Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
HOOG SPEL.
28ste Jaargang
Woensdag 18 Oetober£l905.
No. 8334.
FEUILLETON.
Algemeen Overzicht.
Het Delcassé-incident.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingeu 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk ad verteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Nog eens de aanvrage voor paar
denstallen enz. op het Loo.
De op de Staatsbegrooting uitgetrokken post
voor den bouw van nieuwe stallen op het Loo
Waakt nog steeds een dankbaar onderwerp van
bespreking uit in de pers.
Naar aanleiding van de bespreking van dit
onderwerp in verschillende bladen schrijft de Tijd
«Tot onze bevreemding zagen wij zelts in
katholieke bladen de aanvrage van gelden op de
Staatsbegrooting voor den bouw van koninklijke
stallen op Het Loo bestreden als «ongrondwet
tig".
Volgens art. 25 van de Grondwet, heet het,
mag niet meer dan f 50.000 voor het onderhoud
der koninklijke paleizen ten laste van het land
worden gebracht. Hier bestaat een misverstand,
hetwelk bij overlezing van het geheele artikel
duidelijk wordt. Het artikel luidt als volgt:
«Den Koning worden tot Deszelfs gebruik,
zomer- en winterverblijven in gereedheid gebracht,
voor welker onderhoud echter niet meer dan
f50.000 jaarlijks ten laste van den lande kunnen
gebracht worden."
Hier wordt onderscheiden tusschen het «in
gereedheid brengen" der vorstelijke paleizen en
het jaarlijksch «onderhoud" daarvan.
Tot dit jaarlijksch onderhoud is zeer stellig
niet te rekenen het bouwen van een nieuw of
vergrooten van een bestaand paleiseen derge
lijke nieuwe bouw of vergrooting behoort tot
«het in gereedheid brengen" van vorstelijke
zomer- of winterverblijven.
Dat de Grondwetgever het niet anders bedoeld
heeft, kan reeds blijken uit het jaarlijks toege
stane bedrag, hetwelk voor gewoon onderhoud
voldoende, voor nieuwen aanbouw volstrekt
onvoldoende moet geacht worden. Eveneens is
het duidelijk, dat de Grondwetgever onmogelijk
kan gemeend hebben, dat de bij het herstel van
Nederland's onafhankelijkheid «gereedgemaakte"
zomer- en winterverblijven t allen tijde met wat
jaarlijks opknappen aan hun bestemming zouden
blijven voldoen, zoolang Nederland een monar
chale Staat zou wezen.
Naar wij van bevoegde zijde vernamen, moet
het paleis «Het Loo" tegenwoordig onder veel
opzichten niet meer voldoen aan de eischen,
welke aan een koninklijk zomerverblijf behooren
gesteld te worden. Daardoor is de aanbouw
van nieuwe stallen, welke ook voor andere
doeleinden meer ruimte beschikbaar stelt, onver
mijdelijk geworden.
Ongrondwettig wij herhalen het schijnt
ons een aanvraag van verbouwing of vergrooting
van een der koninklijke paleizen volstrekt niet.
Of het tactvol en goed gezien is geweest die
aanvrage te doen bij een begrooting, sluitende
met een aanzienlijk ongedekt te-kort, zooals die
voor 1906, is een andere vraag, waarop wij
thans niet zullen ingaan."
Tot onzen spijt kunnen wij de meening van
°ns geacht katholiek hoofdorgaan, dat de aanvrage
van gelden op de Staatsbegrooting voor den bouw
Roman
van
E. PHILLIPS OPPENHEIM.
van koninklijke stallen op het Loo niet ongrond
wettig zou zijn, niet deelen.
Onder het «in gereedheid brengen" van palei
zen kunnen wij slechts verstaan de inrichting dier
vorstelijke verblijven, wanneer zij nieuw betrokken
worden. Met het Loo is dit zeker niet het geval
De stichting van geheel nieuwe gebouwen is, dunkt
ons, niet met de woorden «in gereedheid brengen"
te omschrijven.
«Of het tactvol en goed gezien is geweest die
aanvrage te doen bij een begrooting, sluitende
met een aanzienlijk tekort", is zeker een vraag
die wel mocht overwogen worden. Ons dunkt, dat
wanneer deze aanvraag meer een onderwerp van
ernstige bespreking tusschen de Kroon en het
Kabinet had uitgemaakt, onze geëerbiedigde
Koningin mat hetgeen Haar zoo ruim ten dien
ste staat onder de tegenwoordige financieele
omstandigheden wellicht tot een zeer loyale op
vatting aanleiding zou hebben gevonden. Zij zou
dan met een onder de gegeven omstandigheden
te billijken uitleg van art. 25 der Grondwet
inkomen der Kroon het bedrag dat boven de
150.000 voor het «onderhoud" der paleizen ge
vorderd wordt, n i e t ten laste van den Lande
willen zien gebracht.
In ieder geval had o.i. het KabinetDe Meester
juister en correcter gehandeld, als het de aan
vraag althans bij deze Staatsbegrooting achterwege
had gelaten.
18 October.
In Le Matin va,n gister-morgen komt een arti
kel voor van Stéphu-ue Lauzanne, hoofdredac
teur van dit blad, waiaïfoj d© houding der Duit
sche pers wordit besproken. Over het algemeen
is hielt artikel, n iet tegenstaande de ernstige ver
wijten aan Diuiitetehland, waardig en terughoudend
geislteld. Vooral is Lau|z;arme's artikel van be
lang, omdat het het eerst© is in 'de Fransche
pens, dat. «ajitojopt, hoe handig de Duitsche pers
één punt uit de onthullingen genomen heeft dn
daarover hevig tekeer gegaan is; en daardoor dé
eigenlijke betetekénjiis1 der onthullingén, namelijk
het ontmaskeren van het grof intrigeferend jexn-
eiertijjk ©n dreigend optreden van Duitschland,
heeft weten op dep achtergrond te dringen.
Duitschland blijft Frankrijk voor de keuze
stellenóf bondgenoot óf vijand. Het zal de
vuist blijven toonlen, zioolang Frankrijk de hand
niet will aannemen. Daar ïisl geen twijfel «neer
over. i
„Maar, vreemd genpeg, heeft men over dé tak-
tiek da© Duitschland gebruikte om zijn doel te
bereiken, een taktiifek die tegelijkertijd handig en
lomp, onbeschaamd en doortrapt, bewonderens
waardig en onduMbjaar was, heft diepst© en raad
selachtigste' stótzjwijlgen bewaard. Men hèèft lang
en 'hreied gesproken ovfer dén invloed dien En
geland tijdens het conflict heeft geoefend, maar
men heeft niet gesproken over dén drang dien
47)
Die macht, waarvan ik heb gesproken, is
mans in mijn bezit. Nog een uur werken en alles
ls volledig.
Dezen middag kreegt ge alles in handen,
Jhetwaar toen ge den waanzinnigen admiraal hebt
"estolen.
Ik heb niemand bestolen, zeide Sabin vrien-
"elijk, ik gebruik nooit geweld.
Waarom zegt gij niet de waarheid
Het is letterlijk waar. De admiraal heeft mij
kleine inlichting, die ik noodig had, met eigen
hand gegeven.
Dan meet ge hem gehypnotiseerd hebben, zeide
'elix ongeloovig.
Sabin lachte, maar scheen toch niet op zijn
g«mak.
Enfindat is eene bijzaak. Ge hebt uw
®P'onneerdienst goed verricht, dat moet ik zeggen.
ertel mij nu eens voor hoeveel ik uw memorie
•m koopen en voor hoeveel ge aan het volgende
•ation uit den trein gaat.
Ge begint verstandiger te worden. Mijn prijs
is het trouwe nakomen van uw contract met
mijnen overste.
Ik heb geen contract met hem gemaakt.
Gij hebt de onderhandelingen geopendhij
is bereid met u in eene schikking te treden, Noem
uwen prijs.
Ik vraag geen prijs, dien hij zou kunnen
betalen.
Wat Knigenstein kan geven, kunnen wij
verdubbelen. Gij kunt in zekeren zin één blanken
chéque krijgen op den Russischen Geheimen Dienst.
Ik herhaal u dat prins Lobenski mijn prijs
niet kan betalen. Ge spreekt alsof ik een roover,
een gemeene dief was. Ge hebt mij altijd verkeerd
begrepen. Luister, ik zal openhartig met u spre
ken. Ik denk met Knigenstein contract temaken,
niet met Rusland.
Wat ter wereld zou Duitschland kunnen
geven, dat Rusland niet kan verdubbelen
Het zou dit alleen kunnen doen ten koste
van zijne eer. Mijn prijs is het herstel van de
monarchie op den Franschen troon.
Felix zag Sabin aan, alsof deze krankzinnig was.
Wilt ge mij werkelijk vertellen, dat gij in
koelen bloede werkt voor zulk een onmogelijk,
denkbeeldig doel
Het is niet denkbeeldig en niet onmogelijk.
De royalistische partij in Frankrijk is sterk. Het
is even zeker dat er weer een koning in Versailles
zil tronen, als dat de zon binnen eenige uren zal
ondergaan. Begqjpt ge nu waarna ik niet met
DuitsicMand nelend©. Toch £s dat de kern van
de gedachtenwiisseltng ©n paanovter zou men licht
w-enscben."
Lauzanne sioanit dan piles op waarin hij Duliit-
sch© machiinateën izfet. Hij1 vla^gt naar de rol
die prins Henckel Mooi Donnersmarck gespééld
heelt, toen hij ziefe ;uren achteréén aan éen déjeu
ner met twee mtilnlisters in gesprek blééf. Wié
do de man geweest dne d© Fransche irégéering be
duidde dat Duitechland piet met Delcassé wil
de praten omdat het tem wantrouwdewat hééft,
dr. Hamman, Bülpiw'e persajgenit uit de Wilhelm-
sfcrasse, te Parijs uitgehaald iop een oogenMik
d;af de onderhandeldngen het hachelijkst en meest
gespannen waren? Al die duistere konkelaars
hebben beurteliin|gls gewerkt pp de ijdelheid én
de eeiznc'ht van de Franisöh» staatslui. En on
derwijl bereidde men in Duitschland Zelf mét
groot vertoon dé mobilisatie voor. De Duitsc'h©
regeering bestelde zelfs schietvloiorruad bij; een
Fransche firma tie Parijis, dlie in Fransche wa-
g'ons langs Fransche spoorlijnen onder toezicht
van Frapsche beambten na,ai' de 'Duitsche grens
De toiekomst zal Jee ren, waarschuwt Lauzan
ne, of dé man verstandig dan tvel dol Wals, die
Frankrijk trachtte te beveiligen dioor een bun
del van bondgenoot- en vriendschappen, zoo hecht
dat 'bet Voortaan ongestoord, zijn vreedzamen w©g
ikjon vervolgendón zal blijken of hij zijn land
gloed of slecht gediend heeft; 'men zal kunnen-
beioprdteelen of hij handig of onhandig deed door
het geschil met Engeland -u|it te maken en Italië'»
vriendschap te herwinnen.... ,,Wat van.belang
is, is djalt de onduldbare drang dien Duitschland,
sedert dertig jaren, op ons 'land oefent; is |dat
de hatelijke bedreiging die op onze rafel- drukt,
sedert den dag dat Duitsch'land gezien heeft dat
het niet Voldoende is' een volk té (overwinnen om
het achter zich aan te laten loopen, 'dat
diit alles ophoud©. „Mocht ten 'minste, zoo schreef
Deleaasé dezer daigen aam een zijner vrienden,
mocht ten minste dtt doel' bereikt wordendat
die lOnafhankeCijkhedd van ons beleid behouden
blijft.
„Ik geloof niet, eindigt Lauzanne, dat er ièmiand
is, die ziicih tegen een; dérgèlajken wensc'h zpu
verzetten."
RUSLAND.
'Een partiquliier telegram uit Moskou meldt, dat
toon de deelnemers aan de ter-aarde-bestelling:
van prins Troiebetskoj gister in d© stad wilden
tmig'fceeren, hun di:t Verhindjera werd door poli-
liliie én ko,zakken, die de Kamennyj-brng bezet
hidden. Heit publiek wierp met steenen, waarop
de kozakken mot de Manke sabel aanvielen en
Velen verwondden. Tien gewonden weiden ih
de Stedetijtoe ziekenhuizen opgenomen, vele licht
gewonden keelden naar hunne woning terug-
Twintig pensionen werden in hechtenis genomen.
Volgens Gaston Lerou, den medewerker van
de Matin, zal graaf Witte nu weer niet president
van de Rijksdoema worden. De Tsaar moet boos
Lobenski kan onderhandelen
Felix zweeg, bewonderend zag hij zijn grooten
tegenstander aan.
Luisterik heb een groote vergissing begaan,
toen ik de zaak ooit met prins Lobenski besprak.
Ik verlang niet met hem te onderhandelen, maar
ik wil ook niet dat hij het mij binnen eenige dagen
lastig maakt. Gij hebt uw plicht gedaan en goed
ook. Verlaat den trein aan het volgende station,
verdwijn eene week lang en ik zal uw fortuin
verzekeren. Ge zijt jong, de wereld staat voar u
open, ik heb een chéqueboek in mijn zak en een
penhouder. Ik z al u een order van 20.00J p. st.
geven voor de Crédit Lyonnais.
Felix lachte zacht.
Schrijf de chéque, ik stem toe. Binnen tien
minuten zijn wij aan het volgende station.
XXI
Eindelijk vind ik u dus
Verschrikt sprong Sabin op uit zijn stoel voor
de schrijftafel. Toen hij zag wie het was, stond
hij beleefd op om haar te ontvangen.
Lieve Helène, sprak hij, terwijl hij een stoel
voor haar gereed zette, als ik eenigszins ha l kun
nen vermoeden, dat gij mij wildet spreken, had
ik u gezegd, waar ik was.
Wat beteekent dat alles waarom verbergt
gij u op goedkoope gemeubeleerde kamsi's en
waarom zeggen ze in Kensington, dit gij op reis
zijt Is er iets misgeloop sa
zijn, dat keizer Wilhelm Witte zoo gehuldigd
heeft, voordat zijn eigen souverein dat kon doen,
en Witte daarom ook den Duitschen titel «graaf'
hebben gegeven. Dit zou dus zooveel willen zeggen
als daar heb je je Duitsche vriendelijkheid thuis.
DUITSCHLAND.
In de Saksische regeeringskringën is ten deèlè
ais jgevqlg van ©en sterken druk door invloedrijke
en industrieéle kringen uitgeoefend, dé vroege
re gunstige stemming vdor de invoering van
scteepVaarttollen zeer verminderd, zoodat gister
officieus van Saksische; zijde verklaard werd, dat
de Saksisch© afgevaardigden in den Bondsraad
zullen stemmen tegen het Pruisische voorstel tot
wijziging van artikel 54 der rijksgrondwet. Dit
voorstel werd ingediend met het doel éene be
lasting op de riviersciheep vaart in te voeren. Daar
nu verder Beieren, Baden, Hessen en vermoe
delijk pok nog AYnrtomberg en de Hanse&tedén
-tegen !h©t viotorstel zijn, zoo acht men ©en genoeg
zaam aautail stemmen aanwezig om het Pruisische
vbpiisitell te- doen vallen-
FRANKRIJK.
Er was beweerd' dat de Desaix, die eergisteren
Cherbourg Verliet, naar ,de Antillen zou gaan
met de Chasseloup-Laubat en Lavoisier. De beid©
laatste kruisers z-ijin pcliter juist te Lor©nt aan
gekomen en znflen ge©n zee meer kiezen. De
Desaix gaat zich wedier Voegen bij de Jurien
de la Gravière en (dé Troude, tie hteidejandere sche
pen Van de Atlantische divisie.
O OSTENRIJK-HON GARI JE.
Zaterdag hebben de vterbondten oppositiegroepen
:n Maria Th-ercsiopel ©en vergadering gehouden,
waarin Koissu'th bptoogidei, dat, wat ook geschie
den mocht, de oppositie aan den eisch van de
Hongaarsclbe commandotaal moet vasthouden. De
huidige toestand zal direct tot de persoonlijk©
Uni© leiden. Graaf Ap'ponyi wees op d© aan
staand© verkiezingen en verklaarde de zege van
de onafhankelijkspartij voor zeker-Kossuth heeft
aan ©en medewerker van de Stampa verklaard,
dat ate de coalitie d© ovérwinning behaalt, gèen
verandering zal komen in de buitenlandschej
politiek.
Uit Pest wordt no|g gemeld, dat, ofschoon d©
audiëntie van Fejervary bij: den Keizer Zaterdag
nog geen restultaat bracht, men Fejervary's her
benoeming vdor zeker houdt. Men zou nu nog
ornlz'iien naar nieiuiwe ministers Van Financiën,
Landbouw en Van he:t Koninklijke Huis.
iD© hervormingsplannen van Fejervary hebbèn
in de jongste beraadslagingen met die Kroon me
nige verzachting ondergaan.
Fejervary en Börösi, de minister van Handel,
zijn gisteren uit Weenen naar Boedapest terug
gekeerd.
SPANJE. 1
Eeu aanslag ontdekt.
De Gil Bias Verneemt uit Madrid, dat e©a
Neen, sprak hij, wij zijn op het punt van
gelukken. Nog vier-en-twmtig uren en ik ben
gereed.
Zij reikte hem een nieuwsblad o\er en wees hem
een aangestreept artikel,
Het doet ous leed te moeten melden, dat
admiraal graaf van Deringham, terwijl hij alleen
in zijn studeervertrek was, door een beroerte is
getroffen. Dr. Bond, (uit Harleystreet, is onmid-
dallijs tot een consult geroepen, maar wq vernemen,
dat de toestand heel gevaarlijk is. Lord Dering-
n.im was de grootste autoriteit op 't gebied van
onze vloot en kustverdedigingen en, naar men ons
meedeelt, was hij op het oogenbhk dat de aanval
hem trof, bezig met het voltooien van een zeer
oelangrijk werk over dit onderwerp.
Langzaam las Sabin het artikel door en gaf
het blad terug aan Helène.
Deringham was een zeer gezien man, maar
sedert jaren krankzinnig. Zij hebben het kunnen
stilhouden, orndat hij onschadelijk was.
Gij herinnert u wat ik u omtrent deze men-
schen heb gezegd, zeide Helène streng. Ik heb n
zeer duidelijk gezegd dat ik niet wilde dat hun in
©enig opzicht leed geschiedde. Gij waart te Dering-
uam Hall op 't oogenblik dat de admiraal een
ueroerte kreeg. Gij zijt er rechtstreeks van de
Lodge heengegaan.
Dat is volkomen waar, maar 't heeft niets
met zijne ziekte te maken.
{Wordt veroolgai\
h.te. !.lü,HlillüllIltUUUffl
i i i
r f
.ij»
