Dagblad voor Schiedam en
De a.s. Juni-TBrkiezinpn.
28ste Jaargang.
Zaterdag 1 April 1905.
No. 8169.
EEfiSTEBLMJ.
Officieele Berichten.
Kennisgeving.
„e„, Tr We "iet Uitv0erig aan te ,0°-
Algemeen Overzicht.
ABONNEMENTSPRIJS?
De oorlog in Oost-Azië.
45.000
45.000
25.000
15.000
4.000
2.600
2.400
1.900
700
360
240.
9.900
10.000
PARIJSCHE KRONIEK.
kost voo^Schiedann^er^maandln" fZO5erner^0n~ ,leestdagen' en
ke'nummers^2Scent" gehee^ herland ƒ2.- peTkwartS
en Bdevengaard^rs"
PRIJS DER AD VERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.77 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven121/3 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor her h aaldel ij k adverteeren worden niters^ bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
toeter Zal--de Water"
werkzaamheden aan de hoofdhuis.6" Wegens
Dkü directeur der Waterleiding.
Schiedam, 1 April 1905.
i.
ding voor^eta °nS Vaderland.is de voorberei-
Verschlllende Ctodteaten zT"^ d' V°llC" ga"g'
nl. moeten
fitting wenschen te houden Th
nieuwe verkiez-m,,- i aan een
zetels hebben de kiezers TtTr h°mlcrrt
zullen ing^T^S
ln districten der zuT,^ da"r'
vinciën, moge geen strijd gevo-ord wor Pr°'
stemming zelfs nondiV trn worden, geen
Ion de parthen T Tf*** zul-
kampen met een fclkc i T" S elkander ko-
volkSaard vreemd schijnt.'kalm6n
kieÏngt'behT gewicht der Kamerver-
ziin 1, 6 mGerderheid der gekozenen zal
m J ZU en °°k de wetten des lands ontwor-
p0;; ;;rl ^stgesteld worden.
de It0 °Yer de Belangrijke vraag: „hoe zal
°f libr <imcnkl're meerderheid zijn: anti-liberaal
ffew "'"Tbeslissen de Kamerverkiezingen
gen °°a T °°k 0Vei de staalkundige benoemin-
Va S een minister twee sollicitanten heeft
zal bekwaamheid en geschiktheid, dan
toch de candidaat, die de politieke kleur
Lu 1Jne Excellentie vertoont, een schreefje vóór
Wer u Wlllen hiermede volstrekt niet be-
en, dat een liberaal minister uitsluitend par-
«ooten voor openbare betrekkingen aan de
een""?voordraScn> evenmin natuurlijk, dat
Voo \nSminister uitsluitend „clericalen"
r het bekleeden van staatsambten geschikt
Fah°0K eekm'- maar tochzou de heer
1US, op wiens bekwaamheid en werkkracht
D overigens niet het minste wenschen af te
mgen, tot inspecteur van het Lager Onderwijs
genoemd zijn, zoo er altoos een liberale regee-
"Is aan het bewind ware geweest? Of zou
zekere bolleboos, wiens fel anti-clericalisme ge-
\l "en tred houdt met zijn strijdlust tegen Rome,
noemd zijn tot professor aan de universiteit
te Leiden, door een anti-liberaal Kabinet?
Nu wenschen wij evenwel niet verkeerd be
grepen te worden. Wij beschouwen het geens
zins als het ideaal van den politieken strijd
dat deze gevoerd wordt met het uitsluitend doel
de staatkundige macht in handen te houden
teneinde daarvan voor de vrienden bij het ver'
vullen van openbare betrekkingen te profiteeren.
Zulk een politieke strijd, zooals b.v. in Ame-
nka plaats heeft, beschouwen wij als demora-
liseerend voor een volk.
Neen, het ideaal dient elders te liggen. La-
ten wij het eerlijk erkennen: wat ons op den
vaderlandschen bodem verdeelt, is de groote we
reldvraag: steunt het geluk, zoowel van het in
dividu als van een volk, op den grondslag van
bet geloof of op het fundament der rede? Wat
°us Volk in twee groote staatkundige kampen
scheidt, is het kiezen tnsschen Christus en Vol-
taire, tusschen positieven godsdienst en vrijden
kerij. Persoonlijke Verdraagzaamheid en indivi-
dueele breede opvatting van den strijd, moge
de scherpte verzachten, de tegenspraak, de bot-
slnS der gedachten blijft. Daar bestaan in dit
opzicht nuanceeringen Van allerlei aard, maar
het criterium is altoos aanwezig. Ook hier geldt
het evangelisch woord„Wie niet met Mij is,
is tegen Mij." Kort uitgedrukt luidt de staat
kundige formuleZal ons volk zijn en blijven
®en christelijke natie of zal het vervallen tot
een modern heidendom Over elk punt van staat
kundige richting kan tusschen ons, Katholieken,
verschil van inzicht en gevoelen bestaan. Wij
kunnen al of niet Voorstanders zijn van vrij
handel, protectie, algemeen stemrecht, dienst
plicht of leerplicht, maar omtrent de alles be-
heerschende kwestieSteunt de gerechtigheid, die
een volk verhoogt, al of niet op den godsdienst,
bestaat onder ons geen twijfel. Daarom wen
schen wij vóór alles volkomen vrijheid voor de
ontwikkeling, den groei en den bloei van het
godsdienstig volksleven.
Wie denkt hier niet op de eerste plaats aan
onze christelijke scholenOnzen armen kinde
ren mag het niet aan Voldoend onderwijzend
personeel of aan genoegzame leermiddelen ont
breken. Zij hebben daarop evenzeer recht als
de arme leerlingen eener openbare school. De
godsdienstig-pedagogische tendenz van het onder
wijs kan en mag geen beletsel zijn, wanneer deze
niet tegen de wet en de openbare orde indruischt,
ook den leerlingen der bijzondere school den vol
len eisch te geven.
Naar onze vaste en innige overtuiging is het,
zoolang de onderwijs-kwestie niet op bevredi
gende wijze is opgelost, voor de Nederlandsche
Katholieken van het grootste belang te zor
gen, dat de Staten-Generaal anti-liberaal blijven.
Wordt vervolgd).
1 April.
Van het oorlogsterrein komt het bericht, dat
de Japanners tót Sjantafoe zijn voorigerukt, en
toen hun stellingen hebben verlaten. Deze be
weging zou voor Linewitsj het voordeel hebben,
dat hij den vijand kon ontmoeten, die door de
kozakken tevergeefs gedurende eenige dagen <*e-
zocht is.
Te Petersburg schrijft Gaston Dru, de corres
pondent van de Echo de Paris, spreekt men te
genwoordig slechts van den vrede. De dagbladen,
die tot heden een bepaald patriotisme verkondi
gen, door de Novosti gebrandmerkt als ukroegpa-
tiiotisme slaan nu een heel anderen toon aan.
ledereen is er van overtuigd, dat het meer dan
tijd is, vrede te sluiten, en een einde te maken
aan het uitgeven van oorlogskosten.
Volgens officieele documenten hebben de Rus
sen verloren aan dooden en gewonden en gevan
genen, gedurende de veertien maanden, dat de
oorlog in vollen gang was:
Bij de Sjaho
Port-Arthur en Iiin-Tjeoe
Liao-jang
Hai-tsjeng
Vafangoe
Bij de bergpassen
Toerentsjen
Semoetsjoe
Ta-tsji-tjao
Sichsion
Gaïdjoe
Bij de gevechten ter zee
Sandepoe
Tp m™i a u Totaal 162.100
Te Moekden bedroeg het aantal dooden ge
wonden en gevangenen 175.000.
lolo\l\idn' 1904 W6rden Permaaad ongeveer
'0 Z 6ken geevacueerd van het oorlogsterrein
makende 100.000 man in het geheel.
Totaal 435.000 manschappen.
Hieruit zou men moeten afleiden, dat Linewitsj
thans slechts over 300.000 man beschikt
De materieels verliezen bedragen i„ roebels
Ue Mantsjoerijsche linie 253.000.000
Verdediging en onderhoud van die linie
46.000.000.
Door de boxers veroorzaakte schade 70.000.000
20.000n000S'ng Van de St£Ui e" h6t f°rt Dalnj
Organisatie van den maritiemen dienst, aan de
eindpunten der gevechtslinie II.000.000.
Port-Arthur, vestingen, haven, verdedigings
werken, enz- 500.000.000.
Totaal 900.000.000 roebel.
De oorlog kost dus, met de laatste leening van
200 millioen roebel, de kapitale som. van 2 miiiard
roebel, of 5 millard 200 millioen fres. En welke
resultaten heeft Rusland verkregen
Op net oogenblik sterven te Charbin per week
5000 Russen, bij gebrek aan geneeskundige hulp.
Het is dan ook meer dan tijd, dat een einde
komt aan den bloedigen strijd.
Tegenspraak.
Bij het bericht van de Londensche Times, dat
Rusland en Japan Roosevelt tot bemiddelaar zou
den gekozen hebben en dat de vredesonderhande
lingen reeds zouden zijn begonnen,zoodat men weldra
een staking van de vijandelijkheden zou kunnen
verwachten, teekent liet Petersburgsclie telegraaf-
agentschap aan. Hier in St. Petersburg is daarvan
niets bekend.
RUSLAND.
De loodsen, die de Russische Stoombootmaat
schappij te Sewastopol heeft, zijn door ontslagen
werklieden in brand gestoken en er is aanzien
lijke schade ontstaan.
FRANKRIJK.
In den Senaat heeft Decrais Delcassé onder
vraagd over Marokko. Hij heeft er aan herinnerd,
dat geen enkele mogendheid eenig protest heeft
doen hooren tegen het sluiten van de Engelsch-
Fransche overeenkomst en gevraagd, of eenige
nieuwe gebeurtenis de ongerustheid. welke
Duitschland heelt doen blijken, billijkt.
Delcassé heeft geantwoordOnze gedragslijn in
Marokko wordt voortgezet nauwkeurig op de wijze,
van de regeeringstafel in de beide Kamers aange
geven. De anarchie, voortgekomen uit de ver
zwakking van de Marokkaansche regeering, is
nadeelig voor iedereen, inzonderheid Voor Frankrijk.
Frankrijk heeft nooit de rechten van anderen
willen miskennen. De Fransch-Engelsehe oveiv
eenkomst bepaalt zeer stiptelijk wat Frankrijk te
doen heeft. Frankrijk's invloed moet waken over
de veiligheid in Marokko en der regeering steun
verleenen voor het verwezenlijken van hervor
mingen. De Fransch-Spaansche overeenkomst is
een erkenning van de Fransch-Engelsche. De tekst
der conventie sluit alle misverstand uit. Het
Fransch-Engelsche verdrag is van het begin af
aan de goedkeuring van den Sultan onderworpen.
Delcassé voegde er nog aan toe, dat de Marok
kaansche regeering onmachtig was om de troebe
len op de Algerijnsche grens te bedwingen, doch
dat Frankrijk van dezen toestand geen voordeel
heeft getrokken.
Aan het eind van zijn rede heeft minister Del
cassé gezegd, dat de regeering van Marokko de
noodzakelijkheid van Frankrijk's bijstand erkend
en dezen herhaaldelijk verzocht heeft. Frankrijk
heeft een lange en kiesche taak onndernomen. Het
stuit te Fez op den tegenstand van hen, die er
belang bij hebben den huidigen siaat van zaken te
handhaven. Frankrijk's besluit kan hierdoor niet
gewijzigd worden, Frankrijk's belang verzet zich
daartegen. Frankrijk's Marokkaansche staatkunde
mag bij het parlement de gerechtvaardigde ver
wachting wekken, dat Frankrijk er in slagen zal,
zonder eenigen rechthebbende te ontstemmen,
zonder eenig belang te kwetsen, zijn invloed in het
westelijk bekken der Middellandscbe Zee te verze
keren. (Bijval.)
(Van onzen Parijschen correspondent.)
Parijs, 19/30 Maart 1905.
D'C eerste lented;ag vol nieuw leven bescheen
met vroolijke zonnestralen d|e jeugdige knoppen
en bloesems der Champs-Elyséès, waar -voorjaars
bloemen de lucht met hunne heerlijke geuren
vervulden, j-erwijl de lustige vogels er in koor
zongen. i j
Deze intocht der nooit volprezen lente verwekt
,altijd pen gevoel van opgewektheid en vreugde
en yij zouden zoo gaarpe in dezen toon blij
ven ,en over niets da,n aangename menschen en
onderwerpen schrijven, doch den 21sten Maart
was juist den dag, dat hier vlak in de buurt,
in het Palais Bourbon, de Kamer de scheiding
van Kerk en Staat zou behandelen. Deze zaak
nu is te ernstig om ze niet van den aanvang
af te volgen en daaraan onze geheele aandacht
te wijden. lil
Reeds in het begin van het debat werd door
öe motie George Berry de kwestie gesteld, of
het parlement het recht heeft een wet, welke
zoo vele belangen treft, in behandeling te ne
men, zonder eerst het land te raadplegen? Heb
ben de afgevaardigden mandaat gekregen een
vraagstuk pp te lossen, dat aan hunne kiezers
niet gesteld is geweest? Het antwoord hierop
was, ,wat men verwachten kon van eene meer
derheid van sectarissen, die aan hunne tegenstan
ders alleen de vrijheid laten om te gehoorza
men en hunne kiezers, voordat zij geraadpleegd
kunnen worden, voor het voldongen feit willen,
stellen. Met andere woorden „le régime du bon
plaisir." Er is geen land, waar men niet in
een zekere mate eerbied voor de openbare opi
nie koestert. In Engeland, Italië, Duitschland,
Zwitserland enz. werden dikwerf de kamers ont
bonden, wanneer eene kwestie, waarbij het hoo-
ger belang van het land betrokken was, ter be
slissing werd onderworpen. Hier hoort men
slechts minachting en handelt men met erger
lijke brutaliteit. De scholen worden gesloten en
het leger gedesorganiseerd. Het ineer dan een
eeuw oude contract, dat de Kerk aan den Staat
verbindt, wordt verbroken, zonder dat er aan
gedacht wordt het volk te vragen, hoe het er
over denkt en wat het wil? En het toppunt
van dwaasheid is, dat het Fransche volk het
eenigste der wereld is, wiens absolute souve-
reiniteit in de Constitutie (Grondwet) te lezen
staat. Het voorstel-George Rerry werd door den
rapporteur der Commissie Briand bestreden en
met 343 tegen 40 stemmen verworpen, terwijl
de progressisten buiten stemming bleven.
Eene motie van den abbé Gayraud, ten doel
hebbende, eene extra parlementaire commissie
te benoemen om een accoord tot minnelijke schik
king der scheiding van Kerk en Staat voor te
bereiden, werd evenzoo verworpen en de alge-
meene discussie nam den 23sten een aanvang.
De oud-voorzitter der Kamer, het Akademielid,
Paul Deschanel, zou bet eerst spreken. De tri
bunes evenals de Kamer zelf was dus geheel
bezet. Met zijne perste woorden verklaarde hij,
bet debat, dat ging aanvangen, het ernstigste,
dat sedert de Revolutie in deze vergaderingen
gevoerd is geworden.
Het heeft inderdaad ten doel, een régime te
verbreken, dat gedurende vijf eeuwen de verhou
ding van Frankrijk met de Katholieke Kerk re
gelde en daarvoor pen nieuw in de plaats te
stellen.
Deze scheiding, zou ,gemakkelijker op te los
sen zijn in een ,land, waar verschillende gods
diensten bestaan, dan jn pen land, waar 98 o/o
der bevolking dezelfde godsdienst belijdt.
De Revolutie had piaar half werk gedaan en
geen onzijdigheid in godsdienstige zaken aan den
Staat verzekerd. In 1801 dacht niemand aan
het Concordaat dan Bonaparte. Dit régime heeft
goede resultaten opgeleverd. Dat het concordaat
zoo lang in (stand is gebleven, ligt, volgens spre
ker, daarin, omdat zekere punten er van het
terrein der Kerk pn dat van den Staat duidelijk
aan wezen. Het is eerst gaan falen, toen de
Staat, ten einde zijn macht te doen toenemen,
de geestelijkheid in zijn leger van ambtenaars
is gaan inlijven pn de Kerk zich meer van de
wereldlijke macht wildé meester .maken. Daarom
wil hij wel de scheiding dier twee machten, doch
zonder ongerechtigheid. Het zoude misdadig zijn
van de scheiding een oorlogsbeweging te ma
ken. Deschanel onderzocht toen ,op welke pun
ten het ontwerp geamendeerd en verbeterd kon
worden. De verdeeling der perken en kerkelijke
goederen verwekten groote en .ernstige vraag
punten. Wanneer verschillende vereenigingen van
Eeredienst (associations cultuelles) (een nieuw
woord), goederen zullen opeischen, pioet de recht
bank uitspraak doen. In de Vereenigde Staten
heeft men deze kwestie opgelost door alleen als
Katholieke Vereenigingen te beschouwen zij, die
den Paus van Rome, pis haar hoofd erkennen.
De plicht van den (Staat is geen schisma's te
verwekken of te bevorderen. Het ter beschik
king stellen der kerken voor den eeredienst moet
door eene fictieve huur verzekerd zijn. Welk
voordeel kunnen u die kerken geven door ze
aan haar doel te .onttrekken? Men schendt de
vrijheid van geweten niet en privilegieert even
min eene vereeniging met baar een kerk in ge
bruik te laten, want pwe commissie stelt im-