Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Z. K. H. de Prins ontving nog een geschenk
van het jachtdepartement, bestaande uit eenige her
tengeweien de intendance gaf een .bloemge-
schenk.
Ds. Knotnerus zal Maandagochtend de godsdienst
oefening in de hofkapel leiden.
Woensdag werd een klein diner gegeven, van
wege de stille week later zal een groot diner
worden gegeven.
H. M. de Koningin-Moeder is gistermiddag
per Staatsspoor uit het Loo in de Residentie
teruggekeerd.
De trein, die ten ongeveer half vijf moest aan
komen, arriveerde met ruim een kwartier ver
traging.
H. M. werd ontvangen door jhr. De Ranitz,
grootmeester van Haar huis.
Aan de Auto wordt meegedeeld, dat Z. K. H.
prins Hendrik der Nederlanden het beschermheer
schap over de dezen zomer te Scheveningen te
houden automobiel-feesten heeft aanvaard.
De nieuwe minister van Buitenl. Zaken.
De nieuwbenoemde minister van Buitenl. Zaken,
jhr. mr. Van Weede, is gister-avond per Staats
spoor van 8.25 in de Residentie aangekomen en
heeft zijn intrek genomen in het »Hótel des Indes"
De verkiezing voor de Tweede Kamer.
De minister van Binnenlandsche Zaken, over
wegende, dat op Dinsdag 6 Juni e. k. de perio
dieke verkiezing van leden van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal plaats heeftgelet op art.
131, tweede en derde lid, art. 133, eerste lid, en
art. 134, derde lid, der Kieswetheeft goedge
vonden te bepalen dat in de kiesdistricten, waarin
het Rijk is verdeeld, voor deze periodieke verkie
zing de stemming, zoo noodig, zal plaats hebben
op Vrijdag 16 Juni e k. en de herstemming, zoo
noodig, op Woensdag 28 Juni d.a.v. (Staatse.)
Provinciale wet.
Thans is ook door Gedeputeerde Staten van
Gelderland tot de Tweede Kamer het verzoek ge
richt, de in ontwerp gereed liggende herzie
ning der provinciale wet nog in deze zitting tot
stand te brengen.
Prov. Bond van B. K. Kiesver. in
Zuid-Holland.
De Prov. Bond van R. K. Kiesvereenigingen in
Zuid-Holland houdt zijne algemeene jaarvergadering
op Zondag 30 dezer te :s-Gravenhage. De agenda
vermeldt o. m.
Behandeling ontwerp-advies
De Provinciale Bond van R. K. Kiesvereenigin
gen in Zuid-Holland
overwegende dat de regeering, zoowel wegens
de door haar beleden beginselen als wegens hare
houding in zake wetgeving en bestuur, recht heeft
op den steun der partijen van de rechterzijde
overwegende, dat tegenover de aaneensluiting
van de groepen der linkerzijde, eene krachtige
coalitie der Christelijke partijen gebiedend nood
zakelijk is, teneinde bij de algemeene verkiezingen
eene gewenschte meerderheid in de Tweede Kamer
der Staten-Generaal te behouden
adviseert den aangesloten kiesvereenigingen het
daarheen te leiden, dat tusschen de partijen der
rechterzijde overeenstemming worde verkregen in
dien zin, dat overal bij eerste stemming een ge
meenschappelijk candidaat worde gesteld.
Door de R. K. Kiesvereening te Leiden wordt
hierop het volgende amendement voorgesteld tus
schen »dat" en »overal" in te voegen 1". nergens
tegenover een aftredend lid der rechterzijde een
candidaat gesteld worde en 2°. «overigens".
Ongelukken.
Een dochtertje van den watermolenaar Van
Hofwegen te Elshout, gemeente Nieuw-Lekkerland,
is door een wiek van den molen getroffen en een
eind weggeslingerd. Het kind was oogenblikkelijk
dood.
Financieels verhouding van gemeente-bedrijven.
B. en W. hebben aan den gemeenteraad aan
geboden een verordening, regelende de financi-
eele verhouding van de Gemeente-gasfabriek en
de Gemeente-drinkwaterleiding tot de Gemeente.
In hun memorie van toelichting zeggen B.
en W. i I
„Het betreft hier enkel de financieele verhou
ding van de Gemeente tot de door haar geëx
ploiteerde koopmansbedrijven. Het was alleen
noodig deze te regelen voor de gasfabriek en
de drinkwaterleiding; (voor andere bedrijven als
het pakhuis „de Nederlanden" zou de regeling
niet passen. i
Ook het ontwerp met rapport van de Finan
cieele Commissie van 18 September 1901, dat
tot de regeling den stoot heeft gegeven, en waar
van een dankbaar gebruik is gemaakt, beperkte
zich tot deze ondernemingen.
Zooals men zal zien, betreft het voornamelijk
de regeling met betrekking tot de winst en het
geen daaruit voortvloeit.
Dat er winst wordt gemaakt op hetgeen wordt
g produceerd, is alleszins natuurlijk en gerecht
vaardigd.
Gaat de Gemeente koopmansbedrijven exploi-
teeren dan moet zij ook zuiver te werk gaan
en moet izij zich tot doel stellen te handelen,
zooals een goede exploitant zou handelen.
Winst dan in bestanddeel van elke productie
onder min of meer gunstige omstandigheden, zij
vloeit onmiddellijk voort uit den prijs van een
artikel in verband met productie onder min of
meer gunstige omstandigheden. De Gemeente be
hoort niet de economische factoren op zij te
zetten en een wanverhouding te scheppen tus
schen de verschillende voorwerpen van verbruik,
waarvan de prijzen alle door economische fac
toren worden bepaald. De Gemeente behoort de
prijs van hare artikelen te stellen zooals een
alleszins behoorlijk exploitant die zou aannemen.
De gemaakte winst komt ten goede aan de ge-
heele gemeente en niet alleen aan de verbrui
kers van' biet artikel. Zou men de zaait met
coöperatie willen vergelijken, dan worde opge
merkt dat men hier niet te doen heeft met een
groep verbruikers, die hun eigen waar produ
ceren, maar met een lichaam dat een veel wij
dere gemeenschap dan die van verbruikers van
artikelen omvat, dat bedrijven gaat exploiteeren.
Zeker is het dan van groot belang, als de
Ge inden te de winst niet onder de verbruikers
naarmate van hun verbruik verdeelt, wat zij er
dan wel jmee zal doen.
Vóór er van uitkeering sprake kan zijn is het
de vraag, wat als winst is aan te merken. Waar
in de ondernemingen een aanzienlijk kapitaal is
gestoken, moet tegenover de waardevermindering
daarvan, behoorlijk worden afgeschreven. Dit ver
zekert de verordening. i
Na afschrijving blijft de zuivere winst over.
De vraag is nu, wat met die winst zal ge
schieden.
Dat zij aan de Gemeentekas wordt uitge
keerd, spreekt van zelf. Doch dan blijft de
groote vraag, waarvoor die bate zal worden be
steed.
Zal men de winst zonder verder om te zien
in de Gemeentekas storten, opeten wat men krijgt
en haar maken tot een kurk waarop men voor
een deel drijft?
Dit is zeker niet wenschelijk en bepaald ge
vaarlijk en onverantwoordelijk. Zeker willen wij
de gemeentehuishouding niet beroofd zien van
den steun, dien zij jaarlijks pit de winst ontvangt.
Zij zou die niet kunnen missen. Doch wij wen-
schen haar aan vaste regelen gebonden te
zien, zoodat de gemeentehuishouding weet waar
op zij kan rekenen, en zich daarnaar kan re
gelen.
Het overige behoort bestemd te worden voor
den buitengewonen dienst en het eerst komt
dan in aanmerking aflossing van schuld. Minder
nut werpt de bate dan niet af, daar zij ten
goede komt aan hetgeen een van de eerste eischen
der gemeentehuishouding is, dat de schuldtoe
stand gezond zij.
Wij wenschen dan aan de gewone gemeente-
huishouding te (verzekeren altijd voor zoover
de winst, in verband met een reservefonds,
waarin in de vette jaren wordt ter zijde gelegd,
om in de magere jaren er ,uit te putten, het
toelaat, de winstuitkeeringen die zij in de
laatste jaren op haar budget heeft uitgetrokken,
bij welke uitkeeringen dat budget dus kon wor
den sluitend gemaakt. Wij hebben de uitkee
ringen een stijging willen verzekeren, en heb
ben gemeend dat als meest praktisch bruikbaren
factor de stijging van de bevolking was aan
te nemen. Wij merken daarbij op, dat deze stij
ging sneller zal gaan dan de toeneming van
de winst, daar de aanwas van bevolking in door
slag betrekkelijk minderwaardige verbruikers zal
leveren. De gemeentehuishouding blijft dus aan
de winnende hand.
De winst in de laatste jaren op de begrooting
gebracht, wordt, na aftrek van rente en aflos
sing, derhalve berekend per hoofd van bevol
king op 31 December 1904 en dat bedrag wordt
over ieder jaar, naar de bevolking aan het eind
van dat jaar, bestemd ten bate van de gewone
gemeentehuishouding.
Hetgeen overblijft wordt dan bestemd tot het
terugbrengen van de schuld der Gemeente.
Voor deze Gemeente is dit zelfs speciaal nood
zakelijk.
Uit de gegevens der Gemeenteverslagen be
treffende de schulden zijn eenige cijfers getrok
ken, die licht werpen over den toestand in dit
opzicht in Schiedam en de andere Nederlandsche
Gemeenten, die in zielental Schiedam het meest
nabij komen.
Het blijkt, dat Schiedam wat schuldenlast per
hoofd van bevolking aangaat, onder de hoog-
sten behoort: Delft f56.94, Deventer f44.80, En
schede f 77.55, Schiedam f 73.18, Dordrecht
f90.48, Vlaardingen f79.79, Zaandam 50.98.
Doch daartegenover maakt Schiedam met de
aflossing per hoofd van bevolking een slecht
figuur met 10.39, waartegenover Delft f 1.61, De
venter f 1.36, Enschede f 1.90, Dordrecht f 1.44,
Vlaardingen f 1.52, Zaandam f 1.56.
Gaat men dan na welk gedeelte van hare schuld
deze Gemeente jaarlijks afdoet, dan bevestigt zich
die slechte indruk. De aflossing bedraagt slechts
Va procent van het oorspronkelijk bedrag der
loopende leeningen. En bij het annuiteitsstel-
sel, dat hier is aangenomen, bedraagt, bij een
afloop in 40 jaar, de langzamerhand oploopende
aflossing in het eerste jaar reeds, bij een 3 o/o
leening gelijk een kleine li/2 millioen van,
onze schuld is 1.33 °/u en bij een 3i/a °/t>
leening gelijk de overige kleine 6 ton van
onze schuld is 1.15 o/o.
Bij de andere Gemeenten ontmoet men gansch
andere percentages, bij Delft ongeveer 2.7 o/0;
Deventer 2.4 o/0; Enschede 2 o/0, Dordrecht 1.4
o/o, Vlaardingen 1.7 o/0, Zaandam 21/2
Wel blijkt Schiedam, gerekend naar de In
komsten-belasting de opbrengst per hoofd van
bevolking van 1 o/0 van het belastbaar inko
men de minste draagkracht te hebben.
Doch de aflossing van schuld mag niet naar
de nering worden gezét. Alleen het op zich ne
men van schuldenlast moet zich naar de draag
kracht richten.
Doch afgescheiden van hetgeen in andere Ge
meenten geschiedt, wat is hier het geval? De
last is gewenteld op het nageslacht. Nadat in
1895 de leening van I1/2 millioen en in 1902
die van 6 ton werd aangegaan, zal het nage
slacht in 1970 nog met een 31/2 maal zoo groote
aflossingslast bezwaard zijn, als nu door het
tegenwoordig geslacht wordt gedragen n.l.
f38000.— tegenover f 11000.—
In de meeste provincies is door Gedeputeerde
Staten tot regel gesteld dat de uiterste termijn
van afloop van een leening de 40 jaar niet
te boven mag gaan. Een nieuw geslacht is dan
alweer opgetreden, en welke nieuwe behoeften
komen in dien tijd al niet weder op!
Met dien uitersten termijn voor oogen, moet
men rekening houden met den aard der doel
einden, waarvoor wordt geleend.
Leerzaam zijn dan ook de gemaakte overzich
ten Voor de beide bestaande leeningen, die aan
wijzen, hoe de schuld over de doeleinden waar
voor geleend is, verdeeld is; hoeveel ten laste
komt van ieder doel. De doeleinden zijn daarin
met -name genoemd, en het jaartal, waarin de
uitgave is gedaan, is er bij gevoegd. Ook is
vermeld het bedrag dat daarvoor oorspronkelijk
werd uitgegeven.
Daaruit blijkt, dat onderscheidene doeleinden,
waarvoor de, uitgave reeds ettelijke jaren ach
ter ons ligt, nog met schuld zijn bezwaard. Ja,
dit is het geval met alle doeleinden waarvoor
na 1863 is geleend, behoudens de enkele uit
zonderingen dat een afzonderlijke leening is aan
gegaan, die geheel is afgelost. En over het al
gemeen heeft de aflossing Voor die doeleinden
geri groote Vorderingen gemaakt, zoodat in ver
houding tot de oorspronkelijke bedragen, groote
bedragen thans nog op die doeleinden rusten.
(Slot volgt.)
Het Cagliostr o-theater, voorheen
Ernst Basch, uit Hannover, menager Chevalier
van Kinsbergen, zal Woensdag 26 April, des
avonds 8 uur, in de groote zaal van »Musis Sacrum"
alhier een groote kinder- en familie-voorstelling
geven.
Volgens de verslagen in verschillende dagbladen
en verklaringen van autoriteiten heeft de heer van
Kinsbergen met zijn goocheltoeren overal het
grootste succes gehad.
Ook hier ter stede zullen zeker velen van de
gelegenheid gebruik maken om met het Cagliostro-
theater van den opvolger van den beroemden heer
Basch eens kennis te maken.
UIT ROTTERDAM.
Boeven.
Te Rotterdam hebben gister en eergister niet
minder dan vijf gerechtelijke huiszoekingen plaats
gehad in verband met den diefstal met braak in
den groentewinkel van L. C. K., in de Zomerhof
straat no. 52, aldaar, Zondag-avond gepleegd. Deze
huiszoekingen hebben gister-avond tot de arrestatie
geleid van Bas den Lorrenzoeker en van Piet,
twee van ouds bekende recidivisten, en eigenlijk
genaamd B. S., uit de Arnoldschegang in de Hof
straat, en P. v. D., die op een hofje in de War-
moeziersstraat woont. Zij beiden verschaften aan
Kees den Pil (C. G. G-.) en Zwarten Jan, die J.
W. G. W. heet, de noodige inlichtingen om hun
slag te kunnen slaan, terwijl zij na het welslagen
daarvan in den buit deelden. Deze vier boeven
zitten nu met de vrouw van Zwarten Jan achter
slot op het politiebureau in de Lange Torenstraat
en aan het Hofplein. Thans is ook uitgekomen,
dat zij Zondag-avond, na het plegen van den dief
stal in genoemden groentewinkel, met hun vieren
naar de woning van Zwarten Jan in de Hamel
straat zijn gegaandaar is het gestolen geldkistje
met geweld geopend en het gestolen geld, ruim
f800, verdeeld, waarbij de boeven onderling nog
ruzie over de verdeeling kregen. Vervolgens heb
ben zij die woning weder verlaten, en zijn langs
de Rotte getrokken en daar met een pontje over
gevaren, bij welke gelegenheid Zwarte Jan het
opengebroken geldkistje in de Rotte wierp.
Verder zijn bij de huizoekingen" in de woning van
Zwarten Jan gevonden twee zilveren horloges,
waarvan de herkomst inog niet bekend is, en in
de woning van zijn gehuwde dochter in de Oudaen-
straat een lepeldoosje, dat is gebleken afkomstig
te zijn van een inbraak bij den slager H., enkele
weken geleden eveneens op een Zondag-avond in
de Jacob Catsstraat gepleegd bij die gelegenheid
zijn bij dien slager toen verschillende gouden sie
raden enz. gestolen. Bij die getrouwde dochter
in huis is ook gevonden een bierflesch, waarin
700 halve centen verstopt warendit geld is
afkomstig van den diefstal in den groentewinkel
in de Zomerhofstraat.
Men meent in dit viertal de daders te hebben
van al de inbraken, die in de laatste weken iedere»
Zondag-avond gepleegd zijn in het Noorden der ge'
meente. Alle vier blijven zij halsstarrig alle mede
plichtigheid aan een dezer diefstallen ontkennen,
ondanks de vele aanwijzingen, die zich hoe langer
hoe meer tegen hen ophoopen. Te zamen hebben
zij al eenige tientallen van jaren tuchthuisstraf
ondergaan.
De 40 hectoliter aardappelen, in de woning van
Kees den Pil op het Roode Zand in beslag geno
men en gekocht met het geld van den laatsten
diefstal afkomstig, worden door de politie verkocht-
Van de in den groentewinkel in de Zomerhof
straat gestolen f800 is tot dusverre ongeveer de
hebt door de politie terecht gebracht. Noch Bas
de Lorrenzoeker, noch Piet hadden eenig bedrag
van beteekenis in hun bezit.
Een ketting gestolen. Toen de leden der
z.g. Sparta-ruïne te Rotterdam Zondag-avond met
den trein van 10 u. 22 min. te Dordrecht aan het
spoorwegstation aankwamen uit Antwerpen, waar
zij hadden deelgenomen aan een voetbalwedstrijd,
werden zij minder aangenaam verrast door een
inspecteur van politie, die hen uitnoodigde dade
lijk uit te stappen en een onderzoek in hun coupé
instelde. Er was n.l. uit Rozendaal telegrafisch
bericht ontvangen, dat daar een ijzeren afsluitket-
ting van het douane-station was ontvreemd, van
welk misdrijf die heertjes verdacht werden.
De ketting werd echter niet in hun bezit ge
vonden, en ook -ontkenden zij alle schuld, zoodat
zij, nadat hunne namen waren opgenomen, met
een volgenden trein de reis mochten voortzetten-
Niettemin moeten er genoegzame bewijzen voor
hunne schuld aanwezig zijn om het gerechtelijk
onderzoek voort te zetten. Den ketting hebben zij
vermoedelijk op de brug over het Hollandsch Diep
in het water geworpen, zoodat het hoogst on
waarschijnlijk is dat dit voorwerp van overtuiging
aan het licht kan worden gebracht.
De inbraak in Den H a a g. De gearres
teerde inbreker in de woning van een vleesch-
houwer in de Zoutmanstraat, heeft thans einde
lijk zijn naam aan de politie medegedeeld. Hij
heet Hubert Verhoeven en woont te Utrecht. Den
naam van zijn medeplichtige heeft hij niet ge
noemd, maar de politie moet den tweeden persoon
toch reeds op het spoor zijn. Het is bekend ge
worden dat beiden personen in Duitschland
waren of nog zijn, maar den Zondag geregeld be
steedden aan rooftochten. Er moet thans geen twij
fel meer aan bestaan dat deze personen de daders
zijn van de in den laatsten tijd hier ter stede gepleeg
de diefstallen door middel van insluiping. De gearres
teerde is een ruim 30 jarig persoon.
De v i s s c h e r s h a v e n te Scheveningen.
Men verneemt, dat sedert Decemberjeen duizendtal
vaartuigen de Scheveningsche visschershaven zijn
binnengekomen, daaronder begrepen de kleinere
vaartuigen, als garnalenbootjes, schokkers, van
welke laatstgenoemden vooral in de laatste weken
velen inkwamen.
B e 1 0 o n i n g. Uit Nieuwediep wordt gemeld,
dat de commandant van Hr. M. stoomschoener
Zeehond, kapitein-luitenant ter zee Kuijl, f 500
heeft ontvangen van de reederij van het Nederl.
stoomschip lJmuiden, voor de verleende hulp op
3 Sept. 1.1., toen genoemd stoomschip in hulpe-
loozen toestand door de Zeehond in de Noordzee
drijvende werd aangetroffen.
Van bovengenoemd bedrag werden f 300 afgedra
gen aan het Marinefonds en f 100 aan het Dufa-
fonds, terwijl f 100 bestemd zijn om aan de equi
page een feestavond te bereiden.
Zuiderzee-expeditie. Door dr. M. C.
Dekhuyzen te Utrecht, wordt, met steun 0. a.van
verschillende geleerde genootschappen, een Zuider
zee-expeditie in de maanden Juli en Augus tus
dezes jaars georganiseerd Deze stelt zich ten doel
physiologische onderzoekingen bij de visschen van
de Zuiderzee te verrichten en faunistische studiën
te maken, in verband met het zoutgehalte dier
wateren, terwijl ook aan 't plantaardig leven daar
ter plaatse de noodige aandacht zal gewijd wor
den. Verschillende geleerden, deelnemers aan ex
pedities naar Indië, hebben hunne medewerking
toegezegd. Daarenboven hebben «en aantal jongere
waarnemers zich beschikbaar gesteld.
Vooral wordt hoog gewicht gehecht aan een
gelijktijdig onderzoek van verschillende plekken
op de Zuiderzee. (Utr. D.)
Uitgeweken? Te N. Schans (Gr.) zwierf
gisteren een Russin barrevoets langs de straat
in armoedige kleeding, met een grooten reiszak
op den rug.
Niemand verstond de verdrevene. Voorloopig
kreeg ze onderdak. Er werden haar schoenen ge
geven, maar ze borg ze op in den reiszak.
Paascheieren. Men schrijft uit den Gel-
derschen Achterhoek aan de Arnh. Ct.
De landbouwers zijn in den regel nogal spaar
zaam en in deze dagen toonen zij dit met de eieren.
Van alle kanten ontvangen z\j aanbiedingen om de
eieren te verkoopen, maar zelden gaan zij daarop
in. Met de Paaschdagen wil de boer zelf niet alleen
veel eieren eten, maar ook wil hij ze aan zekere
personen wegschenken. Hoofden van scholen,
predikanten en allen, die hem nu en dan eens
een dienst bewijzen, kunnen er op rekenen, dat
