Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
26ste Jaars.
Zondag 27 September 1903.
No. 7711.
In den Kerker.
Bureau Béterstraat 50. Telefoon No. 85.
Parijsclie Kroniek.
Feailletoa.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
PK IJS TAM DIT BLADl
▼oor Schiedam per 3 maanden f E50
Franco per post door geheel Nederland t - 2.
Afzonderlijke Nummers- 0 05
PRIJS DER ADVERTENTIE N:
Van 16 regels0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomsten
aangegaan.
Het ware te wenschen dat in alle
Urg®rgezinnen en nog meer in die der
arbaidetde standen, waar men zich thans
®en persoonlijk opinie over alles gaat
*ormen, de volledige verslagen van het te
Oresden gehouden socialistencongres, gelezen
werden. Daar heeft het Duitsche socia
lisme, volgens de uitdrukking van Bebel
zelf, zijn vuile wasch in 't publiek gereinigd.
En het was een schouwspel wel de moeite
waard, om overwogen te worden, in deze
tijden waarin het socialisme zulk een
betooverenden invloed bereikt, zoodat niet
alleen het volk, maar ook de burgerij, ja
zelts enkele aristocratische snobs, zich door
*Üne nooit te verwezenlijken droombeelden
hebben laten medesleepen.
Met eene duivelsche slimheid, van de
edelmoedigheid en onbedachtzaamheid der
menschen, gewoonlijk tot medelijden ge
neigd en door de gedachte verleid om bij
hunne tijdgenooten voor verlicht gehouden
te worden, gebruik makende, hebben de
practische mannen dezer leer de handigheid
gehad ze in een dubbele verleiding te
vermommen de bevrediging van alle
verouderde dwalingen en het herstel van
alle natuurlijke en sociale rechten.
Zoo het socialisme nog maar alleen de
verovering eener nieuwe wetgeving van
den industrieelen arbeid beoogde, waarin
d® machineriën de omstandigheden geheel
'eranderden, dan kon met wat goeden wil
®n loyauteit van beide kanten, de keuze
der middelen met verstand gedaan, veel
*an zijn program der eischen op het terrein
Van het stoffelijk leven gesteld, verwezen
lijkt worden.
Maar het socialisme verkondigt op alle
•nuren de pretentie het menschelijk geweten
ie vernieuwen en wel van onder tot boven,
het verleden in zijn systematische duister-
nis te begraven en allen die aan zijne
wereldopvatting, aan zijne uitlegging en
verklaring der geschiedenis, aan zijne
reorganisatie der relatiën der menschen
onderling, hunner gevoelens, van hun ver
stand, hunner zeden en gewoonten en zelfs
van de onbeduidendste daden huns levens,
niet gelooven, aan eene onuitwischbare
schande prys te geven.
Men begrijpt, dat zulke hooge pretentiën,
zulke bekoorlijke vooruitzichten, zulke
brutale veroordeelingen op zwakke geesten,
niet door de ondervinding van anderen
gesteund, gemakkelijk in den besmettelijken
omgang opgenomen, waar de lichtzinnigste
verzekeringen van onwetendheid gegeven
worden, hun noodlottigen indruk niet
kunnen missen. Niemand houdt er van bij
zijns gelijken voor een stommerik door te
gaan, en socialist wordende, waant men
zich zoo gemakkelijk een hooger geest,
maar vooral, een rechtvaardig menscb.
Ongelukkigerwijze moeten die verheven
theoriën van het socialisme door levende
menschen in praktijk gebracht worden ea
dan dalen ze tot een minimum waarvan
het congres te Dresden een bedroevend
resultaat voor de partij heelt opgeleverd
En hier was de élite van het Duitsche
socialisme het best georganiseerde van de
wereld, zoowel voor de verkiezingen als
voor het samengaan, aan het woord. De
over al de andere socialisme's stralende
gedachten, de bron, waaruit de hoofdbewe
ging ontstond, zag men daar op de hoogte
in de personen van een Singer, een Bebel,
een Vollmar, mannen waarbij een Jaurès
een Vaillant, een Viviani, een Fourniere
maar kinderen zijn.
Het was vermakelijk om te constateeren,
dat op dit congres van socialisme ven ac
tion", het socialisme, die verwoester van
hiërarchie tusschen de menschen, deze daar
zelfs weder instelde, waardoor het zijn on
macht om de kracht der dingen naar zijn
zin te plooien of te buigen op zulk een
verpletterende wijze bewees, zoodat het
onhoudbare van zijn willekeurig dogma aan
1)
O, jerum jerum, jerum o quae muta
tie rerum 1 Waar zijt ge, gy gouden tijd
der muzenzonen, als nog de oude academische
rechtbank floreerde, als de rechter voor
den academischen burger een quantité
Jjégligeable was en nog door den kerker
de reinste studentikoze poëzie vloot
voorbij, verloren!
In dien tijd was het, als nog geen luxe
trein in razende snelheid de streken van
het Duitsche vaderland doorvloog, als men
integendeel nog den geelen postkoets zijn
corpus toevertrouwde en tamelijk zeker was,
n"^ derailleeren.
*■960 was er in de kleine universiteitsstad
M. een rector, die in onderscheid van de
gewone usance der professoren, een
prachtig dochtertje had, een wildzang, die
reeds sederd menig jaar de milde moeder
lijke invloed ontbeerde en die door het
heele studentenschap gehuldigd werd. En
rectors Klaartje had een ondankbaar schep
sel moeten zijn, als ze deze huldiging en
massa niet door een vonkje persoonlijke
hulde bad vergolden. Die hulde uitte zich
echter op een heel bizondere wijze. De
oude kerkerbewaarder had het »in zijn
gebeente", d. w. z. de jicht kentenae hem
vooral in de wintermaanden, meer aan zjjn
bed dan aan zijn beroep. Maar de senaat
der academie miste hem niet, evemin als
de kleine schaar der gekerkerden, want zijn
grotbeenige vrouw Justine, voorzag in den
cipiersdienst met de zelfde nauwkeurigheid
als haar man. Justine was echter Klaartjes
min geweest en de lieve betrekking, aie
eens tusschen hen bestaan had, was nu nog
mutatis mutandis voorhanden, want menig
uur van den dag, bracht Klaartje bij hare
moederlijke vriendin door. En zoo kwam
het langzamerhand, dat ze de kleine
een ieder, die niet ziende blind wil zijn, in
het oog moet vallen.
Het krachtigste, meeste verleidelijke ideaal
van het socialisme is zijn pretentie de
menschen tot hun oorspronkelijke broeder
schap terug te brengen. De socialisten,
wanneer zij op de eene of andere manier
verteederd zijn, hebben de gewoonte zich
dan broeders te noemen en zoo had men
ook hier op dit congres een atmosfeer van
overeenstemming, verdraagzaamheid voor
elkanders inzichten, verklaringen van gene
genheid en sympathie, in een woord, het
vergeten van zich-zelven en wat toewijding
aan anderen mogen verwachten. Welnu,
lees de verslagen van het congres te Dres
den; daaruit waaien U klanken der bitterste
klachten van de menigte, door de wereld
der chefs onderling aangevuurd, tegen. De
hevigste beschuldigingen worden er weder-
keerig naar het hoofd geslingerd. Een
schaar van verwenschingen, gepaard gaande
met eene losbranding van woedenden haat,
in bewoordingen scherp als degens, werd
daar uren, ja dagen lang aangeheven. Zoo
bevestigde die broeders hunne liefde voor
elkander. Men moet zulk een socialistisch
congres hebben bijgewoond om voor goed
van dien heerlijken droom eener wereldver-
broedering genezen te worden.
Hier een Jules Guesde een Jaurès of
Millerand, ddir een Bebel een Völlmar
verstikkende, terwijl zij elkander kwasie
omarmen.
Een andere aantrekkelijkheid van het
socialisme, zij welke de menscheiijke hoog
moed en zijn zucht naar genietingen het
meest streelt, is net in vooruitzicht geven
van de geheele opheffing der beteugeling
des geestes en der lusten, waardoor het
den mensch platweg zegt: «Doet wat
ge wilt I"
Vele ontwikkelden in Duitschland, doch nog
meer in Frankrijk, door dien schijn van gelijk'
heid misleid, zijn theoretische socialisten
geworden en hebben hetsocialisme zoodoende
in de oogen van het onnoozele volk, door
hunne hoogere maatschappelijk» positie of
ontberingen der arme gekerkerden leerde
kennen en in haar weeke hartje medelijden
met hen kreeg, zelfs zoo, dat ze moeder
Justine hielp, den een of ander wat lectuur
of lekkers toe te stoppen en voor ze er op
verdacht was, had ze ook haar bijnaam
beet en die was academinsch-poëtisch
genoeg, want plotseling had rectors Klara in
de studentenwereld den naam»De kerker
fee."
De universiteitsrechter had toentertijd
réden genoeg om over.de opvallende toename
der «verruwing der zeden" der studenten
te klagen, want de kerker was eigenlijk
nooit leeg meer. Ja, de rakkers schenen
met een zekere vreugde de kerkerstraf aan
te nemen 't gaf ze immers de gelegenheid
een liefdesdienst van de kerkerfee te
ontvangen en dat was dubbel en dwars tot
acnt dagen kerker waard.
Heel bizonder gedroeg zich een der
heeren studiozen in ongebondenheid legen
de academische wetten. Dat was de student
in de rechten Werder Stein. Dat scheen
te meer onbegrijpelijk, daar zijn professoren,
die in hem een toekomstig schitterend licht m
meer geleerdheid, een zekere prestige
gegeven, waarvan wij thans in Frankrijk
de noodlottige gevolgen ondervinden, doch
waartegen de proletariërs ir. Duitschland
zoo hevig zijn opgekomen, dat er op het
congres besloten werd, een socialist-afge
vaardigde geen zetel van vice-president
of secretaris in den Rijksdag mag aannemen
en nog veel minder die van minister, zoolang
het socialisme daar niet geheel baas, dus
de meerderheid, geworden is.
Evenals de gelijkheidsleer der socialisten
zich onvermijdelijk tegen eene hiërarchie
moet stooten, evenals hun broederschap vaak
in onverschilligheid, zoo niet in vijandschap,
ontaardt, evenzoo moet hunne absolute onaf-
hankelijkneid zich in eene enge discipline
oplossen, waarbij die der kazerne en dik
werf die van het klooster nog te verkiezen
zullen zijn.
Wannoer de hoogste liefde «God 1" aan
den mensch ontnomen wordt, hoe wil dan
de liefde tot den naaste nog in praktijk
gebracht worden Ia het stoffelijke is geen
ideaal te vinden.
Parijs, 1225 September 1903.
Fidelius.
Schiedam, 26 September 1903.
Het onderzoek der Gemeente-begrootiug
I.
Het verslag van het onderzoek der
begrooting in de afdeelingen van den Gemeen
teraad is verschenen en luidt woordelijk
als volgt
lste AfdeelingAanwezig de heeren
Visser, Voorzitter, Beukers, Smit, Van Wes
tendorp, Van der Schalk, Bender, Faure.
Rapporteur Smit.
2ie Afdeeling: Aanwezig de heeren
Honnerlage Grete, Voorzitter, Gouka, Klein,
Van der Velden, Wittkampf. Rapporteur
Wittkampf.
Afwezig de heeren Kranen en Van de
Poel.
3de AfdeelingAanwezig de heeren
Mr. Jansen, Voorzitter, De Groot, Van der
Drift, Ris, Lagerwey. Rapporteur Ris.
het Romeinsch reent, geloofden ontdekt te
hebben in weerwil van zijn studentenstreken,
den knappen, slanken jongeling, die gouw
examen zou doen, vao harte goed lijden
konden. Vooral de rector. En nu ging
er byna nooit een maand voorbij, waarin
de studeut Werner, wegens een of ander
nachtelijke ongerecht gheid tot een paar
dagen kerker werd veroordeeld en iederen
keer was er bij het vellen van een vonnis
een stille vreugde in zijn oogen te lezen.
O, de goede profesorren van M. en voor
allen de gestrenge rechter wisten niet dat
Werner en de kleine lieve kerkerfee reeds
lang van harte een waren voor het heele
leven en dat de kerker met de daarnaast
gelegen woning van den kerkerbewaarder,
de eenige piek waren, waar ze elkaar
ongestoord konden zien en spreken, want
de musschen op de daken waren, toen nog
veel brutaler en nieuwsgieriger dan tegen
woordig en vooral in de kleine universiteits
stad M.
(Wordt vervolgd).
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
