Mad-*- en tie westelijk Nieuws. De Katholiekendag te Delft. Gemengd Nieuws. brug voor Maastricht ook onder Belgisch toezicht dagelijks tusschen 12 en 2 niet wordt opengedaan en reeds te 5 uur wordt gesloten. Zoowel op het Nederlandsche als op het Bel gische deel van de Z.-Willemsvaart wordt streng de hand gehouden aan de bepaling, dat een paard, dat een schuit trekt en open plekken heeft, niet mag worden gebruikt. Dageljjks worden processen- verbaal opgemaakt. (Hdbl.) Tegen Verhooging. Het hoofdbestuur van de Nederlandsche Veree- niging tot Afschaffing van Alcoholhoudende dran ken besloot in zijn vergadering van 27 September j.l. een krachtige actie te voeren tegen het door de Regeering ingediende wetsontwerp tot verhooging van den acc^ns op het gedistilleerd. Visitatie van reizigersbagage. Men meldt uit Den Haag Naar aanleiding van het in December 1905 door den Na> ionalen Bond voor Vreemdelingenverkeer iD Neiji-rland aan den minister van financiën ge dane verzoek om vereenvoudiging van de voor schriften betreffende de aangifte en visitatie van j reizigers bagage, heeft Z.Exc. medegedeeld, dat hij gaarne nader wil overwegen, of er zonder de deur j voor fraude open te zetten, iets kan worden ge- j daan om tegemoet te komen aan bezwaren, die aan de visitatie van bagage bij een druk reizigers verkeer zijn verbonden. Een bereids ingesteld onderzoek omtrent de I formaliteiten, waaraan de reizigers bij hun aan- komst in de Vereenigde Staten van Amerika z£n onderworpen, (waarover de Bond had gesproken), heeft den minister echter aangetoond, dat invoe ring van het daar gevolgde stelsel hier te lande niet in 't belang van het reizend publiek zou zijn. Minister firaus. De heer Kraus, minister van Waterstaat, kwam gister ongeveer half elf te Geertruidenberg aan en reed uaarna per rijtuig naar het Keizersveer om zich van aeu toestand aldaar op de hoogte te stellen. De rivier verzandt daar ernstig de pont moet voortdurend peilen er staat nauwelijks vyf voet water. Men brengt het bezoek des ministers in verband met de auressen, die in het voorjaar naar den minister zgn verzonden uit het land van Altena en Raamsdonk, verzoekende om het veer te verT vangen door een brug. Vreemde pasmunt. De L. K. verneemt, dat het advies, door Gedepu teerde Staten van Limburg in zake de kwestie van vreemde pasmunt aan den minister uitge bracht, luidt in den zin van wering van vreemde koperen, bronzen en nikkelen pasmunt. Middenstandsbond. Gister werd te Utrecht eeu vergadering van het hoofdbestuur van den Nederlandschen Bond van vereemgmgen van den handeldrijvenden en indus- trieelen middenstand gehouden, onder voorzitter schap van den heer J. S. Meuwsen. Het referendum, uitgeschreven ingevolge het besluit van het congres te Leeuwarden in zake den door den minister van Waterstaat voorgestel den postalen chèque- en girodienst, had tot uitslag, dat zich 80 stemmen vóór verklaarden en 32 tegen. In de middag-zitting zou door het dageljjksch bestuur o. a. worden voorgesteld eene commisse te benoemen, met opdracht de tentoonstelling van den handeldrijvenden en industrieelen middenstand, in 1908 te Arasterdam te houden, voor te be reiden. Ongelukken. Eergisterraorgen had de te Heer wonende voer man v. E., op de zinkwitfabriek te Maastricht het ongeluk, onder het paard, dat geschrikt was van een locomotief, te geraken. Naar Calvariënberg overgebracht, is de onge lukkige er gisteravond te 11 uur overleden, zonder tot bewustzijn te zjjn teruggekeerd. Onder Oostvoorne is een vierjarig knaapje van den landbouwer Van Marion in de nabijheid der ouderlijke woning te water geraakt en ver dronken. Gistermorgen werd op het rangeerterrein ler Hollandsche Spoor te Leiden een rangeerder door een trein gegrepen en aan den rechterslaap zoodanig verwond, dat de dood onmiddellijk volgde. De ongelukkige laat een vrouw met 4 kinderen achter. Met emmers water is g ister-aiond 11 uur een brandje gebluscht in.het huis van koop met recht van wedennkoop van den heer Levie, aan de Nieuwstraat. Delft, Woensdag 3 October. (Van onzen specialen verslaggever).! De oude Prinsenstad, die het voorrecht heeft j era der oudste steden van Holland te zijn, was beden getuige van ee>. ongewoon belangwekkend S ;houwspel. Binnen hare eeuwenoude veste werd eene groote katholieke vergadering gehouden, die aan den ouden katholieken tijd herinneren deed. t Was alsof O. L. Vrouw van Jesse opnieuw hare vereerders noodde voor haar wonderbeeld in St. Hjppolituskeike, of in St. Aagten-klooster eene kapittel vergadering de vrome monniken bijeen- stroomen deed. Niet ver toch van de plaats, waar blinde Machteld bij de »Behoudenis der kranken" troost en genezing vond, waar Musius, nog ver zekerd van 's Prinsen gunst, aanzat met zijne gasten, die straks zijne beulen zouden worden, had de eerste samenkomst plaats van de talloozen, die uit noord en zuid, van oost en west, azoover de majesteit der diepe zee 't ombruischt" uit Haarlems bisdom waren gekomen, om den eersten Katholiekendag onder den kromstaf van bisschop Callier bij te wonen, De vaderlandsche driekleur van den gevel en de torens der nieuwere St. Hyppolitus en St. Jozefs- kerken, de katholieke stichtingen en uit de huizen van tal van katholieke ingezetenen verkondigde aan stad en streek wat er in Govaert's oude stede gebeuren ging. Langs de typische grachten en over de oude boogbruggen richten zich aller schre den naar de nieuwe kerk aan de Voorstraat, die zich weldra met een ontzaglijke menigte zoowel deelnemers aan den Katholiekendag als belang- stellende geloovigen en andersdenkenden vult. j Tusschen die dichte rijen bewegen zich de orde- commissarissen, kenbaar aan hun geelwit insigne en w(jzen er plaatsen aan, de voorste stoelen- j rijen voor de leden van het comité reserveerend. Daar richten zich op eens aller blikken naar den zijingang der kerk. Een lange rij van pries ters trekt door het middenpad naar het voorste kerkdeel. De deuren openen zich. Haarlems Kerk- i voogd, door Delfts Deken begeleid, treedt binnen J en zegent de geloovigen. Sacerdos et Pontifex klinkt 't van het hooge zangkoor en in plechtigen stoet schrijdt de hoogwaardige Bisschop voort naar het feestelijk getooide hoofdaltaar, waar hij de kerkelijke wijding aan den eersten diocesanen Katholiekendag gaat geven. Nadat de lofzang Veni Creator was gezongen» werd mgr. Callier bjj het opdragen van het H. Misoffer stille Mis geassisteerd door mgr. Spoorman, deken van Delft, prof. Aengenent, secretaris Van Dam en de eerw. heeren kapelaans der parochie. Onder de talrijke geloovigen in de kerk werden bijzonder opgemerkt eenige Volendammer vis- schers en Zeeuwsche boeren in hun schilderachtige nationale kleederdracht. Allengs verliet nu ook de ontzaglijke menigte de kerk. Vele deelnemers aan den Katholiekendag maakten gebruik van de verschillende gelegen heden tot ontbijten, waarbij talloozen met elkaar kennis maakten of de vroegere kennismaking her- nieuwden. Om 12 uur vereenigden de deelnemers aan den katholiekendag zich in de fraai met groen en bloemen, een groot getal veelkleurige draperiëen, schilden, opschriften enz. versierde Concertzaal van j Stads Doelen. Toen mgr. Callier onder een dave- 1 rend applaus de zaal was binnengekomen en op het podium tusschen een aanzienlijke schare eerw. heeren geestelpen en comité leden had plaats j genomen, opende de voorzitter, de heer mr, J. N. J. E. Thyssen, de vergadering met den chris- telpen groet »Geloof zij Jezus Christus." De voorzitter heette allereerst mgr. Cal lier hartelp welkom in den kring zijner diocesanen en wees op de groote beteekenis van de tegenwoordigheid van Z. D. H. en op den grooten steun, dien mgr. van den beginne af aan dezen Katholiekendag heeft gegeven. Hij zette daarna uiteea hetgeen was verricht om tot den thans gehouden Katholiekendag te komen en dien te doen slagen. Aan het bestuur van den Ned. R. K. Volksbond komt de eer toe de eerste stappen in die richting te hebben gedaan. Het Noord- en het Zuid-Holl. Comité zp na den zoo schitterend geslaagden Katholiekendag te Alkmaar samenge komen om overleg te plegen inzake de oprichting van een diocesanen Katholiekendag in het bisdom Haarlem. Er werd toen een uitvoerend Comité benoemd, dat het recht verkreeg nog meerdere leden te assumeeren. Als gevolg der ijverige bemoeiingen van de leden van het uitvoerend comité kon reeds spoedig daarop een vergadering worden bpengeroepen van leden van het algemeen comité. Namens de vergadering bracht spr. een woord van dank aan de leden van het alg. comité voor den per, dien zy aan den dag hebben gelegd, zoo mede aan de bestuursleden van katholieke ver enigingen voor hetgeen zjj in het belang van den katholiekendag hadden gedaan. De voorzitter herinnerde met een enkel woord aan de moeilpe tpen, die de H. Vader thans mede maakt door de kerkvervolging in Frankrp en I het ongepaste optreden van een aantal katholieken in Italië. Hij zeide, dat het Z. H. niet anders dan aangenaam kan zp uit andere landen te vernemen, dat de katholieken zich nauwer gaan aaneen sluiten. Het Uitvoerend Comité besloot dan ook een telegram aan Z. H. te zenden waarin 's Pausen zegen werd gevraagd. Voorz. hoopte dat de zon der gerechtigheid weldra door de duistere wolken zou mogen heenbreken en dat hare koesterende stralen over Frankrp mogen nederdalen. Spr. wees ver volgens op de huidige Fransche toestanden en die in ons land. Hier mogen wij ongestoord onze godsdienstplichten vervullen, kerken, scholen en gestichten oprichten, die het teeken des geloofs in top en gevel toonen. In aller geest meenden Voorzitter dat zeker gehandeld was, dat H. M. de Koningin een hulde- telegram werd gezonden. Reeds ontving het co mité het volgend antwoord »H. M. betuigt den katholieken van het Bisdom Haarlem, met hun bisschop vergaderd, HDZ. op rechten dank voor aangeboden hulde. adj. v. lienst HOOGSTRATEN." Met een daverend applaus steinden de aanwe zigen met den voorzitter in, toen hij den wensch litte dat H. M. tot heil van Hare onderdanen nog .ang gespaard mag blijven. Ten slotte wees hij op den hedèn te verrichten arbeid. De toekomst zal ieerén of de keuze der op den katholiekendag behandelde stof eene gelukkige is geweest. De ontevredenen troostte spr. met te zeggen, dat wellicht een volgende keer een onderwerp, dat zij gaarne het eerst behandeld hadden gezien, op het program ma zal prijken. Met den wensch, dat de beraadslagingen ordelijk en bezadigd zouden verloopen en de Almachtige God met liefde mocht nederblikken op den arbeid van heden, die zal strekken tot aller heil en zegen, in het bizonder voor de katholieken in het Bisdom Haarlem, eindigde spr. zpe toespraak. Van de Commissie van Advies voor de Bredasche Katholiekendagen was ook een telegram van sym pathie ontvangen. Dr. Th. M. Vlaming, pastoor te Haarlem, begon met er op te wijzen, dat men hier ten Katholieken dag niet gekomen is om een extra sabbath te vieren, maar om te arbeiden, ter bevestiging en verhooging van onzen godsdienstige!), maatschap- lijken welstand. Het is een heerlpe prikkeling van ons aller werklust, de godsdienstige en sociale arbeidskrachten van ons Bisdom in haar grooten overvloed en verscheidenheid te mogen bpenvin- den in dit oude Delft, waar de gewelven der oude Roomsche St. Ursula den grafkelder van ons Vor stenhuis, en die der oude Hippolytus, de monu menten onzer zeelieden overhuiven, waar wij ons dus zoo echt en zoo innig roomsche Nederlanders mogen gevoelen waar wij ons mogen vereenigen rondom onzen Bisschop, als middenpunt onzer een heid in het allerhoogste, die onze beste en edelste arbeidskracht uitmaakt, »de eerste electrische cen trale" in de Haariemsche diocese I Kennelijk heeft bij de samenstelling van het program voor dezen Katholiekendag het denkbeeld voorgezeten, dat er Daast het bijzondere, stoffe lijke ook het algemeene, geestelijke belang der katholieken zou behandeld worden en aanspreker is het laatste ten deel gevallen, waarmede de dag evenwel mag beginnen. Komende tot z(jn onderwerp stelde hij het ge vaar daarvan voor zijn persoon in üet licht. Im mers men zou hem wel eens kunnen aanzien voor een pessimist of zwartkijker, voor een strafprediker en zelfs voor iemand, die roekeloos verkiest te spelen in de kaart onzer tegenstandersmaar het onderwerp is hem opgedragen en dus durft hij vrijmoedig bepleiten, zonder vrees voor eenig ver wijt, »de wenscheljjkheid van meerdere algemeene en wetenschappelijke ontwikkeling bij de Katholieken". Trouwens wij kunnen van de overzijde toch weinig anders dan valsche munt verwachten, te herkennen vooral bij het licht der historie, niet van de laatste halve eeuw, maar van heel den eeuwenlangen gang onzer ontwikkeling op geestes gebied. Bij dat licht hebben wij ons onzen arbeid ter beoefening der wetenschap, niet te schamen want tegelijk met het Christendom in ons vader land deden hier beschaving en liefde voor de we tenschap haar entrée. De lastgeving van hun goddeljjken Meester»Gaat heen en onderwijst", hebben de opzieners onzer kerkgemeente niet ver- i geten. De eerste inrichtingen voor onderwijs zijn hier te lande verbonden geweest aan zuiver katho- lieke kloosters, abdijen en kathedralen, en in het schoolwezen hadden onze bisschoppen en priesters het leeuwendeel. Maar met de geestelijken en andere geleerden deelde ook de ambachtsstand in die geestesont wikkeling; dat blijkt uit het gemak, waarmede zij zich van hieruit het brood wi ten te winnen in het buitenland tot ver over de Alpen liet oujkt uit de hoogstaande kunst en techniek van het middeneeuwsche handwerk zelf. Zoo w rü de draad der ontwikkeling van het Nederlandsche volk tien volle eeuwen voortgesponnen, tot. ze eensklaps als afknapt bij de gebeurtenissen der 16e eeuw, toen zoowel het kerkelijk als het maatschappelijk leven zich naar de geheime werkkamers moest terug trekken van voortdurend opgejaagde priesters, toen aan de van het kerkgoed opgerichte hooge- scholen voor ons verder weinig licht en lucht meer was, toen de ontoegankelijkheid der openbare ambten om onze geestesinspanning deed bepalen tot wat warenkennis voor de kleine nering, en tot de wiskunde van den kerfstok. Dit erkende Fruin, toen hij zeide, dat hij de »Geschiedenis der Nederlandsche Beroerten" van Nuyens korten tijd te voren een groote gebeurtenis, een spaepsche stoutigheid" genoemd zou hebben. Terecht zei Schaepman dat ook bij de onthulling van diens monument, dat wij vóór Nuyens slechts waren »eene menigte brave lieden, verspreid en verstrooid zonder eigenlijke verbinding, zonder samenhang". En dit gebrek aan samenhang was het nadeel van onze inteliectueele ontwikkeling. Spreker ging nu na, wat wjj sedert geworden zijn en wat wij tot stand brachten met onze geringe middelen. Daarover moge men nu grijns lachen, maar het stelt ons toch in staat de gebroken draad weer op te vatten en er aan voort te spinnen. Maar we zijn nog lang niet waar wij wezen moeten het zou een wonder van den hemel zijn, als wjj al de geleden verliezen nu reeds hadden herwonnen. Op de vraag of wij op wetenschappelijk gebied eenigen achterstand te noteeren hebben is voor eenige jaren het antwoord in bevestigenden zin reeds gegeven ondanks de loffelijke pogingen, om dit feit tot zijn juiste proportie terug te brengen was het toch niet geheel weg te rede neeren. Te dien aanzien drong spreker er bij onze katholieke wetenschappelijke mannen van de praktjjk op aan, dat zij hunne studiën, aan de Universi teit begonnen, ook later zullen voortzetten en niet alleen daarvan binnenskamers doen blijken maar ook door deelname aan de redactie en als mede werkers van wetenschappelijke tijdschriften en door meerdere medewerking in wetenschappelijke ver- eenigingen, wier bestuursleden thans meerendeels altijd uit niet-katholieke geleerden bestaan. Met bijzondere voldoening mocht spreker hierbij echter in herinnering brengen, dat sedert het nog kort stondig bestaan der »Vereeniging tot het bevor deren van de beoefening der wetenschap onder de Katholieken in Nederland,' ten deze reeds eene gunstige kentering valt waar te nemen. Spreker ging verder na door welke oorzaken tot dusver onze mindere wetenschappelijke vooruitgang te verklaren was en wees c'aarbij bijzonder op de geringe kans van benoeming tot ambtelijke betrek kingen, waardoor wij in den bekenden vicieusen circel zijn gekomen. Daaraan moeten wjj nu tot eiken prijs trachten te ontkomen, ook door het verwerven van plaatsen bij hooger en middelbaar rader wijs en van betrekkingen bij den openbaren dienst hier en in de koloniën; niet uit platte zucht naar baantjesjagerij of om meerdere plaatsen aan den Staatsruif, maar ter wille van den evenredigen godsdienstigen, maatschappelijken en staatkundigen invloed, waarop wij recht hebben. Men make zich daarover niet boos of beschouwe dit als een soort oorlogsverklaringwant daardoor zou men de rol spelen van den wolf tegenover het lam, Men duide het ons niet euvel, als wij daardoor bijvoorbeeld in de koloniën de beteeke nis van ons zendingswerk toonen te beseffen als wij, door onze mannen te doen plaatsen in alle takken van dienst, eens een einde willen maken aan de even domme als beleedigende minachting» waarmee veelal nog op iemands »Roomsch" -zijn wordt neergezien. Eiudelijk neme men het ons niet kwalijk, dat wij evengoed ais anderen ons aandeel wenschen in de politieke beweegkracht, die van het bedie nend personeel der Staatsmachine pleegt uit te gaan 1 Maar niet alleen in openbare, doch ook in allerlei bijzondere betrekkingen, op kantoor en werkplaats, willen wij onze mannen een plaats z en aangewezen, omdat w(j weten, welk een propagandistische kracht er van uitgaat, ook ten behoeve van het katholieke vereenigingsieven. Op die w(jze zuilen wij te beter en te spoediger her winnen, wat de historische gebeurtenissen ons deden verliezen. Hierna zijn conclusie verdedigend, wees spreker allereerst op ons bijzonder lager onderwijs en de zorg voor zijn verderen bloei. Met het stellen onzer eisehen dienen wy wel voorzichtig te zjjn, niet slechts om ons eigen volk niet aan't schrikken ie maken, maar ook om niet te spelen in de kaart van zekere sfrontmakers", die dit zouden kunnen beschouwen als een soort gewetenswroeging onzerzijds, als spontane erkenning, dat ons onderwijs zich voor innerlijke deugdelijkheid op dat der openbare school te modelleeren heeft Dat genoegen zullen wij intusschen den heeren niet gunnen; daarvoor kunnen wij te trotsch zijn op onze scholen en kweekscholen op de be kwaamheid en toewijding onzer onderwijzers en onderwijzeressen. Maar onze eisehen gelden de rechtsgelijkheid, waardoor wij even royaal zyn als zij, of zij even zuinig als wij met leerkrachten en leermiudelen zullen moeten omspringen, zoodat de allerlaatste glimp van minder deugdelijkheid zal zijn weggenomen. En nu hebben wij zeker God te danken voor hetgeen waartoe de weigever en de offervaardigheid der Katholieken ons in staat steldenmaar wij moeten het streven naar vol komen rechtsgelijkheid niet eer opgeven, tot ons eenvoudig geworden is wat ons uit onze belasting- penningen toekomt. En wij mogen niet minder eisehen omdat wij onze aalmoezen broodnoodig hebben voor het verstrekken van meer uitgebreid en ook van herhalingsonderwjjs. De Katholieken trekken nog veel te weinig profijt van Hoogere burgerscholen, ambachtscholen, industriescholen, burgeravondscholen, herhalmgscurssussen, enz. Ook daarbij vreest men vaak niet zonder grond voor meer schade aan de ziel der kinderen dan voordeel voor hun stoffelijke beboetten. Voor deze scholen kunnen wij voorhands geen voldoende tegenhangers stellen, waardoor voorzien zou wor den ia de behoefte van al degenen voor wie voortgezet of meer uitgebreid onderwijs onmisbaar inilg geacht worden. Alleen het herhalingsonder- vvijs en dan uitbreiding van het aantal klassen op onze lagere scholen kan voorhands worden aan gevat het herhalingsonderwjjs voornamelijk door middel van de patronaten. In verband met het gesprokene wilde spreker dan ook gaarne in zijne conclusie sub. 1 de lezing overnemen van Mgr. Spoorman voorgesteld, en voorts van den heer Snijders het amendement ter plaatse inlasschen. De overige amendementen, waarin bepaalde ver- eenigingen werden benoemd of waardoor te veel in details werd getreden, moest hij om verschil lende reden ontraden. Zyn conclusie luidde nu gewijzigd, aldus De eerste Diocesaau-Katholiekendag in het Bis dom Haarlem, overwegend, dat krachtige algemeene en wetenschappelijke ontwikkeling van het Neder landsche Katholieke volk geheel en al ligt in de ljjn van het historisch verleden dat echter hetzelfde Nederlandsche Katholieke volk, ondanks zijn reeds gebruikie, veelal bewon derenswaardige krachtsinspanning, zich toch nog niet volkomen ontworsteld heeft aan den staat kundigen en maatschappelijken druk, waardoor het sedert de 16e eeuw verhinderd is geworden die lijn zijner ontwikkeling krachtig door te trekken dat zoowel het godsdienstige als het staatkundig en maatschappelijk belang der Nederlandsche Katho lieken een krachtig voortwerken aan een algemeene en wetenschappelijke ontwinkeling gebiedend vor dert spreekt den wensch uit, dat naar meerdere alge meene en wetenschappelijke ontwikkeling der Katholieken gestreefd worde en erkend als mid delen daartoe: 1. een gepast streven naar meerdere vrijmaking der katholieke school van den geldeljjken druk, waaronder zjj ligt, opdat haar onderwijs in alle opzichten kunne beantwoorden aan de eisehen des tjjds, zonder van de Katholieken de aanzienlijke offers te vragen, die ook nu nog onontbeerlijk blijven. 2. het verstrekken van herhalings onder wijs aan de aankomende jongelingschap uit de volksklasse en dienvolgens uitbreiding van het werk der patronaten van soortgelijke instellingen ten behoeve dier jongelingschap 3. het meer algemeen inrichten van klassen voor voortgezet of uitgebreid onderwijs naar de plaatselijke behoefton van handel en industrie. 4. meer algemeene verieening van zedelijken en geldelijken steun aan Katholike Vereenigingeu en andere instellingen, die zich de algemeene of wetenschappelijke ontwikkeling der Katholieken ten doel hebben gesteld 5. meerdere deelneming der Katholieken aan het wetenschappelijk vereenigingsieven in het algemeen. Ongecorrigeerd.) Wordt vervolgd.) Stremming van het verkeer. Uit Dordrecht meldt menZooals verwacht werd, is 't stoomschip Beta gistermiddag met hoog water vlot gekomenom kwart voor vijf kwam er be- weging in en spoedig was de opening vrij en ^on ie brug worden dicht gedraaid en het verkeer hervat. Het schip had een diepgang van 61 d.M. toen het 's morgens vastraakteden geheele dag is men met lossen bezig geweest en voor de eigenaars der lichters, die daarbij dienst deden, was het ongeluk niet onvoordeeling. Ook het viertal stoom- - i- j «J «w* ocacHUCii V ILlCUoCU

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1906 | | pagina 2