gekeerde prof. Hasse het nog eens hebben
zou over president Kruger's afwijzing en de
Rijkskauselier daarop onverwijld zou ant
woorden, was de vergadering van den Rijks
dag veel drukker bezocht dan den vorigen
dag. Ook de tribunes waren vol.
Hasse klaagde dat de regeering zich lijn
recht tegenover de openbare meening had
gesteld. Kruger was te Keulen ontvangen,
zooals daarvoor geen Keizer of Koning ont
vangen was. (Singer roept«Dat kwam door
de carnavalstemming" Levendige protesten)
De heele houckng van de Duilsche politiek
in den Boerenoorlog en in de zaak van
president Kruger was treuriger wijze be-
heerscht door »op zijn zachtst gezegd «oog
luiking tegenover Engeland" (Teekeneri van
instemming). Men zou waardjg gehandeld
hebben, als men den ouden president in
zijn ongeluk hier de hand had gedrukt,
maar niet Cecil Rhodes, wiens handen, in
weerwil van al het goud dat zij vasthouden,
bezoedeld zijn (Levendige instemming).
Von Bülow heeft met zijn gewone diplo
matieke handigheid den aanval van den
welbespraakten professor afgeslagen. Met
veel vuur antwoordde de rijkskanselier,
ditmaal zijn neiging tot grapjes onderdrukken
de en at en toe met onstuimig pathos,
Dikwijis versmaadde hij zelfs niet een min
achtenden uitval tegen de «politici van de
biertafel."
Bülow zag er ditmaal geen bezwaar in te
zeggen, welk een plotselinge en volkomen ver
rassing Kruger's besluit tot de reis naar
Berlijn was geweest. Hoe hem eerst te
Parijs werd meegedeeld, dat de Keizer hem
niet zou omvangen en hoe hem daarna,
toen hy toch op reis ging, te Keulen
'sKeizers rechtstreeksche wensch te kennen
werd gegeven om van het bezoek aan
Berlijn at te zien. «Want", zoo voegde
Bülow met stemverheffing en onder goed
keuring van vele kanten er aan toe, «wij
laten ons niet overrompelen en overweldi
gen." Verder bestreed Bülow scherpelijk
dat er een wensch van Engeland of
Engelsche familie-invloeden mee in het spel
waren geweest. Onder zeer luide toejui
chingen van de dicht op hem aandringende
afgevaardigden, slingerde Bülow met kracht
de woorden eruit«Zoodra ik zou zien, dat
de Duitsche politiek beheerscht werd door
dynastieke overwegingen, zou ik geen dag
langer rijkskanselier blijven."
Op dat oogenblik had Bülow heel de
zaal voor zich gewonnen. Men luisterde
zeer aandachtig toe, toen hij eenige paralellen
trok om aan te toonen, dat ook zijn groote
voorganger Bismarck herhaaldelijk niet was
teruggedeinsd voor een tijdelijke onpopu
lariteit wegens zijn goed overwogen Rus-
sischgezinde politiek.
De oorlog in China.
De taaie diplomatieke besprekingen, die
het voorspel heeten van de vredesonder
handelingen, worden blijkbaar nog steeds
voortgezet.
Laffan seint uit Peking, dat de Fransche
gezant Pichon in de laatste bijeenkomst van
de gezanten weer de kweste van schadever
goeding voor de inlandsche christenen heeft
te berde gebracht. De Engelsche gezant zei
droogweg, dat het hem voorkwam, dat de
christenen zich reeds in de buurt van
Peking ruimschoots schadeloos stellen. De
correspondent voegt er bij, dat daar
inderdaad niet alleen de inlandsche chris
tenen, maar ook de zendelingen aan het
plunderen zijn geslagen. Immers zij zijn
allen gerechtigd zich zelf schadeloos te
stellen voor de geleden ellende. Sommige
zendelingen verkoopen het geplunderde en
verkwanselen zelfs Chineesche afgodsbeelden
Een nieuw incident in de Chineecche
kwestie In Noordelijk Korea tusschen Mit-
chin en Hoen-Tsjoen zijn plotseling talrijke
Bokserbenden verschenen, voorzien van
moderne wapenen en blijkbaar goed gedis
ciplineerd. De regeering van zijn keizerlijke
Koreaansche majesteit Yi-Hoer.g staat tegen
over den inval der Chineesche opstande
lingen viywel machteloos. Een zeldzaam
schoone kans om zich verdienstelijk te
maken en zijn invloed in Korea te ver
meerderen vöör een der beide concurrenten
in dit rijk Rusland of Japan te St. Peters
burg beschuldigt men latstgenoemde mo
gendheid van het uitzenden dezer Bokser
benden, maar te Seoel aeht men het waar
schijnlijker, dat deze horden voor een ge
deelte samengesteld uit soldaten van de
geregelde Chineesche troepen, door de
Russen uit Mansjoerije verjaagd en op Ko-
reaansch gebied gevlucht, misschien wel
opzettelijk daarheen gedreven zijn. Welke
generaal zal nn het vlugst zijn met de
aanbieding zijner goede diensten
De voorzitter van den Bulgaarschen
ministerraad heeft aan de Sobranje een
besluit van den vorst voorgelezen, waarbij
de Kamer ontbonden wordt.
Op de verklaring van den geneesheer die
den Tsaar behandelt, dat het eigenlijk
ziekteproces voorbij is en reeds meer dan
twee weken een voortdurend en regelmatig
herstel van gezondheid plaats heeft, wordt
met goedvinden van Z. M. de uitgifte van
bulletins gestaakt.
Stads- en tücwestelijk Nieuws.
Schiedam, 13 December 1900.
Naar wij vernemen, zijn de uitgebroken
branderijen aan den Noordvestsingel, vroeger
behoorend aan den heer J. T. Bertels, in
eigendom overgegaan aan een tweetal
technologen te Amsterdam, die er een
industneeie zaak zullen vestigen.
Een echtpaar te dezer stede werd deze
week verblijd met de geboorte van twee
zoons.
Merkwaardig is, dat dit reeds de derde
maal is, dat dit gezin met de geboorte van
een tweeling wordt verrast.
Heden nacht zijn alhier aangehouden twee
Noorsche zeelui, die den weg niet meer
wisten naar hun havenplaats.
't Bleek, dat zij thuis behoorden op een
schip, dat te Vlaardingan geankerd lag,
waarheen zij zijn overgebracht.
In de eergister-avond te Vlaardingen
gehouden vergadering van de Haiddraverij-
Vereeniging»de Eendracht" zijn als bestuurs
leden gekozen de heeren P. L. van Roon,
P. van Selm, J. Averbeck, W. Suiker, H. v.
d. Knoop er. A. Drop, die de benoeming
hebben aangenomen.
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 12 December.
S t a a t s b e g r o o t i n g voor 1901.
Hoofdstuk V.
Binnenlandsche Zaken.
Voortzetting der beraadslagingen over
art. 114 (middelbaar onderwijs).
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
de heer Goeman Borgesius, de ver
schillende sprekers beantwoordende, zegt
ten aanzien der bijdrage van Goes in de
door het Rijk over te nemen hoogere
burgerschool, dat, met het oog op andere
gemeenten, niet anders kan worden ge
handeld, doch dat de belangen van Goes
niet uit het oog zulien worden verloren.
Voorts verdedigt hij de uitbreiding van
de Rijks driejarige hoogere burgerschool in
de gemeente Zaltbommei en zet hij uitvoerig
de redenen uiteen, die pleiten voor de ver
hooging der tractementen van de leeraren
der Rijks hoogere burgerscholen, waarin
ook het bijzonder onderwijs zai deelen. In
de eerste 15 jaren zal de vei hooging van
t 60.000 zeker niet veel overschreden worden.
Na repliek van de heeren Travaglino
en Vermeulen werd art. 114aange
nomen evenals art. 115.
Bij art. 116 subsidie voor het middelbaar
onderwijs, bespreekt de heer Vari Dedern
het aangevraagde subsidie voor de ambacht
school te Wij he.
De heer Van Kol dringt aan op de
wenschelijkheid van wettelijke regeling van
het ambaebts-onderwijs. Spr. brengt den
Minister hulde voor zijn voornemen om aan
de handelsschool te Enchedé subsidie te
geven, hooger dan nu reeds is toegestaan.
Uitbreiding van die school is een Neder
landsch belang. Ook wil hij subsidie voor
de ambachtsavondschool te Enschedé.
De heer Pytter sen dringt aan op
het verleenen van subsidie voor de middel
bare school voor meisjes te Leeuwarden.
De Minister antwoordt, dat hij daartoe
nog geen toezegging kan doen. Evenmin
kan de Minister toezeggen, dat hij zal
voordragen een subsidie voor de burger
school te Doetichem.
Wat het ambachtsonderwijs betreft, de
Minister heeft er veel sympathie voor en
met den heer Van Kol is hij het eens dat
nog veel meer daarvoor zal moeten worden
gedaan. Doch dit onderwijs is in ontwik
keling en daarom komt hu nog geen wet
telijke regeling te pas.
In antwoord aan den heer Van Dedem,
zegt de Minister dat, zoo noodig afwijking
wenschelijk is van den regel om geen
subsidie voor ambachtsscholen te geven
tenzij de provincie bijdrage.
Art. 117 wordt goedgekeurd.
Bij art 118 (subsidie voor teekenscholen)
bespreekt de heer Kerdijk ook art. 220
en zulks ook omdat de Minister met al de
teekenscholen van art. 220 (kunsten en
wetenschappen) heeft overgebracht naar
art. 118 waardoor die scholen komen onder
den directeur belast met het toezicht op de
vakopleiding. Verder meent hij, dat |het
subsidie voor de nieuwe school te Zuilen
ook onder art. 118 moet worden gebracht.
De Minister zegt, dat het criterium
bij de schifting was om onder art. 118 te
brengen uitsluitend bepaalde teekenscholen
voor vakonderwijs. De Minister heeft er
geen bezwaar tegen de school te Zuifen te
brengen onder art. 118.
De heer K e r d ij k stelt voor art. 118
te verhoogen met f 2700 voor Zutfen, om
dit bedrag later af te nemen van art. 220.
De Minister neemt dit amend, over,
waarna het artikel wordt goedgekeurd.
Lager Onderwijs.
De heer De Waal Malefijt ver
trouwt op spoedige indiening en afdoening
van het wetsontwerp tot verhooging der
subsidie aan het bijzonder onderwijs en
wenscht verder een principieele wijziging
der schoolwet in den zin der conclusiën van
het Unie-rapport.
Wat den vaccineawang betreft, hij be
schouwt dit als een medisch vraagstuk
en wijst dan op de gevaarlijke zijde der
vaccine.
De heer Ketelaar dringt aan op een
goed aangesloten stelsel van onderwijs, te
beginnen met het voorbereidend lager on
derwijs en om dan aiie takken van lager
onderwijs te omsluiten.
Verder komt hij er tegen op dat een aan
tal nieuwe posten op de begrooting zijn
gebracht van het sectie-onderzoek, waar
onder f 15.300 voor het schooltoezicht ten
gevolge der leerplichtwet. Voorts wijst hij
er op dat de verzuinalijsten zeer onhandig
zijn ingericht.
Hij vraagt of de schoolmeesters elke week
moeten opgeven de namen der Israëlitische
kinderen die 's Zaterdags de school niet be
zoeken en of in de te wachten wet ook
verbeterd zullen worden de salarissen dei
onderwijzers.
Eindelijk behandelt spr. de zaak van
beweerde misbruiken bij het examen voor
hoofdonderwijzer, en meent hij te durven
zeggen, dat inderdaad die misbruiken heb
ben plaats gehad.
De heer De Savornin Lohman
betreurt het dat men in plaats van de
resultaten van het onderzoek al te wachten
reeds bijzonderheden heeft openbaar ge
maakt omtrent beweerde misbruiken bij
het examen voor de hoofdonderwijzers
kwestie.
Verder vereenigt hij zich met de klachten
van den heer Ketelaer omtrent de onprac-
tische uitvoering der leerplichtwet.
De heer Van Asch vanWijk (Ede.)
keurt at de vernietiging van het besluit
van den gemeenteraad van Ede, regelende
de jaarwedde der onderwijzers.
De heer De Visser meent, dat door
de regelen voor het subsidie aan scholen
voor meer uitgebreid lager onderwijs
verschillende vakken aan die scholen niet
behoorlijk onderwegen worden.
De heer Vermeulen bespreekt de
samenstelling der examen commissiën. Er
kennende dat er veel verbeterd is, meent
hij, dat over het geheele land toch nog
achterstelling is ten aanzien van het
onderwijs.
De heer Van Kol dringt aan op
maatregelen ter genezing van het spraakge
brek bij vele kinderen.
De Minister zal overwegen of het
wenschelijk is een Staatscommissie te
benoemen voor een geheele reorganisatie
van het onderwijs.
De samenstelling der examen-commissiën
levert thans weinig reden van bezwaar
meer op. Het examen in de klankleer is in
het belang der examinandi.
Waar de keus is tusschen twee
bekwame personen, geeft de Minister
voorkeur als examenlid aan een onder'Wj
die geen candidaten opleidt voor de hoof' 8
Wat aangaande de beweerde rnisbiu
bij de examens, de Minister nae*n -ets
knnnen zeggen, dat van fraude
gebleken is.
In het algemeen hebben de getae6Agf
besturen het recht aan openbare °n Je"
wijzers buiten de schooluren werkzaam".
op te dragen doch zeker hebben fJ t.
recht niet om bijv. op te dragen het
leiden der kinderen naar de Mis.
In het wetsontwerp tot wijzig'0?
schoolwet naar aanleiding der l«erpl'c" e()t
zullen ook bepalingen voorkomen o0llltefl.
de minima der onderwijzerstracteine0 gn
Van den Minister is niet te verw»c
algeraeene school wetswijziging in d«°
der conclusie voor het Uuierapport. ft
De kwestie van den vaccinedwang Af
geregeld worden bij de wet op de b®slB
telijke ziekten. g\f,
Zoo mogelijk zullen wijzigingen ge^ri^t
worden in de modellen ter uitvoering
leerplichtwet. Ten aanzien van het
zuimen op Zaterdag door Israëlitische g|ll
deren, worden reeds maatregelen
Verder zegt de Minister, dat hij
voornemens is bij de herziening der sc"^,
wet een wijziging te brengen in
schooltoezicht.
De heer Mutsaers beweert, d*
uitslag van zekere examens wel z®*1 „n-
wijten zijn aan de samenstelling der
commissiën.
Na repliek van de heeren Kete'8'jj
en De Savornin Lohman "f-V
heer M a c k a y, dat ter voorziening 10 t
bezwaar door den heer Visser gef*!*\tO
omtrent het onderwijs op gesubs. sC m'
meer uitgebreid lager onderwijs, wets'U
ging niet noodig is. cr
De Minister antwoordt nog den
Van Kol betrekkelijk de keel en n (,er
ziekten van kinderen, dat de zaak °8
onderzoek dient. (,i.
De heer De Visser repliceert nog e'
De beraadslagingen worden gesloten e m
artikelen betreffende het lager onder
goedgekeurd.
Afdeeling Landbouw-
De heer 't H o o f t betoogt in 't bre®**8^1
noodzakelijkheid der reorganisatie va"
Landbouwcomité. gj e
De heer De Boer hoopt, dat daar*0 g
in vei band zal worden gebracht de r«ge (fl-
van de betrekkingen tusschen de
woordigers van den landbouw en dereg®el
De heer Kool acht ook'de tegenW°ot
wijze waarop de landbouwbelangen ei
tegenwoordigd en behartigd worden»
teleurgesteld. gf^
De heer Hennequin acht
noodig een reorganisatie van het land"0
onderwijs.
De heer Z ij i m a verdedigt de v°° ge
stelde benoeming van een landbouwi°5As
teur en kan niet instemmen met d® vYt«
van het landbouwcomité, dat de
veel in zijne bevoegdheden zal ing'^l'
De heer Van Asch van jA"
(Ede) doet uitkomen, dat de control® 1
vervalsching van landbouwproducten 11
wendige verscherping behoeft, vooral1
belang van den kleinen landbouwer. op
De heer De Bieberstein vvlJ3ruf!'
het gevaar, voortvloeiende uit de te u>'
zending van aan tuberculose lijdend
de Belgische grensplaatsen.
De heer F erf geeft in overweg'0?
bij de regeling van den werkkring *®n f#l"
aan te stellen landbouwinspecteer d®
schillende eischen van den landbou^
scheiden.
Heden (Donderdag) voortzetting.
H. M. de Koningin Moeder |«iJ
gisteren in den voormiddag Haar eti
in het Korte Voorhout te's-Gravenbȣ f
liet zich daarbij rondleiden door den h® j<(i
heer jhr. mr, Van Weede, die zal optr'
als Hofmaarschalk van Hr* Ms. Huis-
Het koniukljjk huwelijk,
Dr. Langfeld, voorzitter van hetMeC ti<'
burgsche Landsgericht, die in verban
huwelijkscontract van H. M. de ^g(il
reeds te 's Gravenhage vertoefd®» ^«1
morgen weder aldaar verwacht
des Indes.
Naar de Tijd uit zeer goede bron
zal ter gelegenheid van haar huWfl'Ü
H. M. de Koningin aan een aantal g®*8"^^8
en veroordeelden geheele of gede®
kwijtschelding van straf worden ?®r,e
Reeds is bsvel gegeven om lij3te"
naken van veroordeelden en ge«®"g
.yell
