Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
a b o n n eert u op ie
Niewe MieteÉe Courant
Et iratis Gelllasteri Mapslilal
prijs 10 c. p. weet, 0.45 p. ml, fl.3öp.3M.
30ste Jaargang.
Woensdag 9 Januari 1907
No. 8703.
Het uur der bekoring.
Officieele berichten.
Openbare Verhuring.
2en Brugwachter aan de
Ooievaars- en Mallebruggen.
JDr. Kuyper.
FE UILLETON.
Buiteiilandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk ad verteeren worden uiterst bil'
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85.
Postbus no.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
zyn voornemens in het gebouw Musis Sacrum
op Vr oensdag 16 Januari a.s., des voormiddags
ten 10 ure, in het openbaar te verhuren
de aan de gemeente behoorende opgespoten
gronden, liggende in de Keilen van Nieuw-
Mathenesse.
De voorwaarden liggen ter inzage op de afdee-
ling A. van de Gemeente-Secretarie en zijn aldaar
verkrijgbaar.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
roepen op sollicitanten naar de vacante betrek
king van
Aanvangsjaarwedde f400 en f100 voor gemis
van vrije woning.
J orsonen boven 35 jaar komen voor deze
betrekking niet in aanmerking.
Sollicitatiën in te zenden bij den Burgemeester
voor 15 Januari a.s
Het is gister weer eens gebleken hoe hoog
in wetenschappelijke kringen de ministerieele ar
beid van onzen oud-minister van Binne&landsche 1
Zaken, dr. A. Kuyper, staat aangeschreven.
1 er gelegenheid van Zijne promotie tot doctor
honoris causa in de technische wetenschappen
gewaagde de rector-magnificus der Technische
Hoogeschool te Delft, dr. S. Hoogewerff, van de
uitstekende verdiensten van den oud-minister Kuy
per, mot gelegen in de beoefening van een
bepaalden tak der technische wetenschap, maar
i n z ij n e handelingen als minister, ten
voordeele van de geheele Technische Hooge
school; vervolgens van den invloed, die uitging
van den vroegere* directeur der Polytechnische
school', dr. J. Bosscha, op de ontwikkeling van
at instituut tot Technische Hoogeschool.
Er mocht zei spr. wellicht voor dr. Kuy-
pcr iets bevreemdends in hebben gelegen, dat
em de graad van doctor in de technische weten
schap honoris causa werd verleend, de Senaat
het zich bij deze handeling leiden door de gansch
bijzondere verdiensten van den betrokkene. Wat
r. Kuyper in dit opzicht tot stand bracht, maakte
hem in hooge mate verdienstelijk ton aanzien van
de technische wetenschappen en hare beoefening
in ons vaderland.
Nadat spr. in den breede had stilgestaan bij
het leven der Polyt. School, eigenlijk een lange
Periode van scheef bestaan, kwam spr. tot de
reorganisatie en vervorming in de T.II.S. en zeide,
<- at het de verdienste van den oud-minister Iiuy'
Pei is, die taak met vaste hand te hebben aan
vaard en volvoerd. Op 1 Maart 1902 richtte mi-
ibter Kuyper eon schrijven tot den toennmligen
1 'lectc"r Kraus, met verzoek: „de indiening eener
Uit het Engelsch
42)
«Koopen, tot ieder bedrag koopen; milioenen
m er met kali te verdienen; het geld ligt erom
oo te zeggen op straater is geen risico bij al
leen u heeft maar een klein bedrag in geld te
geven en 't wordt u straks honderdvoudig ver
goed." Het was hem gemakkelijk gevallen gebo
rgen te vindeniederen dag stegen de aandeelen
Vhe heden met betaling van 1000 mirk voor
100.000 mark kali-aandeelen per ultimo kocht
Nuszbaumer vergenoegde zich met één percent in
ontvangst te nemen die kon er zeker van zijn,
met den laatsten der maand goed af te zijn, wan
neer hjj ten minste voorzichtig genoeg was, om
an het gruwzame spel te staken en zijne winst
in souede staatspapieren om te zetten. Dat waren
evenwel maar weinigenbij de meesten werd
aan oor de lust tot nog meer winnen wakker en
eer Nuszbaumer, die ten allen tjjde bereid
as, in ichtingen te geven, zorgde wel, dat die
zoovee mogelijk werd aangevuurd. Het geld
sn»i°m. 6r em. \°ie *e<*er wilde in kali-aandeelen
lam0!18e'den werden er aan gewaagd, de
e stuiver er mee op 't 8pel gezet, de onbe-
memoi'ie, met eenige volledigheid uiteenzettende
op welke wijze de P.S. in een T.H.S. ware om
te zetten" en reeds bij den aanvang der zitting
van de Staten-Generaal van 1902/3 bereikte dit
college een wetsontwerp van deze strekking. Dat
deel van het ontwerp, dat op de Technische Hoo
geschool betrekking heeft, verdient onze instem
ming, bewondering en dank; onze instem
ming, omdat de voortreffelijke wijze, die ruimte
laat voor voortdurende evolutie, het hooger tech
nisch onderwijs er in is geregeldbewonde
ring, voor de juiste omschrijving van de be
hoeften van het technisch hooger onderwijs;
'dank, voor den beteren toestand waarin de
Technische Hoogeschool is gebracht.
Spr. was zich namens den Senaat de hoogere
verplichtingen, der school, bij hare grootere vrij
heid van beweging, opgelegd, ten volle bewust
'en sprak ten slotte de hoop uit dat het dr.
Kuyper gegeven mocht zijn, zich nog vele jaren
to verheugen in den verhoogden bloei der Tech
nische Hoogeschool. Spr. rekende het zich een
jeer, als promotor de eerste te zijn, die den oud-
'minister met zijne nieuwe waardigheid geluk
iwenschté.
Dit is andere praat dan de laag-bij-de-grondsche
kritiek van de linkerzijde over het regeeringsbe-
leid van dr. Kuyper!
DUITSCHLAND.
De troonrede door Von Bülow in den Prui-
sischen Landdag voorgelezen, noemt den toe
stand gunstig. Hij kondigde een aantal econo
mische ontwerpen aan, herziening van de mijn
wet, in het bijzonder dat voortaan het winnen van
steenkolen en zout aan den Staat zal worden
voorbehouden en verder nieuwe voorstellen be
treffende de versterking van het Duitsche ele
ment in de oostelijke privincies.
Hij sprak zijn vertrouwen uit, dat de Landdag,
die in een ernstigen tijd samenkomt, evenals tot
dusver geschiedde, de regeering zal steunen bij
de vestiging en ontwikkeling van haar streven,
dat op ontwikkeling van de goede betrekkingen
is gericht.
Baron von Rheinbaben, de minister van
financiën, heeft in het Huis van Afgevaardigden
de begrooting ingediend, die zonder tekort in
ontvangst en uitgaaf, met 3,187,109,000 mark
sluit.
De minister betoogde, dat de te verwachten
geldelijke uitkomsten van 1906 schitterend zijn;
de oeconomische toestand is gunstig, de wolken
aan den politieken horizont zijn weggevaagd,
vreedzame tijden zijn in het verschiet; een ge
zonde verdere ontwikkeling van het volk is te
verwachten, dank zij zijn arbeidslust.
Het Heerenhuis heeft bij acclamatie de te
genwoordige voorzitters prins von Inn- und
middelden spaarden 't zich uit den mond, het
onontbeerljjkste werd verkocht, om oak een aan
deel in deze reuzenwinst te hebben, die 't geld in
stroomen onder de menschen zou brengen.
Wel een geheel jaar had de «zwendel", zooals
de voornaamste financiers onverbloemd zeiden, ge
duurd toen kwan de krach". Om in voldoend
aantal kali aandeelen te kunnen leveren, waren
Nuszbaumer ea consorten op den genialen inval
Kekomen, steeds nieuwe bergwerken te «stichten".
Berst mompelde men, dat zekere pirsonen op ze
kere punten van de Luneburgerheide groote mas
sa's kali hadden ontdekt; dan werd plotseling op
zulke plaatsen naar kali geboord en wonder
boven wonder heel dicht onder de oppervlakte
werd steeds kali gevonden in verbazende hoeveel
heid en van uitstekende kwaliteit. De voornaamste
autoriteiten op het gebied der scheikundige ana
lyse onderzochten op 't nauwkeurigst de ingezon-
1 en monsters en given in prachtige certificaten
als hunne meening te kennen, dat kali van zoo-
amge zuiverheid slechts in de allerzeldzaamste
gevallen z >o uit den grond werd gewonnen en
dan werd eene maatschappij opgericht en begon
de zwendel weer opnieuw. Nuuurlijk vorderde de
inrichting van zoo'n bergwerk tij I, veel meer tijd
zelfs, dan voor verkop der actdë.a noodig was.
Waren de aandeelen allen gelukkisr verkocht dan
brachten de couranten na verloop van eénbe
maanden weder berichten over nieuwe boringen
op afgelegen plekken van het aan de maatschappij
behoorende terrein, een tastbaar be vjjs voor dea
Knyphausen (voorzitter), baron von Manteufelen
Becker (ondervoorzitters) herkozen.
De oud-minister Podbielski is nog zoo suk
kelend dat hij voor een candidatuur voor den
Rijksdag heeft moeten bedanken.
De lauwe kiezers op wie de Duitsche re
geering vooral rekent, schijnen ditmaal in de
weer te komen. De kiezerslijsten te Berlijn zijn
nu al door 207,000 personen ingezien, van wie
8700 in verzet zijn gekomen. In 1905 hebben
maar 98,000 menschen van de lijsten kennis ge
nomen en kwamen er 3200 in verzet. Men rekent
dus op een groote opkomst van kiezers, wat de
regeering te stade zal komen. De kiezers van het
centrum en de sociaal-democraten komen vanzelf
wel op.
De feestelijkheden ter gelegenheid van het
25-jarig bisschops-jubileum van den vorst-bisschop
kardinaal Kopp, zijn te Breslau schitterend
ingezet met een reusachtigen fakkel-optocht, waar
aan duizenden deelnamen. De Dom en het bis
schoppelijk paleis waren magisch verlicht.
Kardinaal Kopp geniet het bijzondere vertrou
wen van Wilhelm II, die hem in 1890 uitnoodigde
tot deelneming aan de conferentie voor de be
scherming van arbeiders en in 1891 aan de con-f
ferentie tot hervorming van het hooger onder-|
wijs. Bij de laaste manoeuvres heeft hij de hoog
ste Pruisische orde van den Zwarten Adelaar
uit handen van den Keizer ontvangen. Behalve
lid van het Pruisische Heerenhuis, is kardinaal
Kopp ook als opperste herder van de Silezische
diocese ook lid van het Oostenrijksche Heeren
huis. Keizer Frans Jozef schonk hem bij de jongste
manoeuvres in Silezië het grootkruis van de Ste-
phanus-orde. Eindelijk is kardinaal Kopp nog lid
van den Silezischen Landdag en sedert 1893
plaatsvervangend Landeshauptmann van Silezië.
FRANKRIJK.
Het „Journal Officiel" maakt een ministerieel
besluit openbaar, waarbij op de Fransche gouden
en zilveren muntstukken de woordenDieu pro
tégé la France, vervangen worden door Liberté,
Egalité, Fratemité.
De Minister volgt in deze een door de Kamer
uitgesproken wensch.
De Kamers zijn gister geopend na een toe
spraak van de oudste leden.
De zitting van de Kamer en van den Senaat
werd tot Donderdag verdaagd.
Den 15en dezer zullen, naar gemeld wordt,
de Fransche bisschoppen ten derden male bijeen
komen, en wel op het kasteel de la Muette. Kar
dinaal Richard zegt in den oproepingsbrief, dat
de Paus zijn toestemming tot deze algemeene
vergadering van de bisschoppen van Frankrijk
gegeven en bepaald heeft, dat zij weder onder
gezamenlijke leiding van de drie Fransche kar
dinalen zal staan. Die kardinalen zijn de aarts
bisschoppen van Parijs (Richard), Bordeaux (Le-
cot) en Lyon (Couillé).
rijkdom der kalilagen, een rijkdom, die de stoutste
verwachtingen verre overtrof. Men benijde de ge
lukkige aandeelhouders en de actiën stegen nog
weer hooger. De eerzame heer Nuszbaumer wij Ue
intusscben zyue liefdevolle opmerkzaamheid aan
eene nieuwe maatschappij, die een tot dusverre
totaal onbekend stuk heide tot algemeene be
roemdheid bracht. Maar van de hooggeroemde
kali-aandeelen ward weer bewaarheid, dat de kruik
zoolang te water gaat, tot ze breekt. De kunst
matig zoo hoog gehouden actiëa begonnen eerst
langzaam, maar daarna op halsbrekende wijze snel
te dalen, en ten laatste waren de lithografisch
fijn uitgevoerde aandeelen ook b ij 't groote pu
bliek, zooals ze steeds geweest waren in 't oog
der ingewijden, niets dan scheurpapier. Na
tuurlijk waren de meesten, die er door getroffen
waren, menschen, die met 't beursspel in 't geheel
niet vertrouwd waren
De te hulp geroepen politie en justitie, had
reeds lang een waakzaam oog op die nieuwe
zwendelarjj gehouden, maar tot heden geen ge
legenheid toi ingrijpon gihad, oniit de sluwe
leiders voortreffelijk de kunst verstonden, om alles
in den juisten vorm te doen ea dus niet tegen de
letter der wet te werken, en er was geen enkel
artikel in het wetboek, dat gebruikmaking van
domheid, 't speculeeren op de hebzucht van 't
publiek strafbaar stelde.
O.n dien zwendelaars te kunnen bewijzen, dat
zjj niet alleen gewetenloos, miar ook opzettelijk
belriegljjk hadden gehandeld, daarvoor waren
De agenda, voor de vergadering bevat
1. Regeling van de bisschoppelijke bijeenkom
sten; verdeeling van de bisschoppen in verschil
lende afdeelingen.
2. Uitoefening van den eeredienst.
Openbare eeredienst: houding tegenover de
nieuwe wet, gebruik van de wet van 1901ver
klaringen af te leggen, wanneer de regeering weer
proces-verbaal laat opmaken
Bizondere eeredienstwaneer moet daartoe toe
vlucht genomen worden? Onder wélke voorwaar
den
3. Geldmiddelen voor den eeredienst, stoelen
geld enz. Algemeene kas voor alle bisdommen.
4. Herberging van de geestelijkheid; terugkoop
of huur van de pastorieën, behoorende aan ge
meenten of fabrieken.
5. Seminariën: hervorming overeenkomstig de
wet van 1875 of overeenkomstig de wet van
1901. Huur of terugkoop van de vaste en roe
rende goederen der groote en kleine seminariën.
De kwestie der orde-geestelijken.
6. Opeisching van de vicariegoederen.
De „Osservatore Romano" neemt den brief
van Emile Combes, „petit-père" Combes, in de
„N. Fr. Presse, onderhanden, en spot met den
vriendschappelijken toon door den ouden tegen
stander der clëricalen, nu jegens den Paus aan
geslagen. Deze vriendschapsbetuiging noemt het
Vaticaansch orgaan, grotesk, wijl zich die vriend
schap juist in kerkvervolgingen uitte.
Op alle gemeenplaatsen in te gaan, zegt de „Oss.
Rom.," is niet mogelijk, maar men mag cönsta-
teeren, dat hij in het slot van zijn brief dèh
Paus in .het gelijk stelt, en zijn vijanden dus
in het ongelijk.
Te Tours voorzien nu soldaten cn gendar
mes in den dienst van de 50 ontslagen agenten
van politie. De overheid vond dat de agenten
geen vakvereeniging mochten vormen en hun
eischen niet bij -plakkaat hadden mogen bekend
maken.
PERZIë.
De Sajh ligt op het uiterste. Men vreesde gis
ter dat hij den nacht niet zou doorkomen. De
ministers waren bijeengeroepen.
Volgens het „Neues Wiener Tagblatt" is een
zoon van den vorigen sjah van Perzië te Teheran
getrouwd met de 15-jarige dochter van den Oos-
tenrijkschen generaal Franz Standach. De Per
zische prins heeft onlangs zijn studie aan het
Collegium Theresianum te Weenen voltooid. Twee
neven van baron Standach zijn getrouwd met
twee nichten van den tegenwoordigen sjah van
Perzië en bekleeden nu in Perzië hooge betrek
kingen.
MAROKKO.
De Duitsche kooplieden en financiers ontwik
kelen een groote mate van bedrijvigheid bij het
vergeven van concessies voor bergwerken, volgens
tijdraovende onderzoekingen noodig. Hoe diep in
't geheim die ook werden gedaan, toch lekte er
't een en ander over uit; de slimme heer Nusz
baumer had ook de oogen goed open en begrepen
vóór het te laat was, dat hij 't verstandigste zou
doen, zich met zjjn buit in veiligheid te stellen.
Daar hij bij deze gelegenheid ook andere, hem
toevertrouwde gelden had meegenomen, werd hg
op aanvraag der politie in zijn woonplaats in Pa
rijs gearresteerd maar na een poosje weer vrijge
laten. Op Eagelschen bodem voelde hij zich blijk
baar volkomen veilig; had bjj ook al. zooais Re.be
uit eenige brokstukken van bet gesprek kon op
vangen, dea weiklinkenden naam van mister Sil-
verston aangenomen, toch was hij ook nu weer
druk bezig, om het Engelsche publiek op gelyke
wijze als vroeger het Duitsche door kali-iniat-
schappijen geluukig te maken.
Rebe bedacht zich niet langin tastbare dui
delijkheid lag onmiddellijk zijn operatieplan voor
hem.
Niet Ug moest den oversluwen vos naderen,
maar deze moest tot hem komen. Hg achtte het
geen bijzonder moeilijke taak om de opmerkzaam
heid van den altjjd begeerigen zwendelaar op zich
te vestigen.
{Wordt vervolgd).
i
