Libre Parole met groote letters te lezen
een redacteur van haar, Galli, en een van
de Intransigeant, Leprelletier, zijn in de
hoofdstad gekozen. De nederlaag wordt
trouwens erkend. De reactie bedreigt Parijs
zegt de Petite Repiblique. Wij zijn
zoover schrijft de Radical dat wij
op de herstemmingen moeten rekenen om
de meerderheid in het stadhuis te be
houden.
Naar de Hanoversche Courier meldt, heeft
de Duitsche keizer eergisteren graaf Wal-
dersee tot generaal-veldmaarschalk benoemd
en hem dat zelfs medegedeeld, toen Wal-
dersee bij de receptie den troon voorbij kwam.
Volgens een bericht uit Constantinopel
aan de limes bereidt de Porte een besluit
voor waarbij het voor Turksche onderdanen
tot een misdrijf wordt verklaard, in Turkije
buitenlandsche briefkaarten te gebruiken.
Uit Cairo verneemt de Times, dat zich
in Port Said acht gevallen van pest hebben
voorgedaan, waarvan vier doodehjk. Maar
sedert Donderdag heeft zich in Port Said
noch in Soeaking noch elders een geval
van pest voorgedaan. De raad van gezond
heid hoopt door afzondering de pest te
Port Said uit te roeien.
Naar de Times uit Montevideo verneemt,
heeft zich in het westen van Uruguay
mond- en klauwzeer vertoond.
stalls- en Gewestelijk Nieuws.
Schiedam, 8 Mei 1900.
Gistfabrikatie en Gisthandel.
De Fabrieksbode, het orgaan derNeder-
landsche Gist- en Spiritusfabriek te Delft,
ontleent aan het jaarverslag van genoemde
fabriek de volgende beschouwing over
gistfabrikatie en gisthandel.
Sedert wy, nu juist 30 jaar geleden, ons
bedrijf aanvingen, en Schiedam nagenoeg
uitsluitend in de behoeften aan gist van
Engeland, Frankrijk en België voorzag, zijn
de tijden heel wat veranderd. Na 1870 begon
al spoedig Frankrijk een gevaarlijke con
current te worden. Een tiental jaren geleden
deed de gistfabrikatie hare intrede in Groot-
Brittannië en ontwikkelt zij zich sedert in
nog steeds toenemenden omvang. Nn laat
stelijk in België gat de minister van
financiën De Smet de Naeyer door de Wet
van 1896 aan de distillateurs het twijfelachtig
geschenk van het recht tot fabrikatie van
gist, gepaard aan een invoerrecht op vreemde
gist ten bedrage van 10 centimes per kilo
of ca. 15% der waarde, een geschenk dat
de industneelen gretig hebben aanvaard,
een recht waarvan zij sedert 1898 in ruime
mate gebruik hebben gemaakt, maar waarbij
zij nog weinig zijde nebben gesponnen.
Deze concurrentie van ailerwege heeft
zich in Nederland geducht doen gevoelen,
zoowel door vermindering van bet gistexport
als door teruggang van den gistprijs. Een
groot aantal der zwakkeren hebben dan ook
den strijd om het bestaan moeten opgeven
het aantal van 491 branderijen in 1882 is
tot 1899 geleidelijk tot 204 teruggegaan.
De jaarverslagen der Kamer van Koophandel
te Schiedam geven omtrent prijzen en
export eene reeks van treurige cijfers
Het verslag geeft daarna deze cijfers
(eerlang door ons uit het Jaarverslag der
Schiedamsche Kamer van Koophandel over
te nemen) en voegt daaraan toe de duizend
tallen kilo's die door de Delftsche fabriek
naar België zijn geëxporteerd. De afleve
ringen in België zijn sedert de vestiging te
Brugge belangrijk toegenomen. Het is na
tuurlijk het streven daarin uitsluitend door
de Brugsche fabriek te doen voorzien en
het export van Delft naar België ge
heel te doen ophouden om zoodoende de
drukkende invoerrechten en meerdere vracht
te ontgaan.
Uit het verslag der Schiedamsche Kamer
van Koophandel en onze toevoeging zoo
vervolgt ongeveer bedoeld jaarverslag
blijkt.
lo. dat het export van Schiedam naar
Engeland sedert 1892 met 30%, naar
België met de helft is verminderd. Dit
export naar België is bestemd om te
eeniger tijd geheel te verdwijnen,
wanneer de weinige nu nog exportee-
rende firma's de invoerrechten met
meer kunnen dragen, of wanueer
wellicht de Belgische Regeering de
luidklagende distillateurs met een
prohibitief recht op gist zal willen zoet
houden
2o. dat ons export naar Engeland integen
deel in 10 jaar is verdubbeld en ons
debiet in België sedert 1890 reeds was
vervijfvoudigd, toen wij in 1897 te
Brugge begonnen te werken.
Niet minder dan de teruggang van de
exportcijfers, klemt de daling van den
gistprijs, die met de steeds verminderende
vraag van het buitenland in onmiddelijk
verband staat. De cijfers dezer kolom zijn
volgens het verslag der K. v. K. de
»schatting van de prijs dien de branders
werkelijk omtvangen"het cijfer van 1890
is weggelaten, omdat de beschikbare stati
sche gegevens van den gistprijs vóór 1891
op een anderen grondslag berusten.
De branders leveren in den regel hun
gist niet direct aan de verbruikers af aan
binnen- of buitenlandsche agenten of
handelarenzij leveren hun fabrikaat »en
bloc tot onderling vastgestelden prijs aan
de vereemging of vennootschap waarvan
zij mede-lid of -vennoot zijn, en wier
directeuren, meest uit hun midden gekozen,
den gisthandel drijven en na aftrek hunner
bezoldiging en der onkosten van verpakking,
verzending, enz.de winst pondspondsgewijze
tusschen de aangesloten branders verdeelen
in verhouding tot de door elk geleverde
hoeveelheid gist.
Tal van jaren geleden vormde deze meest
halfjaarlijksche winstuitkeeringen belangrijke
bedragen f 1000, f 1500 per branderij. Deze
cijfers zijn echter steeds teruggegaan en in
de laatste jaren is er van winst in die
vennootschappen nauwelijks meer sprake.
Hoewel onze netto-prijs dank zij de
algemeen erkende superioriteit onzer gist
niet onbelangrijk hooger is dan de Schie
damsche, hebben wij toch de daling der
prijzen moeten volgen. Een cent meer of
minder vertegenwoordigt voor onze onderne
ming in haren tegenwoordigen omvang een
verschil van ruim f50,000.
Teruggang van export, daling van den
gistprijs tot een te voren nooit mogelijk ge
acht cijfer, gepaard aan buitensporig hoogen
prijs der steenkolen (ca. 100% meer dan een
paar jaar geleden), nebben de eenmaal zoo
bloeiende Schiedamsche industrie zoodanig in
de engte gedreven, dat telkens nieuwe slacht
offers vallen, en nu dezer dagen wederom de
stilstand en uitbraak van een dertiental bran
derijen is aangekondigd, waardoor haar aantal
in 1882 491 en nog slechts 10 jaar geleden
359 weldra tot 191 zal zijn teruggebracht
De Teekenschool van den Volksbond.
In het Bondsgebouw aan de Lange Haven
had gisteren-avond de uitdeeling plaats der
prijzen door de leerlingen van de teeken
school der afd. Schiedam van den Ned
R. K. Volksbond in den cursus behaald.
Daartoe waren met het bestuur en de leer
lingen der teekenschool de geestelijke ad
viseur en de president der Bondsafdeeling
en een aantal belangstellenden in het ge
wone lokaal vereenigd.
De president der commissie voor de
Teekenschool, de heer J. N. Elgers, heette
hen allen hartelijk welkom, allereerst den
geestelijken adviseur, die het bestuur met
genoegen dezen avond hier zag, waar hij
toch meermalen had getoond der teeken
school een goed hart toe te dragen.
Bijzonder werd ook gewaardeerd de tegen
woordigheid van leder, van het hoofdbe
stuur, op wiens hulp de commissie voor de
school bij voortduring blijft rekenen en
evenzeer de aanwezigheid der onderwijzers
hun dank brengend voor den tact waarmede
zij de lessen gegeven hebben, sprak de
president den wensch uit, dat zij nog vele
jaren aldus zouden werkzaam zijn. Ook
den vaders der leerlingen riep spr. een
hartelijk welkom toe, vertrouwend, dat door
aller sympathie de teekensshool zoo hoog
zou opgevoerd worden, dat zjj onder het
welziend oog der praktijk aan alle eischen
voldoet. Ten slotte de leerlingen toesprekend,
gewaagde de president van de tevreden
heid der commissie over hun werk, hen
aansporend op den ingeslagen weg steeds
voort te gaan.
De geestelijke adviseur, de weleerw. heer
Van den Berg, daarna het woord nemend,
bracht hulde aan de heeren der commissie
voor de teekenschool. Het is toch een ieder
bekend met weik een ijver zij den bloei
der teekenschool bevorderd hebben. Een
groote teleurstelling was in het afgeloopen
lesjaar het weigeren door de gemeente van
de gevraagde subsidie, maar spr. vertrouwt,
dat, waar zulke mannen aan het hoofd
staan, z.j ook zonder die subsidie de teeken
school in stand zullen weten te houden.
Hulde bracht de eerw. adviseur ook aan de
onderwijzers der teekenschool. Het is een
zekere waarheid dat de bloei der school
afhangt van de leermeesters, maar waar zij op
zulke leermeesters mag wijzen is haar een
groote; bloei verzekerd. Daarna de jongens
toesprekend en hen prijzend voor hun ijver
die allen reden gaf tot tevredenheid, meende
hij hun zelf dezen avond een les te mogen
geven, die zij wel ter harte moesten nemen
zij moesten allen onthouden, dat zij leeren
niet voor de school, maar voor het leven
door de teekenschool moeten zij vaardige
kundige vakmannen worden. De noodzake
lijkheid van een vak te leeren blijkt steeds
meer vooral in den tegen woordigen tijd
in onze stad, nu de eene branderij na de
andere uitstookt. Spr. heeft dit nog in de
laatstverloopen dagen ondervonden, toen
een werkloos brandersknecht hem klaagde
had ik nu maar een vak geleerd, dan zou
ik er niet zoo erg aan toe zijn. Ook de vak
man moge eens een tijd van tegenspoed
beleven, in de meeste gevallen werkt hij er
zich weer boven op. Spr. spoorde ten slotte
zlJn jeugdigen hoorderen aan met ijver de
lessen der teekenschool te voigen, wanneer
zij dan later bekwame vakmannen zullen
zijn, zullen zij dat voor een groot deel te
danken hebben aan de teekenschool van den
Volksbond.
Daarna sprak nog de heer Kloppers de
beste wenschen uit voor den bloei der
teekenschool en spoorde hij de jongens aan
zich steeds ordelijk bij de lessen te gedragen,
waarna de uitreiking der prijzen een aan
vang nam.
De volgende prijzen werden daarna uit
gereikt
Lijnteekenen.
Ie klas.
Ie prijs H. Wirxel, een handzaag;
2e prijs J. Klopper, een 4£ d. steekbijte!
2e klas.
Ie prijs W. Witberg, een kapzaag
2e prijs A. Dries, een waterpas
3e prijs W. de Gooijer, een 1| d. steekb.;
4e prijs M. Geul, (zonder mededinging)
een stalen duimstok
Fr. van Slobbe, (zonder mede
dinging)
een Amerikaar.sche schrijfhaak.
Handteekenen.
Ie groep.
4e prijs C. Companus, papier en conté
2e J. Dries, j
2e groep.
Ie prijs S. van den Akker, een teekenbaak
2e J. Kloppers Wzn., een teekendoos
3e groep.
4e prijs H. Vredenbrecht, een teekenhaak
2e A. Kool, een teekenhaak
4e groep.
4e prijs J. de Gooijer, 2 driehoeks en een
teekenhaak
2e j H. Scholte, een inktstel.
De heer J. A. Boer, onderwijzer in het
handteekenen stelde daarenboven nog twee
prijzen (door hem zelf beschilderde scho
tels) beschikbaar voor leerlingen die geen
prijs behaald hebben, doch hebben uitge
munt door ijver en goed gedragzij werden
resp. aan Kuil (5e groep zonder mede
dinging) en Heggelman verleend.
Het sprak van zelf, zoo merkte de heer
Willeman op, dat hij in deze vergadering
als president dar Bondsafdeeling een kort
woord moest spreken, een woord van dank
aan het comité der teekenschool, dat de
opgevatte taak met zooveel moed en ijver
uitvoert, een woord van hulde ook aan de
onderwijzers, wier lessen door de leerlingen
trouw moesten worden gevolgd. In 't bij
zonder bracht spr. hulde en dank aan den
heer Boer, die zijne sympathie .voor de
teekenschool weder getoond had door het
schenken van twee extra prijzen. De
jongens spoorde spr. vooral aan het teeken-
onderwijs, waardoor zij flinke degeiü
werklieden worden, toch vooral te ^aa,t
deeren. Sprekers ervaring in zijn vak lS
altijd geweest, dat zij die 't beste teeke°e°j
ook de beste vaklieden zijn. Willen Z'J 1
de toekomst degelijke werklieden,
mannen in de maatschappij worden,
moeten zij grondig het teekenen leere"'
Spr. spoorde ook vooral de ouders a^_
daartoe mede te werken zij moeten
trotsch op zijn, dat de afdeeling een teeke®
school bezit, die ten doel heeft de kinde'®1
der leden tot flinke degelijke vaklieden ®P
te leiden. Daarom moeten zij voortdurend
pogingen der betrokken commissie steun®0'
opdat de teekenschool zij en blijve de r®®01
van den Volksbond.
De president, de heer Elgers, dee'd®
daarna nog mede, dat Zondag 43 Mei z°u
plaats hebben de tentoonstelling van 0
teekeningen, die Dinsdag 45 Mei 's avond"
halt negen door de leerlingen moete"
worden weggehaald.
Met een woord van dank aan de ond®1
wijzers, hopend dat zij met dezelfde l®®1"
lingen weer dezelfde lessen zouden geve0'
sloot de president daarna de bijeenko®sl'
Ons wordt door een der naast betrof
kenen verzekerd, dat het ongeval te Hillege,s*
berg zich anders heeft toegedragen da°
gisteren door ons werd gemeld.
De heer K., een der inzittenden van b®1
bootje, had het ongeluk bij het uitstappen v°°
den kant af te glijden. Alleen hij geraak^
toen te water de anderen bleven in de boot
ongedeerd.
De 22-jarige houtzager G. C. van Ge®°e'
wien Zaterdag het bekende ongeluk tr°^'
is dientengevolge gisteren-middag 42 uf6
overleden.
Heden-ochtend circa 8£ urehad de 19-jarté°
brandersknecht C. van Eijk, werkzaam m d®
branderij van den heer P. J. Meijer, aan d®
Westerkade, bij het afslaan van den helm
den ketel het ongeluk het kokende vocht ov®r
het lichaam te krijgen, waardoor hjj aa''
linkerarm en linkerbeen brandwonden he®''
bekomen»
Nadat die wonden in de branderij waf®11
verbonden, heeft Van Eijk zich naar Bjo6
woning, aan de Visscherstraat, begeven.
Te Rotterdam is Zondag-avond
sgroote openhare vergadering" van typ0'
grafen gehouden, waar de Amsterdams®!16
staking zou worden besproken door de
bondsvoorzitter P. Hols. De afdeelingsvo®1"
zitter moest echter constateeren, dat d®
aanwezigen niet meer dan een handje
vormden en dat de afwezigen »het do"
schoppen niet waard waren". Toch
de vergadering door en had de R°D
voorzitter nog gelegenheid de vriend®'!)
heid te debiteeren, dat een 43-tal katk0
lieke zetters van De Tijd »als adders d®°
winkel van Holdert weer zijn
binne°fj6
sloopen".
De Vlaardingsche logger Flevo, schip"
L. Noordijk, reeder de heer P. H.
Abshoven, die Zaterdag naar de vissch®1'
zou vertrekken, kon daaraan wegens a°^()
terblijven van eenige schepelingen ëe
gevolg geven en is eerst Maandag-m°r^
naar zee gegaan.
Daar het Zaterdag gunstige wind waS
Maandag-morgen niet, kan men
welk een vertraging, en daaruit voortv'0^
ende schade door zulke handelingen
ondervonden.
>d
Op het directie-ge bouw te Hoek-van-fl°"a
is men bezig een Marconi-toestei te plaats®
Eveneens zal er een op het vuurs®
geplaatst worden, ten einde met elkaar
communicatie te staan, ingeval van zeerafl°P
enz.
BIOESLASD.
Bij Kon. besluit is benoemd tot Tl^
de orde van Oranje-Nassau de heer B;
ieuckelum, secretaris der centrale coio*013
AS'
