Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Eerste blad
^Bureau Hfroterzivaat 50.
^SEMEESTer
Tot op de laatste Klip.
23ste Jaar
Zondag 21 October 1900
0830
PRIJS TAS DIT BLAD:
voor Schiedam per 3 maanden
■"ranee per post door geceei Nederland
Anonderiiike Nummers
J^ICIEELE BERICHTEN!
PRIJS DER AD?ERTK!TTIËK:
Van i6 regeisƒ0.60
Elke gewone regei meer0.10
Voor 'nerhaaide plaatsing worden billijke overeenkomsten
aanaesaan.
den Plaat'
.-«iedavi EN Wethouders van
°den §even kennis dat bij de op den
;s gehad hebbende
vaD Ui t loting-
d® «er^6®1®0» ieder 8root f 1000.—, van
?®ld|eenin 5en® ad f 1-500.000.- der 3
d °00.0008 t6n 'aste dier gemeente' groot
aandeei^"' t6r afloss*n9 zÖn aangewezen
K^^'an93' 612' 876> 1356 en 1413,
n®taaibaar®n.. 31 December a. s. aflosbaar,
v aQleentfi nlln gesteld ten kantore van den
A®r,,eniffin tvanger, alsmede bij de
OpDeni? te Amsterdam en bij den
8 c h j 's-Gravenhage.
Burgg d a m' den 20 October 1900.
ester en Wethouders voornoemd,
VERSTEEG.
De Secretaris,
G. J. BISSCHOP.
Stads-Ziekenhuis.
D© q
?tads-7, ^"lissie van Administratie voor het
i 8 20 n ndu's te Schiedam, zal op Vrij-
®verm ctober 1900, aanbesteden de
4n u6 Van
dag 26
- ectoliters aardappelen, en vleesch,
Vftf I U0PS aartopp
®s ten brood en melk,
0« dlenste van dat Gesticht.
tn11 dao-n^ers der aardappelen moeten op
hUr aanbesteding vóór 's middags
ai P® Voor»1 h5l 2'ekenhuis bezorgd zijn.
ta tor i ar n van aanbesteding liggen
8en, e*mg op iederen werkdag, des
an 9 tot 12 uur.
V*vf^e kommissie voornoemd:
Vv WESTENDORP, Voorzitter.
A. v. DOLUER Dz., Secr.-Penn.
r®chtsgei °erïlt u'tstekende Amerikaansche
f,°dsdieti S?r Zacharias Montgomery het
®Ze knSH°0Ze' verPkcht schoolonderwijs.
n 'ge rechtsgeleerde heeft de school-
euilieion.
79)
«en° Se, aar. De lijd-eest dad d|e
R® badplaats Oostzee gelegen plek tot
er Was hp 0IBgeschapen.
bedims. WaartLdat ?'el,xzijne tooverprinses
j; egde 1 z9n dart voor hare voeten
«o R ^era 7..
too, 6s hem *1 schrikte voor hem terug
«h L®1 niet Z1m met de Opmerking, dat bij
Wei 1 gelnt e'gen eer als met de eer
liev!°S' verradeVH"Bhare vrieridin een trou"
v> bbet den d dreef' en z«
T '8d worf dan met kem wilde
h m .n'
Qe^'®Sg«u^' daar natuurlijk verhalen,
8 K0[ïl6n was, hoe hij in de wanhoop
kwestieuitsluitend beschouwd uit hetgezichts-
punt van het recht van opvoeding en onder
wijs der kinderen, zonder ook maar eenigs-
zins zich op godsdienstig terrein te begeven.
Behoort dit recht aan den Staat, of behoort
het aan de ouders De resultaten van zijn
studiën heeft Montgomery in één zijner
nieuwste werken neergelegd. De volgende
Opgaven zijn er aan ontleend.
De schrijver bepaalt er zich niet toe om
het recht der ouders door de wetten der
natuur te verdedigenmaar hij heelt ook
de geschiedenis van zijn land geraadpleegd,
hij laat de feiten spreken en voorwaar I
deze feiten voeren eene welsprekende taal.
Montgomery vergelijkt de statistiek der
misdadigers van zes Staten, die sinds meer
dan 200 jaren het systeem van het verplicht
Staatsonderwijs volgen, met de statistiek
van zes andere Staten in Amerika, die bij
het onderwijs het natuurlijk recht der
ouders op de opvoeding hunner kinderen
geëerbiedigd hebben. De zes Staten der
eerste categorie zijnMassachusetts, Maine,
New-Hampshire, Vermout, Connecticut en
Rhode Island; die van de tweede cate
gorie zijnVirginia, Maryland, Delaware,
Georgia, Noord Carolina en Zuid-Carólina'.
Beide Statengroepen werden terzelfdertijd
door uitgewekenen beschaafd, die uit dezelfde
landen van Europa kwamen, dezelfde taal
spraken, denzelfden graad van beschaving,
dezelfde zeden, deozeifden godsdienst be
zaten. De bevolking van genoemde Staten,
met uitzondering van Maryland, was voor
het meerendeei Protestantsch. Hun politieke
sociale organisatie verschilde in hoofdzaak
slechts in één puntde lagere school. In
het jaar 1647 voerde de Staat Massachu
setts het verplicht godsdienstloos onderwijs
in en de vijf andere Stalen van Nieuw-
Engeland volgden dit voorbeeld in korten
tijd na. De zes staten der tweede categorie
organiseerden en behielden tot heden toe
de vrijheid van opvoeding en onderwijs.
Uit de statistiek van het jaar 1860 blijkt,
van zijn hart om Natali's hand had gevraagd,
wijl deze hem in de meening had gelaten,
dat zij, Vera, den jongen Reimann beminde
en met hem in het huwelijk zou treden.
«Een moede pelgrim, die alleen de dorst
naar wraak terugdreef naar den geboorte
grond, die geen vaderhuis meer bezat,
geen hart, dat hem tegemoet klopte,
geen wezen, dat hem hoopvol verbeidde
en die het nieuwe, verblindende geluk zag
wegvloeien als de golven aan zijne voeten
-o, Vera I mag uw hart hem vloeken,
omdat hij, zinkend, de hand naar den
stroohalm der vriendschap uitstrekte, c-m
zich een piaatsje te verzekeren, waar hij
het afgestreden Hoofd kon neervlëien
«En Natalie?" vroeg Vera sidderend.
«Zal haar hart niet breken van het snoode
verraad, van het misdadige spel
«O, ik drievoudige dwaas 1 Zij had mij
r.ooit iets meer beloofd dan oprechte vriend
schap 1"
»En zij liet mij altijd in den waan, dat
ge uw huisgezin in Amerika hadt," sprak
Vera zacht.
«Natalie is eerst later te weten gekomen,
dat ik geen ziel op de wereld mijn eigen
mag noemendoch om het even, zij is
dat in genoemd jaar in de zes Staten, die
sedert meer dan 200 jaren de staatsschool
bezitten, van 2.665.945 inwoners 8523 vol
wassen personen, d i. één persoon op 312
inwoners, niet lezen en schrijven konden.
In de zes Staten, die het systeem der vrije
school volgen, konden van 3.181.969 in
woners 262.802 volwassen personen niet
lezen en schrijven, d.i. één persoon op 21
inwoners. Het schoolwezen was alzoo in aan
merkelijk hoögeren graad daar ontwikkeld,
waar het onderwijs verplichtend was en de
scholen op Staatskosten onderhouden werden.
Doch brengen we met deze statistiek die der
misdaden in verbandin de Staten met
verplicht Staatsonderwijs werden in het
jaar 1860, 2459 personen tot gevangenis
straf veroordeeld, d. i. één persoon op 1084
inwoners. In de Staten met vrij onderwijs
bedroeg in hetzelfde jaar het getal der
veroordeelden 477, d. i. één persoon op
6670 inwoners. Voor de zelfmoorden was
bij de eerste categorie de verhooging 1 op
13.285bij de tweede categorie 1 op 56.584.
In de Staten met leerplicht kwam van elke
178 inwoners één persoon ten laste van de
openbare armenzorgin de Staten met
vrij onderwijs slechts één op de 345 in
woners.
Volgens een andere statistiek van het jaar
1870 telde men in de zes Staten met offi
cieel en verplicht onderwijs onder eene
bevolking van 2.808.401 blanke inboorlingen
3549 krankzinnigen, d. i. 1 op 800 inwoners.
In de andere Staten telde men onder een
bevolking van 3.306.235 blanke inboorlingen
3205 krankzinnigen, d. i. 1 op 1810 inwoners.
Eene meer dan tweehonderdjarige ervaring
leert ons dus, dat een Staat, die de vervul
ling van een den ouders toekomenden plicht
op zich neemt, wel eene uiterst sneile
ontwikkeling van het schoolwezen bereiken
kan, maar dat het onderwijs alléén niet
voldoende is, doch vergezeld moet gaan van
de opvoeding, de verzorging der zie) en van
den wil, anders wordt het evenwicht
onze vriendin en zal onze ellende niet willen.
Zeg mij slechts éen woord, Vera, en ik ga
heenzeg mij, dat ge mij liefhebt
Vera antwoordde nietmaar Felix mocht
in hare oogen tiet gewenschte woord le
zen.
Ja, zijn hart popelde van geluk, terwijl
hij langzaam daarheen ging weer
naar Natalie's woning, waar hij reeds in
spanning verwacht werd.
«Ik moet u spreken, Felix 1" zéide zij
zacht. «Onze vriend sluimert, door gelukkige
droomen ingewiegd. Het geheim is onthuld,
Vera heeft haren vader gevonden
«Zijn kind I"
Feiix sprak deze beide woorden met waren
eerbied uit, en onwillekeurig vouwde hijde
handen ten gebed.
«O, mijne vriendin!" voer hij in zich
baanbrekende vreugde voort, «moeten wij
met de leiding Gods in dit wonderbare
wederzien erkennen? Ja, dat is de Godde
lijke Voorzienigheid, die als een roode
draad door het labyrinth van ons aardsche
lot loopt! Zijn kind, door uwe hand
mede opgevoed, geleid en beschermd, om
het den vader in de armen te voeren niet
alleen, maar den arme, die zoo onbeschrij -
tusschen de vaardigheden en krachten van
den mensch verstoord en het getal der
misdaden, zelfmoorden en ellenden neemt
in de maatschappij toe.
Vele voorbelden zouden wij kunnen geven
om aan te toonen, dat de schooljaren immer
in het geheugen blijven, en dat in de
school den kinderen het zaad in de harten
wordt gestrooid, dat zich op tateren leeftijd
ontwikkelt.
Het is alzoo niet genoeg, gelijk beweerd
wordt, dat men scholen opent en de men-
schengeslachten daarheen drijft, om daar
door de gevangenissen te kunnen sluiten;
de ellenden en jammeren te verbannen en
de beschaving uit te breiden. Op grond van
de statistieken, door den Amerikaanschen
rechtsgeleerde aangevoerd, volgt veeleer het
tegendeel, nl. dat de invoering van een
godsdienstloos verplichtend onderwijs in een
Staat voldoende is om het getal zelfmoorden,
misdaden, ellenden zeer aanmerkelijk te
verhoogen. «Dat systeem is zooals
Montgomery zich uitdrukt een vergiftigde
bron, waaraan de geslachten der menschen
zich achtereenvolgens besmetten en die
het sociale lichaam kiemen van verval instort,
waarvan de werking langzaam, maar on
feilbaar is.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Schiedam, 20 October 1900.
Visscherij te Schiedam.
Het is werkelijk een lichtpunt dat de
visscherij te Schiedam, in vroegere eeuwen
zoo'n bloeiend bedrijf, in de laatste jaren
weder met energie wordt aangegrepen.
Ter vergelijking volgt hieronder een
staatje van de te Schiedam over de
laatste twaalf jaren aangekomen loggers en
bommen van de haring- en beugvischerij
Deze cijfers geven zeker geen ongunstig
beeld van de ontwikkeling van het vissche-
rijbedrijf, doch wijzen op de bruikbaarheid
van onze haven als Maashaven.
felijk heeft geleden, een dubbel geluk te
bereiden. Natalie 1 kunt gij het den zin
neloos ijdelen dwaas vergeven, dat hij zich
in zijne zelfverheffing inbeeldde, u met
de aalmoes van zijne hand te kunnen winnen,
en met uwe en zijn eigen eere een dol
spel heeft gedreven, toen hij uwen vader
om zijne toestemming verzocht?"
«Die er zich zeer over verheugde en mij
dadelijk zijn gelukwensch zondGij zijt
nog altijd de oude dwaze jongen, Felix
Maar, zeg, hebt gij Vera gezien
«Gezien en gesproken Ik heb een ijlend
uitvluchtje gemaakt naar Flensburg, waar
zij op aanraden van den sluwen Helmuth de
nakuur houdt
«Nu, dan mag ik u mijn moederlijken
zegen niet langer onthouden..,."
Felix greep hare hand om zijne lippen
daarop te drukken.
30 Dank, dierbare Duizendmaal
dank I O, koningin I het leven is toch
schoon
«Ja, God heeft uw lot tot een gelukkig
doel geleid", sprak Katara's bruid warmen
ernstig«mogen de schaduwen van het ver
leden nu verdwijnen voor den helderen zonne-
schijn van het heden I" Wordt vervolgd.)
brnntl nn 1I_
Vftte 8 Zat? zjpu
bn« Tan Fu„ i. eruggeplaatst naar het niet
Van8 töet hltUfF geieSen> heerlijke Glücks-
IW ^aar h« der vroegere hertogen,
bru,barken ®tegenwoordige koning van
