Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Zondag 22 November 1903
TWEEDE BLAD
Bureau Boterstraat 50. Telefoon No. 85.
PBU8 TAK DIT BLAD:
lw Schiedam per 3 maanden
Wueo per post door geheel Nederland
Afnoderlqke Nummers
f\. 50
- 2.—
- 0.05
PRIJS DER ADTERTEKTlfilt
Van 16 regelsMO
Elke gewone regel meer- 0.40
Voor herhaalde plaatsing worden billijke overeenkomatea
aangegaan.
or*
Parijsche Kroniek.
Wat wij hier niet dikwerf zien gebeuren,
^°et zich thans voor, namelijk, dat de
debatten in den Senaat meer de aandacht
trekken en belangstelling wekken dan die
'n de Kamer gevoerd. De rede hiervan
''gt in de behandeling van het wetsontwerp
de afschaffing der onderwijswet Falloux
t#n doel hebbende. Het vrije onderwijs in
a'le scholen, zoowel lagere als hoogere,
"toet vernietigd worden. De jacobijnen
billen zich geheel meester maken van het
kind. De vader bestaat bij hen niet meer
a|s vry persoon, doch slechts als deel der
collectiviteit. De staat wordt de vader der
Fransche kinderen en om daartoe op een
slinksche manier te geraken, zullen zij de
vrijheid aan de ouders ontnemen hunne
kinderen naar een school hunner vrije
keuze te zenden, door eenvoudig weg geen
scholen meer naast de Staatsschool zonder
God, doch met eene «morale indépendante"
te dulden.
Het is van belang de behandeling dezer
ernstige onderwijskwestie eens in haar
Ware licht te aanschouwen. De minister
van onderwijs, Cnaumié, heeft natuurlijk,
ooet het oog op het vervallen der wet
Falloux voor een nieuwe wet moeten,
sorgen, en hoewei ook hij in den grond
geen ander doel beoogt dan het vrije
onderwijs den genadeslag toe te brengen,
had hij toch nog een schijn van vrijheid
in zijn ontwerp behouden. De commissie
van onderzoek stelde evenzoo een ontwerp
daartegenover, wat de minister echter ver
klaarde met te kunnen aannemen. In de
Dieuwe wet van den minister Chaumié,
Waarvan het eerste artikel luidtHet
onderwijs is vrij, waren de geautoriseerde
congregatiën niet uitgesloten, daar deze
onder zekere conditiën nog konden blijven
bestaan, doch de commissie daarmede niet
instemmende, werd de kans groot, dat
Chaumié, die meermalen verklaard heeft
de regeenng natuurlijk met zich te hebben,
het spel zoude winnen, en zoodoende was
het monopolie van onderwijs door den
Staat verworpen. Daar moest aoor de sec
tarissen wat op gevonden worden. De
Mgevaardigae van net departement du
Nord, de heer Giraru, leende zich er voor
Oen amendement voor te stellen van den
Volgenden inhouu«Het onderwijs is vrij
*voor alle Fianschen die zie i niet door
^beloften met den republikeinschen geest
*in strijd, zooals van celibaat en van ge
hoorzaamheid, verbonden hebben". Kan
Doen zien nu een meer idioot amendement
Voorstellen, en toch hebben mannen van
het bloc, anders geen stommerikken, er
*'ch niet dadelijk tegen verklaard, zoo ver
heeft de haat, de gevaarlijkste der raad-
Rovers, hun verstand verblind en hebben
aldus het zuiver begrip der vrjjheid
Vorloren.
Zou men nu moeten aannemen, dal alleen
zij die beloven het tegendeel te doen, kun
nen toegelaten worden als opvoeders en
onderwijzers der jeugd Men ziet tot welke
dwaasheden menschen in staat zijn. wanneer
in plaats van de belangen van het volk
en het land voor oogen te hebben, het
partijbelang en de postjes hunne drijfveeren
geworden zijn. De minister-president Oom-
bes, die zelf altijd de vrijheid van onderwijs
verdedigde, toen hij er voor zijn partij voor
deel in zag, stookte, niettegenstaande hij
het met zijn minister van onderwijs kwasie
eens was, tegen het wetsontwerp van Chau
mié en maakte aldus de verwarring nog
grooter. In den Senaat, dus openlijk en niet
achter de schermen, verklaarde hij, dat de
regeenng het amendementGirard niet
juridisch aanneemlijk vond. De wet erkent
niet en heeft de beloften niet te erkennen
en daar kan men zich te gemakkelijk aan
onttrekken, doch hij beloofde in plaats van
dit amendement een ontwerp van een spe
ciale wet te zuilen indienen voor dat de
buitengewone zittingen eindigen.
Voor de leden der gewone geestelijkheid
zal men later zien, wanneer bet Parlement
over de kwestie van de scheiding van Kerk
en Staat zal te beslissen hebben.
Alvorens dus dat een wet zelf aangeno
men is, wordt reeds door de regeering weder
een nieuwe over hetzelfde onderwerp aan
gekondigd, welke die, in behandeling weder
moet wijzigen, veranderen of verscherpen.
Zoo doen zij, die zoo tegen de monniken
optrekken, ten spot der wereld, een oprecht
monnikenwerk en niet alleen daarin, doch
nog veel erger door absoluut eene republiek
te willen vestigen, waarin de vrijneid niet
aan aile burgers zonder onderscheid verzekerd
is. Zoude het der moeite waard geweest zijn,
zoo vroeg Clecnenceau in de Senaatszitting
van Dinsdag 17 dezer, een Koning gedood
te hebben om daarvoor nu een Staat-Koning
in de piaats te stellen. Of God uit de school
te jagen om er een Staat-God in te brengen 1
Van zijn liberaal standpunt had hij recht)
want hij moet er aan gedacht hebben, dat
de meerderheid van heden niet die van
morgen behoeft te zijn, en zoo het monopolie
van het Staatsonderwijs eenmaal zal zijn
aangenomen, dan kan dit zeer goed op een
gegeven oogenblik tegen zich-zelven gericht
worden.
De geheele redevoering van Clemenceau,
die gedurende 2 uren het woord voerde,
was een heftige critiek tegen de geheel
verkeerde opvatting van den Staat door
den heer Lintilhac geformuleerd. Wat
Linthiilac vraagt is, een iaïk-cathohcisme met
een umversiteits geestelijkheid, een Staat
waarin het individu door de corporatie
verslonden wordt, zoodat geheel Frank
rijk, dat men voorgeeft aan de corigre
gatiën te willen ontrukken, dan zelf eeu
monster-congregatie zoude worden.
Deze rede met aandacht lezende, bespeurt
men bij herhaling dat deze radicaal, een
oud vriend van den beruchten Cornells Herz,
een zuiverder gevoei voor de vrijheid bezit
dan de meesten zijner confraters in den
l Senaat. Maar niettegenstaande zijn open-
J.
lijke verklaring de vrijheid voor alle ideeën
en hetzelfde recht voor aile burgers te
willen, kon hij toch niet eindigen zonder
zijne zwakke zijde bloot te geven en zijn
sectarisch francmafonisme te doen uitkomen,
door den ouden haat tegen Rome te ver
kondigen en de 'groote Revolutie te ver
heerlijken.
De republiek in Frankrijk was steeds
«la Révolution en marche" en de derde
Republiek bewijst de waarheid dezer woor
den, met wat hier in de laatste jaren voor
viel, weder op eene onomstootelijke wijze.
Parijs, 7—20 Nov. 1903.
Fidelius.
ALGEMEEN O VERZICHT.
21 November 1903.
Uit den Franschen Senaat.
De Fransche Senaat zette gisteren de
beraadslaging voort over het wetsontwerp
tot intrekking van de wet-Falloux.
Combes zeiae, dat de vrijheid van onder
wijs niet een natuurlijk recht is als de
vrijheid van geweten, van denken en spre
ken, en getuigt van het gevaar, dat de
Congregaties opleveren voor den Staat, ge
vaar waarvan het onderzoek naar het onder
wijs hem den omvang heeft doen kennen.
Hij verzocht net amendement Delpech
aan te nemen. Het is noodig in nauwkeu
rige bewoordingen uit te maken, dat het
Congreganistisch onderwijs een einde moet
nemen het is noodig, dat hst onmogelijk
worde, dat eenige regeering het doe her
leven
Waldeck—Rousseau öesteeg de tribune
onder teekenen van levendige belaogsteliing
uit de zaal. Hij bestreed het amendemeni-
Delpech, daar ait de Congreganistische
kwestie ingewikkelder zou maken.
Het amendement werd met 147 tegen
196 stemmen aangenomen. Het neemt weg
de woorden «nou autorifé," ten einde alle
congregaties te treffen. Artikel 2 (regee-
ringsontwerp) werd aangenomen en de
vergadering gesloten.
Uit de Oostenrijksche Kamer.
In het Huis van Afgevaardigden te
Weenen een interpeiiant beantwoordende,
die zich verzette tegen den vorm en den
inhoud van het antwoord, dat de Hongaar-
sche minister-president Tisza den 18n dezer
heeft gegeven op Koerber's verklaring van
den dag te voren, heeft de laatste gezegd
Wij zullen ons onze rechten niet laten
betwistenwij zullen van die rechten geen
afstand doen, en indien hei woord vreem
deling in zwang kwam in de monarchie,
zou men zich moeten herinneren, dat de
Hongaarsche minister-president er het
eerste gebruik van heeft gemaakt. Harts
tochtelijke blijken van instemming volgden,
waarop het Huis overging tot de beraad
slaging over Koerber's verklaring van den
17n.
eergisteren avond tegenwoordig geweest bij
het onderhoud, dat Tittoni en Landsdowne
op Windsor hebben gehad. De twee regee-
ringen moeten het volmaakt eens zijn
geworden over alle vraagstukken van
buitenlandsche staatkunde.
Uit Duitsch Zuid-West-Afrika.
De keizerlijke gouverneur te Windhoek
meldt in dato 20 dezer het volgende
Het station Warm bad is tot de komst
van kapitein von Koppy uit Keetmanshoop
door de bezetting en door vrijwilligers
onder den oud-luitenant von Busche ver
dedigd. Verdere verliezen zijn niet te be
treuren. Het gevaar is voorbij. De vijand
is onder een nieuw hoofd ln zuidwestelijke
richting teruggetrokken. De derde compagnie
(Keetmanshoop) en de wit boor's trekken
naar Warmbad op, terwijl de voorhoede der
uit Windhoek vertrokken afdeeiing te Keet
manshoop is aangekomen.
Luitenant Jobst en sergeant Snay zijn in
open gevecht gevallen bij de poging om het
hoofd der Bondelzwartsen gevangen te
nemen. Dit hoofd is eveneens gesneuveld.
Rusland en Japan.
Volgens een telegram van den corres
pondent van de Times te Tokio is de
Koreaansche regeenng op het punt geweest
de haven van Jongampho voor het inter-
nationale verkeer te openen. Maar de
Russische gezant Pavlof kwam tusschen
beiden en wist uitstel te verkrijgen.
De Duitsche keizer.
Tegen de pas gekomen, zeer besliste
officieele logenstraffingen, houdt de Pots
dammer Corresdondenz vol, dat het plan
van een spoedig en vrij lang verblijf des
Keizezs in het Zu den wel degelijk vast
staat.
De verkiezingen te Berlijn.
In eenige kiesdistricten van Berlijn en
omstreken werd de duur der gisteren-
ochtend begonnen verkiezingen van afge
vaardigden op 12 tot 24 uren geschat,
aangezien tengevolge van bet onzinnige
kiesstelsel iedere kiezer mondeling zijn
candidaten noemen moet, wat bij duizenden
van kiezers in enkele districten, waar de
genoemden opgeschreven worden, onbe
schrijfelijk oponthoud geeft. Hierbij doen de
sociaal-democraten nu opzettelijk bun best
om moeilijkheden en stoornis te verwekken,
zoodat de wanhopige stembureaux in enkele
stemlokalen de hulp der politie hebben
ingeroepen, daar zij het alleen niet afkonden.
Daardoor ontstond eerst een recht spektakel.
Italië en Engeland.
De Iialiaansche gezant te Londen is
De Kerkvervolging in Frankrijk.
De Fransche Jminister president Combes
heeft volgens de Echo de Paris officieel
aan de orde van den H. Geest medegedeeld,
dat hij de verzoeken tot erkenning 'au
twaalf missiën der orde met aan oen Raad
van State kon voorleggen. Daarmede zyn,
als het bericht waar is, die instellingen van
de orde opgeheven.
'2?' 'tv.
