spr. in het licht met een verwijzing naar
de Kerkvervolging in Frankrijk en met
aanhaling van citaten uit soc, dem. bladen,
die bewijzen, dat de partij des oproers
priesters en patrooqs eveneens haat. Spr.
besluit met een opwekking het doel, dat
het katholiek comité van actie beoogt te
bevorderen de werkman door het toetreden
tot de Vakbonden, de patroons door het
geven van moreelen en financieelen steun.
Na nog bijzonder de katholieke pers,
vooral het weekblad van mr. Aalberse, te
hebben aanbevolen, eindigt spr. met allen,
die nog geen lid zijn, aan te sporen toe
te treden tot de atd. Schiedam van den
Ned. R. K. Volksbond, die baar bekend
devies voor God, Vaderland en Koningin
zeker vooral in deze troebele dagen zal
gestand doen.
Hierna trad als spreker op de heer J. W.
Helmer van Arasterdam met het onder
werp: de invloed der Sociaal-Democratie en
Anarchie.
Spreker meent eenige vragen te moeten
beantwoorden, wil men niet zeggen, dat de
aanwezigen met weten wat zij doen als zij
de straks voor te stellen motie aannemen.
Hij stelt daarom allereerst de vraag Hoe
zijn we gekomen in een toestand, die de
voorgestelde wetten noodzakelijk heeft ge
maakt
De strijd, die zich thans openbaart, heeft
zich altijd min of meer in de geschiedenis
atgeteekend. Er is tegen den mensch
gezegdGij zult werkenindien gij
arbeidt zijt ge uw loon waard. Er zijn
hier twee factoren de man, die uitbe
taalt en de man, die het geld ontvangt voor
verrichten arbeid. Beiden hebben steeds met
elkaar overhoop gelegen. De een wil zoo
weinig mogelijk uitbetalen, terwijl de
andere zoo veel mogelijk wil ontvangen. In
onzen tegenwoordigen tijd zijn de patroons,
die gedwongen zijn werkheaen te houden,
dikwijls beklagenswaardiger dan de werk
lieden. Beide categoriën gevoelen het
onaangenamen dat steekt in het werken
naar loon.
Spr. acht het de moeite waard om de
verschillende loonsystemen eens na te gaan.
Een overzicht daarvan gevend, begon hij
eerst met een uiteenzetting van het patri
archale loonstelsel, waarbij de patroon zorg
droeg voor den werkman en zijn gezin. Het
is het oudste stelsel en heeft langen tijd
bestaan. Daarna kwam de slavernij. De
groote massa der arbeiders had er weinig
profijt van en toch moeten wij ons de
slavernij niet ernstiger voorstellen als zij
wel lijkt. In de praktijk werd het
verzacht, want de historie leert ons, dat er
menschen waren, die liever slaaf bleven,
dan vrij te zijn.
Vervolgens besprak spr. de hierop ge
volgde lijfeigenschap. Aan dit stelsel kwam
eèn einde in den tijd der kruistochten, er ont
stond toen een economische anarchie. Indien
in die dagen Carl Marks en Troelstra hadden
geleefd, zij zouden gezegd hebben richt neu
trale vakvereenigingen op. Er waren anderen
dan die twee, die het begrip hadden hoe
ze van de arbeiders vereenigingsmannen
moesten maken dat waren de hoofden der
Katholieke Kerk.
De Katholieke Kerk heeft toen den arbeid
georganiseerd. Domela Nieuwenhuis heeft
zelf erkend, dat in die dagen een schoone
daad is gedaan met de oprichting der gilden.
Wanneer de nieuwe arbeidswetten, die
door het christelijk ministerie worden
voorbereid, wet zullen zijn geworden, dan
is spr. overtuigd, dat dan een belangrijke
stap in de richting der gilden zal zijn gedaan.
Toen in 1872 in ons land het laatste
beletsel voor de vorming van het vereen i-
gingsleven was weggeruimd, heeft spr. de
eerste arbeidersorganisatie in Amsterdam
zien komen. Het was een vereeniging, welke
internationaal wilde zijn, maar daarvan is
niets terecht gekomen. Ook heeft hij hier
na eene nationale vereeniging zien komen.
Het was de heer Heldt, thans agent der
Rijksverzekeringsbank te Winterswijk, die
in die dagen als werkman begon met de
werklieden buiten hun geloof te organisee
ren. Er moest een Algemeen Ned. Werk
liedenverbond worden gesticht. Dit Verbond
is komen, maar 't is steeds een doodgeboren
kind geweest. De oorzaak ligt in het feit,
dat het Verbond de politiek er bij ging
halen en ook omdat het werd gebruikt
voor minder faire handelingen. Een aantal
geloovige Protestanten gingen spoedig uit
het Alg. Ned, Werkl. Verbond en stichtten
Patrimonium. Daarna kwam de Katholieke
Volksbond en andere katholieke vereeni-
gingen.
Wij zijn nu geraakt in een toestand van
anarchie; er heerscht onder de werklieden
verdeeldheid. Er is niets gevaarlijker, dan
wanneer een kleine groep werklieden (soc.-
dem. enanarchisten)denbaasgaatspeien. Als
we zien, dat ze nog geen 6000 man (school
meesters advocaten enz. inbegrepen) tellen,
dan is op den keper beschouwd, hun organi-
satie niets waard.
De heer Passtoors heeft in de Tweede
Kamer gezegd, dat er van een tweede
algemeene spoorwegstaking niets meer kan
komen. Dat is juist, want de christelijke
arbeiders hebben nu eens hunne tanden
laten zien. De soc.-dem. zijn tegen de
stakingswetten gekant, omdat wanneer de
wetten zijn ingevoerd, de spoorwegdirectiën
geen staking meer erkent.
De anarchistische organisatie (de sociaal-
democratie heeft niets meer te zeggen) is
in vollen gang. Alleen in Amsterdam heb
ben 2600 werklieden het werk neergelegd,
hetgeen uit de laatste berichten blijkt. Spr.
vindt deze verschijnselen teekenend. Het
neerleggen van oen arbeid om nooger loon is
in enkele gevallen te rechtvaardigen, maar
men maakt nu agitatie om de regeering te
nopen hare voorgestelde stakingswetten in
te trekken.
Het verheugt ons vervolgde spr.
dat de katholieke partij in de Kamer
geheel eensgezind is, ook de antirevolutio
nairen zijn dit, terwijl de liberalen hebben
doen blijken gedeeltelijk vóór te zullen
stemmen. - In de zitting der Kamer van
gister heeft Dr. Kuyper een ernstig woord
gesproken. Wanneer deze zegt, dat per
sonen, die de regeering inlichtingen gaven,
verklaarden, dat de toestand in ons land
zeer kritiek is, dan dreigt er zeker ernstig
gevaar van den kant van een kleine
organisatie.
De Soc. Dem. in ons land hebben van
den beginne af buitenlandsch geld ontvangen.
Troelstra heeft zelf gezegd, dat hij alle
weken t 1C0.000 uit Engeland kon krijgen.
Troelstra en consorten zien er niet
tegen op dit aantenemen. Wanneer men
er in slagen kan alle Nederl. havens haar
handel te ontnemen, om naar elders te ver
plaatsen, dan is het gemakkelijk te gelooven,
dat er buitenlanders gevonden worden, die
er belangrijke sommen voor over hebben.
De al te strenge en gedwongen vakor
ganisatie zal al dadelijk 20% der werklieden
uitsluiten. Bij een organisatie is een onder
zoek naar de bekwaamheid van den werk
man noodig. Men wii den patroon eigenlijk
uit de wereld helpen en coöperaties stichten,
zonder de hulp van den patroon. Spr. wijst
op het kwijnend bestaan, dat zulke coöperaties
lijden en noemt als voorbeeld de te Haaks
bergen bestaan hebbende coöperatie van
wevers, die niettegenstaande de groote
werkzaamheid van dr. Ariens, het niet
heeft kunnen volhouden, omdat er geen
patroon was.
Spreker komt nu aan het slot van zijn
betoog en zegt dan In deze troebele dagen
wordt de vrijheid van zich al of niet te orga-
niseeren verkort,dit is een onzaggelijk gevaar.
Zoodra de spoorwegstaking uitbrak, heeft
men in Het Volk de loftrompet geblazen,
en wel in een gedicht, waarin, sprekende
over een machinist en zijn machine, o. m.
dit fraais stond te lezen
Heel het raderwerk staat stil,
Als uw machtige arm het wil.
De heer de Savornin Lohman zeide van
deze poëtische ontboezeming, dat het óf
het werk van een krankzinnige was of van
een kind.
Men wil de vrijheid van den fleren Neder
lander en al zijn bronnen van bestaan in
handen geven van krankzinnigen of kinderen.
Maar spr. hoopt, dat nooit zal gebeuren.
Overwint de anarchie dan zijn we er nog
erger aan toe als onze stamverwanten in
Zuid Afrika.
Daarna citeert de heer Helmer enkele
dichtregels uit Huygen's ^Scheepspraat" en
past de schoone woorden over »mooi Hein
tje" toe op minister Kuyper.
Wij willen de regeering steunen en met
vreugde zien we, dat in de Tweede Kamer
de Kath. dit doen. Spr. zou het schoon
vinden, indien er van geheel het katholiek
Nederland een krachtige stem opgaat tot
steun van dit Kabinet. Door woord en daad
moeten wij van onze sympathie voor da
regeering getuigen.
Beide sprekers werden in hun doorwrochte,
met gloed van overtuiging uitgesproken
reden meermalen door applaus onderbroken
en aan het eind met daverende toejuichingen
begroet.
De Voorzitter stelde ten slotte de vol
gende motie voor, die met algemeene
stemmen werd aangenomen en door krachtig
applaus bezegeld.
»De vergadering van Katholieken, bijeen
gekomen te Schiedam den 6 April 1903,
ter bespreking van de aanhangige wetsont
werpen, gehoord de toelichting der sprekers,
verklaart ten strengste af te keuren het
drijven der revolutionaire partijen, waardoor
het land in spanning werd gebracht en
gehouden, zeer ten nadeele van Handel,
Nijverheid en Arbeid en door welk revolu
tionair drijven de Regeering in de dringende
noodzakelijkheid werd gebracht, om ter
handhaving van orde en gezag, zooVelen
uit hun werkkring op te roepen om onder
de wapenen te komen
verklaart in te stemmen met de strekking
der thans aanhangige drie wetsontwerpen
en spreekt haar volste vertrouwen uit
in onze christelijke Regeering."
Alvorens te scheiden bracht de geestelijke
adviseur der aldeeling Schiedam van den
Ned. R. K. Volksbond een woord van hulde
en dank aan het katholiek comité van
actie, dat heden in een twintigtal plaatsen
van ons Vaderland vergaderingen doet
houden en er deze week nog 25 zal doen
houden.
De vraag: waar blijven de Katholieken,
behoeft dus niet gesteld te worden. Hulde
brengend aan het comité en de sprekers
zegt adv., dat wij trots mogen zijn op deze
katholieke mannen. Hun voorbeeld wekke
ons op om te breken met de halfslachtig
heid, niet heil te zoeken in neutrale
vereenigingen, maar zich aan te sluiten bij
de katholieke vereenigingen, die op orde
lijke wijze naar lotsverbetering streven.
Scharen wij ons om den troon van onze
geëerbiedigde koningin Wilhelmina en steu
nen wij bare regeering, gedachtig aan het
woord van St. Augustinusbewaart de
orde en de orde zal u bewaren.
Nieuwe staking I
Velen werden reeds heden in den vroegen
ochtend verrast door het bericht, dat een
nieuwe staking onder het spoorwegpersoneel
was uitgebroken.
Bij onderzoek bleek ons, dat heden-och
tend omstreeks vijf ure hier aan het station
bleek, dat er door een deel van het spoor
wegpersoneel gestaakt werd.
De nieuwe staking heeft echter, integen
deel met de oude, de Spoorwegdirecties
voorbereid gevonden, Met goedwillig per
soneel wordt een beperkte dienst onder
houden. Zoo vernamen wij hier aan het
station, dat het vrachtgoederenvervoer
geheel heeft opgehouden, maar de personen
treinen gewoon rijden tot 's avonds circa
vijf ure. Daarna vertrekken omstreeks zeven
ure en half elf treinen naar Rotterdam,
De stationsemplacementen alhier worden
door de politie bewaakt. Niemand wordt
tot die emplacementen toegelaten, die daar
niet strikt noodig heeft. Perronkaartjes
worden niet afgegeven.
Na eene vergadering heden-nacht onder
leiding van het bekende Rotterdamsch
raadslid Spiekman gehouden, is, naar wij
vernemen, heden te ,Rotterdam het werk
in verschillende vakken gestaakt.
Nader blijkt, dat de algemeene werksta
king is geproclameerd voor de spoorweg
arbeiders en havenarbeiders. Voor het
spoor over het geheele land voor het
havenbedrijf voor Amsterdam, Rotterdam,
Dordrecht en Zaandam.
Uit den Haag wordt nog gemeld, dat de
Regeering tracht posttreinen te doen loopen
met militaire bewaking.
De H. IJ. S. M. heeft den internationalen
treinenloop aan de S.S. opgedragen.
Over het geheele net is een beperkte
dienst ingesteld met in dienst gebleven
personeel, bijgestaan door ingenieurs en
adjunct-ingenieurs.
Heden-middag zijn hier ter stede uit Delft
100 man troepen onder leiding van 2
officieren aangekomen, die de spoorlijn
bezetten. Zij zijn te voet over de spoorlijn
gemarcheerd, hier en daar posten uitzettend.
Te dezer stede zullen zij worden inge
kwartierd.
Vijftig jaar onderwijzer.
Een halve eeuw aan het onderwijs te
mogen wijden, mag zeker wel een bijzonder
voorrecht genoemd worden.
Gisteren herdacht de heer J. C. Sander
den dag, waarop hij voor vijftig jaar onder
wijzer werd en geniet hij dus het zei d-
zaam voorrecht zijn gouden jubilé als onder
wijzer te mogen vieren.
Den 5 April van het jaar 1853 legde hij
als kweekeling der Rijksnormaallessen te
Haarlem, directeur, de heer P. J. Prinsen,
met goed gevolg het examen af als onder
wijzer van den 3n rang (wet van 1806) om
weldra als zoodanig in functie te treden te
Noord wijk-binnen.
Den ln Mei 1855 verwisselde hij deze
standplaats met een in zijn geboorteplaats
Voorburg, van waar hjj den 15n Augustus
1859 vertrok, om als hoofdonderwijzer van
de openbafe school te De Lier op te
treden.
Tot den 15n Augustus 1867 bleef hij
daar werkzaam, toen hij de betrekking aan
vaardde van hoofd der school aan de School
straat te Schiedam, welke school hij in
Mei 1878 verwisselde met eene gelijksoor
tige aan de Broersvest, thans school F.,
waaraan hij nog werkzaam is.
In 1876 werd de heer Sander benoemd
tot directeur der vormschool voor onder
wijzers alhier, welke betrekking hij bleef
waarnemen, toen die inrichting veranderd
werd in een rijkskweekschool, later in een
een normaalschool.
In den loop eener halve eeuw is de heer
Sander dus onder verschillende onderwijs
wetten werkzaam geweest. De tegenwoordige
wet op het lager onderwijs is de derde
waaronder hij werkt (1806, 1857, 1878.)
Drie-en-dertig jaar lang was hij geregeld
deskundige bij de acteexamens in den
Haag.
Vele blijken van belangstelling viel den
heer Sander ten deel bij zijn zeldzaam
jubilé, dat heden meer openbaar gevierd
werd.
In een met draperiën, planten, bloemen en
opschriften zeer net versierd schoollokaal
werd hij heden-ochtend half elf ontvangen
en toegesproken door den heer Valkenburg,
plaatsvervangend hoofd, die hem namens
leerlingen en onderwijzers met een waar-
deerende toespraak een blijvend huldeblijk,
een bronzen beeld op zuil, ter voortdurende
gedachtenis aanbood. Daarna werd de
jubilaris door de heeren Jennes, districts-
en Faure, arrondissements-schoolopziener, op
vereerende wijze toegesproken. Diep geroerd
dankte de jubilaris voor de hem gebrachte
hulde.
Om half een was het bedoelde school
lokaal weder geheel bezet. De kweekelingen
der normaalschool met hunne onderwijzers
deden nu hun jibileerendeu directeur van
hun deelneming aan zijn zeldzaam feest
blijken. De leerlingen boden bloemen, de
onderwijzers planten. Nadat den jubilaris
een lied was toegezongen, getuigde allereerst
de kweekeling Van der Hoeven van aller
deelneming. Daarna spraken nog de heer
Van der Hout, hoofd van school G, en de
districts- en arrondissements-schoolopziener
Aan allen betuigde de heer Sander zijn diep
gevoelden dank.
De receptie ten een uur aangevangen waar^
bij ook B. en W. van hunne belangstelling
deden blijken, was mede druk bezocht. Van
vele zijden deed men verder nog in verschil
lenden vorm den heer Sander blijken, dat
zijn zeldzaam jubilé in ruimen kring werd
medegevierd.
Ook te dezer stede heeft zich in de
laatstverloopen dagen een geval van honds
dolheid voorgedaan. Dientengevolge moeten
volgens voorschrift des Burgemeesters de
honden gedurende 4 maanden gemuilkorfd
zijn.
Overtreding van dit verbod wordt gestraft
met een geldboete van ten hoogste flO
en verbeurdverklaring van den hond.
Het dragen van lederen muilkorven
door trekhonden is verboden.
Te Amsterdam is Zaterdag overleden de
heer P. A. L. van Ogtrop, een der firman
ten van de firma H. J. van Zoon, die ook
te dezer stede baar kantoor heeft.
De heer P. A. L. van Ogtrop, president
van de Vereeniging voor den Effectenhandel,
