Stads- en (Gewestelijk Nieuws.
wonende te Strjjen, een jaarlijksche toelage ver
leend van f 100.
H. M. de Koningin.
Op last van Hare Majesteit de Koningin brengt
de directeur van het Kabinet der Koningin in de
Stct. (no. 226) ter algemeene kennis, dat, gedurende
Harer Majesteits verbljjt in het buitenland, de aan
Hoogst Dezelve gerichte brieven in gesloten om
slagen, voorzien van een adres aan Hare Majesteit
op de gewone wjjze, per post, kunnen worden
ingezonden of bezorgd bij het Kabinet der Koningin
te 's-Gravenhage.
Van adspiranten voor de betrekking van klerk der
posterijen en telegrafie. Daarvoor worden vjjf-
en-twintig plaatsen opengesteld, waarvan vjjf
voor ongehuwde vrouwelijke candidaten. Men zie
bijzonderheden in de Stct,
Chef van den generalen staf.
Als chef van den generalen staf, ter vervanging
van luit.-generaal Kool, wordt genoemd generaal
majoor Sabron, inspecteur van het militair onder
was.
Actie tegen belastingambtenaren.
De heer Henri Polak deelt in het gister ver
schenen Weekblak van den A. N. D. B. mede, dat
er pogingen aangewend worden door de diamant
bewerkers om een gemeenschappelijke actie op
touw te zetten tegen da belastingambtenaren, die
den diamantbewerkers veel te hoog aanslaan en
geen rekening houden met het slechte jaar, dat
achter den rug is. De heer Polak verzekert, dat
er allen reden is voor krachtig optreden en deelt
tot toelichting een paar sterke staaltjes mede.
De minister van Justitie met verlof.
De minister van Justitie is met verlof drie we
ken naar Zwitserland vertrokken.
Mr. J. P. Moltzer. f
Het lid van den Raad van State, mr. J. P.
Moltzer is gister na zeer geruimen tijd ziek te
zijn geweest, overleden te Doom, alwaar hij tot
herstel van gezondheid vertoefde.
De heer Moltzer, die van 1881 tot 1895 hoog
leeraar was te Amsterdam, werd in laatstgenoemd
jaar benoemd tot lid van den Raad van State,
waar hij zitting had zoowel in de afdeeling voor
de geschillen van bestuur als in die van justitie.
Ook was de overledene vroeger lid van de Pro
vinciale Staten van Noord-Holland.
Wijlen mr. Moltzer bereikte den leeftijd van
57 jaar. Zijn vele verdiensten jegens het land wer
den o.a. erkend door zijn benoeming tot ridder
van den Ned. Leeuw.
Het stoffelijk overschot zal Zaterdag te 's-Gra
venhage op de algemeene begraafplaats worden
ter aarde besteld.
Het Kamerlid S. v. d. Bergh.
Naar men aan „L. e. V." mededeelt, zal de
heer S. v. d. Bergh, afgevaardigde voor district
I te Rotterdam in de Tweede Kamer, wegens
andere drukke bezigheden, o.a. van directeur van
Van den Bergh's Ltd., zich bij eene eventueele
tusschentijdsche of bij de e.k. periodieke Kamer
verkiezing, niet meer beschikbaar stellen.
De burgemeester ran Amsterdam.
In tegenspraak met alarmeerende berichten om
trent den gezondheidstoestand van den Amster-
damschen burgemeester, den heer Van Leeuwen,
wien het voornemen wordt toegedicht om af te
i'tdeh, kan de „Echo" mededeelen, dat de bur
gmeester niet ernstiger de gevolgen ondervindt
...n de drukke bezigheden, aan zijn ambt ver-
nonden, dan ieder ander, die in dezen gejaagden
tijd met werk overladen is. Aan aftreden moet
de burgemeester op het oogenblik niet denken.
De vrouw als studente.
Prof. Van Hellen heeft bij de opening zijner
colleges aan de universiteit te Groningen de
kwestie van de vrouw als studente ter sprake
gebracht. Herinnerende aan het oordeel van prof.
Blok te Leiden, die in een bespreking Van Annie
Salomons' boek over het meisje als studente de
vrouw op grond van zijn ervaring minder geschikt
uoemde voor de studie dan de man, richtte de
spreker woorden van bemoediging tot zijn vrouw-
lijke leerlingen -en deelde mede, dat zijne in
drukken, eveneens gegrond op ervaringen van tal
van jaren, geheel anders waren en hij de vrouw
wel degelijk en zeer beslist gelijkwaardig aan
den man oordeelde in dit opzicht.
Uitvindingen en Rijkseigendom.
»De Tjjd" deelt mede, dat bjj ministerieele be
schikking is bepaald^ dat uitvindingen en verbe
teringen, ai dan niet toegepast in de Rijkswerk-
plaatsen en magazijnen, die in het leven zjjn ge
roepen met medeweiking van den burgelijken
ambtenaar van de artillerie-inrichtingen, worden
beschouwd te zjjn Rijkseigendom.
De vergunning tot het toepassen ot het doen
toepassen van bedoelde uitvindingen of verbete
ringen elders dan in voormelde Rijksinrichtingen,
is den burgelijken ambtenaar slechts geoorloofd
met machtiging van den minister van Oorlog.
Gereformeerd Gymnasium te Kampen.
Gister is in het gebouw Irene te Utrecht een
algemeene vergadering gehouden van afgevaardigden
en leden der Nationale Vereeniging tot overneming
van het Gereformeerd Gymnasium te Kampen en
besloten het gymnasium over te nemen, terwjjl
een definitief bestuur gekozen is.
De Yrjje Universiteit.
Gisteravond werd in de Gereformeerde kerk op
■>- Krizerstracht bq de Spiegelstraat te Amster-
'ia een druk bezochte samenkomst gehouden,
ui veruano met de aanvaarding (op beden) door
«ir. L. Bouman van het hoogleeraarsambt in de
psycdiatrie aan de Vrije Universiteit, waarmede
aan die bijzondere inrichiing van hooger onderwijs
een beyin wordt gemaakt met de vestiging eener
riieoische Ucuheit.
R. K. Handels- en Kantoorbedienden.
Aan R. K. Handels- en Kantoorbedienden in Ne
derland is een circulaire verzonden, waaraan het
volgende is ontleend
»Op 19 September j.l. werd te Deventer opge
richt eene vereeniging van R. K. Handels- en
Kantoorbedienden, welke vereeniging zich ten
doel stelt de tot-stand-koming te bevorderen van
een Nationalen Bond van R. K. Handels- en Kan
toorbedienden in Nederland.
Onder Handels- en Kantoo- bedienden wenscht
deze vereeniging te verstaan alle Handelsbedienden
of Kantoorbedienden, die geheel of gedeeltelijk in
administratieven loondienst zjjn bjj an
deren. Volgens haar meening komen dus in aan
merking voor het lidmaatschap van den Bond a.
«Handelsbedienden"Procuratiehouders, Chefs de
Bureaux, Beursbedienden, Depothouders, e.d. b.
«Kantoorbedienden"Boekhouders, Corresponden
ten, Expediteurs, Fakturisten, Schrijvers, KlerkeD,
e.d. c. allen, die op eenigerlei wjjze geheel of ge
deeltelijk als Kantoor- of Handelsbediende in bo
venomschreven zin kunnen worden beschouwd.
Andere categorieën »Handels"bedienden, als
Winkelbedienden, Magazijnpersoneel, Kantoor
knechts, e. d., wenscht de Vereeniging niet in
den Bond te zien opgenomen, en wel voornamelijk
op grond van deze practische overweging
dat de belangen van laatstgenoemde Handels
bedienden zoodanig verschillen van de belangen
der eerstgenoemde Handels- en Kantoorbedien
den, wat betreft met name Opleiding Vakon
derwijs, Salarissen, Arbeidsduur, enz., dat het in
hooge mate onpractisch en ontactisch zou zjjn,
alle categorieën «Handels"- en Kantoorbedien
den in één Bond te vereenigen.
Voor Winkelpersoneel e.d. aGht de Vereeniging
de vorming van een afzonderlijken Bond noodza
kelijk.
Het zou te uitvoerig worden, hier het nut en
de noodzakelijkheid van Vakorganisatie voor R.K.
Handels- en Kantoorbedienden te bepleiten. Zjj
hier volstaan, met slechts eenige punten aan te
stippen, die een leiddraad kunnen zjjn voor een
dergeljjk pleidooi, en noemen wjj hier1. Bu
reau voor Plaatsing, met vertakkingen door het
geheele land. 2. Een flink geredigeerd Vak-
Orgaan. 3. Een ondersteuningsfonds, tegen de
gevolgen van ziekte en werkloosheid. 4. Rege
ling van het vakonderwijs, resp. -opleiding. 5.
Bestrijding van oneerljjke concurrentie, van de
zjjde van Onderwijzers, Gepensioneerden, en voor
al ook van vrouwelijk personeel. 6. Vacantie-
dagen. 7. Arbeidsduur. 8. De rechtspositie van
den Handels- en Kantoorbediende. 9. Salarissen.
10. Volontairs- en Leerlingstelsel. Enz. enz.
Nu is het de vraag, op welke wjjze komt de
Nationale Bond in beginsel het gemakkelijkst tot
stand zonder groote kosten van oprichting, enz.
Zeer eenvoudig. Laat ieder Handels- ot Kantoor
bediende, die met bovenstaande instemt, die wat
gevoelt op sociaal gebied, die meent, dat een Vak-
vereeniging voor R. K. Handels- en Kantoorbe
dienden in den strjjd om het bestaan een gebie
dende eisch is, en dringend noodzakelijk, onver
schillig in welke plaats van Nederland hij woont,
zijn naamkaartje zenden, of nóg beter een schrjj-
ven richten aan het adres van den Secretaris der
opgerichte Vereeniging, den heer M. J. Link, As
senstraat 57, Deventer Uitvoerige inlichtingen
en mededeelingen zullen hem dan onmiddellijk
worden toegezonden.
Het ligt natuurlijk in de bedoeling, wanneer
de plannen eenigszins een vasteren vorm hebben
aangenomen, op de dan te ontwerpen Statuten
de goedkeuring te vragen van het Doorl. Episco
paat.
Post* en telegraafdienst
Blijkens mededeeling in de Stct. (no. 226) zal
jr in Februari 1906 een onderzoek plaats hebben
Nachtarbeid Tan Bakkers.
In de middagzitting trad eergisteren als spre
ker op de heer mr. P. J. M. Aalberse uit Leiden,
met het onderwerpDe Staat en de nachtarbeid
der bakkers, waarbij hij de volgende onderdeden
besprak
1. De taak van den Staat in hét algemeen;
2. de taak van den Staat, in het bijzonder ten
opzichte van de arbeiders; 3e. de taak van den
Staat ten opzichte van den nachtarbeiders, spe
ciaal van bakkers. i 1
De noodzakelijkheid der afschaffing betoogen-
de, wees spr. er op, dat er een bezwaar is, dat
tegelijk practisch en principieel is, en wel de
vraag: Mag de Staat, ook aan de patroons nacht
arbeid verbieden?" ,Want dit staat vast: doet
de Staat dit niet, dan is de heele maatregel onuit
voerbaar, zooals bijv. in Noorwegen bleek. De
gestelde vraag beantwoordde spr. bevestigend met
een uiteenzetting van de begrippen: vrijheid per
soonlijke vrijheid en vrijheid in het hedrijf.
Dé rede va Tl mr. Aalberse, die betoogde dat
niets bewijst de kwaliteit van het brood door de
afschaffing van den nachtarbeid zou lijden, werd
besloten met de volgende conclusie: De Staat
heeft tot taak 'het redht te beschermen, de Staat
heeft den plicht en dedh&lve ook het recht den
nachtarbeid te verbieden, voor zoover de arbeid
niet noodzakelijk is uit een oogpunt dat onder
breking van het bedrijf het berokkenen van ern
stig nadeel zou beteekenen; het nadeel dat ont
staat door beperking van de persoonlijke vrij
heid weegt niet op tegen het veel grootere goed,
dat op deze wijze door tusschenkomst van den
Staat wordt verkregen. Levendige toejuichingen
vielen spr. ten deel. h
In de avondzitting trad op ds. R. J. Rudolf.
De afschaffing van den nachtarbeid en het huis
gezin tot onderwerp van zjjn pleidooi voor de
volstrekte noodzakelijkheid van de afschaffing van
den bakkersnachtarbeid nemend, ontwikkelde hij
een drietal eenvoudige stellingen: 1. dat het be
drijfsleven zich zooveel mogelijk naar het gezins
leven moet richten; 2. dat het huiselijk leven
dor bakkers door den onnoodigen bakkersnacht
arbeid wordt ondermijnd; 3. dat staatsinterven
tie noodzakelijk is om het gezinsleven van bak
kerspatroons en -gezellen tegen dezen hinder van
het bakkersbedrijfsleven te vrijwaren.
Tot nadere toelichting der eerste stelling ont
wikkelde de inleider een drietal gedachten1.
het huiselijk leven is de scfhioonste gave, die de
mensch op aarde bezit; 2. het huiselijk leven is
een onafwijsbare levensbehoefte voor den mensch
3. aan het behoud van het huisgezin hangt het
behoud van staat en maatschappij en van heel
onze Westersche beschaving.
Spr. eindigde met den oproep tot de bakkers,
om in naam der ware vrijheid een wet te vra
gen tot verbod van den bakkersnachtarbeid. Die
wet zal vrijheid brengen voor gezinsleven en
bedrijfsleven beide. (Levendige toejuichingen.)
Ook na deze rede volgde eenig debat, in de
beantwoording waarvan spr. deed uitkomen, dat
er geen verschil Van zienswijze is tusschen hem
en mr. Aalberse in zake de overheidsbemoeiing.
Het Congres werd gisterochtend voortgezet.
Eerste spreker was dr. A. Kuyper. Spr.'s on
derwerp was: De nachtrust in het bakkersbedrijf,
genomen tegenover de ordinantiën Gods Er aan
herinnerende, dat in elk bedrijf tegenstrijdige be
langen bestaan, ook in het bakkersbedrijf, en
zich afvragende of er een ordinantie Gods is
op dit stuk, wijst spr. op het 6e vers van hel
7e hoofdstuk van Hosea: „De bakker slaapt den
ganschen nacht". Hieruit blijkt, dat reeds in Jein
zalem de bakkers nachtrust hadden. Spr. zet uit
voerig uiteen, dat zoowel in de natuur als in
den mensch alles er op wijst, dat de dag is
voor den arbeid, de nacht voor de rust. Van
de 1600 millioen menschen, welke de aarde lelt
werken er zeker 1550 millioen overdag en rus
ten 's nachts. Alleen de wilde dieren gaan 's nachts
op roof uit. 1
De zaak is te verdeelen in drie punten: de
materieele natuurnoodwendigheid, het wezen van
de zonde en haar gevolgen en het offer van
enkelen voor hoogere belangen van gemeenschap.
Uitvoerig zet spr. uiteen dat geen enkel belang
den nachtarbeid der bakkers eischt, zooals bij
sommige andere bedrijven, bijv. post, telegraaf,
politie, pers, enz. Er wordt gewezen op Noor
wegen, maar, vraagt spr., dat zegt niets anders
dan dat we een hetere wet moeten maken. Laten
we beginnen, den nachtarbeid voor de bakkers
te verbieden. Ook het ploegenstelsel moet niet
toegelaten worden. Alleen wenscht spr. uitzon
dering voor patroons, die met het eigen gezin
arbeiden. Zijn conclusie is, dat men er niet zal
komen dan na krachtige propaganda. De cons
ciëntie van het publiek moet bewerkt worden.
God wil het eindigde spr. en daarom zul
len we overwinnen. (Luid applaus.)
Negen personen namen deel aan het debat.
Eenige debaters achtten ook verbod van nacht
arbeid der patroons met hun gezin noodzakelijk.
De inleider beantwoordde kor tel (jk de verschil
lende sprekers. Circa halftwaalf kwam minister
Veegens onder toejuichingen van het publiek de
zaal binnen. 1
Hierna sprak dr. A. C. A. Hoffman, arts te
Gouda, over het verband tusschen nachtarbeid en
gezondheidsleer. i 1
Ten slotte sprak de heer W. H. Nederhoed
ten voordeele van de afschaffing van den nacht
arbeid, waarna het Congres gesloten werd.
De R'.-K. arheidersvereenigingen tellen ïn ronde
cijfers te Enschedé, Oldenzaal, Haaksbergen en
Nijverdal resp. 800, 300, 120 en 70 leden. Hier
van gaan er ten gevolge van het bisschoppelijk
besluit en hef verzet daartegen, af 500, 200,
45 en 70 allen leden van Unitas en van
de R.-K Arbeidersvereeniging. Te Nijverda! zal
deze laatste dus geheel ophouden te bestaan.
Van Oldenzaal werd gemeld, dat de afschei-
ding een proces tengevolge zal hebben over de
geldelijke aangelegenheden; doch wij vernemen
nader, dat eene minnelijke schikking getroffen
zal worden.
In verband met bovenstaande, kunnen wijl nog
vermelden, dat op initiatief van St. Lambertus,
te Hengelo, (eene vereeniging, welke zich vier
jaren geleden van Unitas afscheidde), thans po
gingen worden aangewend tot oprichting van eene
R.-K. Diocesane Textielarbeidersvereeniging in
Twente.
Bond tegen vaccinedwang.
Gister werd door het bestuur van den bond
tegen vaccinedwang aan H. M. de Koningin het
destijds gepubliceerde adres in particuliere audiën
tie aangeboden. Dit adres ging vergezeld van een
album bevattende ruim 49 000 handteekeningen
van adhaesiebetuigen, terwijl tevens ruim 280
kerkeraden en andere corporaties van sympathie
met het adres bljjk gaven.
Staatscommissie voor den Middenstand.
De staatscommissie voor den middenstand heeft
in de drie jaar van haar bestaan bjjna geen vor
deringen met baar arbeid gemaakt. Dit moet des
te meer worden betreurd nu bekend wordt, dat
de samenwerking in deze staatcommissie niet de
juiste is en met name tegen de leiding van den
voorzitter, den heer R. P. J. Tutein Nolthenius,
ernstige bezwaren in den boezem der commissie
zijn gerezen. Zoo iets is jammer, want het werkt
altijd belemmerend op den voortgang der belang
rijke zaken, die nog te doen staan. Toch moet de
ontslagname in den laatsten tjjd van meerdere
leden hierin te zoeken zjjD.
In de vergadering, die de staatscommissie eer
gisteren heeft gehouden, is, naar wij vernemeD,
een motie aangenomen, waarin het optreden van
den voorzitter, in zake de voordracht van leden
voor de enquête commissie wordt betreurd.
(Tel.)
De Kamerverkiezing te Schiedam.
Door de afdeelingen Vlaardingen en Schiedam
van den Landelijken Bond van Miliciens zijn de
volgende vragen gesteld aan de 5 candidaten voor
de Tweede Kamer:
le. Zijt gij bereid bij eerie eventueele verkie
zing mede te werken tot verwezenlijking van punt
b. van ons program: Afschaffing der 3e herha
lingsoefening; cn
2e. van punt d.Vermindering van militie- en
landweerplichten, waaronder wij in de eerste
plaats verstaan afschaffing der land weeroef enin-
gen'
Unitas.
Men schrijft aan de „Tel." uit Enschedé, dato
25 dezer: j
Zooals wij reeds meldden, Verwierp de tex
tielarbeidershond Unitas de reorganisatievoor
stellen van den aartsbisschop van Utrecht, en
mogen, als gevolg van deze verwerping, de le
den van die vereeniging na 1 October a.s. geen
lid meer zijri van de R.-K. arbeidersvereeniging.
De afdeeling St. Severus, alhier, scheidde zich
af, om als zelfstandige vereeniging te blijven
bestaan. Nijverdal en Haaksbergen besloten het
zelfde, resp. met 2 en 5 stemmen tegen. Zeer
waarschijnlijk volgt ook Oldenzaal, waar Maandag
a.s. wordt vergaderd.
Unitas zal dan op denzelfden grondslag als
neutrale vereeniging blijven beslaan, doch de
R.-K. arheidersvereenigingen zullen een sterken
knak krijgen. Dit kan men nagaan uit het vol-
v. i i i
Gemeenteraad.
Vergadering van den Raad der gemeente Schie
dam op Dinsdag 1 October 1907, des namiddags
ten 2 ure.
Vaststelling der notulen van de vergadering van
20 Aug. en 3 Sept. jl., en verdaging van die van
17 September jl.
Mededeelingen.
Ingekomen stukken.
Agenda:
1. Benoeming van een onderwijzeres in de
nuttige handwerken aan school G.
Voorgedragen zjjn:
1. mej. M. Oranje, volont. onderwijzeres te
RotterdamII. mej. J. Odé, tjjd. onderwijzeres te
Rotterdam.
2. Benoeming personeel Herhalingsschool voor
jongens (Hoofd de heer v. Bochove).
Aanbevolen zjjn
a. J. G. van Vlaardingen en W. Broek, (voor 8
uur per week)b. J. A. Boer en J. G. van Vlaar
dingen, (voor 6 uur per week); c. T. van Waart
en L. Schefïers, (voor 8 uur per week); d. W.
Broek en J. van Meurs, (voor 4 uur per week);
e. 3. van Meurs en W. Broek, (voor 4 uur per
week).
3. Benoeming Herhalingsschool voor meisjes,
(Hoofd de heer Kerdel).
Aanbevolen zjjn
a. 3. A. van der Poel en W. Broek, (voor 6
uren per week)b. W. Broek en J. G. van Vlaar
dingen, (voor 4 uren per week)c. mej. M. C.
Sonneveld en J. C. E. v. Bemmel, (voor 8 uren
per week)d. voor onderwijzeres in nuttige hand
werken, (voor 4 uren per week)mej. J. C. E. v.
Bemmel en P. W. Ooms en e. voor onderwijs in
koken, mej. N. C. A. van Dobben.
4. Benoeming van een lid van het College van
Curatoren van het Gymnasium, (vacature H. J.
Versteeg).
hoor curatoren worden aanbevolen de heeren
I. Dr. M. A. BrantsII. Mr. C. Jentink.
5. Voorstel van B. en W. tot verhooging der
jaarwedde van de onderwjjzers S. Houtman en W.
Broek.
6. Voorstel van B. en W. tot vaststelling van den
pensioensgrondslag voor den heer J. A. de Brujjne,
op 21 Juni 1878, benoemd tot leeraar aan de
Middelbare scholen alhier.
l C
