Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
24ste Jaar«r.
Zondag 31 Maart 1901.
No. 6963.
bureau "SSofersfraaf 50.
EERSTBLAD.
De Zwaanridder.
PRIJS YA5 DIT BLAD:
?oor icniedam per 3 maandenf 1.50
ran co per post door geheei Nederiand - 2.
kncnaeriüke Nummers o.üó
OFFKJieele BERICliTEX
Kennisgeving.
Sct®WESTER KN Wethouders tan
Decpmh °P.o"- 18 der wet van den 4den
'«S i!872 (faat8bLad no' 134)> tot
Dp n& '«gen besmettelijke zielsten
ïeten..nge,i J ter kennis v*n de inge
F. RiJ -&i «n huize van den beer N.
Lann} ?7lCT Dom» gemeente-geneesheer,
spreek„r er n0" 98 alh>er, op de gewone
eerstel n" dJtemaandeltj^ en wel op den
heid Emsdag van elk kwartaal, gelegen-
u zal bestaan tot
ïostelooze Inenting en Herinenting tegen pokken.
8 c b e d a raden 3üsten Maai 11901
Burgemeester en Wethouders voornoemd
Mr. W. H. J tNSEN, W. B.
De Secretaris,
Gr. J. BISSCHOP.
Burger-Avondschool te Schiedam.
k«Üm jaariijksche Tentoonstelling der tee-
en n^e1 Zai pla"s bebben op Maandag 1
«n Dinsdag 2 April e.k. avonds 7 uur.
De Directeur,
J. A. HINGMAN.
PRIJS DBR ADVBRTBNTIÉH:
Van 16 regeis: .....II.... ƒ0.60
Elke gewone regei meer I -0.10
Voor hernaaide piaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
I'arijsclie Kroniek.
Indien de vrijheid van onderwijs kon
«red worden, dan zoude zij het zeker zijn
°°i de schitterende wijze waarmede zij bij
eminentste mannen, leden der üniversi-
eit, geloovigen en vrijdenkers, katholieken,
protestanten en joden, verdediging heeft
gevondea. Zij zoude het nog glansrijker zijn
«oor redevoeringen als die welke de groote
Mun in de Kamerzitting, bij de behan -
o ing van art. XIV der noodlottige wetten
«gen de congregatiën heeft uitgesproken,
thesis was deze
Be vrijheid van onderwijs ontspruit in
*rankrjjk niet uit de wet van 1850, (wet
Faloux) doch is de onmiddellijke en nood
zakelijke consequentie der Revolutie van
1789. Het kon eene pretentie van het
oude regime zijn welke door Napoleon I
weder opgevat werd, in Frankrijk de een
heid van godsdienst op te richten en omdat
de staat deze eenheid verlangde, werd de
monopolie van het onderwijs het logische
gevolg van het systeem zelf. Maar de een
heid van godsdienst heelt de achttiende
eeuw niet overleefd. Het koninschap had in
zijn pogen om het daar te stellen schipbreuk
geleden, het keizerrijk was niet gelukkiger.
De geest der vrije discussie is overal doorge
drongen. Vanaf de zegenpraal der Revo
lutie is de Staat de bewaarder der leerstel
lingen der Kerk niet meerhij kan het van
geen enkele leerstelling op godsdienstig gebied
meer zijn hij heeft geene doctrine, welke
ook en mag er dus ook geen verdedigen.
De Restauratie poogde zich nog van de
wapens door Napoleon I gesmeed te bedie
nen, doch zegt De Mun, het monopolie ver
dedigde haar niet beter dan het Napoleon
verdedigd had de Universiteit van den
bisschop van Hermopolis maakte niet meer
roya isten dan die van Fontane imperialisten
gevormd had. Het beginsel der vrijheid
heeft met op 1850 gewacht om bij het
onderwijs te zegevieren. Het is mets aan de
rechterzijde der wetgevende vergadering
verschuldigd noch aan den schrik welke de
Juni-dagen veroorzaakten of aan de voorbe
reidingen van de staatsgreep. Reeds lang
voor 1850 zien de liberalen in, dat zjj
zonder de vrijheid van onderwijs nooit
zullen overwinnen. Cafajette belooft haar
van at de stoep van het stadhuis, toen hij
daar de Revolutie van 1830 uitriep, waarvan
de bewerkers zeker geen royalisten of
clericalen waren. Guizot, die zelf niet tot
den katholieken godsdienst behoorde, deed
het onderwerp der wet van 1833, de
vrijheid aan het lager onderwijs schenken en
aannemen en bereidde dat op het hooger
onderwijs van 1836 voor. Van deze vrijheid
van onderwijs maakten de republikeinen
van 1848 een der hoofdbeginselen en gron-
Feuilleton.
i)
JraÏÏer' di0 °oit d? stad Kleef, met hare
twi °mstreken bezocht, heeft zonder
Reoon J >Zwanentoren" gezien. Dit oude
een der Ult overoudetijden dagteekent,
der stad voornaainste merkwaardigheden
b^e als n'eV°0Zee'i T bouw-
lwra""r'°s"'.
graaf "van "r' 8sal"js' d« dochter van den
'even hier ,!"abant>do'aatste jaren van haar
onberaden eweende ZÜ de gevolgen eener
•naakte aa *uwfKienf?heid, die een einde
Reluk «n u*1 dagen van het volmaakste
d«d wegkis:ukkigo vrouw van verdriet
Mocht de bezoeker onbekend zijn met de
geschiedenis van den grijzen burent, zoo zal
elke stedeling hen de sage van den Zwaan
ridder verhalen, een legende, die reeds in
de middeleeuwen met graagte gehoord
werd, en te meer belangrijk is, daar ze in
ons vaderland speelt.
Te Nijmegen heerschte een buitengewone
drukte.
Koning Karei had er zijne grooten samen
geroepen, ter plechtige gerechtszitting.
Zelden had men in de stad zulk een
menigte vreemde ridders gezien uit alle
oorden van het rijk waren de edelen
samengestroomd op de roepstem der he
rauten en de Nijmegenaars vergaapten zich
aan die vreemde kleederdrachten, en wa
penrustingen, den glans en luister der
machtige mannen die met hun tal van
edelknapen en bedienden nauwelijks een
onderkomen in de veste konden vinden.
Het moest wel een buitengewone ge
beurtenis zjjn, die deze beweging veroor
zaakt had. Het gold namelijk, het geschil
den waarop hunne nieuwe wetgeving moest
gebouwd zijn. Zij schreven haar in de
constitutie.
Sedert de geest van het vrije onderzoek
overal is doorgedrongen, hoe zoude men
dit land naar de sectengeest, van welke
kleur hij ook moge zijn, terug kunnen
voeren Noch de théocraten, noch de ja-
cobijnen mogen de hoop koesteren aan
Frankrijk absolute oplossingen in dien geest
op te kunnen dringen. De geschiedenis
toont ons, dat de krachtigste regeeringen
door den opstand der gewetens verbrijzeld
werden. Het monopolie van onderwijs
heeft nergens met goede gevolgen gewerkt
en zai ook in Frankrijk toonen onmogelijk
te zijn.
Zelden weerklonken van de Fransche
tribunen zulke bewonderenswaardige woor
den. Wat kon men, nadat zulk een rede
naar gesproken had nog hooren dat niet op
flauw napraten moest gelijken Doch
hoever zullen de sectanssen, die deze wetten
ontwierpen en verdedigen niet gaan 1 In
de zitting van Maandag 25 dezer, hield de
radicale Bourgeois, dezelfde die bij het
Haagsche Vredescongres het hoofd der
Fransche delegatie geweest is, een hevige
rede in antwoord op die van De Mun,
waarin vooral de Broeders de Christelijke
scholen en andere Katholieke instellingen
het moesten ontgelden en op de onreent-
vaardigste en valschte wijze werden beticht
van haat en vijandschap tegen de moderne
maatschappij aan hunne leerlingen in te
prenten. En deze rede niettegenstaande
het tegendeel de waarheid is, zal weder
in geheel Frankrijk aangeplakt worden,
terwijl de groote menigte van de edele taal
van De Mun slechts bij uitzondering iets
zal vernemen.
Niettegenstaande de krachtige bewijs
gronden en overtuigende taal der afgevaar
digden Denys Cohin en Ribot, waarin zij
bewezen dat het artikel XIV een aanslag
tegen de vrijheid van onderwijs daarstelt
welke op echt maconnieke, huichelachtige
wijze in dit wetsontwerp binnengesmokkeld
te beslechten tusschen de hertogin van
Brabant eri haar zwager.
De hertog van Brabant was roemrijk ge
vallen in den strijd tegen de ongeloovigen,
en liet zijne staten na aan zijne weduwe
en zijne dochter. Dan, de hertogin vond
een gevaarlijken tegenstander in den broe
der van haar echtgenoot, die op diens
nalatenschap aanspraak maakte. De weduwe
was niet tegen hem bestand niemand
kwam haar in den strijd voor haar recht
te hulp. Toen wendde ze zich als laatste
toevlucht naar koning Karei, in de hoop
bij hem ondersteuning te vinden in haar
treurig lot, en zoo had deze vorst zijne
vazallen vergaderd om over de zaak te
beslissen.
De hertog wilde echter van geen toegeven
weten. Alle pogingen om de zaak in der
minne te schikken waren tevergeefsch,
daar hij, van zjjne macht bewust, ver
klaarde, zich zoo noodig door geweld, van
de landen tjjns broeders te zullen meester
maken.
De rijksgrooten waren besluiteloos. Wel
werd, gelukte het toch aan den minister
president dit noodlottige artikel bij uitne
mendheid, door zijn slaafsche meerderheid
te doen aannemen, nadat hij natuurlijk de
kwestie van vertrouwen gesteld had.
Intusschen houden de werkstakingen aan
en de partijen waren zoo geheel en al door
de debatten der wetten tegen de congre
gatiën in beslag genomen, dat nog niemand
aan de regeering rekenschap is komen
vragen over de meer dan ergerlijke wijze
waarop de maire van Marseille de stakers
tegen de patroons in bescherming neemt
en eene grêve steunt waardoor het bestaan
der belangrijkste haven van Frankrijk, de
koningin der Middellandscbe zee in gevaar
wordt gebracht en enorme sommen nutteloos
verloren doet gaan.
Bij de predikatiën welke hier gedurende
de vasten in de kerken gehouden worden,
werden weder in een paar parochiën door
anarchisten ongeregeldheden veroorzaakt,
welke echter spoedig door de politie
onderdrukt werden en zich niet meer her
haalden.
In de kerk van St. Vincent de Paul
houden drie missionnarissen, 's avonds voor
de mannen, »des conférences réligieuses
dialoguées", waarin een soort debat ge
voerd wordt, welke met veel aandacht
gevolgd worden en zeer bezocht zijn. De
missionarissen hebben tegenwoordig niet
meer alleen naar Afrika, China en elders
te gaan om Christenen te winnen en een
nieuw terrein tot voortplanting van het
Catholicisme te vindener is hier in
Europa zooveel te bekeeren, dat al hunne
talenten en krachten, naar mijn oordeel,
met te veel zullen zijn, om dit reuzenwerk
tot een gelukkig einde te brengen.
Mounet Sully, de beroemde tooneelspeler
van het Tnéater Francais, zal in de zaal
des Capucines, verschillende preken van
Bossuet réciteeren of liever voorlezen.
Door het eigenaardig talent van dezen
hoogst begaafde »discur" (spreker)zullen
deze redevoeringen, want deze naam is
beter dan preken, van den Arend van Meaux,
waren er velen, die innig medelijden
gevoelden met de ongelukkige weduwe en
wees, die in hun hart de daad van den hertog
verfoeiden, en gaarne daaraan uiting hadden
gegeven, doch geen stem verhief zich. Ieder
vreesde zich den toorn van den machtigen
ridder op den hals te halen, door in zijn
nadeel te beslissen, en zoo werd er geen
besluit genomen, hoewel de koning met
ongeduld op het einde van het geschil aan
drong.
Den hertog ontving deze aarzeling niet.
Thans bood hij aan, een Godsgericht te
doen beslissenhij daagde ieder, die voor
de rechten der hertogin wilde opkomen uit
tot een tweegevecht op leven en dood wie
in den stijd overwon, zou de zaak te zjjnen
gunste beslissen.
Koning Karei nam met beide handen dit
voorstel aan, verheugd, zoodoende deze
lastige zaak tot een einde te kunnen
brengen. Alles werd tot den kampstrijd m
gereedheid gebracht, en weldra herhaalde
de heraut var. den hertog de uitdaging in
naam van zijn heer. (Slot volgt.)
NIEUWE SGHIEDAMSCHE COURANT
v