Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
26ste Jaar*:.
Donderdag 6 Augustus 1903.
So. 7667.
Bureau Boterstraat 50. Telefoon No. 85.
algemeen overzicht.
Z. H. Paus Pius X.
De Pauskeuze.
PRIJS T1H DIT BLiDi
▼oor Schiedam per 3 maandenf 1.50
Franco per post door geheel Nederland - 2.
Afzonderlijke Nummers 0.05
PRIJS DER ADYERTENTIÈN:
Van 16 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer - 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
5 Augustus 1903.
Spoediger nog dan men na het teleur
stellend verloop der laatste stemmingen
Verwachtte, is de verkiezing van den
n'«uwen Paus een feit geworden. De zevende
stemming in het conclave, die gister-ochtend
°ur begon, heeft tot verrassend resultaat
gehad, dat met 46, of volgens sommige
berichten met 50 stemmen, tot Paus is
gekozen kardinaal Jozef del Sarto, patriark
Van Venetië, die den naam van Pius X
uannam. Wel verrassend was die keuze,
Want, hoewel kardinaal Sarto onder de zgn.
Papabili gerekend werd, werd hy toch
volstrekt niet op de eerste plaats genoemd.
Geven wij allereerst eenige levensbijzon-
erheden van den nieuwen Paus, die
aantoonen, dat ook in zijne verkiezing
toont de bijzondere leiding
0 s> die zich zoowel in het leven der
Menschen ais in het bestaan der volken
openbaart.
Guiseppe (Jozef) del Sarto werd te Riese,
diocese Treviso, noordelijk Italië, den 2n
Juli 1835 als zoon van een eenvoudig
berkman geboren. Hij genoot het eerste
onderricht in zijne geboorteplaats, studeerde
°P het seminarie te Padua en werd in de
kathedraal van Castelfranco tot priester
8®wijd door mgr. Antonio Farina, bisschop
Van Treviso. Nadat hij in verschillende
Parochiën geestelijke was geweest, verhief
bisschop van Treviso, die zijn aposto-
'schen ijver kende, hem tot kanunnik, later
to' proost van het kapittel en vervolgens
Jot kanselier en vicaris-generaal van het
ls<iom. Zijn brandende ijver in de zielzorg,
ook der geestelijken, deed hem in 1864
«noemen tot bisschop van Mantua. Als
joodanig werd hij door wijlen kardinaal
arocchi, die zijne geboorteplaats (Mantua)
w'lde eeren, gewijd.
A-Is bisschop van Mantua trok hy door
versterken van den priesterlijken geest
aer geestelijken en het verhellen van het
P«'l harer studiën zoozeer de aandacht, dat
to«n in 1893 de aartsbisschoppelijke zetel
van Venetië, wier titularis het recht heeft
den titel van patriark te voeren, open
kwam, mgr. del Sarto, waardig werd ge
acht die hooge plaats als opvolger van
kardinaal Agostini in te nemen.
Den 15n Juni 1893 werd mgr. Sarto tot
Patriark van Venetië benoemd, nadat hij
drie dagen te voren tot kardinaal was
'erheven, waarbij hem San Bernardo alle
Terme als titelkerk was aangewezen. Er
ontstonden groote moeilijkheden om het
«Xequator te krijgen van de Italiaansche
r*geering, die beweerde in het recht van
voordracht voor het patriarkaat gepasseerd
l« zijn. Eerst na vele onderhandelingen
*«rd de benoeming van den aartsbisschop
°°k door de regeeriDg officieel erkend.
Als aartsbisschop van Venetië wist hy
ln die stad met hare roemruchtige tradities
v*n kerkmuziek den Gregoriaansehen cantus
firmus weer in te voeren en in dezelfde
lijn van denkbeelden de parochie-geestelijken
tot strenge opvolging van de regels der
liturgie te noodzaken.
Zelden was een kerkvoogd zoo door zijn
onderhoorigen bemind als patriark Sarto te
Venetië door zijndiocesanen. De Venetianen
hebben hem lief, omdat hij zoo bescheiden,
zoo vriendelijk is jegens allen en zoo voor
beeldeloos in zijn leven. De gondeliers
groetten hem steeds met den allergrootsten
eerbied, als hij in zijn gondel, de hand
opgeheven om de groetenden te zegenen, door
de kanalen voer. Zij plachten te zeggen,
dat Sarto, Paus geworden, eenmaal de
poorten van het Paradijs voor hen zou
openen, om het genoegen te hebben hen
weer te ontmoeten en weer te kunnen
zegenen.
Toen hij zich dezer dagen naar Rome
begaf, om aan het Conclaat deel te nemen
was 't alsof men een voorgevoel had, dat hij
metzou terugkeeren. Een ontzaglijke menigte
deed hem uitgeleide en juichte hem geest
driftig toe. De kardinaal, die mtusschen
zeide een retour te hebben genomen, was
evenzeer ais de menigte diep bewogen. Het
wa3 een afscheid voor altoos.
In het Centrum vinden wij over de per
soonlijkheid van Pius X verder nog het
volgende
«Niets lechts door zijne hooge waardigheid,
maar ook en vooral door zijne persoonlijke
eigenschappen dwong kardinaal Sarto den
algemeenen eerbied af. Zijn goedheid, zijn
eenvoud, zijn vriendelijk en zacht karakter
wonnen nem alle harten. Hy kwam zeiden
te Rome en achtte zich-zelveo niet geroepen
tot de hoogste waardigheid der Kerk. Maar
Leo XIII zag in hem een der ernstigste
candidaten voor den pauselijken troon.
Bij zijn laatste bezoek aan den over
leden Pontifex sprak kardinaal Sarto
over de vereering der Venetianen aan
het Hoofd der Cnristenheid, er bijvoegend
dat nergens vuriger en eenpariger voor
een langen levensduur van den Paus ge
beden werd dan te Venetië.
»Ach", antwoordde Leo XIII »wij hebben
somwijlen een voorgevoel, dat wij spoedig
rekenschap van onze daden zullen moeten
geven aan God. Maar zonder eenige
droefheid zullen wij aan een minder on-
waardigen persoon de eervolle, maar
verpletterende taak overdragen om het
goddelijke gezag op deze wereld te verte;
genwoordigen.
Toen voegde Z. H. erbij: »Misschien
zult gij ons wel opvolgen".
Kardinaal Sarto hoorde deze woorden
met zichtbare verbazing aan en toen hij
antwoordde, dat zulk een taak ver boven
zijn krachten zou gaan, ging Leo XIII
voort: »wij weten, mijn zoon, dat
gij groote diensten aan de Kerk
zoudt kunnen bewijzen, want
gij bezit hoedanigheden, die
haar van groote waarde zouden
z ij n".
i Het had altijd naar menschelijke
zeggingswijze slechts weinig gescheeld
of de nieuwe Paus was nooit tot eene
kerkelijke waardigheid verheven. Op zijn
veertigste jaar was hij nog pastoor te
Salzano, waar zijn bisschop hem toen tot
zijn coadjutor benoemde."
De Tijd zegt o. a. in een artikel over
den nieuwen Paus
ȕn de openbare vergaderingen, op de
congressen, met name dat van Piacenza,
voelde ,bij de bewondering en won hij het
vertrouwen der geheele Kerk van Italië
door zijn diepe kennis der vraagstukken,
die in onzen tijd het openbaar leven
bewegen en de diepzinnige geesten bezig
houden.
Ook muntte bij uit door zijn groote
administratieve bekwaamheiden rijke kennis
van canoniek en volkenrecht.
Van den zielenijver en den geest van
werkzaamheid, waarmede hij zijn geeste
lijkheid wist te bezielen, gat de luister
waarvan de viering der eeuwfeesten van
den H. Anselmus en den H. Aloysius van
Gonzaga in het diocees Mantua is verge
zeld gegaan, voor geheel de wereld de
schitterendste blijken.
Toen Z. H. Leo XIII mgr. Sarto den
12 Juni 1893 de onderscheiding van hel
kardinaalspurper toekende, heeft de H.
Vader in den bisschop van Mantua eer
willen geven aan de meest verlichte en
diepste wetenschap met den onvermoeibaar-
sten apostolischen ijver.Zonder twijfel zal
het bericht van zijn Pauskeuze door geheel
Italië doch bovenal te Mantua en te Venetië
met buitengewone geestdrift ontvangen
worden.
Met de Koninklijke familie van Italië,
ten opzichte van welken bij als inwoner
van het Noorden, dat op wettige wijze aan
het Huis van Savoie gekomen is, niet de
reserves in acht te nemen had der geeste
lijkheid in andere deelen van het schierei
land, kwam hij meermalen op vriendschap
pelijke wijze in aanraking."
Aan de eigen telegrammen van den Tijd
uit Rome ontleenen wij voorts de volgende
bijzonderheden
Omstreeks kwart over elf bevonden zich
op bet St. Pietersplein ongeveer 7000 per
sonen. Om 5 minuten over half twaalf
wordt een levendige beweging waargenom en
in het Vaticaan.
Personen, die zich bevinden in de straat,
die grenst aan de Sixtijnsche kapei, verklaren
toejuichingen te bebben vernomen. En
inderdaad, zoodra de Paus gekozen was,
ging er uit de in conclave vergaderde
kardinalen een gejuich op, Eenige oogen;
blikken later verspreidde zich het gerucht,
dat kardinaal Sarto, patriark van Venetië,
de gekozene is. De telefoon verspreidde
het nieuws snel door de stad. De menigte
stroomde naar St. Pieter en zij die zich op
het plein bevonden, drongen de Kerk binnen.
Onderwijl werden pauselijke garden in
groot uniform zichbaar, waardoor de ver
kiezing van een Paus wordt bevestigd.
Het weer was prachtig en warm.)
Ten 1140 was een groote troeper
macht op het St. Pietersplein verzameld,
maar alle cordons werden verbroken. Men
zag eenige beweging in de buiten-loggia
van de basiliek.
Ten 11.50 treden eenige werklieden naar
buiten en spreiden een tapijt over de
balustrade van het balkon. De volksmenigte
verkeert in groote spanning. Op de
balustrade wordt een groot kruis gezet. De
troepen presenteeren het geweer. Het is
een plechtig en verheven oogenbiik.
Dan verschijnt kardinaal Macchi, gekleed
in rooden mozetta en violette soutane,
begeleid door de ceremoniemeesters. Met
luidklinkende stem deelt bij mede, dat
kadmaal Sarto is gekozen tot Paus. De
menigte barst uit in een luiden jubel
kreet. Kardinaal Macchi wenkt met de hand
en geeft te verstaan, dat men nog even
stil moet zijn.
Toen de suite hersteld was, voegde kardinaal
Macchi er bij, dat de Paus den naam had
aangenomen van PiusX. Daarop volgde een
nieuwe uitbarsting van toejuichingen, ge
durende weike de kardinaal zich terugtrok.
Nog altijd groeide de toestroomende menigte
aan. Rijtuigen en tramwagens stortten
aanhoudend hun massa over het plein uit
en van alle kanten drong men nu de
St. Pieter binnen.
Daar verscheen Pius X, gekleed in
pauselijk gewaad op de binne.i-loggia van
de basiliek en gaf daar onder onbeschryflyk
enthousiasme van het volk voor de eersm
maal zijn zegen onder het gelui der klokken
van Rome. Een deel der menigte had zich
intusschen reeds verwijderd, in de meening,
dat de eerste zegeuing 's avonds zou plaats
hebben.
Alle Romeinsche bladen wijden kolommen
aan den nieuwen Paus. Moet men de
bladen gelooven, dan heeft de nieuwe Paus
aangename manieren en een goed humeur
maar is hij geen staatsman. Hy is zeer
vroom en houdt veel van zijn moeder. Hij
heeft zijne zusters bij zich geroepen. Dezen
hebben de gewoonte nooit een hoed te
dragen.
Iu Reuter-telegrammen en particuliere
depêches worden nog een aantal by zonder
heden over de Pauskeuze medegedeeld, die
wij hier onder voorbehoud mededeelen
Op de gebruikelijke vragen van de
hoofden der drie kardinaalsorden omtrent
de aanneming der keuze antwoordde kar
dinaal Sarto, dat hij een zoo hooge eer
onwaardig was, maar dat hij, nu het den
Heer behaagd had op zijn hoofd de stemmen
van het H. College te vereenigen, zich aan
Zijn wil zou onderwerpen, vertrouwend op
Zijne hulp. De hemels boven de trooen van
de kardinalen werden vervolgens neerge
laten behalve boven dien van Sarto.
Reeds by de eerste stemming had kar
dinaal Sarto eenige stemmen. Deze ver
meerderden aldoor. Maandag-avond werd
NIEUWE SCHIEP
