Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
24ste J aars.
Zondag 10 Maart 1901.
No. 6946.
bureau Iftoterstxacd 50.
DE SPEELDUIVEL.
Nog eensVerdraagzaamheid.
1
OFFICIEELE BERICHTEN.
K e n nj s g e v i n g.
1/3 i° fPrÜ 30 n
JOSANNES HUBERTUS HULHOVEN,
Burger-Avondschool te Schiedam
Feuilleton.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
PRIJS TAN DIT BLAD:
'oor Schiedam per 3 maanden
ran cc per dosi aoor sreceei Neaeriand
Aiïonderiiike Nummers
1.50
O
0.05
PB IJ 8 D BR ADTBBTBNTIÊN:
Van 15 regeis'f 0.60
Elke gewone regel meer -0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
De Burgemeester van Schiedam,
der V' ,°P_ de circuliire ▼an den heer Commissaris
ï'abrn lu de provincie Znid-dLolland, van 5
daal», }jh A' No" 411 1 2de Afd- {Provin-
Blad No. ;9);
wire' deze "r kennis, dat de miliciens ver-
Kimem li"' de Uchtinë vaa 1897, die ran de Re-
deeUnt,'" {uzaren z'jn overgeplaatst bij de treinaf-
den Regimenten Veld-Artillerie, gedurende
"et o j ™eldon tijd, krachtens art. 125 der militie-
1 ri' 1 U wapenen moeten komen, als
l s lichting, vaa 14 Maart tot en met 3 April 1901
Wor',1 a" 2 Mel 23 Mei -
Kenner l-j mlt,dlen de navolgende milicieo-verlof-
des n .li deze opgeroepeo, zich op na te melden dag,
t o'S vuor Tier urei biJ ZÜ° korps het 3de
beri l Vel<i-Artillerie garnizoenplaats Breda, te
"ben, en wel op Woensdag 10 April 1901
loteling dezer gemeente.
datV\ort« wordt de betrokken verlofganger verwittigd,
jy J zich, voorzien van al de voorwerpen van
groot Cn u,trustinS door hem bij zijn vertrek met
zakh Jerl°' medegeuomen, alsmede van verlofpas en
bevind °f ^et ,bePMlde tijdstip bij zijn korps moet
Sermt en bij zich echter vooraf ter Gemeen te-
Van arie m,0<!t YervoeKeuzoowel tot het afteekeuen
o, hfVQ re"ufpa8 als tot het ontvaogeu van de pas-
s« t jetten en het daggeld waarop hij blijken zal
"spraak te hebben; dat hij, in gebreke blijvende op
u bepaalden dag onder de wapenen te komen, bij
ir.h6 ere opkomst zooveel langer in dienst wordt
eD en aan de oproepiog niet voldoende, als
^ur zs' worden behandeld; dat hij, wegens ziekte
dooreken aan de oproep ng niet knoueode voldoen,
arvan moet doen blijken door eene ter Gemeente-
0 ?retar'e over te leggen geneeskundige verklaring,
er verplichting zich, onverwijld na zijn herstel, bij
zlJa korps te vervoegen.
a deze openbare kennisgeving wordt de betrokken
l^lea geacht van zijne verplichiiug kennis te dragen,
oor ^ij gehouden is, zonder verdere oproeping,
lat* 6 V00r8c^reVeri opkomst te voldoen, zoodat hij
er geene onwetendheid ten deze zal kunnen voor
wonden.
Schiedam, den 9den Maart 1901.
De Burgemeester voornoemd,
VERSTEEG.
Zij die wenschen te worden toegelaten
t het Eind-Examen aan bovengenoemde
nr'Chting, hetwelk zal afgenomen worden
op Woensdag 27 en Donderdag 28 Maart
e. k., kunnen zich bij den Directeur aan
melden, 's avonds tusschen 7 en 9 uur.
De Directeur
J. A. HINGMAN.
De Katholieke Kerk is onverdraagzaam,
waar het de handhaving der waarheid be
treft. Zoomin als eene koningin, ja zelfs
eene gewone vrouw eene mededingster naast
zich kan dulden, zoomin kan de Waarheid
met de dwaling op een vertrouwelijken,
vriendschappelijken voet staan, 't Is vol
komen logisch en geheel consequent, dat
de Kerk, die zich verzekerd houdt van
hare Goddelijke roeping, de uiterste zorg
aanwendtomde Waarheid, haar toevertrouwd
ongeschonden te bewaren.
De Kerk van meer dan achttien eeuwen
kent de noodlottige gevolgen der dwaling.
Daarom veroordeelt zij deze in de scherpste
bawoordingendaarom maant zij hare kin-
voortdurend aan tot de grootst mogelijke
voorzichtigheid voor het behoud van den schat
des geloofs.
Maar is de Kerk onverdraagzaam ten
opzichte der dwaling, zij is het niet ten
opzichte der dwalenden. Voor hen bidt zij,
maar zij dringt hun de e'gen geloofsover
tuiging niet op. Overtuigd, dat de bekeering
de vrucht is eener goddelijke genade, stelt
zij zich ten opzichte van hare dwalende
mede-christer.en tevreden met die propaganda,
welke niet den hartstocht opwekt. Een
kerkelijke voorschrift verbiedt zelfs het
redetwisten met andersdenkenden.
Onze Protestantsche mede-christenen
zulten zich dan ook niet beklagen, dat zij
door de Katholieken voortdurend over ge
loofszaken lastig gevallen worden, Natuur
lijk verdedigen zich de Katholieken, wanneer
zij in hunne godsdienstige overtuiging
worden aangevallen. Ook weigeren zij
geen inlichting, waar die gevraagd wordt.
Maar geen verstandig Katholiek rekent het
3) {Slot.)
Eindelijk wordt een van hen minder, hii
Verzwakt, hij wankelt, hij valt.
Het is met hem gedaan het spel i
v#rloren,
Zoo °ok viel Tscheritzhoff in dezen
,i «dijken nacht. Vóór het morgenrood
entte en de winternachten zijn lang in
tersburg had hij alles verloren, wat
kai atz9n paleis aan de groote Nors-
Pr z9.n sch°°ne goederen in de Midden
ovineiën en zelfs zijn heerlijk slot in de
het 'n8u Yaar..hij do edelste paarden van
hofhij1 0 .TÜA fokte en een koninklijke
iona^A111! d' als hiJ daar met zijn
Van oc^ter vertoefde om de inkomsten
zijn stoeterij in ontvangst te nemen.
*e i speler houdt echter alles voor
noren, zoolang hem nog iets te verliezen
zich tot plicht om uit eigen beweging de
Protestantsche vooroordeelen aan te tasten.
De Kerk, die zooveel zorg voor het
behoud des geloofs aan den dag legt, leert,
dat wij alle menschen moeten liefhebben
en ons moeten beijveren oso den geest van
eendracht en broederlijke liefde te bewaren.
Waar nu de verbreiding van den katho
lieken godsdienst noodwendig in het burger
lijk leven heftige verdeeldheid zou veroor
zaken, daar wordt de propaganda eenvoudig
nagelaten.
Wat de burgerlijke verdraagzaamheid
betreft, kunnen inderdaad de Katholieken
aan anderen ten voorbeeld strekken. Zij
stemmen zonder eenige huivering op een
Protestautschen candidaat, als zij zulks in
het beiang des lands en in de gegeven
omstandigheden het best achten. Wordt
daarentegen bij geloovige en bij niet-ge'oo-
vige Protestanten niet zekere zelfbeheer-
sching of zelfoverwinning vereischt om
hunne stem op een Katholiek uit te
brengen Het enkele woord Rome is dik
wijls voldoende, om de oude, armzalige
vooroordeelen tegen ai wat Katholiek is,
op te warmen. Bij de Katholieken zoekt
men vruchteloos naar zulk een uitdrukking
van burgerlijke onverdraagzaamheid. Zelfs
het woord ketters mag volstrekt niet ge
bruikt worden ten opzichte van hen, die
in de dwaling zijn geboren of van wie
men kan onderstellen, dat zij te goeder
trouw dwalen.
Maar de Kerk heeft dan toch maar in
vroeger eeuwen de ketters verbrand, zal
men ons misschien toevoegen.
Dit vooroordeel is inderdaad moeilijk te
doen verdwijnen, omdat er een schijn van
waarheid aan kleeft, 't Is echter niets
meer dan een schijn.
Daar is een tijd geweest, dat de rechts
pleging veel gestrenger was dan tegen
woordig. Ook voor gewone, burgerlijke
misdrijven) werd toen gegeeseld en ge
brandmerkt. In dien nog ruwen tijd waren
overblijft. Tscheritzhoff kon niet de diaman
ten der prinses verspelen, reeds had hij zijn
eigene, de diamanten zijner orde en zelfs
zijn kostbaren zegelring verspeeld, een prach
tig geschenk van den Czaar.
Wezenloos stond hij op, greep een glas,
vulde en ledigde het verscheidene malen
achtereen, ging eenige keeren de zaal op
en neer en zette zich toen weer tegenover
Augustinoff, die onverschillig de kaarten
schudde, wachtende tot een nieuwe tegen
partij kwam opdragen.
Toer. deze zag, dat Tscheritzhoff weer
plaats nam, stond hij van zijn kant op.
De morgen is nog niet aangebroken,
zei Tscheritzhoft, waarom staat gij op?
Gij kunt toch niet meer spelengij
bezit nu niets meer.
Hoe kunt gij dat weten
Hebt gij dan misschien nog een ver
borgen schat
Ja, ik heb er een. En met halfver-
stikte stem, doodsbleek, ging Tscheritzhofl
zachtjes voortgij bemint mijn dochter.
Wie heeft u dat gezegd?
Niemand, maar ik weet het ...ik.,
welnu, ik heb niet eens de middelen meer
om haar te onderhouden. Ik zet baar in
tegen alles, wat ge mij heden nacht hebt
afgewonnen.
De oogen van Augustinoff flikkerden zon
derling en voor 't eerst zag men de tot
dusver" onbeweeglijke trekken van den ver
harden speler veranderen en een inwendige
Ontroering erop uitgedrukt.
Ik neem uw voorstel aan, antwoordde
hij. Zijn stem trilde echter evenals die zij
ner tegenpartij. De woorden kwamen stoo-
tend en moeielijk uit zijn keel als hij er
bijvoegdeIk stel echter twee voorwaarden
Ten eerste is de inzet van mijn kant te
gering, ik doe er minstens vijfhonderdduizend
roebels bij. Ten tweede zult ge, als ik win,
alle verantwoordelijkheid op u nemen. De
prinses is onschuldig; er mag zelfs niet de
schaduw van iets verdachts op haar vallen.
Ik stem toe in uw voorwaarden, ant
woordde Tscheritzhofl. De eerste is vleiend
voor mij. de tweede voor mijn dochter.
Toen Augustinoff de kaarten in de hand
nam. overmeesterde hem een zonderling
gevoel. Hij weifelde een strijd te beginnen,
waarvan de inzet de dame van zijn hart
was. Vreesde hij het spel te verliezen Of
was hij bezorgd, dat een weigering van de
prinses hem het geluk van de overwinning
Kerk en maatschappij zoo zeer vereen
zelvigd, dat een vergrijp tegen de eene,
ook voor eene misdaad ten opzichte der
andere gold.
Het verwijt aan de Kerk, dat in de 12de,
13de en 14de eeuw sommigen, om hunne
afwijkende geloofsmeening verbrand zijn,
is even onverstandig en bekrompen als dat
men iemand op dertigjarigen ouderdom er
een grief van zou maken, dat hij op der
tienjarigen leeftijd nog niet zijn volle lengte
had bereikt.
Toch zijn er nu nog Protestantsche
zieltjes, die werkelijk ter goeder trouw
meenen, dat als de Katholieke Kerk er de
macht toe had, zij ook in onze dagen naar
hartelust zou laten geeselen, brandmerken
en verbranden
Het gebeurt niet zelden, dat men als
bewijs voor de onverdraagzaamheid der
Kerk den Syllabus aanhaalt. Wie dit doet,
verliest echter gewoonlijk uit het oog, dat
de Syllabus hoofdzakelijk geldt voor een
idealen toestand: den geheel katholieken
staat. In zulk een geval kan de Kerk
onmogelijk het gelijke recht der Waarheid
en der dwaling erkennen. Voor staten met
een gemengde bevolking, zelfs al is de
groote meerderheid katholiek, is de vrijheid
van godsdienst en de gelijkheid voor de wet
van de verschillende gezindten, volstrekt
niet veroordeeld. Trouwens in het tegen
woordige België heeft men een duidelijk
bewijs, dat onder een katholiek staatsbe
stuur de vrijheid van godsdienst volstrekt
geen gevaar loopt.
Hiermede achten wjj de katholieke ver
draagzaamheid voldoende toegelicht. Zij
voert met tot lauwheid en onverschillig
heid of tot totaal ongeloof, maar zij spruit
voort uit een levendig besef, dat niet met
bittere woorden of schampere uitdrukkingen,
niet door twistredenen of aanvallen, maar
door een vurig gebed en een stil voorbeeld
het best den vooruitgang van onzen dier
baren godsdienst bevorderd wordt.
ontrooven zou
Verwarde aandoeningen welden doorzijn
hoofd en ontroofden hem een groot deel van
zijn vorige koelbloedigheid.
Het spel begon. Een doodsche stilte
heerschte in de zaal. Men durfde haast niet
ademen. Slechts hoorde men 't gedruisch
der vallende kaarten en speelmarken, die
over de tafel gleden en van tijd tot tijd
een zachte stem om een slag te melden.
Zoo vaak de kaarten geschud moesten wor
den, hielden de kampioenen een oogenblik
stil, evenals strijders, die door vermoeidheid
overmand zijn en die nu al reeds vooruit
met ongeveinsden schrik aan de nederlaag
denken.
Lang bleven de zetten gelijk, lang waren
de krachten aan elkander gewaagd. Tsche
ritzhofl waagde eindelijk een vermetelen
zethij kon de overwinning brengen
hij bracht de nederlaag. Het was met hem
gedaan. Nu eerst nam deze man, aie de
speelkoorts sedert tien uren met verlaten
had, zijn vroegere edele, fiere houding weer
aan. Hii boog voor Augustinoff, groette op
militaire wijze en zei: »Ik zal nuju woord
houden." Het kwam niet eens in hem op,
de geldigheid van het spel na te gaan.