Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Atonneert 110} ie
Nieuwe SÉM Conrant
iet if a lis Geïllustreerd ZoidaisUai
10 c. p. weel, 0.45 p. mi, fl.35p.3ni.
30ste Jaargang
Zaterdag 16 November 1907.
No. 8962.
TWEEDE BLAD.
Staten-tjeneraal.
FEUILLETON.
Vrouwenlist.
üemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS;
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
weck 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADYERTENTIëN;
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
ljjke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85.
Postbus no.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 15 Nov.
Staatsbegrooting.
De heer Heemskerk repliceert en bespreekt
nog eéns de kwestie der vakvereenigmg en stelt
vast, dat, behoudens de sociaaldemocraten, allen
bet in deze kwestie eens zijn, terwijl de socialis
ten van de bonden een wapen willen maken in de
Politiek, wat juist door de anderen als een ziekte-
Verschijnsel wordt beschouwd. Dit debat is dan
ook zeer eenstemmig en vruchtbaar verloopen en
ïal voortaan in het politieke leven aan regeering
en anderen tot richtsnoer kunnen strekken. Wat
epreker's politieke diagnose betreft, die is abso
luut juist gebleken, geljjk nader wordt aangetoond.
De heer Drucker: Maar u moet niet denken,
dat we dat zoo gearrangeerd hebben, om u een
Pleizier te doen. En nu gaat spreker in een lui-
Utigen oratie den heer Borgesius te lijf, daarbij
concludeerende, dat spreker niet in een anti-these,
•ttaar in een thesis, het Christelijk staatsbeginsel,
zjjn grondslag zoekt. Een gemengd Kabinet kan
alleen dezerzijds worden aanvaard, als daarbij de
eenheid der rechterzijde, die nog ongerept is,
Vaststaand blqtt. Maar aan de linkerzijde kraakt
bet en nu praat men van nieuwe partijformatie.
Spreker's conclusie is dezewerkt op neutraal
terrein tot de Grondswetsherziening aan de orde
bomt. Den fakkel der tweedracht wenschen wij niet
te ontsteken.
De heer Troelstra houdt staande, wat hij
gezegd heeft van minister Veegens en diens die-
Ben van particulieren belangen. Hjj toont aan,
bat de vrijzinnige beginselen in de genoemde drie
gevallen zijn geschonden en kan daarvan niets
afnemen. Dan betoogt spreker, waarom de socia
listen uit deze grondwetsherziening willen halen
Wat er voor de ware democratie inzit, bovenal het
algemeen kiesrecht. En zonder groote liefde voor
een blancoartikel zal men het voor dat doel aan
vaarden. Daarna beantwoordt spreker de heereu
Kolkman en Nolens en toont in een fel betoog aan,
bat de meeningsverschillen in de S. D. A. P. eer
lijk worden uitgevochten en nooit leiden tot het
hederdrukken van vrije meeningsverschillen. Dat
Is nog anders, dan op de deputatenvergadering,
bat is anders dan een pauselijk decreet, dat van
boven af het vrije voortgaan van overtuigingen
belemmert en dat juist daardoor zoo gevaarlijk is.
En de Encycliek verbiedt de drukpersvrijheid,
verbiedt het lezen van boeken en leert duidelyk,
bat in clericale handen de geestvrijheid des lands
Uiet veilig is. Ten slotte behandeld spreker nog
eens de vrijheid der ambtenaren, de gemaakte
opmerkingen voorzooveer die zqne partij aangingen,
Weerleggend.
De heer Van Karnebeek bespreekt even
de zaak van het blijvend gedeelte en ontwerpt
Voor de regeering het plan om de zaak bij wijze
van een begrootingswijziging, aan de orde te stel
ten, teneinde haar onafhankelijk van de Oorlogs-
begrooting te kunnen beslissen. (De heer Rink
bnikt bevestigend).
De heer Van Citters betoogt, dat de heer
Troelstra hem beleedigd heeft, want hij zeide, dat
spreker den ministers, wegens het dienen van
Particuliere belangen, had toegejuicht et pour
cause. Spreker ziet daarin een verdachtmaking.
Naar het Engelsch.)
2)
«Monsieur, ik verzoek u dringend dat niet te
boen." De stem van De Brignolles was bepaald
treurig. »Die som is zulk een kleinigheid en er
is hoegenaamd geen haast bij. Waarlijk, Sir An
thony, ik heb zooveel vriendelijkheid van u ge-
Boten gedurende mijn verblijf te Starmouth, dat
Wjj, naar mqn meening, die rekening als veref
fend kunnen beschouwen."
Het scheen, dat de Engelschman eenige duim
grooter werd bjj die woorden.
«Monsieur, geen woord meer hierover. Het is
een speelschuld, een eereschuld, en als een zoo-
banige zal zij worden afbetaaldzij moet betaald
Worden", liet hij er snel op volgen.
De Franschman dacht een kans te hebben ge-
Vonden, om zjjn gastheer uit een, blijkbaar voor
bezen belangrijke verlegenheid te helpen.
«Waarom zouden wij het lot deze zaak niet
teten beslissen Mag ik u geen reyanche geven
Het is zoo heel laat nog niet."
De Brignolles meende hierdoor wel in de gele
genheid te zullen komen Sir Anthony zjjn verlies
v&u dezen avond terug te doen winnen."
De Voorzitter: Zulke woorden zijn in de
vergadering niet in zwang.
Een stem: Ziezoo, dat heeft ie alweer geleerd.
De heer Van C i tters voltooid daarop zijn
repliek.
De heer Drucker vindt den heer Heemskerk
veel meer gezellig en geestig dan zakelijkook
hg vindt een blanco-artikel geen ideaal, maar
toch is het voor de democratie een stap vooruit.
Maar met het blanco-artikel op reis gaan bjj
de verkiezingen, dat zal dezerzijds niet geschieden.
De verklaringen van den heer Kolkman, dat het
ministerie na de woorden des heeren Tydeman
heen moet gaan, naderen, zoo niet overschrijden,
de grens van hetgeen parlementair is geoorloofd.
Het is zakelijk onjuist, maar bovendien de goede
wijze niet, om de Kamer te laten uitspreken, dat
z\j het ministerie wil zien heengaan.
De heer Nolens zal te gelegener tijd wel eens
de Encycliek uiteenzetten, maar dan niet op kwink
slagen reageeren.
De heer Kolman neemt terug, wat hij gister
middag heeft gezegd en neemt genoegen met de
verklaring, dat geen bedoeling om te beleedigen
voorzat.
Regeling der werkzaamheden.
De Voorzitter deelt mede, dat achtereen
volgens zullen worden behandeld de hoofdstukken
2, 3 en 10. Vanmiddag komen de begrootingen
van Curagao en Suriname aan de orde en zal de
heer De Visser een vraag stellen over de zaak
van het blijvend gedeelte.
Staatsbegrooting.
De heer G o e m a n-B o g e s i u s gelooft graag,
dat de heer Talma de door hem geciteerde woorden
te Franeker niet heeft gesproken. Maar de zin
komt toch hierop neer, dat de anti-revolutionair
tegen den sociaal-democraat werd uitgespeeld, ter
bescherming van een links ministerie. Dat is toch
wat anders dan de gewone bewering, van 's heeren
Tahna's partij, dat eigenlijk ter linkerzijde de
heer Troetstra de lakens uitdeeltwaarna spr.
nog eens het ministerie verdedigt en den heer
Heemskerk beschuldigt, zich met een kwinkslag
van ernstige thema's af te maken en hem ten
onrechte te hebben beticht, opzettelijk het voor
loopig verslag van Kuyper's Arbeidswet te heb
ben vertraagd. Zooiets moest ten eerste een rap
porteur met zeggen en 't is onjuist, gelijk de
voorzitter der rapporteur zal kunnen getuigen.
De heer De Visser: Dat wil ik zeer gaarne
beamen.
De heer Borgesius weerlegt vervolgens het
betoog van den heer Heemskerk, dat de rechter
zijde staat op de thesis van het Christelijk geloof.
Ten slotte zegt spr. tot den heer Kolkman Ik
neem aan, dat ge uw woorden tegenover 't minis
terie terugneemt, anders zijt ge verplicht dooreen
motie 'n stemming uit te lokken.
De heer Schokking repliceert en bepleit
nog eens de gewenschtheid van een Zondagswet
en van de handhaving der publieke zedelijkheid.
De Minister van Financiën, de heer
De Meester, dupliceertvan terzijdestelling
het advies der staatscommissie is een dankbaar
gebruik gemaakt. De groote meerderheid der voor
steilen is overgenomen in het grondwet-ontwerp.
De houding van het Kabinet tegenover de onder
scheiden politieke partijen en de zaak der vakactie
worden daarna nog eens uitvoeriger besproken.
De algemeene beschouwingen worden gesloten en
hoofdstuk I zonder hoofdelijke stemming aange
nomen.
«Is het niet al laat?" klonk het aarzelend
terug.
«Wel neen; het is zeer zeker niet te laat." De
graaf nam een pakje kaarten in de hand. Sir An
thony weifelde nog even. Hier was een kans om
zijn verlies te dekken en hij wist maar al te goed,
hoe bezwaarlijk het gaan zou een som, die vol
doende was om den graaf te betalen, los te ma
ken.
Met een vastberaden uitdrukking trad hjj naar
de speeltafel.
In 't begin speelde hij zjjn kaarten voorzichtig
op, zelfs met overlegen hoewel het geluk aan
de zijde van den Franschman was, zorgde deze er
voor, met veel tact, behendig in het voordeel
zjjner tegenpartij te spelen. Plotseling, overmoedig
geworden door de voor hem zoo ongewone fortuin
in het spel, veranderde Sir Anthony zijn tactiek.
Hy speelde nu zóo roekeloos, dat de zoo goed
bedoelde slimheid van den ander niets kon bewer
ken tegenover zulk een overdreven lichtzinnig
spelen. Inziende welken weg het opging, verzocht
De Brignolles verlof het spelen te staken, in de
hoop erger ongeluk voor zjjn gastheer te voorko
men. Maar zijn voorstel viel niet in goede aarde.
Sir Anthony wilde er niets van hooren. Neen,
monsieur had hem de gelegenheid aangeboden
revanche te nemenhjj wenschte nu daarvan ge
bruik te maken tot het laatst.
Dus ging het akelig klein drama zjjn gang,
waarbij de stilte alleen werd afgewisseld door het
zacht ritselen der over de tafel schuivende kaarten
Begrooting Curagao.
De heer Y a n Kol opent de beraadslaging
en zegt, dat wij tegenover Curagao onbekrompen
zjjn geweest, maar de vraag bljjft of er een sys
tematisch en dus nuttig gebruik van gemaakt is
voor Landbouw en anderszins. Uitvoerig wordt
dit door de spreker betoogd en de vrees geuit, dat
het vertrouwen der bevolking in den gouverneur
is geschokt. Nederland heeft geholpen nu bewjjze
de kolonie haren bloei 1
Vragen bljjvend gedeelte.
De heer De Visser stelt de navolgende
vragen
le, Is het bericht juist, dat aan de miliciens
te Amsterdam, die eerst officieel bericht ontvan
gen hadden op 28 November a.s. met groot verlof
te kunnen gaan, thans van hoogerhand is mede
gedeeld, dat zjj na dien dag nog vier maanden
onder de wapenen zullen worden gehouden
2e. Zoo ja, welke is de aanleiding tot dezen
maatregel, die inzonderheid voor hen, welke de
bekende nummerverwisseling reeds in orde ge
bracht hadden, even onverwacht als teleurstel
lend is
De Minister van Oorlog (de heer Rap-
pard) antwoordt
le. Het bedoeld bericht is in hoofdzaak juist.
2e. Aanleiding tot den bedoelden maatregel is,
dat de bij mijn aanschrijving van Juli j 1. bestaande
verwachting als zou het wetsontwerp thans ge
nummerd 59 voor 1 December a.s. tot wet zijn
verheven, niet is en niet meer kan worden ver
wezenlijkt. Waar de loop der zaken tot mijn leed
wezen inderdaad tot vele teleurstellingen aanlei
ding heeft moeten geven, vlei ik mjj een middel
te zullen vinden, om daaraan zooveel mogeljjk te
gemoet te komen.
Begrooting Curagao
De heer Reyne zoekt den oorsprong van het
kwaad in te weinig voeling met de landbouwende
bevolking, welke men aanmoedigen moet om iets
op haar te vermogen en om de voorgestelde land
bouwkredieten van eenig nut te maken. Er moet
een weg worden gevonden, om, door dwang, des
noods, de rendabiliteit der gronden te verhoogen
door, de bevolking tot bewerking te nopen.
Ten slotte bepleit spreker in aansluiting met
zijn voorganger de noodwendigheid van een land
bouwdeskundige.
De heer Van Vuren bespreekt de reorgani
satie der belastingen, van overwegend belang voor
den economischen voortgang der bevolking. Spre
ker is absoluut niet voldaan over hetgeen daar
over in de stukken wordt gezegd en constateert
in een uitvoerig betoog achteruitgang op elk ge
bied. De hoeden-industrie is de vrucht van het
particuliere initiatief, roept spreker uit, de regee
ring heeft nog veel te doen om hooger b loei te
brengen aan deze hulpbehoevende kolonie.
Maandag voortzetting.
De oudste ingezetene van Rotter
dam, mejuffr. de wed. A. Oerlemans, geb. M.
Kollemans, wonende Persoonstraat 7, zal 23 dezer
haar 103den verjaardag vieren.
Mij. EuropeescKe Flesschenfabrie-
k e n. Te Dusseldorp werd gister een maatschappijl
van Fpropeesehe Flesschenfab rieken opgericht,
waarin ook Nederlandsche fabrieken deelnemen.
en enkele geprevelde op- en aanmerkingen van
den Gouverneur. De beide heeren waren zoo in
hun spel verdiept, dat zjj een geluidje aan de
andere einde der kamer niet hoorden: Dorothy
had een der tusschengordijnen opengeschoven en
was binnengekomen om haar vader goeden nacht
te wenschen. ZÜ slaakte een onderdrukten zucht,
toen zjj het tooneeltje aan de speeltafel waarnam,
want zjj kende Sir Anthony's éenige, maar ge
vaarlijke zwakke zjjde. Zij ging stil op een laag
stoeltje bjj het vuur zitten, waar een groot scherm
haar voor de oogen der spelenden verborg. Zij
had genoeg begrepen, om bedroefd te zijn, en een
paar dikke tranen rolden over hare wangen, ter
wijl zjj op 't eindigen van het spel zat te wachten
Misschien onbewust, stemde de gedachte, dat De
Brignollles de tegenpartij van haar vader was,
dubbel verdrietig. Op het punt van door ver
moeidheid in slaap te vallen, hoorde zij plotseling
een wanhopigen kreet van Sir Anthony
«GenoegIk ben te gronde gerichtEn hjj
wierp driftig zijn kaarten op de tafel.
«Mjjnheer", zeide de Franschman met groote
bedaardheid, «ik herhaal het, die schuld heeft
niets te beteekenen."
Met een boos gezicht antwoordde de Gouver
neur: «Het is wel degelijk een feit, dat ik bjj u
in schuld sta en ik verzoek u ernstig dat feit
niet te willen loochenen."
Graaf De Brignollles was nu overtuigd, dat de
trots vau zijn gastheer dezen niet zou veroorloven
in dien zin hulp van hem aan te nemen. Maar
Het doel der onderneming is, de belangen der
aangesloten fabrieken te behartigen en zich het
bezit der Owens patenten tot vervaardiging va»,
flesschen door machines te verzekeren.
Aanranding en diefstal. Men meldt uit
HaarlemEergisteravond traden drie beruchte per
sonen de tapperij1 binnen van de 69-jarige weduwe
Klein in de Kleine Houtstraat. Een hunner pakte
haar bij den keel, worgde haar bijna en bracht
haar ernstig letsel toe aan de borst en het hoofd.
De beide anderen stalen de toonbanklade leeg.
Aangehouden zij» Van Wort en De Jong. De
derde ontkwam. I
Stroopers. In den nacht van Woensdag op
Donderdag heeft in de nabijheid van de stichting
's Heerenlo o, te Ermelo, een verwoed gevecht
plaats gehad tusschen vermomde stroopers en
eenige jachtopzieners.
De rijksveldwachter Van Gent, van Harder
wijk, en de boschwachter L. Bos liepen kwet
suren op, terwijl een der stroopers zoodanig ge
schoten werd, dat zijn opname in het Piusgesticht
te Harderwijk noodzakelijk werd geacht.
Als gevolg van den voortdurend lagen wa
terstand op de groote rivieren, stijgen de vracht
prijzen enorm. Voor de verzending van steenen
zijn ze op den Rijn en op de Waal thans als
volgt. Amsterdam f2,20 a f2,40, gewone prijs
f 1,25Rotterdam f 1,60 a f 1,80, gewone prijs
f 1,25's Hage f 2,50 a f 2,75, gewone prijs f 1,75
per 1000 stuks. Dat de verhooging voor Rotterdam
het geringst is, vindt haar oorzaak doordat van
uit Rotterdam tegen hooge vrachtprijzen ladingen
kunnen meegenomen worden.
Op den IJsel is de scheepvaart nagenoeg ge
stremd. t i
De vergi ftigde soep. Betreffende de ver
giftiging van het huisgezin H., bestaande uit vrouw
en drie kinderen, te Nieuwveen, door 't gebruik
van onaangenaam smakende soep, kan nog mee
gedeeld worden, dat de 21-jarige zoon, boeren
knecht te Leimuiden, nog denzelfden dag van
zijn inhechtenisneming zijn afschuwelijke daad be
kend heeft. j
Hij; was namelijk 's ochtends in de woning zij
ner ouders gekomen en heeft toen iets, men ver
moedt arsenicum in de soep gedaan, met het
bekende gevolg. f
Na aldus zijn boos plan volvoerd te hebben,
ging hij de godsdienstoefening in het Evangelisa
tiegebouw bijlwonen.
Geruimen tijd moet hij al met zijn ouders in
onmin geleefd hebben; ook financiëele aangele
genheden schijnen met de misdaad in verband te
staan. Bij zijn overbrenging naar het Huis van
Bewaring te 's-Gravenhage toonde hij geen enkel
teeken van berouw. f
er moest nog wel iets anders op te verzinnen
zijn. Na eenig overleg hernam hjj
«Monsieur, u kunt mjj als u wilt, een zeer be
langrijken dienst bewijzen." Onder het spreken
werden de manieren van den graaf ernstiger, zjjn
stem klonk dringend en toch, hoewel hjj zacht
sprak, kon hetgeen hjj zeide aan het andere einde
van 't vertrek duidelijk worden verstaan. «Een
kleine achteloosheid, waarop niemand was voorbe
reid, misschien morgen op de reis, en een ge
vangene, die zjjn woord nog niet gegeven had,
ontsnapte. Dit zou toch zoo erg bezwaarlijk niet
zqn, niet waar Wie zou er voor verantwoordelijk
gesteld worden Alleen de een of andere domme
sergeant, die er misschien met een vermaning, in
't vervolg beter op te letten, zou afkomen en
voila 1 de schuld van Sir Anthony Langley is ver
effend neen, meer dan duizendmaal be
taald."
De gouverneur stond van de speeltafel op. Hq
deed een paar stappen in de kamer heen en weer
toen trad hq naar den graat en zeide beslist
«Neen, neen! Leid mjj in 's hemels naam niet
in verzoeking. Een speler moge ik zqn, maar het
is nog niet zoover met mjj gekomen, dat ik die
neiging zal veroorloven zich in mjjn dienstplichten
te mengen. Alles wat ik heb zal ik laten verkoo-
pen en mqn schuld aan u zal in haar geheel wor
den afbetaald."
(1Vordt vervolgd).
l
