Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
Sclrift mZijne Hoogheid.
utatle van Sponrep.
23ste Jaar®:.
Zondag 20 Mei 1900.
l\o. 6703.
"SBureau "gbotevsttaat 50.
-25SciÈÈÜ[ BERICHTÈnT
e 11 n is g e y i n g.
>enmetoil
V SyifW "te 8MS 8'/"°""S
PBIJS TAN DIT BLAD:
oor bchieaam per 3 maandenf 1.50
rinoo per post door geheel Nederland -2.
A-fionderiiike Nummers 0.05
SIM»
PB IJ 8 DEB ADYEBTKNTIÊN:
Van 16 regeis1 f 0.60
Elke gewone regel meer-0.10
Voor bernaaide plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
kiezing y00r Qeu (jemeenieraad.
ÖEN voor een LID VAN
district irr er Hemeente in kies-
di« donr h .ter vervui'ing der plaats,
heer A VA\ Rmï?.lagnernen van den
do°r Bnro-a EUIJSEN is opengevallen,
9 paa'd is an n-8eSjer en Wethouders be-
dat on 111)lnsdae den 5den Juni e. k.
•^'ddafR Ö«p°em dag van des voor-
v*er uur t«n r Uj.r tot des namiddags
de artikelen ^wtze overeenkomstig
°nm£ t;M te Kieswe"
o 'ngeleverd andldaten kunnen worden
dat de formuiieren u
bovenbedoelde opgaven f"0 V00r d®
d'.er gemeente kost»)™ secretarie
2lJn van heden tot en verkriJgbaar
Jun» a. s van d.« met den 5den
bePaaidr3UIgtemeeSterJ ®n Wethouders
®n de k 200 b°°dig, de stemming
resp-cti her,st,emminS zullen geschieden
°P JDlnsda» den 12den
Sc u n "msdag den l9hen Juni e. k.
1 6 d a m, den 19den Mei 1900.
E*e Burgemeester voornoemd,
VERSTEEG.
VI.
6 Weftscheiijkke. Vor'8e naal gewezen op
voor den hande)6'^ Van Staatsexploitatie
ervan bij oerl0„' -?p de noodzakelijkheid
öog willen wij aa 0161 enkele woorden
*an het verkeer dat de veiligheid
taat zeker niet 6Xp'°itat>e door den
lJJdan bij particulier»1^ K®waaiborgd zal
e^PloitatiA Zijn niet
2)
*En Slot
dan DU doet 't zit Pr g;- V g Wat
<*ie eerst bii 't VüorDy.
"erp Scboonmoeder een kleur wJ611t
Vreesd»nUJ bleek aden zwapdgekregen'
p«n v dat de brutale man aan\un nfen
i6Val van dWlad Z°U kunnen doen in e°k
8 20,1 ZÜnedoler aanW62,gen bizonder las-
«n door strenge toepassing van al
de vele ongevallen, in den laatsten tijd op
onze Nederlandsche spoorwegen voorgeval
len, bijna immer geweten aan de heillooze
concurrentie tusschen de twee groote spoor
wegmaatschappijen, waarbij alle klachten
zóó zijn gespannen, dat de minste onregel
matigheid groote storing teweegbrengt en
een oorzaak van de grootste rampen kan
worden Is niet minder de overmatige dienst
tijd van het treinpersoneel dikwijls oorzaak
geworden van materiëele schade, erger nog,
verlies van menschenlevens Bij exploitatie
door den Staat is deze toestand zeker een
der eerste die verbeterd zal worden, en
men mag niet onderstellen, dat de Staat,
die nu reeds aan de Spoorwegmaatschappijen
verschillende eischen stelt voorde veiligheid
van verkeer, zelf zou te kort schieten wan
neer hij de exploitatie ter hand neemt.
Wanneer de organisatie van het bedrijf
op verstandige wijze wordt ingericht, kun
nen wij bij Staatsexploitatie ook op dit punt
gerust zijn.
Tot nu toe hebben wjj verschillende be
zwaren van materiëelen practischen aard
behandeld wij hebben aangetoond dat vrees
voor bureaucratie, voor ambtenaarsinvloed,
dat politieke vrees en beduchtheid voor de
veiligheid van verkeer bij goede organisatie
horsenschimmen blijken te zijn; wij hebben
er op gewezen, dat de handel, die zooont-
zaglijk veel met het spoorwegverkeer te
doen heeft, het meest gebaat is door Staats
exploitatie; wij hebben het gevaar bespro
ken van buitenlandsche aandeelhouders in
binnenlandsche spoor wegmaatschappijen, zoo
wel in vredestijd voor de commercieëele
belangen van ons land, als in oorlogstijd
voor de eischen der verdediging nu rest
ons nog ééne kwestie ter behandeling, die
de spil is waarom alles draait, en die,
wanneer ze niet bevredigend kan worden
opgelost, Staats-exploitatie voorgoed onmo
gelijk maaktwij bedoelen de financiëele
kwestie.
de verordeningen op wegen en tollen.
Eén voor één slopen daarom zwijgend
de aanwezigen weg, tot Wilhelm met Grete
en haar vader alleen was.
Nu kwam het hooge woord, het doel van
zijn bezoek, eruit«Of Gretes vader hem
tot schoonzoon zou willen.
«Jongen," was 't antwoord, graag zoo
dra je brood voor haar hebt."
Den volgenden morgen in de kazerne
kleedde Wilhelm zieh met nog veel meer
zorgvuldigheid dan hij dat gewoon was.
Hij wilde^ namelijk dien morgen ontslag
vragen. Tusscnen acht en negen uur zou
de vorst zijn gewone morgenwandeling ook
nu wel doen en dan zou hij hem aanspre
ken. Hij wist wel, dat dit gevaarlijk was
somtijds nam de vorst het op als een on-
beschaamheid en strafte hij er voor, maar
ook dikwijls waren juist groote verzoeken
ingewilligd, wanneer de vorst zoo maar op
eens was aangesproken.
Hij ging naar builen en begon in de na
bijheid der slotpoort heen en weer te wan
delen. Het duurde ook niet lang, op het
stappen der laarzen en het rinkelen der
sporen werd gehoord.
Nu moest de slag worden geslagen.
Men zal van ons in dit bestek en bij de
naar wij ons voorstellen populaire
wijze van behandeling, geen statistische op
gaven of groote tabellen vergen, die de
juistheid onzer stellingen voldingend kunnen
bewijzen evenwel meener. wij toch enkele
cijfers te moeten geven: wie uitvoeriger
de financiëele wijze van dit vraagstuk wil
bestudeeren, vindt in de, reeds in ons eerste
artikel aangegeven werken, daartoe stof
te over.
Zoodra de Staat zelf de exploitatie der
spoorwegen ter hand neemt, valt het budget
der spoorwegen onder de Staats-begrooting,
en van vele zijden is er gewezen op het
gevaar, dat de stabiliteit der begrooting
door de, uit den aard der zaak moeilijk
juist aan te geven uitkomsten, een geduch-
ten schok zoude krijgen. Men redeneert
aldusdaar de inkomsten met geen moge
lijkheid vooruit zijn te berekenen, zal het
budget van spoorwegen noodzakelijkerwijze
een onvolledige raming hebben, die bij een
óegrooting van ongeveer 45 millioen (wat
ten naaste bij de som is der inkomsten
onzer Nederlandsche spoorwegen per jaar)
doet vreezen voor een zóó groote onvast
heid dat onze geheele Staats-begrooting er
door op losse schroeven komt te staan.
Deze redeneering gaat echter niet op.
Vooreerst kan men het Zwitsersche stelsel,
als voorzorgsmaatregel, aannemen, en de
geheele spoorweg-administratie geldelijk
van de landsadministratie scheiden. Door de
Wet van 15 October 18C7 is dit stelsel in
Zwitserland ingevoerd, voornamelijk op aan
dringen van hen die het bovenbedoelde
bezwaar maakten. Evenwel, als voorzorgs
maatregel is dit onnoodig, hoewel om andere
redenen, beneden te noemen deze regeling
zeer is aan te bevelen.
De verschillende statistieken der spoorweg
maatschappijen bewijzen voldingend, dat
eene vrees voor buitensporige schomme
lingen in de inkomsten der spoorwegen
«Hoogheid".
«Wat wou jij, onbeschaamde kerel?"
Met een grijnslach keek de vorst Leopold
den soldaat aan, die niet wist, of de toorn,
die uit oogen en stem sprak, werkelijk dan
wel voorgewend wawas.
Bevend op zijn beenen en hakkelend be
gon hij met het verzoek om ontslag voor
den dag te komen. De vorst antwoordde
niets, vertrok geen spier van zijn gezicht.
De soldaat ging daarop voort met de me-
dedeeling, dat hij graag wou trouwen,
waartoe hij ook de toestemming van den
vorst noodig had, daar hij nog voor krijgs
dienst kon worden opgeroepen, en eindelijk
vertelde hij, dat de inwoners zijner woon
plaats den tolgaarder Puschholz graag ver
plaatst zagen en verzocht hij om diens plaats
als tolgaarder.
De oogen van den ouden vorst begonnen
onheilspellend te glinsteren en het scheen,
dat hij woedend wilde uitvallen. Plotseling
echter reed een ruiter de plaats op naar
den vorst toe en overhandigde een brief.
Vorst Leopold opende dien, werd bleek
en zeinik ga terstond mee, dat is ern
stig maar jou zal ik wel krijgen, blijf hier
zoolang staan," bulderde hij tegen Wilhelm,
ongemotiveerd is. In alle landen toch is in
het tijdvak 1893 1897 (over welke jaren wij
de statistische opgaven hebben kunnen
raadplegen) de exploitatie-coëfficiënt gelei
delijk afgenomen, zonder ergens een sprong
te maken. Onder exploitatie-coëfficiëent ver
staan wij de verhouding van uitgaven tot
bruto-opbrengst. In ons land was deze in
1893 bij S.S. H.IJ.S.M. Ned. Centraal Sp.
en Noord-Br.-Duitsche Sp. respectievelijk
ruim 63%, 64%, 57% en 75%, en ver
minderde m 1897 tot ongeveer 60%, 63%,
50% en 67%. Men raadplege het «Arcbiv
für Eisenbahnwesen" waarin de statistiek
der Fransche en Duitsche spoorwegen is
opgenomen, en men zal dezelfde geleide
lijke vermindering vinden, evenals ook de
cijfers van de Belgische exploitatie en die
onzer Ned. Indische spoorwegen eenzelfde
neiging vertoonen.
Wij kunnen al die cijfers niet aanhalen
voor den belangstellende zijn zij in de
aangehaalde werken en elders te vinden;
genoeg zij hier dan te constateeren, dat
de verhouding tusschen uitgaven voor spoor
wegen, en inkomsten daaruit getrokken, een
langzame neiging tot daling vertoont, eu
dat nergens een ongewone schommeling of
plotselinge sprong wordt aangetroffen.
Daaruit moet het ieder duidelijk zijn, dat
het Staatsbudget volstrekt niet instabieler
zal worden, zoo de Spoorwegen daaronder
worden opgenomen. Trouwens, bijna van
onze geheele Staatsbegrooting bestaat (zoo
als Mr. Bruining terecht opmerkt) uit vrij
onzekere, steeds wisselende postenen is
er ooit geklaagd over onvastheid van
Staatsbudget?
Is dan de begrooting van den Staat door
de Spoorweg-exploitatie niet in gevaar, het
is evenwel toch zéér aan te bevelen, de
administratie der spoorwegen van die der
andere Staatsinkomsten volledig af te
scheiden. Het stelsel der gemeentewet voor
de heffing van retributiën zij ook het
stelsel der spoorweg-exploitatie men be-
die stond te beven als een blad, en haastig
ging hij naar binnen.
Spoedig was hij gereed voor het vertrek,
toen hij op eens aan den soldaat dacht.
«Die onbeschaamde kerel", zei hij halfluid,
lik heb nog nooit zoo'n brutalen vent ge
zien, jawel, ontslag uit den dienst en trou
wen en Puschholz weg en de tolgaarder
in zijn plaats. Ik laat hem nog liever op
hangen ot radbraken, zoo'n os van een
kerel. Waar is mijn secretaris
Er kwam geen antwoord op dezen vraag.
De vorst liep naar het raam, waar hij
Wilhelm zag staan, ging in de ganger
was niemand dan een schildwacht.
«Zeg man, kun jij schrijven V'
«Helaas niet, Hoogheid."
«Waar is mjjn secretaris?"
«Is even uitgegaan, Hoogheid."
«Nu zeg dan, dat ik een briefje op tafel
heb gelegd, waarop een paar besluiten
staan, die hij over moet schrijven en be
zorgen. Verstaan
«Ja Hoogheid."
Met een diepen zucht zette de vorst zich
neer aan de tafel, om iets op te schrijven,
want dat was nu niet een kunst, waarin hy
't heel ver had gebracht.
NIEUWE SC
E COURANT
lU'ii
ili|ii;nn»
i*r0n gt BterR n lï M E E S T E R VAN SCHIEDAM
lo- dat alg®raeene kenis
d Hebben Wij H {Sl0t,)
