Binnenland.
ZWEDEN en NOORWEGEN.
Het Zweedse he Telegraaf-agentschap meldt dd.
gister: de Noorse he regeering heeft op de aan
sporing, die de kroonprins-regent den öen dezer
in den gemeenschappelijken raad van state aan
de raden van staat der bedde koninkrijken gericht
heeft prn de onderhandelingen betreffende de unie
weer pp te vatten, geantwoord dat zij daarin
niet (treden kan voor de instelling van een af
zonderlijk /consulaatwezen Voor Noorwegen aan
genomen fis. Bovendien verlangt de Noorsche
regeering, dat wanneer, na de aanneming van
dat punt, de onderhandelingen hervat worden,
de; bestaande instellingen geen van beide lan
den zullen mogen hinderen om vrijelijk de toe
komstige voorwaarden van de unie vast te
stellen.
Dientengevolge heeft de kroonprins-regent heden
in de zitting van den gemengden raad van state,
in overeenstemming met den Zweedschen raad
van state en de in Stockholm zetelende afdee-
ling van den Noorschen raad van state, de vol
gende beslissing genomen: „Aangezien de Noor
sche ,regeering helaas niet in mijn Voorstel wil
treden pm nieu,we onderhandelingen over vraag
stukken betreffende de unie te openen, moet ik
het, ,tot mijn oprechte spijt, bij de in den ge-
mengden raajd van state afgelegde verklaringen
laten."
In haar antwoord op het voorstel van den
kroonprins-regent zegt de Noorsche regeering:
Het Noorsche Volk heeft eenstemmig een eigen
Noorsch consulaatwezen geëischt. Een commis
sie uit het Storting bereidt nu een zoodanige
regeling voor, aangezien die aangelegenheid, als
liggende buiten de rijksgemeenschap, door Noor
wegen, beslist kan worden. Wanneer het voorstel
van den kroonprins gegrond is op de voorloopige
terzijdestelling van deze aangelegenheid, zou
Noorwegen, het aannemende, afstand doen van
zijn souvereine recht en van de volvoering van
deze noodzakelijke hervorming. Daaivoor in de
plaats zouden vruchtelooze ot de zaak vertragende
onderhandelingen komen. De onderhandelingen
van het begin van dit jaar zijn mislukt, omdat
Zweden eischen stelde die tegen Noorwegens sou
vereine rechten indruischen. De regeering is daarom
tegen onderhandelingen over de unie voor er
een Noorsch consulaatwezen ingevoerd is. Komt
't tot de onderhandelingen, dan zouden zij
volkomen vrij en onder volle erkenning van de
souvereiniteit van beide landen moeten geschieden,
en onder de bindende voorwaarde elk van beide
ryken de toekomstige vormen van zijn nationaal
bestaan vrij kan vaststellen.
In de gemeenschappelijke zitting van den raad
van state, gister te Stockholm gehouden, liet de
Noorsche afdeeling van den raad van state uitko
men, dat Noorwegen geen plan heeft een ontbin
ding van de unie te beproeven, ofschoon een der
gelijke ontbinding geoorlootd zou zijn.
FRANKRIJK.
President Loubet was gister-ochtend te Bordeaux
tegenwoordig bij de onthulling van het gedenk-
teeken voor Gambetta. Hjj werd zeer toege
juicht. Etienne en Doumer hielden lofredenen op
Gambetta en deden een beroep op de eensgezind
heid der republikeinen.
De Piet Hein was niet speciaal naar Bordeaux
gezonden, maar toevallig eergister daar aanwezig.
ZUID-AF RIKA.
DeTransvaalschegrondwet.
Gister is de Transvaalsche grondwet, door de
EngeLsche regeering vastgesteld in samenwerking
met den Geheimen Raad, openbaar gemaakt.
De hoofdpunten zijn als volgt:
De wetgevende vergadering zal bestaan uit den
luitenant-gouverneur benevens ten minste 6 en
ten hoogste 9 ambtelijke leden en ten minste 30
en ten hoogste 35 gekozen leden.
Er zullen ten minste 30 en ten hoogste 35
kiesdistricten gevormd worden, op den grond
slag van een even groot aantal kiezers in alle
districten, zooveel mogelijk met inachtneming
van de bestaande grenzen der administratieve
districten.
Alle mannelijke Britsche onderdanen van ten
minste 21 jaar zijn stemgerechtigd, wanneer zij
onder de Republiek voor den Eersten Volksraad
stemgerechtigd waren; voorts dezulken die zes
maanden voor de vaststelling der kiezerslijsten
huis of land bezitten ter waarde van honderd
pond of ter huurwaarde van tien pond in het
jaar, of in ambt of betrekking honderd pond 's
jaars verdienen.
Om de twee jaar worden nieuwe kiezerslijsten
opgemaakt, gevolgd door herindeeling der kies
districten.
De beraadslaging in de wetgevende vergadering
zal in het Engelsoh gevoerd worden, maar de
voorzitter kan een lid toestaan in het Ilollandsch
te spreken.
Een belangrijke brief van Lyttelton, aan den
luitenant-gouverneur van Transvaal gericht, gaat
aan deze grondwet vergezeld. Daarin deelt de
minister mede, dat Lord Milner in het alge
meen deze grondwet goedkeurt. De Engelswhe
regeering vertrouwt zoo heet het verder
dat alle voorzichtige en verstandige menschen
in Zuid-Afrika en elders in het Britsche Rijk dat
eveneens zullen doen. De regeering erkent, dat
yel© Transvalere van oordeel zijn, dat het land
Voor uitgebreider zelf bestuur rijp is, maar zij
blijft overtuigd dat er na de inlijving van het
Jajnd oenige tijd moet verloopen voor een volle
dig zelfbestuur mogelijk is; ofschoon zij hoopt,
dat dat tijdsverloop niet lang zal wezen. Zelf
bestuur, zegt Lyttelton, gelijk het in Engeland
ajsook in de zelfbesturende Engelsche koloniën
opgevat wordt, is partijregeering. Zoodanige par-
tij'regeering nu is gebleken goed te werken in
koloniën, waar de taal en de rassen uniform
zijn, maar het is de vraag of dat het geval
zou wezen in Transvaal met zijn twee talen, en
te minder is er kans op, omdat daar de rassen-
strijd, ujt een bitteren oorlog geboren, nog lang
zal duren. Na zorgvuldige overweging van an
dere alanbeVolen regelingen besloot de Engelsche
regeering, de Transvalers terstond de meest mo
gelijke vrijheden te bewilligen in zooverre dat de
duurzaamheid van het Engelsche bewind niet in
geVaar brengt.
Lyttelton toont Vervolgens in den b'reede aan,
dat de ajndere Engtefsche koloniën dezelfde con
st! tufioneele geschiedenis hebben doorloopen.
Mocht deze proefneming in Transvaal slagen dan
zal de Oranje-rivier-kolonie volgen. De kwestie
vlan een grondwet is daar trouwens niet zoo drin
gend als in TransVaal. Wat de inboorlingen be
treft verklaart de minister, dat de Engelsche re
geering wegens de bepaling van het verdrag van
Vereeniging hun nu nog niet het stemrecht kan
Verkenen, maar de Engelsche bewindvoerder zal
er voor blijven waken dat de wetgevende verga
dering geen vbor de inboorlingen nadeelige wet
Vaststelt.
Lytteltons brief eindigt als volgt: De Trans
valere van Hollandsche afkomst hebben het on
langs ondervonden, dat hun republiek, gesticht
door hun kloeke en lijdende Voorzaten, na een
dapperen strijd tegen een overmacht, gevallen is.
Het is niet te verwachten, dat ze voor de En
gelsche regeering hartelijke gevoelens zullen heb
ben vbor er meer fijd verloopen is tot heeling
van de wonden die' de oorlog hun geslagen heeft.
Maar wel Verwacht de Engelsche regeering van
hen als praktische lieden, die de omstandighe
den weten te gebruiken, gelijk zij zich voordoen,
dat zij zullen willen meewerken aan de taak
om hun, niet langer onafhankelijk, volksbestaan,
te maken tot een kracht in het Britsche wereld
rijk. Mogen aldus door Gods wijsheid de twee
groote, Verwante rassen verzoend raken. Dan
zal de vurige wen&ch van den koning en van
de Engelsche regeering Vervuld worden.
De ontworpen civiele lijst, die o. a. bij Lyt-
telton's brief is geVoegd, stelt de jaarwedde van
den (luitenant-?) gouverneur op 6000, van
de leden Van het hooggerechtshof tezamen op
22.000, Van de leden van den Uitvoerenden,
•Raad. tezamen op 20.000.
Volgens de Standard hoopt men in Engelsch-
Afrikaansch© kringen op de medewerking der Boe
ren, Vooral wanneer een vergelijk tot stand komt,
waarbij het gebruik van het Hollandsch in de
wetgevende vergadering zoomede op de scholen
Veroorloofd wordt. 1
Officiëele berichten.
Bij Koninklijk besluit is de eere-medaille der
orde van Oranje-Nassau, in zilver, toegekend aan
A. de Goede, werkzaam bij de firma G. van Dillen,
fabrikant van geschilderde meubelen en houtwerk
te Westzaan.
Bij Koninklijk besluit zijn, met ingang van 1
Mei 1905, benoemd
4o. tot inspecteur van het toezicht op de na
leving van de Drankwet, J. M. Hermans,
schoolopziener in het arrondissement Sittard, te
Echt, met gelijktijdige toekenning van eervol ont
slag uit laatstgenoemde betrekking
2o. tot adjunct-inspecteur voor het toezicht op
de naleving van de Drankwet: a. B. L. H.
Leclerq, inspecteur van politie te Maastrichtb.
J. H. Ter Veer, hoofdonderwijzer, te Groningen.
Bij Koninklijk besluit is benoemd tot voorzit
ter van de Centrale Commissie voor de Statistiek
mr. N. G. Pierson, oud-Minister van Financiën,
lid dier commissie te 's-Gravenhage.
Bij Koninklijk besluit is, met 1 Mei 1905:
lo. de schout-bij-nacht W. G. van Nes eervol
ontheven van de betrekking van directeur en
commandant der marine te Hellevoetsluis, tevens
commandant der Stelling van de monden der
Maas en van het Haringvliet
2o. genoemde vlagofficier bevorderd tot vice-
admiraal
3o. aan den vice-admiraal W. G. van Nes, we
gens langdurigen dienst, eervol ontslag uit den
zeedienst verleend, onder dankbetuiging voor de
door hem aan den lande bewezen diensten, en
onder toekenning van een pensioen van f3825
's jaars.
4o. bevorderd
tot schout-bij-nacht, de kapitein ter zee W.
Römer
5o. de betrekking van directeur en commandant
der marine te Hellevoetsluis, tevens commandant
der Stelling van de monden der Maas en van het
Haringvliet opgedragen aan schout-bij-nacht W.
Römer.
De nieuwe Drankwet.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
met intrekking van zijne beschikkingen van 28
Februari en 25 Maart 1905, met ingang van 1
Mei 1905:
lo. het rijk, voor het toezicht op de naleving
van de Drankwet, verdeeld in drie inspectiën,
waarvan
de eerste omvat de provinciën Zuid-Holland,
Noord-Holland en Utrecht;
de tweede de provineiën Gelderland, behalve
het gedeelte ten zuiden van den Rijn en de Lek,
Friesland, Overijssel, Groningen en Drenthe
de derde de provinciën Noordbrabant, Zeeland,
Limburg en het gedeelte van Gelderland ten Zui
den van den Rijn en de Lek
2o. de eerste inspectie aangewezen als ambts
gebied voor den inspecteur J. A. Franken, en aan
dezen toegevoegd de adjunct-inspecteurs A. J. de
Jong en G. van der Leeuw
de tweede inspectie aangewezen als ambtsgebied
voor den inspecteur F. S. Op ten Noort, en aan
dezen toegevoegd de adjunct-inspecteurs J. Balke-
stein en M. de Jager Meezenbroek
de derde inspectie aangewezen als ambtsgebied
voor den inspecteur J. M. Hermans, en aan dezen
toegevoegd de adjunct-inspecteurs B. L. H. Lec-
lercq en J. H. Ter Veer;
3o. aangewezen als standplaats voor den inspec-
J. A. Franken en de adjunct-inspecteurs A. J. de
Jong en G. van der Leeuw 's-Gravenhage
voor den inspecteur F. S. Op ten Noort en den
adjunct-inspecteur M. de Jager Meezenbroek
Zwolle, en voor den adjunct-inspecteur J. Balke-
stein tot 16 Mei 1905Haarlem, en van 15 Mei
1905 af: Zwolle;
voor den inspecteur J. M. Hermans en voor de
adjunct-inspecteurs B. L. H. Keclercq en J. H.
Ter Veer tot 15 Mei 1905 onderscheidel(jkEcht,
Maastricht, en Groningen, en van 15 Mei 1905
af's-Hertogenbosch.
De Sjah van Perzië inNederland.
De Parijsche correspondent van Land en Volk
meldt, dat in gezantschapskringen aldaar verno
men wordt, dat de Sjah van Pezië, die dezen
zomer een reis door Europa zal doen, de uitnoo-
diging van H. M. de Koningin heeft ontvangen,
om ook ons land te bezoeken.
Minister Kuyper.
De minister van Binnenlandsche Zaken, dr.
Kuyper, is van zijn verblijf te Brussel in de resi
dentie teruggekeerd.
Jhr. van Weede.
Het Vaderland meldt
In ons nummer van den 15den schreven wij
Voor zoover bekend, behoort jhr. van Weede niet
tot de anti-rev. partij, maar tot de conservatief-
liberalen.
Men doet ons opmerken, dat de lieer van Weede
protectionist is, dus niet by de manifest-liberalen
kan worden ingedeeld.
Het Karei van der Heijden-Monument.
De onthulling van liet monument voor gene
raal Karei van der Heijden, op den Berkenheuvel
bij Arnhem, zal, naar w(j vernemen, plaats hebben
op Zaterdag 27 Mei ten 3 ure.
(N. Arnh. Crt.)
Christen-democraten.
Zooals wij in ons vorig blad mededeelden is de
christen-democratische partij gesticht.
De beginselverklaring dier partij luidt
De christen-democraten belijden de opperhoog
heid van God Almachtig ook in den staat en in
zijn recht en wenschen zich te onderwerpen aan
Zijn volstrekt gezag en aan Zijn alles beheer-
schenden heiligen wil.
Richtsnoer voor hunne staatkundige gedragslijn
is alzoo niet alleen het verstand, de rede, het
geweten, maar ook, en in de allereerste plaats,
dat wat God en Zijn Woord heeft geopenbaard
als Zijn wil ook voor 't volksleven.
Zij eerbiedigen de Overheid als Gods dienaresse
en vragen rechtmatigen invloed van het volk, in al
zjjn rangen en standen, op de wetgeving des lands.
Zij verwerpen de klassen-heerschappij, zoowel
die eener revolutionaire democratie als die eener
revolutionaire aristocratie, en vragen van de Over
heid gelijke bescherming der rechten en vrij
heden van als staatsburgers met krachtigen
steun voor het zwakke en hulpbehoevende, zoowel
op geestelijk als op maatschappelijk terrein.
Eenerzijds erkennende, dat de huidige econo
mische grondslagen onzer samenleving hebben
geleid tot zeer ernstige critiek, achten zij ander
zijds het sociaal economisch jvraagstuk niet tot
voldoende rijpheid gekomen en zich thans niet
bevoegd in beginsel uitspraak te doen over wij
ziging van die grondslagen.
In dit verband verklaren zij zich tegen iedere
prediking van den klassestrijd, en tegen klasse-
bevoorrechting, verlangen knotting van de macht
van een zondig kapitalisme en, waar mogelijk,
wegneming van de maatschappelijke oorzaken
eener wreede ongelijkheid, mede door verbetering
der ontwikkelingsvoorwaarden voor de economisch
minder bedeelden.
Overwegende intusschen hoe de ervaring heeft
geleerd, dat de algemeen Christelijke belijdenis
meer en meer wordt misbruikt om te dekken een
on-christelijke politiek, zoo verlangen de christen
democraten van hunne candidaten volledige in
stemming met hun program van actie en verkla
ren zij voorts in beginsel, bij voorkeur die staat
kundige richting en candidaten te zullen steunen,
welke in de practische politiek het méést aan de
eischen van dat program beantwoorden.
In eene heden-avond te houden openbare ver
gadering te Amsterdam zal de heer Staalman me-
dedeeling doen omtrent den inhoud van het Maan
dag vastgestelde verkiezingsprogram der christen
democraten.
Prov. Bend van R.-K. Kiesvereenicingen
in Zuid-Holland.
Het Bestuur maakt bekend, dat alsnog de twee
volgende punten ter behandeling op de algemeene
jaarvergadering aan de orde komen, direct na de
lezing van het jaarverslag.
Ie. Motie centrale kiesvereeniging Rotterdam
j>De I rov. Bond van R. K. Kiesvereenigingen,
in hare gewone vergadering op 30 April bijeen
komen,
van oordeel, dat in het reglement enkele bepa
lingen voorkomen, welke eene onregelmatigheid
in het uitbrengen van stemmen veroorzaken en
eene dubbele of driedubbele vertegenwoordiging
mogelijk maken, verzoekt het Bestuur eene com
missie van vijf leden te benoemen, welke hef
reglement aan een nauwkeurig onderzoek onder
werpt en desgewenscht aan het Bestuur voorstel
len doet tot reglementsherziening".
2e. Voorstel R. K. Parochiale Kiesvereeniging
»Plicht en Eensgezindheid" te Katwijk.
»De R. K. Paroch. Kiesv. »Plicht en Eensge
zindheid" te Katwijk, overwegende dat het met
den besten wil onmogelijk is, dat de aangesloten
Kiesvereenigingen van hare respectieve afgevaar
digden eensluidende en alleszins juiste verslagen
ontvangen en deze eensluidendheid en juistheid
onontbeerlijk achtende ter voorkoming van ver
warring en moeilijkheden, ontstaan door mogelijke
vergissingen, verkeerde opvatting en het gemis
van stenografische bekwaamheid, stelt voor
dat vanwege het Bestuur van den Prov. Bond
van zijne jaarverslagen, in de algemeene jaarlijk-
sche vergadering uitgebracht, zoo tijdig mogelijk
aan de aangesloten kiesvereenigingen afdruk worde
verstrekt".
Lot den bond zijn toegetreden Rotterdam»
Centrale Kiesvereeniging met de districten I, II,
III, IV en V en de plaatselijke Kiesvereenigingen
te Nootdorp en Moordrecht.
Als candidaten voor de bestuursverkiezing
(aftreding 1908) zijn tot heden ingekomen de
heeren: H. W. D. Hellebrekers, centr. voorz.,
RotterdamF. A. Moerel, pl. voorzitter, Oude
water C. B. van Baaren, pl. voorzitter, Schoon
hovenMr. J. C. L. M. van Gils, pl. voorzitter,
Den Haag, district IIIJ. B. Bes, centr. voorzit
ter, Bodegraven; H. W. Spendel, Leiden.
Aftreding 1906J. B. Bes, centr. voorzitter,
Bodegraven.
De staking te Hilversum.
Men meldt uit Hilversum
Het aantal van hen, die zich bij de stakenden
aansluiten, is zeer toegenomen. Vooral leden der
Protest. Christ. Timmerliedenvereeniging, werkten
gister niet en zullen dit ook heden niet doen, daar
heden-ochtend om 5 uur reeds appel en om 8 uur
eene vergadering in het Wilhelmina-hotel zou ge
houden worden. Ploegen van stakenden zullen
onder leiding de verschillende werken en winkels
bezoeken, ten einde alle timmerlieden ter verga
dering te krijgen, waar eene beslissing zal geno
men worden, over een mogelijk door de Patroons-
vereeniging te nemen besluit. Noch de Prot. Christ.,
noch Door Eendracht Verbetering, wenschen op
het bemiddelings-voorstel van den Chr. Bestuur-
dersbond in te gaan daar zij dit geheel onaanne
melijk achten. Wel wil men een voorstel, uitgaande
van de Patroonsvereeniging, in overweging nemen.
Door de R. Kath. Timmerliedenvereeniging ïSt.
Joseph" wordt het besluit afgewacht der Patroons
vereeniging, in zake het bemiddelingsvoorstel van
den Christ. Besturenbond. Wordt dit evenwel niet
aangenomen, zoo gaan ook zij heden in staking.
De verschillende patroons verklaarden zich reeds
bereid tot inwilliging daarvan.
Uit Utrecht.
Bij de gisteren te Utrecht gehouden herstem
ming Voor een lid v,an den gemeenteraad inj
kiesdistrict A (Vacature dr. Brondgeest, aftreding
in, 1905) werden uitgebracht 1817 geldige stemmen
(aantal kiezers 3577). De heer L. H. N. Du-
fouj, ingenieur b/d. Staatsspoorwegen (candidaat
der liberalen en (oud-christe!ijk-historischen),
bekwam 1073 en de heer J. M. A. Zoetmulder
(candidaat der rooinsch-katho Iiekengesteund
door de antirevolutionairen) 744 stemmen, zoo
dat de heer L. H. N. Duf our gekozen is.
1
Ongelukken.
Eergister-middag verspreidde zich te Middelhar-
nis het gerucht dat de 26-jarige D. P., uitgegaan
om een zeiltochtje te maken, in de haven aldaar
verdronken was. Al spoedig bleek het gerucht
waarheid. Het ranke vaartuigje was tengevolge
van een rukwind omgeslagen. Het zoontje van L.
G., dat zich mede in het bootje bevond, werd ge
red door den heer v. d. Berge, die zich gekleed
te water had begeven. D. P. werd echter eerst
na een kwartier rijds opgehaald, maar de pogin
gen om de levensgeesten op te wekken waren
vruchteloos.
Te Bellingwolde schoten twee dertien-jarige
jongens met een revolver op rogels daarbij trof
de eene, Addens, zijn kameraad Roelofs in het
hoofd. Het slachtoffer is direct naar Groningen
vervoerd. Zijn toestand is eenigszins zorgelijk.
Een zeer ernstig ongeval had te Bodegraven
plaats in den middag van den tweeden Paaschdag.
De vrouw van den marinier Buitelaar had een
14-jarigen broer uit Den Haag b(j zich. Deze
1 ij;
