Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Oom Hans.
-5ste Jaar£.
Zaterdag 29 Maart 1902.
\o. 7261.
Bureau Boterstraat 50. Telefoon No. 85.
Feuilleton.
FBUS V15 DIT BLAD:
'oor Schiedam per 3 maanaen
■'rsncc p«r pos» aoor geneei Neaemna
^ondsnnke Nummers
1 1.50
0.05
13
i
FBIJS DEB ADVKBTENTIÊH:
Van 1—8 rsgeis"'i J /0.60
£!ke gewone regei meer -0.10
Yoor hernaaide pi&atsmg woraan öiiiiike overeenkomsten
aansesraan.
OVERZICHT.
28 Maart 1902.
O" oorlog in Zuid-Afrika.
CecilRhodes
T
A.lrk'W^' ianSdurige oorlog in Zuid-
^'eti a We^C/^ teneinde loopt, sterft de man,
naam met dien oorlog in éen adem
ovei|6 wordt, de man, die zijn roem
noaar die, zooals sommige
kaansche bladen nadrukkelijk zeggen,
°ori0 'D overleden, den dreigenden
hebb° 01161 zicb 'D bet gra^ zou 8°sleept
,je et den vurigsten jingo moet intusschen
®rke°^r6C'ltste Wo"anschgezinde Kape naar
is ij0"6"' dat met Cecil Rhodes een man
®"gegaan van buitengewone beteekenis.
dat 81 a'om bekend geacht worden,
Veii^e' Politieke levensdoel van dezen par
aar
Seen
giorieux litre zei Napoleon ill
ander was dan de vorming van 'n
Za°°b ^u'd_A.frika van de zee tot aan de
dit
Sl onder een zelfde bestuur en dat
Jo®' door hem werd nagestreefd met
oieest energieke maar ook de meest
etenlooze middelen, waaraan ook de
0 ar's tU3chen Britten en Boeren gevoerden
i, °g 's te wijtan. Zoo iemand dan was
(ij, es de goudvorst van den Rand, de
aiQantkoning van de Beers-maatschappij,
oidig aao aj i,et diQgdj dat sinds meer
n twee jaar vergoten wordt, aan al de
Uvvelen en ellende welke door dezen
AfrA t'^eC sl"dc' gekomen Z1JÜ over Zuid-
Deze Engelsche predikanten-zoon, den
u'i 1852 te Bishop Stotford geboren,
werd
tot
u'i 1852 te Bishop Stotford gebor
d in 1870 als zeventienjarig jongeling
Verbetenng vau Zijn zwakke gezondheid
v°or de
eerste maal naar Zuid-Airikagezon-
Daar werden in die dagen juist de dia-
antmijnen van Griqualaud ontdekt en de
Suige Cecil Rhodes was een der eerste, die
fortuin uit den grond begon te delven.
(Naar het Duitsch.)
50)
bet*6!?0^ me' ir' mijn levensbeschouwing
het -een geposeerd man. Ookontbreekt
da "Hl niet aan menschenkennis. Juist
w..r°m Seef ik de hoop, uw liefde te ver-
*8r*en, nog niet op."
niet* 6t.n' neensPrak za gejaagd, >hoop
Worden i» 13 onrnogelijk de uwe te
hon 8cbter hernam»En toch blijf ik
ander'?"°f benfl'nt gij misschien een
2eD*z® "aag kwam onverwacht, toch gaf
Hilda haar bezinning terug. Trotsch
2 g 2® Mr. Dawson aan en kalm antwoordde
w -en vermetele vraag 1"
»Wij Amerikanen zijn altijd vermetel!"
hernam hij snel.
*En wij, Duitschers antwoorden slechts,
Het »geluk" diende hemhij kreeg rijk
dommen en het gewone treurige gevolg.
honger en dorst naar meer rijdommen.
Toen reeds moeten in hem de grootsche
plannen zijn gerezen, waaraan hij zijn leven
heeft gewijd de vereeniging van geheel
Afrika van Noord tot Zuid tot een reus-
achtigen Statenbond, voorloopig onder En
gelsche vlag maar onder zijn oppermachtig
gezag. Hij begreep echter dat de Washington
dezer nieuwe Vereenigde Staten niet enkel
iets moest hebben, maar ook iets moest
zijn. Daarom ging hij eerst naar Engeland,
waar hij de universiteit van Oxford bezocht
en er na ernstige studie met vrucht zijn
examen aflegde.
Nu weer terug naar het gebied dat hij
ging veroveren en zich daar eerst voorzien
van de ammunitie, noodig in den meest
modernen aller oorlogen, van geld. Hij
richtte reeksen van diamantmaatschappijen
op en vereenigde deze ten slotte in den
bekenden Bond van Maatschappijen bekend
onder den naam »De Beers". Van deze
reusachtige onderneming met een kapitaal
van bijna vier millioen pond sterling werd
Rhodes de directeur en in deze betrekking
gelukte het hem spoedig het reusachtige
vermogen te verwerven, dat hij tot verder
doorvoeren zijner plannen noodig bad.
Intusschen had de Kaapsche Napoleon
er reeds voor gezorgd politieken invloed
uit te oefenen, zich eerst een zetel in het
Parlement der Kaapkolonie verschaft,
daarna de portefeuilie vau financiën aan
vaard en eindelijk in 1890 opgetreden als
president van den Kaapschen ministerraad.
Hij begon zijn plannen met beleid uit te
voerenhij begreep, dat de Hollandsche
elementen, die in Zuid-Afnka zulk een
grooten invloed hadden niet nog niet
althans met geweld konden worden
weerstaandaarom moesten ze worden
gewonnen. En het gelukte den geslepen
diplomaat de Atrikaander partij tot vriend
te maken, zoodat hjj zeils werd genoemd
als we dat verkregen sprak ze opgewonden.
ïU kent mijn besluit, dat moet u voldoende
zijn." En zich gracieus van Mr. Dawson
atwendeod, wenkte ze een jong arts, die
met ver van haar at stond, tot zich.
»Dr. Walter, heeft u juffrouw Norden
ook gezien 7" Dr. Walter was klaarblijkelijk
in zijn nopjes. Haastig kwam hij toeloopen
den Amerikaan even ongelegen als deze
destijds luitenant von Schwartzenberg.
Toevallig was het Dr. Walter ook juist ge
weest, die hem, den vreemdeling geïntro
duceerd had.
Den vorigen dag reeds was Mr. Dawson
in het staaje aangekomen, doch zei kort
na zijn aankomst tot den hótelhouder, dat
hij zich niet wel gevoelde en liet een arts
komen. Hij ontmoette in deze een aange
naam jongmensch, wien hij verzocht hem
een poosje gezelschap te houden.
Dr. Walter deed au gaarne, zjjn practijk
was eerst in de wording en zulk een
voornaam patient kon niet anders dan zijn
aanzien verhoogen. Erg ziek bevond hij
Mr. Dawson niet, des te beter konden ze
samen een uurtje babbelen. Al pratende
dronken dokter en patient het beste wat
de kelder van den waard kou leveren en
sde eenige Engelschman, die 't met Zuid-
Afrika goed meende."
In 1891 reeds meende hij, dat de tijd
was gekomen om zijn reeds lang gekoes
terde idealen als plan te publiceeren en
hij deelde ze op de vergadering van den
Afrikaanderbond, dat jaar te Kimberley
gehouden, mee. De Kaapsche Afrikaanders
lieten zich van de voortreffelijkheid van
den Grooten Afrikaanschen Statenbond
overtuigen en hjj zou gewonnen spel
hebben gehad, ware hij niet komen te
staan tegenover een man, even scherp van
inzicht, zijn mindere in beschaving" maar
hem overtreffend in de kracht van zijn
eerlijke bedoelingen, zijn trouw, zijn geloof
Rhodes vond Kruger.
Maar het charter door de Engelsche
regeering aan de Chartered Company ver
leend, gaf aan den Kaapschen Napoleon
een groot overwicht op de Z, A. Republiek.
Bij dat charter toch was aan de Compagnie
een gebied toegewezen, dat Transvaal ten
Westen en Noorden geheel insloot en
spoedig nog uitgebreid werd, doordat de
beschaalde Engeischen een paar machtige
Kaffer koningen wisten te bewegen hun
handteekening te zetten onder een stuk,
waarvan zij den inhoud niet kenden, maar
dat later werd gebruikt als een bewijs dat
zij hun land hadden afgestaan. Zoo verkreeg
de Chartered Company Matabelenland en
Mashonaland.
Dr. Jameson de later beruchte
belastte zich met de taak, het op papier
verkregen gebied ook werkelijk te annexee-
ren en kweet zicb van dien plicht uitnemend.
Nu waren de Boeren-republieken aan de
beurt. De Boeren zelf bedriegen dat ging
niet meer, dank zij Krugers waarschuwend
woorddus moest hier geweld, voorloopig
nog slechts parlementair geweld, worden
gebruikt: de uitlander-grieven waren ontdekt.
Wat verder gebeurd is, mogen wij meer
algemeen bekend achten de Jameson-tocht
en de rol door Rhodes voor en tijdens den
werd er gesproken over land en volk, over
dit en dat, natuurlijk ook over het lief-
hebberijtooneel, dat den volgenden dag een
voorstelling gat.
De Amerikaan met zijn verlangen, om
Duitsche zeden en gebruiken te bestudeeren,
liet zich door den arts gaarne de deel
neming aan den feestavond als kleine
verstrooiing voorschrijven het recept was
geheel en al naar zijn smaak. Hij sliep
daarop een gat in den volgenden dag,
gevoelde zich na dien verkwikkenden
slaap bijna geheel hersteld en verscheen
precies op tijd met Dr. Walter op het
feest, waar hij, de vreemde interessante
gast, ten zeerste welkom was.
Tamelijk wel op het zelfde uur, dat de
talenten der dilettant-tooneelspelers be
wonderd werden, rolde de trein het kleine
station binnen en bracht twee reizigers
mede. Ze werden afgewacht door het
rijtuig van Hohenhausen. Oom Hans en
zijn reisgenoot stapten in. Vroolijk draaf
den de paarden het logement voorbij, binnen
welks muien de jeunesse doreé van het
stadje zich vermaakte.
De majoor wierp een snellen blik naar
de verucate ramen en sprak vroolyk
oorlog gespeeld, liggen nog zoo versch in
het geheugen, dat wij ze hier wel niet op
nieuw in het licht behoeven te stellen.
De telegrammen uit Kaapstad beschrij
ven de laatste oogenblikken van Rhodes,
die kalm en bij volle bewustzijn gestorven
isbijna tot op het laatste oogenblik heeft
hij de om zijn bed geschaarde vrienden
herkend en ook van allen afscheid genomen.
Rhodes zal vermoedelijk, overeenkomstig
zijn wensch, in de Matoppo-bergen (Mata
belenland) begraven worden, maar zijn
vrienden schijnen er nog aan te twijfelen of
dat denkbeeld wel te verwezenlijken zal zijn.
In elk geval zal eerst een plechtige uitvaart
op Staatkosten te Kaapstad plaats vinden*
De rouw moet daar algemeen zijn eer-
gisteren-avond waren alle openbare ver
makelijkheden geschorst.
Het doodsbericht van Rhodes was reeds
zoo lang verwacht op de Londensche beurs,
dat de Kafterwaarden er meerendeels niet
onder geleden hebben, en ten aeeie gestegen
zijn, overeenkomstig de ook in politieke
kringen waar te nemen overtuiging dat zjjn
dood eerder zal bijdragen tot herstel van
den vrede.
Het bureau van de Chartered Company
en de afdeeling Rhodesië op de koloniale
tentoonstelling in de City zjjn in rouwge
waad gesloken.
Men zegt, dat Rhodes zijn landgoed,
de Groote Schuur, vermaakt heeft aan
Kaapstad. De talrijke aandeeien, die hij
bezat, worden door een syndicaat overge
nomen.
Van het oorlogsterrein.
Een draadbericüt uit Wolvehoek, ia dato
25 dezer, meldt het volgende
De colonnes, die verscheidene dagen
geleden den hoofdspoorweg verlaten hebben,
gaan voort het N. O. van den Vrijstaat te
zuiveren. Zij zijn in aanraking geweest
met een aantal Boeren. Den eersten rmcnt
deden de Boeren een vruchtelooze poging
om westwaarts door te breken. Er zjjn
nDat zal van avond een verrassing zjjn ais
Hilda tehuis komt en u hier vindt. Erik,
beste jongen, ik denk, dat u het hart ook
zwelt, nu ge weer in het vaderland terug
zijt. Het is braaf van u, dat ge gekomen
zijt. Nu zal alles naar we hopen, zich ten
beste schikken. Ik zou gaarne van dit
oogenblik gebruik maken om u op de hoogte
te brengen van mjjn bedoelingen en wen-
schen. Eigenlijk ben ik u daarom tegemoet
gereisd, maar in zoo'n duivenslag van een
coupé kan men geen verstandig woord met
elkander spreken. Toen ik gisteren uit
uw brief vernam, dat ge te Bremen waart
binnengeloopen, had ik geen rust meer
ik moest u tegenreizen
»Ik ben u hartelijk dankbaar voor uw
goedheid, antwoordde Enk Günther's fris-
sche, welluidende stem. »Toen u mjj riep,
liet ik gaarne Amerika over aan de
Yankees en ijlde naar het Vaderland."
»En zijt gij tevreden met de bescheiden
betrekking als rentmeester van Hohen
hausen 7" vroeg de majoor.
»Ik bood u aan, wat ik aanbieden kar. I"
Wordt vervolgd.)
NIEUWE SCHIEDAMSGHE COURANT
iM.'fiPriii'inr.y
Ir
