorstelt het volgende besluit te nemen
»De gemeenteraad wenscht terug te komen
op het besluit van 15 Februari 1898 tot
het maken eener spoorwegverbinding met
de Maas".
Tot motiveering van dit voorstel voert
hij aan, dat het nu zeker is, dat Rotterdam
den Hollandschen IJzeren Spoorweg zal
aansluiten aan de Maas ten westen van
Delftshaven.
Twee verkeerswegen te maken met het
zelfde doel, op 20 minuten gaans van
elkaar, acht hij uit een algemeen oogpunt
een dwaasheid. De lasten der eene over
bodige aansluiting zullen moeten gedragen
worden het schijnt hem hoogstwaarschijn
lijk, dat Rotterdam het verkeer over zijne
lijn zal trekken en hij acht het een onver
antwoordelijke overmoed, het verkeer te
willen ontwringen aan, den strijd te be
ginnen tegen het krachtige Rotterdam.
Daarbij komt, dat de materialen en de te
onteigenen grond duurder geworden zijn en
de rentestandaard gestegen is.
Het is hem onmogelijk meer dan een
zeer globale berekening te maken. Zoo
noodig zullen B. en W. een nauwkeuriger
kunnen verschaffen. De kosten zullen (men
weet, dat slechts op zeer bezwarende voor
waarden is kunnen worden gecontracteerd
met de Spoorwegmaatschappij) wel f700.000
beloopen, wat een jaarlijksche last van
f 30.000 beteekentdaarbij de exploitatie
kosten van den spoorweg, zal de jaarlijk
sche last wel niet onder f40.000 kunnen
gesteld worden. Hij gelooft, dat niemand
in de eerste jaren een inkomst van eenig
belang verwacht. De inkomstenbelasting
zou dan met ongeveer 2.4 pet. moeten
verhoogd worden.
Dikwijls hoort men bet plan verdedigen
met de bewering, dat de toestand onzer
gemeente hopeloos is en er iets gedaan
moet worden. Er moet in elk geval niets
verkeerds gedaan worden. De vraag of de
aansluiting goed of slecht is, komt met zulk
een phrase geen stap verder..
Het komt hem voor, dat men den toe
stand vaak te zwart afschildert. Onze
tegenwoordige branderij-industrie schijnt
hem nog wel verder langzaam in omvang
te zuilen afnemen en althans voorloopig
niet winstgevend te zullen zijn. Maar met
de aan haar verwante bedrijven gaat het niet
zóó slecht en gelukkig nemen de andere be
drijven niet meer zulk een onbeduidende
plaats in als voorheen. Schiedam blijft in
elk geval toch nog levende bevolking
neemt iets toede waarde der panden is
zelfs vrij aanzienlijk gestegenverschijn
selen, die met een algemeene kwijning niet
overeen te brengen zijn.
De heer De Groot meent, dat Schiedam
zich niet moet willen opblazen tot een
groote havenplaats, maar een bescheiden
havenplaats moet willen zijn, die door
wegneming van alle belemmeringen voor
het verkeer, door behoorlijk onderhoud van
de bestaande wegen, straten en havens,
door goed onderwijs, vooral vakonderwijs,
door het veraangenamen van het verblijf,
als kleine stad een voorbeeld mag zijn.
Naarmate de behoefte zich begint te
doen gevoelen, moeten da havens en wat
daarbij behoort met vooruitzienden blik en
op ferme wijze worden verbeterd en uitge
breid. Die politiek staat, zegt de heer De
Groot, in onze macht, de andere gaat boven
onze kracht.
Voordracht —Schaper.
De afdeeling Schiedam van de Soc.-Dem.
Arbeiderspartij hield gisteren-avond in »Musis
Sacrum" eene openbare vergadering, waarin
de heer J. H. Schaper, lid der Tweede
Kamer; als spreker optrad.
De vergadering was goed bezocht, zoodat
de zaal nagenoeg geheel bezet was. Ook
enkele dames, waaronder ook eenige eer
zame juffrouwen vermoedelijk niet behoo-
rende tot de »bourgeoisie-partij" waren onder
het vrij verscheiden publiek. Voor den aan
vang der vergadering werden socialistische
brochures door den onderwijzer Koorengevel,
luide de titels uitroepend, gevent.
De president, de heer Joh. Plooy, opende
de vergadering en meende dat de afdeeling
voor deze eerste openbare bijeenkomst eene
gelukkige keuze had gedaan door als spreker
te doen optreden den heer Schaper, wiens
harde strijd genoeg bekend was.
v Daarna trad de heer Schaper op, een nog
jeugdig persoon, wien het spreken althans
in den aanvang der vergadering, wellicht
tengevolge van het rooken in de zaal, blijk
baar eenigszins moeilijk viel. De heer Scha
per, sprekende over de rechtzaak van het
arbeidende volk, begon natuurlijk met een
verwijzing naar het onrecht omtrent Trans
vaal, om even op te merken, dat de Neder
landers geen haar beter zijn dan de Engel-
schen, want ook zij trachten een geheele
natie (Atjeh) te doen bukken en zich met
bare schatten te verrijken. Toen Dreyfus
voor de vierschaar stond, was heel Nederland
in rep en roer, maar toen 't om de Hoger-
huizen ging, was 't alsof men sliep. Hierbij
bracht spr. natuurlijk even 't gebeurde met
mr. Troelstra in herinnering.
Alzoo geleidelijk overgaand tot zijn onder
werp, betoogde spr. dat over 't algemeen
de begrippen van recht en onrecht nog zoo
vreemd zijn in de wereldmet de recht
zaak van het arbeidende volk is 't treurig
gesteldde arbeider is in zake levensduur
en levensgenot geheel de mindere, en velen,
zelfs onder de arbeiders zien het onrecht
vaardige van dien toestand niet inden
arbeider dus tot het bewustzijn en het
bezit van zijn recht te brengen, is het
eerste doel.
Maar niet allee» recht, maar ook macht
moet den arbeiders verzekerd wordentot
net bezit van de macht moeten zij komen
door organisatieindividueel vermogen zij
niets, maar vereenigd zijn ze in staat hun
lot te verbeteren de patroons willen echter
die vereeniging nietzij zien in hunne
arbeiders liever drinkers dan denkers.
Een andere weg tot lotsverbetering voor de
arbeiders is zich in 't bezit te stellen van
de staatsmacht. De oude leuzen liberaal of
clericaal hebben afgedaan voor alle partijen
staan de sociale hervormingen op den voor
grond, zooals oa. het optreden van abbé
Daens bewijst, Een treurige kieswet noemde
spr. de wet-Van Houten, die slechts de
helft der meerderjarige bevolking, 11
der natie, tot de stembus toelaat, in de
steden slechts 6| op het platteland circa
14 Ook zijn de vrouwen ten onrechte
uitgesloten.
De arbeiders behooren algemeen tot de
stembus te worden toegelaten om hun lot
te verbeterenspr. gewaagt hier van
staatspensioneering en persifleert den arbeid
der bekende commissie die den arbeider
voor zijn eigen geld slechts een schijntje
wilde geven en ten slotte haar plan prac-
tisch niet uitvoerbaar achtte, omdat het te
duur is. Maar als er voor oorlog en marine
geld noodig is, weet men het wel te krijgen.
Spr. merkt op, dat er nog verscheidene
erfenissen zjjn waar wel wat meer at kan,
dat der arbeiderspartij kan ten goede komen.
In het vervolg zijner rede gewaagde spr.
nog van de Ongevallenwet en betoogde dat
waar de arbeider recht heeft op volle scha
deloosstelling de wet hem slechts 70
toekentop aansporing der soc.-dem. Kamer
leden was echter verkregen, dat de 70
reeds van den eersten dag af zouden ingaan.
Op dat thema voortbouwend, betoogde
spr. dat een nieuwe beweging voor alge
meen kiesrecht was ontstaan, gedachtig
aan het woord van den tegenwoordige n
minister Cort van der Linden, dat als de
arbeider het kiesrecht niet vraagt, er geen
reden is het hem te geven, maar als hij het
eischt, niet het recht om te weigeren. Voor
de motie—Troelstra hebben zich slechts 30
Kamerleden verklaard, maar spr. vertrouwt
dat de antirevolutionairen die nog slechts huis
manskiesrecht willen toestaan, hoewel zij
reeds stookplaatsen-kiesrecht wilden ver»
leenen, ten slotte wel met de beweging voor
algemeen stemrecht zullen meegaande
zaken moeten toch niet op het punt van
geloof of ongeloof, maar uit maatschappelijk
oogpunt beschouwd worden.
Niet in eens zullen de arbeiders zich
geheel meester maken van de staatsmachine,
zullen zij zeggen hoe het wezen moet in de
maatschapppjj. Men vraagt zich af hoe de
onontwikkelde arbeiders daartoe in staat
zullen zijn;spr., wijzend op zijn eigen persoon,
meent, dat dit mee zal vallen. Ook uit de
bezittende klasse zuilen dan velen overloopen,
indien de arbeiders voortgaan aan den eenen
kant de vakorganisatie, aan de andere zij de
politieke organisatie ter hand te nemen.
Verder er op wijzend, dat ook op gemeen
telijk terrein nog zooveel voor de arbei
ders kan gedaan worden, (o. a. door kinder-
kleeding, en door arbeiderswoningen van ge
meentewege tot billijken prijs te verhuren) en
zelfs in de Prov. Staten voor het arbeidende
volk iets kan gedaan worden; merkt spr. op
dat 't ook voor de arbeiders geldt »adel
verplicht," zij moeten toonen, dat zij niet
alleen rechten hebben, maar ook plichten
kennen, en aldus het respect der bezittende
klasse afdwingen, wanneer zij deregeerings-
taak overnemen. In geen geval moeten zij
een nieuwe klasse-regeering vormen, zooals
er nu een klasse-regeering en een klasse-
justitie is. Spr. herinnert slechts aan de
veroordeeling van Troelstra in tweede
instantie.
De overwinning van het arbeidende volk
moet zijn de overwinning der humaniteit
eerst als het standverschil verdwenen was,
zou men een gelukkige maatschappij ver
krijgen, waarin recht voor ieder was, zoo
meende spr., die met een heilwensch voor
de overwinning van het arbeidende volk
besloot.
Bij het daarna geopend debat beant
woordde spr. nog de opmerkingen van den
timmermansknecht Meijer in dien zin, dat
hij er niets in zag tot het maken van
wetten mede te werken, vooropstellend
dat die ook goed worden toegepastdat de
staatspensioneering toch geheel iets anders
is dan de pensioneering door de commissie
bedoeld, en het gevaar de arbeiders het toch
betalen, te ondervangen is door een belasting
op de rijke erfenissen, om ten slotte nog
den staf te breken over Troelstra's veroor
deeling en zich te verweren tegen het
verwijt, dat de S. D. A. P. zich meer de
zaak-Troelstra dan die van Hoytinga had
aangetrokken.
Met een woord van dank door den voor
zitter aan den spreker gebracht, werd
daarna de vergadering gesloten.
Bij het uiteengaan der vergadering werden
strooibiljetten verspreid, waarin het optreden
van abbé Daens op aanst. Maandag-avond
werd aangekondigd.
De vijf personen, die als verdacht van
inbraak in de Schaatsenbaan van den heer
P. Driessen aan de Noordvest gisteren zijn
gearresteerd, zijn heden-ochtend weder op
vrije voeten gesteld.
Te half een brak gisteren-middag te
Rotterdam een zware brand uit in het
magazijn van Japansche lakwerken der
firma Van den Burg en Vermaas, Voorhaven
161/165 Oud-Delftshaven.Verscheidene vaten
lak werden vernield. De fabriek bleef on
gedeerd, dank zij de werking van vier
spuiten onder den hoofdman Lourens. Veel
waterschade werd toegebracht.
Het Ned. stoomschip Dorothea, gisteren
avond te 7 uur den Waterweg binnen
gekomen, is het duizendste stoomschip,
dat sedert 1 Januari binnenkwam aan
het adres der firma W. H. Müller Co. te
Rotterdam.
Het geheele aantal schepen, dat op dat
oogenblik van dit jaar was binnengekomen,
bedraagt 6352.
De politie te Vlaardingen nam eergister
avond iemand in arrest, die bij zijn dochter
in de Nieuwstraat de ruiten verbrijzelde en
door zijn woest gedrag de heele buurt in
rep en roer bracht. Na zijn ontslag wierp
hjj weder een bloempot door de ruiten.
Herhaaldelijk komen den laatsten tijd
branden te Delft en omstreken voor, die
aan kwaadwilligheid worden toegeschreven,
te meer daar eenige ingezetenen nu ook
dreigbrieven ontvingen. Sommigen hebben
nu particuliere nachtwakers aangesteld.
Door de heeren J. Pohlmann, technoloog
te Delft en J. Boekwijt, technisch ambtenaar
aan het ministerie van Koloniën te 's-Gra-
venhage, is aan den gemeenteraad van
Voorburg een concessieaanvrage gedaan tot
het oprichten van een fabriek van watergas
(hydrocarbongas) tot verlichting der ge
meente. Een dergelijke aanvrage is door
genoemde heeren ook gedaan aan de ge
meenten Alblasserdam en Oost- en West-
zaan.
BI53EJTLA3D.
TWEEDE KAMER
Zitting van Donderdag 23 November.
Aangezien te 11 uren nog geen voldoend
aantal leden aanwezig was voor het houden
eener vergadering, verdaagde de voorzitter,
de zitting tot voortzetting der alge»16
beraadslaging over de Indische begr°°l
tot 's middags 1 uur.
Om 1 uur werd de vergadering
Op voorstel van den voorzitter wet11 uU,.
sloten morgen de vergadering om '19 g[,
aan te vangen om den heden-ochtend
loren tijd in te halen. De voorzitter
zich voortaan stipt houden aan het reD
mentaire uur van opening, een kwartie'
het aangekondigde uur.
Bij het voortgezet algemeen debat over
Indische begrooting.
repliceerde de heer P ij n a c k;e r Hord ij
dat niet te veel moet besteed worden a
militaire uitgaven voor Indië. Hij verh®
zich dat de minister het hospitaal te Dj0
wil steunen. ,fi.
De heer Van Kol, repliceerende, -
treurt het gemis aan belangstelling, daa' n
wijzende op het feit dat de eenige ma
dat de zittingen moesten worden geSC^?'p
wegens onvoldoend aantal aanwezige le'
dat geschiedde bij de behandeling
Indische begrooting. Hieruit putte hij
bewijs voor de onvoldoendheid van
Nederlandsche regeeringsstelsel voor Insjt
linde, dat onvoldoende bestuurd w°rv,
door leeken, als den tegenwoordigen ^°ug.
Generaal, een fortenkennereen V1 j
president van den Raad van Indië, 0
Nederl. hoofdambtenaaren een m'nller
deskundige in Deli-tabakszaken. Spr6"
critiseerde het beheer van den ministeJ
dat zijns inziens niet hervormend is, ®a
bureaucratisch en administratiefen spre»
beklaagde er zich over dat aan de s'eCut
ingelichte Kamer nog het noodige 'jc
wordt onthouden. De wijze van vaststel'1'»
der begrooting laat te wenschen over.
De Minister verdedigde zijn be j0'
dat wel verre van kapitalistisch te zljn,.,'n
welvaart der bevolking beoogt en zal
Kol's financieele voorstellen afwachten.
acht het plicht den Atjeh-oorlog, v°s
welks begin hij niet verantwoordelij'' 1
te beëindigen.
Het algemeen debat is gesloten. f
Bij de artikelen wraakte de
Troelstra de gruwelijke koehe
mishandeling door de ambtenaren. f
Met het oog op het vergevorderd u g
werd de vergadering tot 's avonds 8 u
verdaagd.
Blijkens een telegram van den gouverneur
generaal van Nederlandsch-Indië van
November 1899, wordt de gouvernement
koffie-oogst op Java voor dit jaar thanS
geraamd op 207.000 pikols.
Bij het departement van kolomen
ontvangen het volgende, van 21 dez6f
gedagteekende, telegram van den gouve'
neur-generaal van Nederlandsch-Ind'^
betreffende eenen rooftocht op het eilan
Banka
ïOpziener bij het mijnwezen G. Busg0"
vermoord te Pangkal Pinang door
rooftocht zijnde, gedroste Chineesch0
mijnwerkers." (btct)
Het stoffelijk overschot van graaf E-
van Limburg Stirum, kamerheer en jag01"^
meester van H. M. de Koningin, wer
gisteren onder algemeene deelneming
aarde besteld op de begraafplaats Eik
Duinen te 's Gravenhage.
Onmiddellijk achter den' rouwvvag6^
volgden twee galahofrijtuigen, waarin,
ambtsgewaad waren gezeten de verteng0"
woordigers van de Koninginnen, kamerbe
jhr. Van Pabst van Bingerden a
vertegenwoordiger van H. M. de Koning'"'
jhr. G. J. Van Tets, kamerheer van H- 1
de Koningin-Moeder.
Honderden waren op den doodenakk^
bijeengekomen uit alle standen.
Hofhouding was er door vele leden ver
tegen woordigd.
Mr. O. J. H. Graaf van Limburg S"r"
dankte voor de eer zijn verscheiden broe
bewezen.
Nederland en Transraal
Mevr. Tiljer en mevr. Gijsberti Üo^ei](
pjjl hebben op verzoek van den chef
2de Nederl. ambulance dr. Koster en
het Haagsche mannen-comité van het R00^
Kruis op zich genomen, voor aanvoer v'^
de noodige zaken voor de 2e ambulanc0^
zorgen, ook na vertrek der ambulance,
hebben het dames- en mannen-comitd u
iS
