boxenlasd.
zoodra Europeesch Turkije mocht uiteen
vallen.
De toestand in Chili.
De president van Chili vaardigde gisteren
een decreet uit, waarin hij verklaarde, dat
gewichtige persoonlijke beweegredenen hem
verhinderden zijn constitutioneel tunctie na
Juni nog waar te nemen.
In een schrijven aan de hoofden der
provinciën zette de president zijn verwant
schap tot Yerman Riesco, den candidaat
voor de komende verkiezingen, uiteen met
het oog op de onbevoegdheid door de re-
publikeinsche beginselen opgelegd, indien
«en verwant candidaat is voor het presi
dentschap. Het is zijn wensch deze door
de traditie geschapen voorschriften te
respecteeren,
De president zal bij het Congres een
aanvrage om verlof tot 25 Juni indienen.
Kardinaal Rampolla.
Het bericht van de Patrie over het
ontslag van kardinaal Rampolla als Pause
lijk Staatssecretaris, wordt, gelijk te ver
wachten viel, tegengesproken. Waarschijnlijk
stond het in verband met de groote
verplaatsingen, die bij de curie weldra te
wachten zijn.
De Engelsche leening.
De kanselier der schatkist, de heer Hicks
Beach, constateerde, dat van de leening
groot dertig millioen, welke het eerst was
uitgegeven, elf millioen toegewezen was aan
Rotschild, tien millioen aan J. S. Morgan
Co. en negen millioen aan de bank van
Engeland. De rest dertig millioen
was geheel volteekend en uitgegeven.
De doofpot aan de Broersvest alhier, i
vroeger bekend onder den naam windkoren-
molen ^Batavier" zal voor paardenstal
worden ingerichtwellicht wordt die wanstal
tige reclame-zuil nog eens remise der toe
komstige tram.
Gisteren-avond is H. v. d. Kruijt,
wonende aan de Polderstraat, gevo nden op
de Groote Markt, lijdende aan een zenuw
toeval. Overgebracht naar het politiebureau,
werden den man daar eenige verfrisschingen
toegediend en de hulp van een dokter
ingeroepen. Na korten tijd was hij in zoover
bijgekomen, dat hij huiswaarts kon worden
geleid.
Heden-ochtend omstreeks 11 ure is een
wagen van de firma Melchers aan de West-
vest, doordat het paard met het terugzetten
een zijsprong nam, omgekanteld en rolden
de fusten over de straat. Een jongen, die op de
fusten gezeten was, had nog juist den tijd
zich uit de voeten te maken, zoodat er
geen ongelukken bij plaats hadden.
De afdeeling »Schiedam" van den Nederl.
Bond van post- en telegraafbeamten »De
Post" houdt haar jaarfeest Donderdag 16
Mei in de tooneelzaal van »MusisSacrum,"
Lange Haven.
De directie van de Holl. IJzeren Spoor
wegmaatschappij heeft bekend gemaakt, dat
de treinen, die te 12.2 van Schiedam en
te 12.12 van Vlaardingen vertrekken, op
tijdig verzoek, aan de halte Schiedamsche
dijk zullen stoppen.
Nihilisten.
In Russisch Polen moeten ongeveer zes
honderd personen gevangen zijn genomen
onder verdenking van nihilistische neigingen.
Tweehonderd van hen zijn van Petrikovo
per trein naar Warschau overgebracht
en daar in de citadel opgesloten. De
dorpen om Petrikovo zijn door drie regi
menten kozakken bezet.
De Pest.
Een officieel telegram uit Kaapstad
bericht, dat de vorige week 63 gevallen
van pest, waarvan 32 den dood tengevol-
ge hadden, voogekomen zijn. In het geheel
tot nu toe 519 gevallen, waarvan 217
met doodelijken afloop.
Een ziektegeval, dat alle verschijnse-
len van pest vertoont, deed zich in
Mafeking voor.
en Gewestelijk Nieuws.
Schiedam, 3 Mei 1901.
Ook perceel III (teerwerk), gisteren door
Burgemeester en Wethouders aanbesteed
is toegewezen aan den iaagsten inschrijver'
A. Oosterhoit, voor de som van f359 met
gebruikmaking van gedeeltelijk Schied.
werklieden.
Te Vlaardingen zal de kermis worden
gehouden van Dinsdag 18 tot en met Vrijdag
21 Juni, op welken laatsten dag de paarden
markt plaatsheeft. De inschrijvingsbiljetten
voor de verpachting moeten van 24 Mei
worden ingezonden bjj den marktmeester,
terwijl de verpachting op 30 Mei plaats
heeft.
Men schrijft aan de Standaard:
ïTe Schiedam werd een onderwijzer
aan een openbare school wegens insubor
dinatie voor een maand geschorst. Nu
dat zij zoo. Wie wat verdient, moet wat
hebben. Maar wat anders moest wezen
is, dat de belastingbetalende Schiedammers
boeten voor den om zijn weerspannigheid
gestraften opvoeder der jeugd; En dat
wel op deze wijs. De geschorste mocht
een maand uit wandelen gaan, terwijl
zijn traktement doorging. (Dus een nog
al te doorstane tuchtiging). Het ambulante
hoofd nam de klas van den getuchtigde
n et over, maar twee volontairs sprongen
beurtelings in. Hun werd daarvoor ieder
f 15 uitbetaald. Die dertig gulden nu,
worden genomen uit de gemeentekas, dus
uit den zak der burgery. En nu komt
het ons voor, dat de geschorste zelf die
som had moeten betalen. In ieder geval
met de burgerij. En dat niet om de
^knikkers" maar om het »spel.".
De stoker in de stoommeelfabriek »de
Maas" te Vlaardingen, C. de Knegt, ontving
ter gelegenheid van zijn 25-jarige dienstver
vulling van de patroons, de heeren Van
Dusseldorp Co. een gouden horloge
en van het personeel een fraaie kast met
daarbij passende voorwerpen.
De gemeenteraad van Delft heeft een
stemmig gunstig beschikt op het verzoek
van een 20-tal vereenigingen tot het opne
men in de bestekken van gemeentewerken
van bepalingen betreffende minimum-loon
en maximum-ardeidsduur.
De gemeenteraad van Naaldwijk heeft
bepaald, dat de verloftijden der scholen
voor het verrichten van veldarbeid zullen
plaats hebben van 15 Maart tot 15 April
(poten van aardappelen en uien) en van 15
Juni tet 31 Juli, waarop dan dadelijk de
zomervacantie volgt, zoodat de kinderen
tot het plukken van bessen kunnen worden
gebezigd.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 2 Mei.
Schoolwetwijziging.
.2etnaI*reen debol is 8eopend door den
H r r" SPreker was dankbaar,
dat de Regeenng de subsideering van het
bijzonder onderwijs, wil uitbreiden, bovenal
met het oog op de lotsverbetering der
onderwijzers, ook van bijzondere onder
wijzers. Velen beschouwen bovendien dit
ontwerp als een betaling of afrekening
daar zij uit s ministers mededeelingen'
opmaken, dat de Regeering in de toekomst
verder wil gaan. Spr. heeft echter geen
gunstigen indruk van het ontwerp wegens
de samenkoppeling der voorstellen, recht
streeks uit de Leerplichtwet voortvloeiend
met de salarissen der openbare onderwij
zers, terwijl met in rekening woTdt
genomen, dat de bijzondere onderwijzers
ook door leerplichtwet hun taak zien ver
zwaard. Ook salarisregeling voor de open
bare onderwijzers is met voldoende - de
kenendf h" wachtgeld is onbetee
Voorts is een verhooging der staatsbij-
drage aan de gemeente in strijd met den
algemeenen wensch der onderwijzers. No<*
nadeeliger is de samenkoppeling voor de
bijzondere onderwijzers. Wordt het minimum
traktement in de wet vastgelegd, dan is
de vrije school de dupe. Geschiedt dit
niet, dan is het een moreele schade voor
de bijzondere onderwijzers.
De heer Vermeulen meende, dat de
omstandigheden ons dwongen, thans niet
een beginselstrijd te voeren, maar te
komen tot een practische oplossing van de
stellige belofte der Regeering, bij de
Leerplichtwet gegeven. Waardeerende de
oplossing dier belotte door de Regeerin^
wil hij haar in geen enkel opzicht bemoei^
lijken. Hij beschouwt het ontwerp als een
noodwet; de samenkoppeling met de ver
hooging der minimum-traktementen keurt
hij niet goed, maar ze zal voor hem geen
reden zijn tot afstemming. Invoering van
oen periodieke verhooging der onderwijzers-
traktementen is billijk en een verbetering.
Verder te gaan dan is voorgesteld acht
hij verkeerd en zou leiden tot eer, débacle
voor veel gemeentekassen. Vermits de
Regeering niet ten volle de belangen der
bijzondere onderwijzers in het oog houdt,
wil hij meegaan met en meewerken tot
de amendementen, die deze belangen beter
zullen waarborgen en hij zal alleen tegen
de wet stemmen als op die belangen werd
beknibbeld. Eindelijk protesteert hij tegen
elke poging die mocht worden aangewend
tot verstaatliching der bijzondere scholen.
Hij heeft liever een arme vrije dan een
rijke staatsschool.
De heer Kool verheugt zich over de
verbeteringen, die het ontwerp aanbrengt
maar betreurt, dat het nog lang zal duren
voordat blijvende duurzame verbetering
tot stand zal komen. In het bijzonder
wijst hij op de noodzakelijkheid van een
korter termijn en van periodieke ver-
hoogingen en beveelt de aanneming der
amendementen in dien zin aan.
De heer Ketelaar betreurt het, dat
ue herziening niet verder gaatde regeling
der onderwijzers-traktementen is zeer
bescheiden, ofschoon Nederland toch rijk
genoeg is om zijn onderwijzers behoorlijk
te betalen. Hy schetst de onmogelijke wijze
waarop in Nederland een onderwijzer aan
den kost moet komen door tal van bijbaantjes
In het buitenland is gemiddeld hét onder-
onderwijzers-salaris volstrekt niet minder
maar wei hooger dan bij ons.
Wat de bijzondere onderwijzers betreft,
aanvaardt hij de consequentie der wet van
188J, maar zegt, dat als aan het bijzonder
onderwijs nieuwe voorrechten worden gege
ven, ook eischen moeten gesteld, door het
minimaal traclement voor hoofden en onder
wijzers wettelijk vast te leggen, daar er
thans bijzondere onderwijzers zijn met f 200
trakement. Dat de minister van Binneri-
landsche Zaken niet verder wil gaan met
hun lotsverbetering, betreurt spreker ernstig,
Ihans zal het gebrek minder nijpend
worden, maar het blijft bestaan. Hij dringt
ij allen aan alsnog mee te werken tot
verbetering hunner positie, vooral nu de
minister van k inanciën zulk een rooskleurige
voorstelling heeft gegeven van onzen gelde
lijken toestand.
De heer Kuyper erkende, dat de Mi-
mster zijn belofte had gehouden, maar hij
berekende, dat het byz. onderwijs met in
verhouding van den druk door Leerplicht
veroorzaakt, verlicht wordtde kleine man
toch zal, als hij hoofdelijken omslag betaalt,
door de tractementsverhooging van de onder
wijzers bij het openb. onderwijs bovendien
nog meer belasting moeten betalen.
Verwerping is niet mogelijk, omdat de
Leerplichtwet er is, wegnemen van de
linancieele nadeelen voor het bijz. onderwijs
dooramendementen evenmin. Daarom stelde
spr. mede namens de heeren Mackay,
Lohman, Van Alphen en De Visser een
motie voor, waarin de Kamer als haar
oordeel uitspreekt dat het gewenscht is de
oor de wet vastgestelde minima van de
jaarwedden der onderwijzers aan de open
bare en bijzondere lagere scholen, alsmede
de wettelijke verhoogingen dier jaarwedden
ten laste van het Rijk te brengen.
De heer T ij d e m a n ontkende het ver-
band door den heer Kuyper gelegd tusschen
verschillende bedoelingen van het ontwerp.
Hij beschouwde hetgeen bij dit ontwerp
wordt voorgesteld als een feestgave bij de
heuchelyke gebeurtenis van de invoering
van leerplicht en als een tweeden stap op
den paciffcatieweg in 1889 ingeslagen.
bpr. gaat met het ontwerp mede, maar
wenscht tegenover de feestgave meer waar
borgen dat hetgeen aan het bijz. ouderwijs
wordt gegeven, werkelijk en op goede wijze
wordt besteed aan dit onderwijs, opdat dit
aan matige eischen zal voldoen.
d»fDeri.e m «D n {?!r>0g is leieurgesteld
flat de Minister het door hem ingenomen
beperkte standpunt heeft gehandhaa^U
hoopt echter alsnog door samen W® j(
het ontwerp te verbeteren. Spr. y
op dat hier te lande in vergeiiut'
het buitenland zeer weinig voor höt° jjj
wijs wordt besteed, en voor goed 00 ®ctj>'
moet men toch geld over hebben- D® \t
moet minstens 50% voor zich bijdrag®' t\.
de kosten van scnoolbouw en
Spr. beschouwde verhooging van sala® jp
wel degelijk als een gevolg van de 1
phchtwet. Spr.'s ervaring heeft hem g®'1 j-
dat het overgroote deel van' de Neder1 jt,
sche onderwijzers fatsoenlijke armoede
Verbetering der tractementen is dan,,jiii>
dringend noodig en zij die deze verb«'®y
weigeren, maken zich schuldig aa» <jj
treurig gevolg dezer weigeringdat, «n
lusteloosheid, moedeloosheid, bitterde10
wrevel bij het onderwijs toenemen.
De heer Py c t e r s e n kan zich r
algemeen niet vereenigen met de bes® \\t
wingen van den heer Tydeman. Aa°JU
billijke grieven moet worden teg
gekomen, opdat kinderen van elke 1
het beste onderwijs kunnen krijg6®
vergoeding der kosten door den
Allen, die het wel raeenen met het v° ,#j
onderwys moeten samenwerken om
onderwijs zoo goed mogelijk te make"' u
De heer Van Dedem betoogt, datrf;i-
voorgestelde regeling omtrent de ondet nlt
zerstraktementen nadeelig zal wezeo
vele gemeenten, vooral ten platteland0-
De heer Van Gilse is dankbaar, a
eindelijk een regeling van de minify
traktementen aan de orde komt. r,s
verhooging naar anciënniteit, doch d'J^,
teleurgesteld, omdat het voorgesteld6/^,
bescheiden eischen nog allerminst
Spr. zal daarom zijn stem geven aan 0
poging tot verbetering als daardoor d®*g.
niet in gevaar komt en niet wordt gere
geerd tegen de pacificatie van 1889. j.
Den heer Kuyper, die de bijdrage ®nV
doende vindt, merk spr. op, dat de B0ge
ring niet beloofd heeft, dat alle kos'®
welke uit de Leerplichtwet zouden ku°n
voortvloeien, zullen worden vergoed,
alleen dat de verhouding van hetopenbvlf
onderwys niet ten nadeele van het byï°D
onderwijs zou veranderen.
De minister van Binnenlandsche
de heer Goeman Borgesius,ontk®'
dat de toezegging om met dat onder*,;
te komen, zooals de heer Tydeman beweer®*
werd afgedwongen. Het was van den *a"
vang af de volle overtuiging des minis'®1'
dat de Leerplichtwet niet goed zoukurP®
werken zonder een regeling als de voorf5®
stelde.
Den heer Kuyper beantwoordend op
opmerking omtrent het onvoldoende
bijdrage, zegt de Minister, dat de bijzond®
scholen feitelijk meer krijgen dan vo<"
vloeit uit de leerplichtwet, zoodat het »a
bet bijzonder onderwijs gemakkelijk *ot
de tractementen te verhoogen, die v«e
te laag zijn.
Ook omtrent de verhooging der ond®^
wijzerstractementen is men niet vold®a"r
Maar de minister meent, dat men ond®'
de gegeven omstandigheden niet ver®®'
moet gaan en de onderwijzers voorlo°P
tevreden moeten zijn.
Den heer Hertog, die klaagde over
stelsel van vaste bijdragen, antwoordt. d'
Minister, dat het stelsel van percentsgeW!)2
bijdrage onmogelijk was toe te passen, d»a'
zoo doende de sleutel van 's Ryks schalk'3'
te veel uit de handen werd gegeven.
Wat eindelijk de vraag van don
Van Dedem aangaat, de minister ontkef
de juistheid van diens beschouwing, *a
juist de groote gemeenten zullen het m®®s
door de kosten van den leerplicht word®1
gedrukt.
Na repliek van de heeren K e t e I» a f
en Den Hertog verwijt de heer Tyd
man den minister, dat deze op zijn pr"1'
cipieele beschouwingen niet is ingega»0'
Hy vindt dat struisvogelpolitiek, die
toekomst der schoolkwestie ontwijkt. D*
minister heeft in de stukken de noodzak®'
lykheid van een algeheele herziening d®,
schoolwet erkend, dan mag men ook vrag®"
welke s ministers denkbeelden daaromtre".
van bandelen keurt ^0
Van Dedem houdt zijn b®'
De heer
zwaren vol.
heer Kuy per, betoogenddat hy
recht had deze zaak uit financieel oogPu°
te bezien, zegt ten aanzien van de vraagj
of de van Regeeringswege gegeven belo"®
in allen deele is nagekomen, dat de minis'®^
niet heeft aangetoond, sprekers hewer10®
onjuist was. De fout is, dat alle voordeel®"'
die het bijzonder onderwys geniet, zuil®'
opgaan in tractementsverhooginz die
minister noodig maakt door de vaststeih'lg
van zekere minima in alie gemeenten. ln
de groote gemeenten zijn ook de bijzonder®
tractementen reeds ver boven het minunfl01'
A iW
h®'
in aliOn QOaIa is nflOAlrnman An*. J
