Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
J^erste blad.
Hooger Onderwijs.
trr w: tr'»;
-7ste Jaar*:.
Zondag 21 Februari 1904.
No. 7833.
Lr»k g»««.
BERENJACHT.
t» "it»'? 1 m
%Cvt g8Veitde aiS die Welke d°°r
Sr k-2ahgagrdchr wdaidsze °p
Bureau Boterstraat 50. Telefoon No. 85.
fran
Ifi
l°' het LrT W6t WaS 8eWordfin, ook
d°°r te eibaar en Hooger Onderwijs
^Hilleton.
't war den beer- op den Ult"
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
NIEUWE SSHIE
PRIJS T AH DIT B I A Dl
Schiedam per 3 maanden
co per post door geheel Nederland
Afzonderlijke Nummers
f150
- 2.-
- 0.05
PRIJS DER ADYERTENTIËN:
Van i6 regelsf 0.60
Elke gewone regel meer- 0.10
Voor herhaalde plaatsing worden billqke overeenkomsten
aangegaan.
Dat
^fisteiiit" Van eerste strevingen onzer
Vaö het oridreg8er,n^ Z°U Z^'n de vr«maklng
I"a8er o d erWj'S| voor zoover die voor het
ÏODderhe,aVOeren' W3S W#' te denken- In
Utnverslteit Tfar\aen man' d|e Vrtje
SehePpin^ Amsterdam goeddeels zijne
^iD°eDiai,rJ,Inag ,)0emen> onze minister van
®'rever, n„ C 6 zaken> dr. Kuyper, was het
V'rWucniecar a'e vrlJmaking alleszins te
y°0rstei tnt °eR't 'l heiicnaamd in het
w9zigmg der wet op het Hooger
&aujer w. w,iarover deze week in de
T°l goed ehraaaSla?IDg werd geopend.
Ï8«Qs ln ~r'P van hetgeen daaromtrent
b'er h0e amer verhandeld werd, zij
*aar°hï L. herinnering' georacht,
donder, UDen van hevoeganeid aan
d°enae a UniV8rs"«»«n om m,ls vol.
T00rwaarden 'D 081 ontwerp bepaalde
8eltike ~"doclora|e graden te verieenen,
U. jj" l8n verleend worden.
Rondere Vf'Jns'd 101 Qet oprichten van
I'lVer3iteiten°rSt09len d° °Peilbaie
bijzonder.'10^11'0^ VaB ^Ükssubsidie aan
V0ldo<5h aan i gytnnasia, welke door te
dlt otuWe 3 de voeger gestelde en in
bev°egabe,d ZZT^ V°ürWaard"". reeds
a'ploma v g6n t0t nel V8rleenen van
88Yei>he tot de f eu'u"examen, toegang
IV. Da 1 dR leSS8n «er Universiteit.
0p"8m'Dg vap de Poiytectnnsche
IVaar het Ftansch.
3)
Ds b (Siot.)
SenT da r8^Si l-WlJ' kara
^'hhoudencl. 8ek en zijn
ki k l8Ver in zijn becf'i lJ °P dlt oogen-
8elad8h tSr.QDeZb5ei.dbat 88-erdgaoea
b9Bl bev°hd zich, op niet
als Tecnmsche Hoozeschool onder de inrich
tingen van Hooger Onderwijs, waartoe mede
zullen behooren een later op te richten
Landbouw- en een Handelshoogeschool.
Gaan wij deze vier punten ieder in
't bijzonder nog eens na, dan zien wjj, dat
vooral no. 1 hetcardinale punt mag genoemd
worden. Men begrijpt, dat de bevoegdheid
voor de bijzondere universiteiten om doctorale
graden te verieenen, gelijke rechten gevend
als die door de Rijksuniversiteit verleend,
een der meest onmisbare voorwaarden voor
de 0i richting van bijzondere universiteiten
is. Immers wat zouden die universiteiten
beteekenen ais zij die bevoegdheid misten.
Dat dan ook vooral tegen dit eerste punt
de aanvallen van ae tegenstanders dezer
wetsaanvuilitig zijn gericht, was wel te denken;
immers het maakt de bijzondere universi
teiten geltjkrechtig met de openbare door
baar dezeifde oevoegdherien toe te kennen.
Mmaer bestrijding ontmoet bet tweede
puntde bevoegdheid tot het oprichten van
bijzondere leerstoelen aan de openbare uni
versiteiten. Toch moet ook dit een belangrijk
punt in net voorstel geacht worden. Im-
meis, waar de strijd over de mogelijkhetd
der oprichting o a. van een katnoneke uni-
versnelt in de katnoiieke pers nog niet
geheel is uitgestreden, erkennen toch wel
al hare organen, dat het wenscheltjk is
voort te gaan in de richting, die met de
benoeming van onzen hooggeacnten oud-
staflgenoot. prof. ür. De Groot, voor den
leetstoei der Tnomastische wijsbegeerte, zoo
gelukkig ingeslagen is. Wellicht heeft ook
het zoo tactvol, bescheiden en vriend
schappelijk optreden van prof. de Groot de
tegenstanders er mede verzoend een enkele
bijzondere leerstoel te midoeu der openbare
kaïneders geplaatst ie zien.
Evenzeer van veel belang moet punt 3
geacnt woiden. De toekenning van Rijks-
suosidie aan de bijzondere gymnasia, die
meer aan vijtug passen van hem al, woe
uend van pijn, stilstaande om zien heen en
weder te rollen en om de ontvangene won
de te ukken, en zette vervolgens ziju loop
voort.
Hij naderde steeds meer en meer. Hg was
niet meer dan dertig passen van hem at.
Twee secouden nog en nij stootte tegen den
loop van zijn geweer, toen hij eensklaps
stiistona, hevig oen wind, die aan den eenen
kant van het dorp kwam, opsnoof, een
vreesehjk gebrul uitstiet en naar den ooom-
gaaru terugkeerde.
Neem je in acht, Willem I neem jein
actit 1 riep Frans, terwijl nij opsprong om
den beer te acntervoigen en aues vergat
om slechts aan zijnen vriend te denken
want de beer had hem geroken.
Hij nad nog geen stap gedaan, toen hij
eenen verschnkkeujken kreet hoorde.
Dat was een kreet van een mensch, een
kreet van angst en vau doodsstrijd tegelijk
e«n kreet, waarin degenen die hem
uitstiet, alle zijue laatste kraenten had ver
zameld, alle zijne gebeden tot God, alle
zijne smeekingen om reading van de men
scneu. Ter nuipel
Toen was het weer stil, zelfs niet één
klacht voigae op den kreet van Willem.
ans bep niet, hij vloog: de helling
reeds het jus promovendi voor de universi
teit verkregen. Daardoor wordt een stap
verder gezet op den weg, die leidt tot de
gelijkrechtigheid van de bijzondere en
openbare gymnasia, een gelijkrechtigheid,
die zoo lang tot de vrome wenschen behoorde
De regeling bij punt 4 bedoeld, waardoor
de Polytechnische school als Technische
Hoogeschool wordt opgenomen onder de
inrichtingen van hooger onderwijs, doet
mede een vromen wensch, reeds lang ge
koesterd, in vervulling gaan. Men volgt
aldus na wat in het buitenland reeds lang
een feit was. Door de Polytechnische met
hare honderden studenten tot de Delitsche
Alma Mater te verheffen, zal die hoogst
nuttige en onmisbare instelling te meer in
waarde stijgen.
Vatten wij da denkbeelden, die in de vier
hoofdpunten van het wetsontwerp zijn
ontwikkeld, te zamen, dan moeten wij
erkennen, dat de Regeering met de
indiening van dit wetsontwerp hoogst nut
tig en verdienstelijk werk heeft verricht.
Want ai geldt 't hier slechts een partieeie
herziening, die later door eene geheeie
herziening der wet moet gevolgd worden
al blijft ook het ideaalhet afleggen van een
zelfae Staatsexamen voor allen, onverschillig
waar zij hun wetenschap hebben opgedaan,
toch moet erkend worden, dat dit ontwerp
de wenschen van de voorstanders van het
bijzonder, ook hooger onderwijs, goeddeels
bevredigt. Zeifs de oppositie, die van liberale
zijde hoofdzakelijk tegen punt 1 van het
ontwerp wordt gevoerd, de hardnekkigheid
waarmede mannen als prof. Van der Vlugt
en mr. Roell, corifeën van het openbaar
hooger onderwijs, nog het Staatsmonopolie
der wetenschap trachten te redden, bewijst
dat de Regeering ons in deze wetsaanvuilmg
een alleszins uegelijk werk heeft opgeleverd.
Dat hier te lande slechts één Vrij e
Un versiteit bestaat, van welke dr. Kuyper,
van den grond verhaastte nog zijn loop.
Naarmate nij nadere, onderscneide hij
het monsterachtige beest duidelijker terwijl
net zich in de schaduw heen en weder
woog. met zijn pooten het lichaam van Wil-
iem verorijzeide en het in stukken scheurde
bij lappen.
Frans was slechts op vier pas van hem
af en de beer was zóó verwoed bezig
met zijne prooi, dat hij nem met scheen
te bemerken.
Hij durfde niet te schieten, uit vrees
Willem te dooden, indien deze nog niet
was, want hij beefde zóóieer, dat hij met
zeker van zijn schot was.
Hij raapte een steen van den grond op
en wierp dien naar den beer.
Het beest keerde zich woedend om naar
zijn nieuwen vijand, zij waren zóó dicht bij
eikaar, dat de beer zich op zijne achter-
pooten oprichtte om hem te omvatten.
Tnans voelde nij. dat hij den loop van zijn
geweer tegen de borst drukteen gebruik
makende van deze guntige gelegenheid,
ürukte hg af.
De beer viel achter over neer, de kogel
had hem de borst doorboord en de rugg e-
graat gebroken.
Frans liet hem zich zelf voortslepen en
liep dadeljjk naar Willem.
thans minister en voorsteller van bet behan
delde wetsontwerp, als de geestelijke vader
mag beschouwd worden, maakt zeker een
onpartijdige en geheeie objectieve beoor
deeling en bespreking van de meest
bestreden artikelen van het ontwerp niet
gemakkelijk. Maar al te zeer geeft het
betoog van sommige sprekers in de Kamer
den indruk als ging het om de eer en de
toekomst van deze enkele inrichting, aan
welke de naam van onzen premier op zoo
geheel bijzondere wijze verbonden is, en
wordt deze tot model genomen. Intusschen
maken zich de voorstanders van het bijzonder
onderwijs een andere voorstelling van een
bijzondere vrije universiteit, eene universi
teit, zooals bijv. de Katholieken, werd hun
hoogste ideaai bereikt, die zouden verlangen.
Hopen wij, dat de beraadslagingen in de
Tweede Kamer, met kalmte en waardigheid
gevoerd, zullen leiden tot een onpartijdige
en objectieve beoordeeling van dit wetsont
werp. Wenscben wij, dat het tot wet zal
woraen verheven met eene beduidende
meerderheid, die 't elk cachet van een
partij wet ontneemt en het ten slotte
stempelt tot een echt nationale wet, die
aan het welbegrepen streven tot vrijmaking
van ons hooger onderwijs recht doet weder
varen.
Schiedam, 20 Februari 1904.
Gemeenteraad.
In de Raadszitting op Dinsdag 23 Februari
a.s., zullen behandeld worden de navolgende
onderwerpen:
Vaststelling notulen vorige vergadering.
Mededeelingen.
Ingekomen stukken.
Agenda.
1. Benoeming van een Ambtenaar van
den Burgelijken Stand.
2. Adres van Dr. G. J. Vaillant om eervol
Dat was geen mensen meer, het was
zelfs geen lijk meer, het waren beenderen
en gekneusd vieesch, het hoofd was ietter-
lijk verbrijzeld.
Toen hij zag, aan de beweging der lichten
achter het kreepelhout, dat verscneidene
bewoners van het dorp naderden, riep hij
hen toe, om hun de plaats aan te wijzen,
waar hij zich bevond.
Eenige boeren kwamen aanloopen met
wapenen, daar zij de kreten en de geweer
schoten gehoord nadden.
Weldra was het geheeie dorp in den
boomgaard van Wiliem verzameld.
Zijne vrouw kwam met de anderen. Dat
was een vreesehjk schouwspel.
Allen, die daar waren, weenden als kin
deren. Men hield voor de weduwe in de
geheeie vallei van de Rhóne een geldinzame
ling, welke zevennonaerd francs opbracht.
Frans stond haar zijne premie af en ver
kocht de huid en het vieesch van den beer
te haren voordeele.
Iedereen beijverde zich haar te helpen en
te ondersteunen, om die wijze hare smart
te iemgen, weike zij door den dood van
haren man ondervonden had.
