Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Grant ie Kandelaar.
26ste Jaar®:.
Zondag 13 September 1903.
No. 7699.
EERSTE BLJD.
Bureau Boterstraat 50. Telefoon No. 85.
Parijsche Kroniek.
Feuilleton.
PK IJ 8 TAN DIT BLADl
▼oor Schiedam per 3 maanden t 1.50
Franco per post door geheel Nederland f - 2,
Afzonderlijke Nummers- 0.05
PRIJS DER IDTERTENTIËN:
Van 16 regels. f 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
Niettegenstaande nog ruim een maand
van de hervatting der parlementaire werk
zaamheden verwijderd, wordt hier de kwestie
der opzegging van het concordaat en de
daarmede direct in verband staande scheiding
van Kerk en Staat reeds druk en van
verschillende kanten en standpunten behan
deld en besproken. De oud-minister Charles
Dupuis, schreef er een belangrijk artikel,
in de Nouvelle Revueover, wat veel de
aandacht trok en waarin hij, wat reeds zoo
velen voor hem deden, openlijk bakende,
dat het vooral de angst was om de groote
meerderheid der Fransche natie in zedelijke
beroering te brengen, door het godsdienstig
vraagstuk zoo scherp in de iamiliën aan
hangig te maken, welke die opheffing tot
heden toe belet heeft, zoodat het dus voor
rankrijks inwendigen vrede noodzakelijk
lijft het Concordaat te doen voortbestaan.
Het zijn ectiter de republikeinen van de
kleur van Cbarles Dupuis niet, die de
opheffing van het Concordaat eischen, doch
wel zij die thans den zoogenaamden republi-
keinsche Staat vormen, de meerderheid van
het blocen die jacobijnscbe meerderheid
heeft geen andere bedoeling, dan den gods
dienst uit te roeien, aan de geestelijkheid
de uitoefening ervan te beletten en haar
bet bestaan onmogelijk te maken. Van
die haters en atheïsten kan men immers
onmogelijk iets rechtvaardigs verwachten en
van den dag, dat zij de scheiding tusschen
Kerk en Staat zullen uitspreken, kan dit
niet anders, dan alleen ten naaeele der
vrijheden van de Katholieke Kerk zijn. Ik
schreef met opzet van de Katholieke Kerk,
omdat de andere gezindten, protestanten en
joden, tot hiertoe zich nog maar bitter
weinig over die scheiding ongerust schenen
te maken, wat wel recht tot gegronde
veronderstellingen gegeven heeft. Toch zijr.
van de zijden der geloovige protestanten
3) (Slot.)
Zulke gedachten schoten door Grant's
hoofd in het eerste oogenblik.
Hij werd gevolgd door twee andere
lui, net zoo gekleed en van bijna het
zelfde type.
ïDeelgenooten in een rijke claim uit
veiligheid samen gereisd!" dacht Grant.
«Handen op I" zei een ruwe stem, terwijl
de eerstgekomene met een snelle beweging
een revolver uit zijn zak haalde en op hem
richtte.
Een blik deed hem bemerken, dat de
beide anderen net zoo gewapend waren.
Het verhaal, dat hij had gehoord van den
man die den bushranger de baas werd door
reeds verscheidene stemmen tegen die
scheiding tusschen de Kerken en den Staat
opgegaan en beginnen die godsdienstige
mannen en leiders even goed het gevaar,
welke een heidensche Staat, ook voor hun
Kerk moet worden, in te zien.
Voor allen die nog gelooven is het
concordaat met al zijn gebreken nog te
prefereeren boven eene scheiding van Kerk
en Staat in Frankrijk, daar die scheiding
hier nooit de betrekkelijke vrijheid, zooals
zij in de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika bestaat, kan aanbrengen. Daarvoor
heeft men hier te veel jacobijnen, die
alleen de vrijheid voor zich-zelven riemen
en alle andersdenkenden en vooral geloo-
venden, van die vrijheid uitsluitenja, buiten
de wetten stellen.
Voor hen die de zaken hier gevolgd
hebben, is er geen twijfel meer mogelijk,
de scheiding, zooals de republikeinen der
jongere school deze verstaan, is niets
minder of meer dan de totale uitroeiing
van den eeredienst. Het is niet alleen hun
doel om de natie van de uitgaven der
begrooting van eeredienst te ontlasten,
waarvan, volgens hun beweren, de groote
meerderheid der burgers met meer wil
hooren, maaar wel om, onder den naam
van eene politie der eerediensten, alie
godsdienstoefeningen en praktyken aan
wettige regiementen en politieverordeningen
te onderwerpen, welke zoo streng moeten
gemaakt worden, dat de getrouwste chris
tenen zelf, langzamerhand niet meer naar
de nog overig gebleven bedenhuizen zullen
kunnen gaan en de godsdienst in vereeni-
ging van zeif moet uitsterven.
Wanneer het dus tot een scheiding
mocht komen, dan stelt zich de vraag, tot
hoever de Franschen, die nog aan God
gelooven, zuilen toestaan dat bun geloof
hun wordt ontnomen en tot welk uiterste
zij zich zullen laten onderdrukken.
Die geest van verzet was totnogtoe niet
groot en algemeen genoeg om voldoenden
indruk te maken, doch in de laatste dagen
deden zich nieuwe leiten voor welke de
zijn voorgewende angst voor een gevaarlijke
grap, vloog dooi' Grant's geest, maar hij vond
zijn corpus toch te veel waard voor zoo'n
proefneming.
Toch was de echo van 's mans bevel nog
niet weggestorven of Grant had zijn plan
al klaar.
Hij liet zijn armen zakken op de zijleu
ninger. van zijn stoel en greep ze in angst
vast, blijkbaar niet in staat ze op te lichten,
toen de bushranger dit wilde hebben, opdat
hij met ongezien een pistool zou kunnen
trekken.
Met klapperende tanden, bevend hoofd en
trillende stem stamelde hij
«Neem het goud; daar liggen de sleutels,
maar schiet niet 1"
De schurk hield het pistool op zijn hoofd
gericht met een grijns van plezier op zijn
facie en een der twee anderen deed het
zelfde bij den ager.t, die in de tusschendeur
was verschenen.
Grant zat vlak voor den roover, in
sprakelooze vrees. Maar hij zat met le
dig. De trek van vrees op zijn gelaat
aanleiding konden worden van meer formeeien
tegenstand. Mgr. Andrieu, bisschop van
Marseille, en Mgr. Turinaz, bisschop van
Nancy hebben openlijk geprotesteerd tegen
de bemoeiingen van den minister-president
in de geestelijke zaken hunner diocesen en
aan beiden is het tractement, hun door het
Concordaat toegewezen, zonder anderen vorm
van proces, eenvoudig door Combes ont
nomen. De bisschop van Marseille had in
een open briel aan al de geestelijken van
zijn diocees gericht, zijn verontwaardiging
uitgedrukt over hetgeen Combes in zijn
rede te Marseille gehouden van de katho
lieke geestelijkheid durfde zeggen. «Het
»schijnt, zoo schreef Mgr. Andrieu, volgens
«een rede te Marseille uitgesproken, dat
«wij boosaardig, hevig en uitdagend zijn
«dat wij het burgerlijk recht met erkennen
«en nog het oude apostolische maxime,
«dat men God meer dan de menschen
«moet gehoorzamen, voorstaan, dat wij zelf
«de concordataire wetten niet meer eer
biedigen, dat wil zeggen, die artikelen
-welke een Cesar, gelukzoeker, in het
«Concordaat bracht, niettegenstaande de
«protesten van den H. Stoel en welke alle
«regiems, zelfs de minste suspecte, nimmer
«hebben toegepast. Zulk een wanorde kan
«niet blijven bestaan. Die lasteringen en
«bedreigingen waarmede het hoofd der
«regeering zich belast, ons aan te vallen,
«voorspellen nog heviger maatregelen tegen
«de Kerk van Frankrijk als die waaronder
zij reeds thans gebukt gaat."
Mgr. Turinaz schreef van zijn kant in
den bezadigsten. toon, dat de regeering niet
het recht heeft het preeken te verbieden
aan priesters, die door den bisschop in zijn
diocees daartoe gemachtigd waren, wanneer
men niets anders tegen hen kan aanvoeren
dan het feit, van lid geweest te zijn eener
ontbonden congregatie. Zoo mijnheer Com
bes het met den bisschop daarover niet
eens was, dan kon hij het geval aan den
Raad van State onderwerpen, welke den
minister waarlijk met slecht gezind is.
Doch daarvoor heeft hij zich wel gewacht,
houdende, pakte hij stevig de leuningen
van zijn stoel terwijl hij heel langzaam
met de handigheid van een gymnast
zijn beenen optrok, Hooger en hooger
trok hij ze op tot zijn knieën vlak
bij den rand der toonbank waren. Geen
beweging van zijn lichaam of van
zijn gelaat toonde wat hij deed en
de arm van den roover daalde bij zooveel
vrees.
Plotseling trak hij vlug zijn knieën
in en werp zijn voeten met kracht uit
naar het lichaaam van den kerel, mooi
om zoo te zeggen een onderafsprong
over de toonbank makende, met al het
gemak van een bekwaam rekturner.
De man viel achterover met ai de
adem uit zijn longen en lag als een blok.
Grant was meegevallen, doch stond vlug
op, greep een zware kandelaar, die op
de toonbank stond, want 't zou avondwerk
voor hem zijr. dien avond en gaf den vent
nog een stevigen mep, Toen wijdde hij zijn
aandacht aan den kerei, die den agent be
waakte. De man hief zijn revolver op, maar
omdat hij wist hoe zwak zijne verdediging
stond. Hij ontnam liever de inkomsten, wat
veei eenvoudiger is en hem alle verdere
uitleggingen doet vermijden.
Zondag aanstaande zal te Trégnier, in
het katholiek Bretagne, op officieelen gou -
vernementeelen trant hit standbeeld van
Ernest Renan, die daar geboren werd,
onthuld worden. Het uitdagend karakter
dezer voor de geloovige bewoners dier
streken tergende manifestatie van het on
geloot, is zoo duidelijk, dat niemand het
zelfs heeft tegengesproken. En daar zal de
minister, hoofd der regeering, met nog een
paar atheisten-geleerden Bertheiot en Ana-
tole France, het woord voeren natuurlijk
om de vrije gedachten te verheerlijken
altijd en alleen van hem die als zij denken.
Verder gaat hier tegenwoordig die vrij
heid niet meer.
Is het nu niet schandelijk dat eene re
geering, in plaats van eene openlijke mani
festatie tegen het heiligst gevoel vau milli-
oenen Franschen en vreemden, waarbij dus
ernstige botsingen en wanordelijkheden
kunnen plaats hebben, ja misschien het
bloed der burgers gaat stroomen, te ver
bieden, zich zelf aan het hoofd van zulk
een betooging stelt
En indien er nu ongelukken gebeuren,
wie zullen dan de schuldigen weer zyn
Natuurlyk de aan hun geloof trouwge-
bleven Bretagners, wien het water te dicht
aan den mond gekomen en die zich, tot het
uiterst getergd, als dappere kerels, wat zij
altijd waren, verdedigden en er op insloegen.
Voor de veiligheid der hoofdpersonen zijn
reeds de noodige maatregelen genomen
Een regiment cavalerie als escorte en de
troepen op en om het feesterrein en bataiiie
gesteld. En dat zouden sommigen nog als
een feest der verdraagzaamheid willen doen
doorgaan 1
Parijs, 29 Augustus11 September 1903.
Fidelius.
Grant was hem te gauw af, en net toen
de agent dacht zijn laatste minuutje geko
men was, kreeg de bushranger den kande
laar tegen zijn hoofd.
Als een blonk lood zakte hij op den
vloer.
De derde, ziende hoe allerplezierigst de
zaken stonden, schoot naar de deur gevolgd
door den kandelaar en binnen een paar
seconden werd het gekletter van paarden
hoeven gehoord op de straat.
De twee roovers werden aan de over
heid uitgeleverd en zorgvuldig behandeld
door een geneesheer tot ze opgehangen
werden.
Grant ontving een dankbetuiging van de
directie, een goede beiooning en een vlugge
promotie.
Van zijn vrienden kreeg hij ook wat nl.
den bijnaam van «Grant de Kandelaar."
